გიშაგორილი მასალაშა გინულა

სარჩევშა გინულა

თინეფქ ცრუ რელიგიაშე გიშელეს

თინეფქ ცრუ რელიგიაშე გიშელეს

„ჩქიმ ხალხი, გეგშართით თიშე“ (გამოცხ. 18:4).

ობირეშეფი: 101, 93

1. მუშ საფუძველშა შეულებუდ ღორონთიშ ხალხის იმენდი უღუდკო, ნამდა გეთავისუფალებუდ დიდ ბაბილონშე დო მუ კითხვეფს გუვარჩიენთ?

თეშ წოხოლეიან სტატიაშე ქიგებგით, მუჭო მოხვადეს ართგურ ქრისტიანეფქ ბაბილონიშ ტყვეობას. მარა სახიოლო თინა რე, ნამდა თინეფ ირიათო ვეჸიდეს თე მდგომარეობას. ღორონთიშ მითითებას „ჩქიმ ხალხი, გეგშართით თიშე“ აზრი ვაღვენუდ, მსოფლიო ცრუ რელიგიაშე მითინს ვეგშართინედ-და (წეკითხით გამოცხადებაშ 18:4). ჩქინო საინტერესო რე ქიგებგათ, მუჟამს გეთავისუფალ ღორონთიშ ხალხიქ სრულაშე დიდ ბაბილონიშ გავლენაშე. მარა დიო პასუხ ოკო ქიმეფჩათ თეცალ კითხვეფს: მუ გაბედულ ნაბიჯ გინოდგეს ბიბლიაშ მკვლევარეფქ დიდ ბაბილონწკუმა დაკავშირებით? მუსხით აქტიურეფ რდეს ქადაქებაშ საქმეს ჩქინ ჯიმალეფ პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს? არსებენსო მუთუნნერ კავშირ თიმ დროს გეწურაფა ოსაჭირუდეს თი ცხებულ ქრისტიანეფ დო ბაბილონიშ ტყვეობას რდესინ თინეფ შკას?

„ბაბილონიშ დონთხაფა“

2. მუნერ პოზიცია დეკინეს ბიბლიაშ მკვლევარეფქ ცრუ რელიგიაწკუმა დაკავშირებით, მუჭოთ მუნეფს არჩქილედესინ თეშ?

2 პირველ მსოფლიო ჩხუპშახ ვითობით წანაშ დინახალე, ჩარლზ ტეიზ რასელქ დო თიშ თანამოაზრეეფქ ქიმეხვადეს, ნამდა ქრისტიანულ სამყაროშ რელიგიურ ორგანიზაციეფ ვაგურუანდეს ბიბლიურ ჭეშმარიტებას. ათეშგურშენ თინეფქ გეგნოჭყვიდეს, მუჭოთ მუნეფს არჩქილედესინ თეშ, მუთუნნერ კავშირ ვაუღუდესკო ცრუ რელიგიაწკუმა. 1879 წანაშ ნოემბერიშ „სიონიშ გინაჯინალ კოშკის“ თინეფქ გაცხადეს მუნეფიშ ბიბლიურ პოზიცია. თექ ჭარუდ: „არძა ეკლესია აცხადენს, ნამდა წმინდა რე დო ქრისტეშა რე დანიშნულ, მარა სინამდვილეს თინეფ, მით გაერთიანუბელ რენა პოლიტიკურ მართველეფწკუმა (მხეცი) დო თინეფშე ელარინა უღუნან, ბიბლიურ ნინათ ქოფთქუათინ მეძავეფ რენა, ანუ — დიდ ბაბილონიშ ნაწილი“ (წეკითხით გამოცხადებაშ 17:1, 2).

3. ბიბლიაშ მკვლევარეფიშ ნამ მოქმედებაშე იძირე, ნამდა თინეფს არჩქილედეს, აუცილებერ რდუ მუთუნნერ საერთო ვაუღუდესკო ცრუ რელიგიაწკუმა? (ქოძირით სურათ 26-ა გვერდის).

3 ღორონთიშ მოშიშ ქომოლკათა დო ოსურკათას უჩქუდეს, მუ ოკო უკეთებუდესკო. თინეფ ველუდეს ღორონთშე კურთხევეფს, ცრუ რელიგიაშ ორგანიზაციეფიშ ხუჯიშმეჩამას გაგრძელენდეს-და. ათეშგურშენ, ბიბლიაშ ბრელ მკვლევარქ დოჭარ წერილ, სოდეთ თინეფ იჩიებუდეს, ნამდა იტენდეს მუნეფიშ ეკლესიას. რდუ შემთხვევეფ, მუჟამსით თინეფქ ეკლესიას ირკოჩ ირჩქილედუნ თეშ, წეკითხეს თე წერილ. მარა თექ სოდეთ, თენა ვარდ შეიოლებერინ, ეკლესიაშ თითოულ წევრის მიდუჯღონეს თე წერილიშ ასლი. თინეფს ოკოდეს მუთუნნერ საერთო ვა უღუდესკო ეკლესიაწკუმა. თეშ კეთება ძვირაშო ქუდუდოხოდუდეს, შხვა დრო ქოჸოფედკონ. მარა მა-19 საუკუნეშ ბოლოს ბრელ ქიანას სახელმწიფო ხუჯის ვაუკინენდ ეკლესიას. თეცალ ქიანეფიშ მაცხოვრებელეფს უშკურანჯუო შეულებუდეს უჩიებინდესკო რელიგიურ საკითხეფშენ დო ეკლესიურ გურაფეფს ვათანხმუდეს-და, თეშ გურშენ არგამათ თქუესკო.

4. მუნერ დამოკიდებულება უღუდ ღორონთიშ ხალხის პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს დიდ ბაბილონწკუმა?

4 ბიბლიაშ მკვლევარეფქ ქიმეხვადეს, ნამდა ვარდ დასაბაღ, ხვალე ნათესეფშა, მეგობრეფშა დო ეკლესიაშ წევრეფშა უთქუალდესკო ცრუ რელიგიაწკუმა მუნეფიშ დამოკიდებულებაშ გურშენ. საჭირო რდუ მთელ მსოფლიოქ ქიგეგუკო, ნამდა დიდ ბაბილონ რელიგიურ მეძავ რდუ! თაშ ნამდა, 1917 წანაშ ბოლოს დო 1918 წანაშ დაჭყაფუს, მუსხირენ ანთას ბიბლიაშ მკვლევარქ დიდ მონდომათ გავრცელ 10 000 000 ბუკლეტი, სათაურით „ბაბილონიშ დონთხაფა“, ნამუთ აარგამენდ ქრისტიანულ სამყაროშ რელიგიეფს. მუჭოთ მოსალოდნელ რდუნ, ეკლესიაშ მსახურეფქ გეჟღამეს დო გურს ქუგახორცქეს, მარა ბიბლიაშ მკველვარეფქ ვადოშკურდეს დო გაგრძელეს მნიშვნელოვან საქმეშ კეთება. თინეფს გინოჭყვიდილ აფუდეს, კოჩიშე უმოსო ღორონთის დემორჩილესკო (საქ. 5:29). თავრეშე შემლებუნა ფთქუათ, ნამდა პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს ქრისტიანეფ დიდ ბაბილონს ვემონებუდესინ, თინეფ ითავისუფალებუდეს თევრეშე დო შხვეფს ხოლო ოხვარუდეს, თაშ მიქცუესკონ.

ქრისტიანეფიშ მონდომა პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს

5. მუშენ შემლებუნა ფთქუათ, ნამდა პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს და დო ჯიმალეფ მთელ მონდომათ ქადაქენდეს?

5 წანეფიშ წოხოლე, ჩქი ბჯერდეს, ნამდა იეჰოვა ვარდ კმაყოფილ მუშ ხალხით, მუშენდა თინეფ პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს მთელ მონდომათ ვა ქადაქენდეს. ათეშგურშენ ჩქი მიფრჩქინით, ნამდა იეჰოვაქ დოუშვუ, ჭიჭე ხანით თინეფ ბიბილონიშ ტყვეობას ჸოფედესკონ. მარა, უმოს გვიანო ქიძირ, ნამდა თე ართგურ და დო ჯიმალეფქ, ნამუთ 1914—1918 წანეფს მსახურენდესინ, მთლიანო მუჭოთ ღორონთიშ ხალხიქ, მუთ შეულებუდესინ, ირფელ გაკეთეს, ქადაქებაშ საქმე ვაგაჩერებედკონ თიშენ. არსებენს თეშა მარწმუნან ფერ მტკიცე ფაქტი. თეოკრატიულ ისტორიაშ უმოს ზუსტ რჩქინა მიმეხვარებუნა, უჯგუშო ქიგებგათ ბიბლიას ინოჭარილ მოვლენეფიშ მნიშვნელობა.

6, 7. ა) მუ სირთულეეფქ აჸის გინაღალარქ ბიბლიაშ მკვლევარეფს პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს? ბ) ქიმიჸონით მაგალითეფი, სოვრეშეთ იძირე ბიბლიაშ მკვლევარეფიშ დიდ მონდომა ქადაქებაშ საქმეს.

6 სინამდვილეს, ბიბლიაშ მკვლევარეფ, მით პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ (1914—1918 წანეფს) დროს მსახურენდესინ, დიდ მონდომათ ქადაქენდეს. მარა მუსხირენ მიზეზიშ გურშენ, თეშ კეთება ადვილ ვა რდუ. თე მიზეზეფშე ჟირს გენიფხილენთ. პირველ მიზეზ თინა რდუ, ნამდა თიმ დროს ქადაქება ხვალე ბიბლიაშა გერსხილ ლიტერატურაშ გავრცელებათ შეულებუდეს. მუჟამსით 1918 წანაშ დაჭყაფუს მთავრობაქ და დო ჯიმალეფს წიგნიშ „დასრულებულ საიდუმლოშ“ გავრცელებაშ ნება ვემეჩუნ, ბრელს გაუჭირდ ქადაქებაქ. თინეფს ვა უჩქუდეს, მუჭო იქადაქესკო ხვალე ბიბლიათ, მუშენდა მერჩქვანელ რდეს თის, ნამდა წიგნი მუნეფიშ მანგიორო „იჩიებუდ“. მაჟირა მიზეზ რდუ 1918 წანას ესპანურ გრიპიშ გავრცელება. თე გუმანდგურებელ ჭირიშ გურშენ, მაუწყებელეფს ვეშულებუდეს თავისფალო გილულა. მარა თე დო შხვა სირთულეეფიშ უმკუჯინუო, ბიბლიაშ მკვლევარეფ მუთ შეულებუდესინ, ირფელს ორთუდეს, ნამდა ქადაქებაშ საქმეს წიმი მიდურთუმუდკონ.

ბიბლიაშ მკვლევარეფ მუთ შილებე მონდომებულ რდეს ქადაქებაშ საქმეს! (ქოძირით აბზაცეფ 6, 7)

7 ხვალე 1914 წანას მუსხირენ ბიბლიაშ მკვლევარქ 9 000 000-შე მეტ კოჩის ქაჯინუ „შემოქმედებაშ ფოტოდრამა“. დრამა შეთმოდირთუდ სურათეფშე დო მუსიკალურო გაფორმებულ სლაიდეფშე, სოდეთ ძირაფილ რდუ კაცობრიობაშ ისტორია პორველ კოჩიშ გოჭყაფაშე ქრისტეშ ანთასწანიან მეფობაშ ბოლოშა. თი დროშო თენა მანგარ მეჭირინაფილ საქმე რდუ. დეფიქრით თეშ გურშენ — ხვალე 1914 წანას, მიდგაქ თე დრამა ძირუნ თინეფიშ რაოდენობა უმოს მეტ რდუ, ვინემ ამდღა სამეფოშ მაუწყებელეფიშ რიცხვი მთელ მსოფლიოს! უკულიან ანგარიშ ოძირანს, ნამდა 1916 წანას, შეერთებულ შტატეფს საჯარო შეხვალამას გვალო 809 393 კოჩიქ დესწრუ, 1918 წანას უმოს მეტიქ — 949 444 კოჩიქ. თაშ ნამდა, ბიბლიაშ მკვლევარეფ მუთ შილებე მონდომებულ რდეს ქადაქებაშ საქმეს!

8. მუჭო რდუ პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს ჯიმალეფიშ სულიერ მოთხოვნილებეფი დაკმაყოფილებულ?

8 პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს ბიბლიაშ მკვლევარეფქ შხვადოშხვა ადგილს ქიმკოცის, მარა თეშ უმკუჯინუო თინეფს სულიერ საზრდო დო ელარინა ვემეკოლადუნა. თეცალ ყურადღება ჯიმალეფს ძალას არზენდ, ნამდა ქადაქება ვემუტებუდესკონ. რიჩარდ ბარბერი, ნამუთ თე პერიოდის მსახურენდუნ, იშინანს: „ჩქი უტენდით შხვადოშხვა ადგილშა მუსხირენ გილმალ ზედამხედველს, გიშვაშქვანდით ჟურნალი „გინაჯინალ კოშკის“ დო ვოჯღონანდით კანადაშა, სოდეთ თინა ვარიებულ რდუ. მა მიღუდ თიშ პატი, ნამდა წიგნი „დასრულებულ საიდუმლოშ“ ჯიბეშ ფორმატიშ ასლეფი მიდამჯღონუდკო ჩქიმ მეგობრეფშა, მიდგასით მუნეფიშ პირად ასლეფ მიდუღეს კონფისკაციაშ დროს. ჯიმა რუტერფორდიქ ქოფთხის, ნამდა შეერთებულ შტატეფიშ დასავლეთ ნაწილს მუსხირენ ქალაქის ჩამტარებდესკო შეხვალამეფი, სოდეთ რწმენას გუმანგარენდეს ჩქინ მეგობრეფს.

საჭირო რდუ განწმენდა

9. ა) მუშენ ოსაჭირუდ ღორონთიშ ხალხის გეწურაფა 1914—1919 წანეფს? ბ) მუს ვა ნიშნენს თინა, ნამდა ქრისტიანეფს მინ საკითხის გეწურაფა ოსაჭირუდეს?

9 ბიბლიაშ მკვლევარეფი 1914—1919 წანეფს მუდგას ორთუდესინ, ირფელ ვასადაგუდ წმინდა წერილეფს მოჩამილ პრინციპეფს. მართალ რე, თინეფ საქმეს ალალ გურით მეურდეს, მარა ირო ვა უღუდეს სწორ შეხედულება უმაღლეს ხელისუფლებაშ მორჩილებაშ საკითხიშ გურშენ (რომ. 13:1). ათეშგურშენ, მუჭოთ ჯგუფის, თინეფს ვა უღუდეს ნეიტრალურ დამოკიდებულება ჩხუპწკუმა. მაგალთო, მუჟამსით შეერთებულ შტატეფიშ პრეზიდენტიქ 1918 წანაშ 30 მესი გეგმაცხად მშვიდობაშო ლოცვაშ დღათ, „გინაჯინალ კოშკი“ მოუწოდენდ ბიბლიაშ მკვლევარეფს, ნამდა თინეფს ხოლო ულოცებუდესკო თე დღას. მუსხირენ ჯიმაქ ჩხუპის ფინანსურო ხუჯი ქუდუკინუკონ თიშენ, ობლიგაციეფი ქიჸიდ, ნამთინექ იარაღი გეჭოფ დო ჩხუპშა მიდართ. მარა ბიბლიაშ მკვლევარეფს მინ საკითხის გეწურაფა ოსაჭირუდესინ თენა თის ვა ნიშნენდ, ნამდა თინეფ დიდ ბაბილონიშ ტყვეობას რდეს. პირიქით, თინეფს არჩქილედეს, ნამდა ცრუ რელიგიაწკუმა მუთუნნერ საერთო ოკო ვაუღუდესკო დო პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს თინეფ უკვე თავისუფალ რდეს მსოფლიო ცრუ რელიგიაშ გავლენაშე (წეკითხით ლუკაშ 12:47, 48).

10. მუჭო დამტკიცეს ბიბლიაშ მკვლევარეფქ, ნამდა აფასენდეს სიცოცხლეს?

10 მართალ რე, ბიბლიაშ მკვლევარეფს ბოლოშა ვარჩქილედეს ქრისტიანულ ნეიტრალიტეტიშ საკითხ თეშ, მუჭოთ ამდღა მარჩქილენა, მარა თინეფს ართ მუდგარენ ჯგირო არჩქილედეს, ნამდა ბიბლია კოჩიშ ჸვილუაშ წინააღმდეგ რე. თი მუსხირენ ჯიმაქ ხოლო, ნამუქით პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ დროს იარაღი ეჭოფ დო ჩხუპშა იდუნ, ვარია თქუ კოჩიშ ჸვილუაშენ. ათეშგურშენ თინეფ ფრონტიშ ხაზის ქიგიორინუეს, ნამდა დოუჸვილუდესკო.

11. მუნერ რეაქცია უღუდ მთავრობაშ ხალხის ბიბლიაშ მკვლევარეფიშ ჩხუპწკუმა დამოკიდებულებაშ გურშენ?

11 მართალ რე, ჯიმალეფიშ დამოკიდებულება ჩხუპწკუმა ბოლოშა ვარდ სწორ, მარა სატანა იშენით მანგარ გაჟღამებულ რდუ დო ოცადუდ ჯიმალეფს პრობლემეფ გოურჩქინკო კანონიშ საშვალებათ (ფსალმ. 94:20). შეერთებულ შტატეფიშ შეიარაღებულ ძალეფიშ გენერალ-მაიორ ჯეიმს ფრანკლინ ბელქ ჯიმა რუტერფორდის დო ჯიმა ვან ამბერგის უწუ, ნამდა იუსტიციაშ სამინისტროქ კონგრესის კანონპროექტი გეგნოჩუ, გენიხილესკონ თიშენ. თე კანონიშ საფუძველშა თინეფს უფლება აღვენუდეს, ღურათ დასაჯესკონ თინეფ, მიდგა ვარიას თქუანდ ჩხუპშა ულაშენ. თინა ძირითადო ბიბლიაშ მკვლევარეფს გულისხმენდ. გურიშგოხარცქილ გენერალ ბელქ ჯიმა რუტერფორდის უწუ: „თე კანონპროექტ [ამერიკაშ პრეზიდენტიქ] უილსონქ ვემიწონუ, ათეშგურშენ თიქ ვემკორთ; მარა ჩქი მიჩქუნა მუჭო ეშაიჸოთათ ხეშა დო ვაპირენთ თეშ კეთებას!“.

12, 13. ა) მუშენ დახუნეს ციხეს დიდ ხანით ბრუო პასუხიშმგებელ ჯიმა? ბ) მეუდინესო ჯიმალეფს იეჰოვაშ მორჩილებაშ სურვილქ ციხეს დოხუნაშ უკულ?

12 ხელისუფლებაქ მუშ სიტყვა შეასრულ. საზოგადოება „გინაჯინალ კოშკიშ“ წარმომადგენლეფი ჯიმა რუტერფორდი დო ჯიმა ვან ამბერგი დო ხოლო ამშვი ჯიმა ციხეს ქუდახუნეს. განაჩენიშ გიშაღალაშ დროს, მოსამართლექ განაცხად: „რელიგიურ პროპაგანდა, ნამუთ თე კათას მეჸუნსინ, გერმანიაშ ჯარიშ დანაყოფშე უმოს ოშკურანჯ რე. თინეფქ ეჭვიშ თუდო ქიგიორინუეს ხვალე სასამართლოშ თანამშრომლეფიშ დო სამხედრო-დაზვერვაშ სააგენტოშ საქმე ვარინ, ეკლესიაშ მსახურეფს ხოლო სახელ გუტახეს. თინეფ მკაცრას დესაჯებუნა“ (რწმენაშ მარში, ა. მაკმილანი, გვ. 99). თექ მართალო თაშ ქიჸუ. ბიბლიაშ ბრუო მკვლევარ ატლანტაშ (ჯორჯია) ფედერალურ ციხეს დიდ ხანით ქუდახუნეს. მარა ჩხუპიშ თებაშ უკულ თინეფ ციხეშე გოუტუეს დო ბრალდებეფი ხოლო მოუნწყეს.

13 თე ბრუო ჯიმა ციხეს ხოლო მანგარო გერდ რწმენას დო იცვენდ წმინდა წერილეფს ინოჭარილს, თიმ დროს მუჭოთ არჩქილედესინ თეშ. შეწყალებაშ პეტიციას თინეფქ შეერთებულ შტატეფიშ პრეზიდენტის მეჭარეს: «წმინდა წერილეფს ინოჭარ ღორონთიშ ნება — „ვა ჸვილა“. ათეშგურშენ [საერთაშორისო ბიბლიაშ მკვლევარეფიშ] ასოციაციაშ ნამთინ წევრი, ნამუქით დუდ მეუძღვინ უფალს, შეგნებულო დარღვიენს მიძღვნაშ აღთქმას-და, მიოდინუანს ღორონთიშ გურს დო შილებე მარადიულო ხოლო გენადგურას. ათეშგურშენ გამორიცხულ რე თინეფქ შეგნებულო დო სუფთა სინდისით დოჸვილან მითინ». დიდ გაბედულება რდუ საჭირო თეცალ სიტყვეფიშ ორაგადეთ. არგამა რდუ, ნამდა ჯიმალეფ ვაპირენდეს კომპრომისშა ულას.

მუთ იჸუნ გეთავისუფლეს

14. მუჭო რე ეჭარილ ბიბლიას 1914—1919 წანეფს მოხვალამირ მოვლენეფი?

14 მალაქიაშ 3:1—3-ს ეჭარილ რე პერიოდი 1914 წანაშე 1919 წანაშახ, მუჟამსით ღორონთი „ლევიშ ქომოლსქუალეფს“, ანუ ცხებულეფს განწმინდენდ (წეკითხით). თე პერიოდის, იეჰოვა ღორონთიქ „ჭეშმარიტ უფალქ“ დო იესო ქრისტექ „შეთანხმებაშ მაცნექ“ სულიერ ტაძარშა ქუმორთეს, თექ მსახურენდესინ თინეფ შეამოწმესკონ თიშენ. საჭირო გეწურაფა მიღესინ თიშ უკულ, ღორონთიშ განწმენდილ ხალხი მზათ რდუ, მიღუკო ახალ დავალებეფი. 1919 წანას იესო ქრისტექ „ართგურ დო გონიერ მონა“ დანიშნუ თიშო, ნამდა ჸუდეშარეფშა სულიერ საზრდო ქიმუჩამუდკო (მათ. 24:45). ღორონთიშ ხალხი უკვე თავისუფალ რდუ დიდ ბაბილონიშ გავლენაშე. თე დროშე მოჸუნაფილ ღორონთიშ დაუმსახურებელ ჸოროფაშ ჭყოლოფუათ, თიშ ხალხის აძინუ რჩქინა დო უმოსო ეჸოროფებუ ზეციერ მუმა. თინეფ მანგარ მარდულ რენა თე კურთხევაშ გურშენ! [1]

15. მუჭო ოკო იმოქმედას ჩქინწკუმა დიდ ბაბილონშე გათავისუფლებაქ?

15 მუ ბედნერეფ ვორეთ, ნამდა ვა ვორეთ დიდ ბაბილონიშ ტყვეობას! სატანა ირნერო ოცადუდ მოუსპუდკო ჭეშმარიტ ქრისტიანობა, მარა თის მუთუნქ ვეგშურთ. მარა ვაგმოჭყორდან ოკო, მუშენ მუჩეს იეჰოვაქ თავისუფლება (2 კორ. 6:1). ანაყუ ალალ გურიშ კოჩი დიო ხოლო ცრუ რელიგიაშ ტყვეობას რე. საჭირო რე, ქიმვეხვარათ თინეფს, გეგშართან თევრეშე. ჩქი შემლებუნა თეშ კეთება. მორთ, ირნერო ქივეცადათ, მივაჸუნათ ულირ საუკუნეს ცხოვრნედესინ თი ჯიმალეფიშ მაგალითის დო ქიმვეხვარათ ხალხის, გეთავისუფლან ცრუ რელიგიაშ ტყვეობაშე!

^ [1] (აბზაცი, 14). ბრელ მსგავსება რე ბაბილონს იუდეველეფიშ 70 წანიან ტყვეობა დო ქრისტიანეფიშ მდგომარეობა შქას ქრისტიანობაშე გინორთაშ პერიოდის. თეშ უმკუჯინუო, იუდეველეფიშ ტყვეობა ვა რდუ ქრისტიანეფიშ მდგომარეობაშ წინასწარმეტყველურ სახე. მაგალთო, ბაბილონიშ ტყვეობა უმოს მეტ ხანს იგრძელებუდ. თაშ ნამდა, ვა რე აუცილებერ იუდეველეფიშ ტყვეობაშ ირ დეტალშა წინასწარმეტყველურ პარალელიშ გორუა დო თიშ მეგურაფა თი მდგომარეობაწკუმა, ნამუთ ცხებულ ქრისტიანეფს უღუდეს 1919 წანაშახ მუსხირენ წანას.