1. Kay ano nga makakalaom an katawohan han Dios nga makakagawas hira tikang ha pagkabihag ha Babilonya nga Gamhanan, ngan ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

HINBAROAN naton ha naglabay nga artikulo kon paonan-o nabihag han Babilonya nga Gamhanan an magtinumanon nga Kristiano. Pero may maopay nga sumat—diri hira magigin uripon hito ha kadayonan. Kon ito an kahimtang, magigin waray pulos an sugo han Dios nga “Gawas ha iya, katawohan ko” kon waray makakatalwas tikang ha impluwensya han imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan. (Basaha an Pahayag 18:4.) Interesado gud kita nga mahibaro kon kakan-o bug-os nga nakagawas an katawohan han Dios tikang ha pagkabihag ha Babilonya nga Gamhanan! Pero antes ito, kinahanglan hisgotan anay naton ini nga mga pakiana: Ano an determinado nga buhaton han mga Estudyante han Biblia may kalabotan ha Babilonya nga Gamhanan antes an 1914? Mationan-o kamadasigon ha pagsangyaw nga buruhaton an aton kabugtoan durante han Girra ha Kalibotan I? Masisiring ba nga nabihag han Babilonya an katawohan han Dios tungod kay kinahanglan hira tadungon ngan disiplinahon durante hito nga panahon?

2. Ano an determinasyon han mga Estudyante han Biblia may kalabotan ha buwa nga relihiyon uyon han ira pagsabot hito nga panahon?

² Mga dekada antes han Girra ha Kalibotan I, nasantop ni Charles Taze Russell ngan han iya mga kaupod nga an mga relihiyon han Kakristianohan diri nagtututdo han mga kamatuoran ha Biblia. Salit nagdesisyon hira nga sadang gud nira likyan an bisan ano nga may kalabotan ha buwa nga relihiyon uyon han ira pagsabot hito nga panahon. Han Nobyembre 1879 an Zion’s Watch Tower prangka nga nagsiring mahitungod han ira Kasuratanhon nga gintotoohan: “An ngatanan nga singbahan nga nag-aangkon nga maarasawa han Kristo, pero ha tinuod nakikighiusa ha kalibotan (hayop) ngan ginsusuportaran hini sadang naton tagdon sugad nga . . . puta nga singbahan,” an tawag han Biblia ha Babilonya nga Gamhanan.—Basaha an Pahayag 17:1, 2.

3. Ano an determinasyon han mga Estudyante han Biblia nga nagpapakita nga nasasabtan nira nga kinahanglan nira bumulag ha buwa nga relihiyon? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

³ An matinumanon nga katawohan maaram kon ano an sadang nira buhaton. Diri hira makakalaom han bendisyon han Dios kon padayon hira nga masuporta ha buwa nga mga relihiyon. Salit damu nga Estudyante han Biblia an naghimo hin surat nga mabaya na hira ha ira relihiyon. Ha pipira nga kahimtang, ginbabasa nira ito ha mga katirok ha singbahan. Kon igindidiri an pagbasa hito ha publiko, an pipira ha ira nagpapadara hin mga kopya hito ha mga membro han singbahan. Karuyag na gud nira nga bumulag ha buwa nga relihiyon! Han naglabay nga mga dekada, mahimo patayon an usa nga nagbubuhat hito. Pero ha damu nga nasud han dekada han 1870, nagtikawara an suporta han Estado ha singbahan. Tungod kay an mga umurukoy hito nga mga nasud diri nahahadlok nga sirotan, may kagawasan hira nga iistorya an may kalabotan ha relihiyon ngan diri umuyon ha singbahan.

4. Durante han Girra ha Kalibotan I, paonan-o gintagad han mga Estudyante han Biblia an Babilonya nga Gamhanan?

⁴ Nasantop han mga Estudyante han Biblia nga diri la an ira mga paryente, duok nga kasangkayan, ngan mga membro han singbahan an sadang sumatan han ira determinasyon may kalabotan ha buwa nga relihiyon. Kinahanglan hibaroan han bug-os nga kalibotan kon ano gud an Babilonya nga Gamhanan—usa nga puta nga relihiyon! Salit ha kabutngaan han Disyembre 1917 ngan temprano han 1918, an yinukot nga Estudyante han Biblia madasigon nga nakapanaltag hin 10,000,000 nga kopya han tract nga may ulohan nga “The Fall of Babylon” (“An Kabungkag han Babilonya”). Prangka nga iginsaysay hito nga tract an kamatuoran mahitungod han Kakristianohan. Sugad han imo mahahanduraw, nasina gud an mga klero; pero determinado an mga Estudyante han Biblia nga magpadayon hinin importante nga buruhaton ngan sugton “an Dios sugad nga magmarando imbes nga an mga tawo.” (Buh. 5:29) Ano an iginpapakita hini? Durante han girra, ini nga mga Kristiano diri na uripon han buwa nga relihiyon; nagawas na hira ha Babilonya nga Gamhanan ngan ginbubuligan nira an iba nga buhaton liwat ito.

5. Ano an nagpapamatuod nga madasigon gud an kabugtoan durante han Girra ha Kalibotan I?

⁵ Ginhuhunahuna naton hadto nga nawara an pag-uyon ni Jehova ha iya katawohan tungod kay waray hira magin madasigon ha ministeryo durante han Girra ha Kalibotan I. Salit nakasiring kita nga ito an rason nga gintugotan ni Jehova nga mabihag hira han Babilonya nga Gamhanan ha sulod hin halipot nga panahon. Pero ha urhi, iginsaysay han mga matinumanon nga nag-alagad ha Dios durante han 1914 tubtob 1918 nga sugad nga grupo ginbuhat han katawohan han Ginoo an ira bug-os nga mahihimo  basi maipadayon an pagsangyaw nga buruhaton. Damu gud an pamatuod hito. An mas husto nga pagsabot ha mga nahitabo han mga Estudyante han Biblia hito nga panahon nabulig ha aton nga mas masabtan an pipira nga panhitabo nga mababasa ha Biblia.

6, 7. (a) Ano nga mga ulang an inatubang han mga Estudyante han Biblia durante han Girra ha Kalibotan I? (b) Paghatag hin mga ehemplo nga nagpapakita nga madasigon gud an mga Estudyante han Biblia.

⁶ Durante han Girra ha Kalibotan I (1914-1918), madasigon gud ha pagsangyaw an mga Estudyante han Biblia. Pero diri masayon an pagbuhat hito tungod han pipira nga hinungdan. Hisgotan naton an duha hini. Siyahan, an nangunguna nga paagi han ira pagsangyaw hadto amo an pagpanaltag hin literatura nga basado ha Biblia. Salit han igindiri han awtoridad an libro nga The Finished Mystery temprano han 1918, damu nga kabugtoan an nakurian ha pagsangyaw. Diri pa hira maaram magsangyaw nga Biblia la an gamit; nahiara hira nga an The Finished Mystery “an nagyayakan” para ha ira. Ikaduha, an pagsarang han makamaratay nga trangkaso Espanyola han 1918. Ito nga epidemya nagpakuri ha mga magwarali nga magbiyahe ha iba-iba nga lugar. Pero bisan pa hito ngan han iba pa nga ulang, ginbuhat han mga Estudyante han Biblia an ira bug-os nga mahihimo basi maipadayon an pagsangyaw nga buruhaton.

⁷ Han 1914, naipasalida han gutiay nga grupo han mga Estudyante han Biblia an “Photo-Drama of Creation” ha sobra 9,000,000 nga tawo. Ito nga “Drama” usa nga kombinasyon hin mga retrato ngan slide nga gindunganan hin mga tingog ngan musika. Mahitungod ito ha kasaysayan han tawo tikang ha paglarang tubtob ha kataposan han Milenyo nga pagmando han Kristo. Daku gud an naibulig hito ha pagpasamwak han mga kamatuoran ha Biblia hito nga panahon. Hunahunaa la, an kadamu han nagkita hito nga “Drama” han 1914 mas damu kay ha aktibo nga mga Saksi ni Jehova yana ha bug-os nga kalibotan! Iginpapakita han iba pa nga mga report nga han 1916, may 809,393 nga inatender ha mga katirok ha publiko ha Estados Unidos, ngan han 1918 inabot hin 949,444 an inatender. Madasigon gud an mga Estudyante han Biblia!

8. Paonan-o padayon nga naitagana an espirituwal nga panginahanglan han kabugtoan durante han Girra ha Kalibotan I?

⁸ Durante han Girra ha Kalibotan I, nangalimbasog gud an mga nangunguna ha buruhaton nga padayon nga makagtagana hin espirituwal nga pagkaon ha mga Estudyante han Biblia ha iba-iba  nga lugar ngan parig-unon hira. Nakabulig ini ha kabugtoan nga makapadayon ha pagsangyaw nga buruhaton. Hi Richard H. Barber, nga madasigon nga magwarali hito nga panahon, nagsiring: “Nahimo namon nga an pipira nga nagbibiyahe nga paramangno padayon nga makabisita [ha mga kongregasyon], ngan padayon namon nga naipapanaltag an The Watch Tower ngan naipapadara ito ha Canada diin igindidiri ito. Nakapribilehiyo ako nga magpadara hin gudtiay nga kopya han The Finished Mystery ha pipira nga kabugtoan nga nawad-an hin kopya tungod kay ginkumpiskar ito. Ginsidngan kami ni Bugto Rutherford nga maghikay hin mga kombensyon ha pipira nga syudad ha weste han Estados Unidos ngan magpadara hin mga mamumulong basi parig-unon an kabugtoan tubtob nga posible.”

9. (a) Kay ano nga kinahanglan tadungon ngan disiplinahon an katawohan han Dios durante han 1914 tubtob 1919? (b) Ano an diri naton sadang hunahunaon bisan kon kinahanglan hira disiplinahon?

⁹ Diri ngatanan nga ginbuhat han mga Estudyante han Biblia durante han 1914 tubtob 1919 uyon ha mga prinsipyo ha Kasuratan. Bisan kon sinsero hira, diri nira bug-os nga nasasabtan an prinsipyo han pagpasakop ha sekular nga mga awtoridad. (Roma 13:1) Salit sugad nga grupo, waray nira matipigi hin bug-os an ira pagin neutral durante han girra. Pananglitan, han nagsugo an presidente han Estados Unidos nga himoon nga adlaw han pag-ampo para ha kamurayawan an Mayo 30, 1918, gin-aghat han The Watch Tower an mga Estudyante han Biblia nga buhaton ito. May mga kabugtoan nga naghatag hin pinansyal nga suporta para ha girra, ngan an pipira inupod pa ngani ha pakig-away nga may dara nga mga pusil ngan bayonita. Bisan pa hito, diri gud husto nga hunahunaon nga nabihag han Babilonya nga Gamhanan an mga Estudyante han Biblia tungod kay kinahanglan hira tadungon ngan disiplinahon. Ha kabaliktaran, nasabtan nira nga kinahanglan nira bumulag ha imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan. Ngan han Girra ha Kalibotan I haros bug-os na an ira kagawasan tikang hito.—Basaha an Lucas 12:47, 48.

10. Paonan-o iginpakita han mga Estudyante han Biblia nga gintatahod nira an kinabuhi?

¹⁰ Bisan kon diri bug-os nga nasasabtan han mga Estudyante han Biblia an mahitungod han Kristiano nga neutralidad, maaram hira hini nga kamatuoran: Igindidiri han Biblia an pagpatay hin tawo. Salit bisan an pipira nga kabugtoan nga nagdara hin armas ngan inupod ha pakig-away durante han Girra ha Kalibotan I, determinado gud nga diri gamiton an ira armas ha pagpatay hin tawo. Adton nadiri pagpatay amo an iginbubutang ha prente han araway basi mamatay.

11. Ano an ginbuhat han mga awtoridad han nagdumiri an mga Estudyante han Biblia nga makiggirra tungod han pagsunod ha mga prinsipyo han Biblia?

¹¹ Nasina gud hi Satanas han determinasyon han kabugtoan may kalabotan ha girra. Sugad nga resulta, hi Satanas ‘nagbuhat hin magraot pinaagi han kasugoanan.’ (Sal. 94:20) Ha pakiistorya han opisyal han militar han Estados Unidos nga hi Medyor-Heneral James Franklin Bell kanda Bugto J. F. Rutherford ngan W. E. Van Amburgh, ginsidngan niya hira nga an Department of Justice han Estados Unidos nagpasa hin balaud ha Kongreso nga nagtutugot nga sentensyahan hin kamatayon an bisan hin-o nga nagdudumiri pakig-away ha girra. Ginhuhunahuna niya nga magagamit niya ito labi na para ha mga Estudyante han Biblia. Tungod han duro nga kasina, hi Heneral Bell nagsiring kan Bugto Rutherford: “Waray maaprobari ito nga balaud kay ginpugngan ito ni Wilson [an presidente han E.U.A.]; pero maaram kami kon ano an bubuhaton ha iyo, ngan hihimoon gud namon ito!”

12, 13. (a) Kay ano nga an walo nga kabugtoan ginsentensyahan hin hilawig nga kaprisohan? (b) An ira ba kapriso nagpaluya han ira determinasyon nga sugton hi Jehova? Isaysay.

¹² An mga awtoridad ha gobyerno nakabiling  hin paagi basi sirotan an mga Estudyante han Biblia. Gin-aresto an mga representante han Watch Tower Society nga hira Bugto Rutherford, Van Amburgh, ngan an unom nga iba pa. Han ginsentensyahan hira, an huwes nga nagkapot han kaso nagsiring: “An relihiyoso nga buruhaton hini nga kalalakin-an mas peligroso kay ha usa ka grupo hin sundalo nga Aleman . . . Diri la mga opisyal han Gobyerno ngan . . . an militar an ira ginkukwestyon kondi ginkukontra nira an ngatanan nga mga ministro han ngatanan nga singbahan. Kinahanglan hira sirotan hin mabug-at.” (Faith on the March, ni A. H. Macmillan, p. 99) Ngan ito gud an nahitabo. An walo nga Estudyante han Biblia ginsentensyahan hin hilawig nga kaprisohan ha Atlanta, Georgia. Pero katapos han girra, iginbasura an ira kaso ngan ginpagawas hira.

¹³ Bisan han nakadto ha prisohan inin walo nga kalalakin-an, determinado hira nga sundon an ginsisiring han Kasuratan uyon ha ira pagsabot hito nga panahon. Ha ira surat basi maghangyo ha presidente han Estados Unidos nga pagawson hira ha prisohan, hira nagsiring: “An kaburut-on han Ginoo sumala ha Kasuratan nasiring nga ‘Diri ka pumatay,’ salit bisan hin-o nga membro han [International Bible Students] Asosasyon nga dedikado ha Ginoo nga tinuyo nga diri nagtutuman han iya dedikasyon mawawad-an han pag-uyon han Dios, mahimo pa ngani hiya mabungkag. Salit diri tutuyoon . . . han mga membro hito nga pumatay hin tawo.” Marig-on gud ito nga mga pulong! Matin-aw, diri gud karuyag han kabugtoan nga magkompromiso!

14. Ihulagway an ginsisiring han Kasuratan nga nahitabo tikang han 1914 tubtob 1919.

¹⁴ Iginhuhulagway han Malakias 3:1-3 an panahon—tikang han 1914 tubtob ha temprano han 1919—diin puputlion an dinihogan nga “mga anak nga kalalakin-an ni Lebi.” (Basaha.) Durante hito nga panahon, “an Ginoo,” hi Jehova nga Dios kaupod “an sinugo han kauyonan,” hi Jesu-Kristo, inabot ha espirituwal nga templo basi usisahon an mga nag-aalagad dida hito. Katapos makarawat an ginkikinahanglan nga disiplina, an ginlimpyohan nga katawohan ni Jehova andam na para ha dugang nga toka ha pag-alagad. Han 1919, “an matinumanon ngan maaramon nga uripon” ginpili basi magtagana hin espirituwal nga pagkaon ha iya mga surugoon ha panimalay. (Mat. 24:45) Salit an katawohan han Dios nakagawas na tikang ha impluwensya han Babilonya nga Gamhanan. Tikang hito nga panahon, padayon nga nag-uuswag an ira kahibaro mahitungod han kaburut-on han Dios ngan naghihilarom an ira gugma ha ira langitnon nga Amay tungod han iya diri matupngan nga pagkabuotan. Mapasalamaton gud hira han iya bendisyon! ^[1]

15. An aton pakagawas tikang ha Babilonya nga Gamhanan sadang magpagios ha aton nga buhaton an ano?

¹⁵ Makalilipay gud an pakagawas tikang ha pagkabihag ha Babilonya nga Gamhanan! Napakyas gud hi Satanas ha iya pangalimbasog nga wad-on an tinuod nga pagsingba dinhi ha tuna. Pero diri naton sadang hingalimtan kon kay ano nga gintagan kita ni Jehova hin kagawasan. (2 Cor. 6:1) Damu pa gud nga sinsero nga tawo an bihag han buwa nga relihiyon. Kinahanglan naton hira buligan kon paonan-o makakagawas dida hito. Salit pariho han aton kabugtoan hadto, buhaton naton an aton bug-os nga mahihimo nga buligan an mga tawo nga makagawas!