1. Uw rogon ni kad nanged ni yira chuweg e girdi’ rok Got u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan? Mang boch e deer ni gad ra weliy e fulweg riy?

 KAD weliyed ko fa binem e article rogon ni tabab ni nge par e pi Kristiano ni yad ba yul’yul’ nga tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan. Machane, gad ba felfelan’ ni bochan e kad nanged ndab ra pared u tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur ndariy n’umngin nap’an. Ya faan gomanga dariy be’ nrayog ni nge chuw u tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur u roy u fayleng, ma fare thin ni tay Got chilen ni gaar, “Mired pi girdieg ngam chuwgad rok” e ra yan i aw nib m’ay fan. (Mu beeg e Revelation 18:4.) Ri gad ba felfelan’ ngay ni ngad nanged murung’agen e ngiyal’ ni chuw e girdi’ rok Got u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan! Machane, som’on e ngad weliyed e fulweg ko pi deer ni baaray ni be gaar: Mang e n’en ni dugliy e Piin ni Ur Filed e Bible ni ngar rin’ed ko fare Babylon nib Gilbuguwan u m’on ko duw ni 1914? Uw feni pasig e pi walag ko machib u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng? Ma gur, fan ni immoy e girdi’ rok Got u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan e ngiyal’ nem e bochan nib t’uf ni ngan yal’uwegrad, fa?

2. Mang e rin’ e Piin ni Ur Filed e Bible kakrom u nap’an ni tamilang rarogon e pi yurba’ i teliw ni googsur u wan’rad?

² Nap’an e pi duw i yib ngeb i mada’ ko ngiyal’ nni tay e Bin Som’on e  Mahl ko Fayleng, ma aram me tamilang u wan’ Charles Taze Russell nge piin ni yad ba mang ngak nder fil e teliw ko pi Kristiano ni googsur e tin riyul’ u lan e Bible. Ere, ra dugliyed u wan’rad ndab kur uned ko pi n’en ni ma rin’ e pi yurba’ i teliw ni googsur. Ere, nap’an e November ko duw ni 1879, ma aram me tamilangnag fare Zion’s Watch Tower ni gaar: “Gubin e galesiya ni yad be yog ni yad fare ppin nib machalbog ni kan dugliy ni ngar mabgolgow Kristus, machane yad be ayuweg fare (gamanman) nu roy u fayleng e be yog e Bible ni yad fare galesiya ni ma pi’ ir ni chuway’,” ni aram fare Babylon nib Gilbuguwan.​—Mu beeg e Revelation 17:1, 2. 

3. Mang e dugliy e Piin ni Ur Filed e Bible ni ngar rin’ed ya nge m’ug riy ni gathi ka yad bang ko pi yurba’ i teliw ni googsur? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

³ Piin ni bay madgun Got u wan’rad e yad manang ko mang e thingar ra rin’ed. Yad manang ndabi tow’athnagrad Got ni faan yad ra ulul i ayuweg e pi yurba’ i teliw ni googsur. Ere, aram fan ni boor e Piin ni Ur Filed e Bible nra yoloyed boch e babyor ngar pied ko galesiya ni ur uned ngay ni yad be yog ni ngan chuweg fithingrad riy. Ku bay boch i yad ni ur beeged e yungi rorad e babyor u p’eowchen e girdi’ ni yoor ni kar muulunggad nga galesiya. Ma pi arorad nda un pagrad ni ngar rin’ed e re n’ey e aram e ra yoloyed e yungi rorad e babyor ni boor yang mar pied ngak urngin i girdien e galesiya. Kar rin’ed e re n’ey ni bochan e kar dabuyed ni ngar uned ko pi n’en ni ma rin’ e pi yurba’ i teliw ni googsur! Tin baaram e duw u m’on ko re ngiyal’ i n’em e faan yad ra rin’ ban’en ni aram rogon ma rayog ni ngan li’rad ngar m’ad. Machane, nap’an ni taw ko duw ni 1870, ma ke yoor e nam ndakir ayuweg e Am e teliw riy ni bod ni ur rin’ed u lan e pi chibog u m’on riy. Ngiyal’ nem e ke puf mat’awun e girdi’ nrayog ni ngar weliyed murung’agen e Bible nge pi n’en nder m’agan’rad ngay ni be machibnag e pi galesiya.

4. Uw rogon fare Babylon nib Gilbuguwan u wan’ e girdi’ rok Got u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng?

⁴ I tamilang u wan’ e Piin ni Ur Filed e Bible nde gaman ni kemus ni nga rogned ko girdi’ rorad, nge piin nrib pach e thin rorad, nge girdien e galesiya ndab kur uned ko pi n’en ni yima rin’ ko pi yurba’ i teliw ni googsur, ya ku yad baadag ni nge nang e girdi’ nu fayleng ni ga’ngin ni fare Babylon nib Gilbuguwan e bod rogon be’ nib pin ni ma chuway’ ngak! Ere, thilin e December ko duw ni 1917 ngu tabolngin e duw ni 1918, ma pi walag nem ni ur Filed e Bible ni kemus ni in e biyu’ urngirad e ra wereged 10,000,000 yang ba tract ni bay ba article riy ni kenggin e “Ke War Yu Babylon.” Re tract nem e tamilangnag e tin riyul’ u murung’agen e pi yurba’ i Teliw ko Kristiano ni Googsur. Rib gel e damumuw ni tay e pi tayugang’ ko teliw! Machane, de tal e Piin ni Ur Filed e Bible, ya ra dugliyed u wan’rad ni ngar ‘folgad rok Got ko bin ni ngar folgad rok e girdi’.’ (Acts 5:29) Ere, mang e be tamilangnag e re n’ey? Be tamilangnag nnap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng, ma gathi aram e ngiyal’ ni tabab e tin riyul’ e Kristiano ni ngar pared nga tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur, ya aram e ngiyal’ nra tababgad ni ngar chuwgad riy ma kur ayuweged boch e girdi’ ni nge yag nra chuwgad riy.

5. Mang e be micheg nrib pasig pi walagdad u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng?

⁵ Fa tin baaram e duw ni ke yan e ud lemnaged ndaki yag ni nge par e pi tapigpig rok Jehovah ni yad ba fel’ u wan’ ni bochan e da ur machibgad u fithik’ e pasig u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng. U dogned ni aram fan ni pagrad Jehovah ni ngar pared u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan nib ngoch nap’an. Machane, pi walag ni pumoon nge ppin ni ur pigpiggad ngak Got u nap’an e duw ni 1914 nge yan i mada’ ko 1918 e rogned boch nga tomuren ni kar athamgilgad u rogon nrayog rorad ni ngar rin’ed fare maruwel ni machib u nap’an e re ngiyal’ i n’em. Bay ban’en ni be micheg nriyul’ e re n’ey. Bochan ni ke yag ni ngari tamilang u wan’dad rarogon e pi n’en ni i rin’ e pi walagdad ni kab kakrom i yib, ma aram e n’en ni ke ayuwegdad ni  nge tamilang u wan’dad boch ban’en ni be weliy e Bible murung’agen.

6, 7. (a) Mang boch e magawon ni i mada’nag e Piin ni Ur Filed e Bible u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng? (b) Mu weliy boch ban’en ni be micheg nriyul’ nib pasig e pi walag nem.

⁶ Bin riyul’ riy e, Piin ni Ur Filed e Bible ni ur moyed u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng (1914-1918) e ur tedan’rad ko machib. Machane, bay boch i fan nde mom rorad ni ngar rin’ed e re maruwel nem e ngiyal’ nem. Ngad weliyed l’agruw riy. Bin som’on e, maruwel nib ga’ ni ur rin’ed e ngiyal’ nem e aram e ur wereged boch e babyor ni bay e thin nu Bible riy. Ere, nap’an ni yog e am ndab kun wereg fare ke babyor ni kenggin e The Finished Mystery u tabolngin e duw ni 1918, ma aram mi ri mo’maw’ ko pi walag ni ngar machibgad. Ya ngiyal’ nem e dawor ra filed rogon ni ngar machibnaged e girdi’ ni yad be fanay e Bible. Ere, ba ga’ nre ke babyor nem e ir e yad ma taga’ ngay ni nga i “non” ni pa’rad. Bin l’agruw e, bay rogon nga ba mit e m’ar nib machreg ni ma af ni ka nog e Spanish Influenza ngay ni sum u nap’an e duw ni 1918. Bochan nrib mom rogon ni i af e re miti m’ar nem ko girdi’ ma aram me mo’maw’ rogon ko pi walag ni nga ranod u reb e binaw nga reb ni yad be machib. Yugu aram rogon ma ur athamgilgad ni yad gubin ni ngar ululgad i rin’ fare maruwel ni machib.

⁷ Yugu aram rogon ni buchuuw e Piin ni Ur Filed e Bible ni ur moyed u nap’an e duw ni 1914, machane i yag rorad ni ngar ngongliyed fare kachido ni ka nog e “Photo-Drama of Creation” ngay mar paged nge yaliy boor ko 9,000,000 e girdi’. Ra fanayed yungi sasing nge boch e kachido ni kan ngongliy nib ngoch nrayog ni ngan rung’ag laman e girdi’ riy, mar puthuyed nga taabang ngar ngongliyed ba kachido riy ni be dag yaan e ngiyal’ ni ka fin nni sunmiy urngin ban’en nge yan i mada’ nga lan fare Biyu’ i Duw. Re kachido nem ni ngongliy e pi walag nem e ban’en nrib manigil e ngiyal’ nem. Am lemnag, ya urngin e girdi’ nra yaliyed e re kachido nem nni pag u nap’an e duw ni 1914 e ka boor nga urngin e Pi Mich Rok Jehovah ni bay u ga’ngin yang e fayleng e ngiyal’ ney! Kki tamilang nnap’an e duw ni 1916 ma 809,393 urngin e girdi’ nra uned ko pi muulung ni un tay u Meriken nib puf mat’awun e girdi’ ni yoor nrayog ni ngar uned ngay. Ma nap’an e duw ni 1918, ma aram me yoor e girdi’ ni i un ko pi muulung nem nge yan i taw ko 949,444. Ere, dariy e maruwar riy nrib pasig e Piin ni Ur Filed e Bible e ngiyal’ nem!

8. Uw rogon ni un pi’ e tin nib t’uf ko pi walag u nap’an e bin som’on e mahl ko fayleng ni fan ko tirok Got ban’en?

⁸ Nap’an e bin som’on e mahl ko fayleng, ma i athamgil e pi walag ni yad be yog e thin u lan e ulung ni ngar pied e tin nib t’uf ko pi walag ni fan ko tirok Got ban’en, ma yad be pi’ e athamgil nga lanin’rad.  Re n’ey e pi’ gelngin e pi walag ni nge yag nra ululgad i rin’ fare maruwel ni machib. Richard H. Barber, nreb e tamachib ni immoy e ngiyal’ nem nib pasig ko machib e yog ni gaar: “I yag ni nggu pied in e walag ni ngaur lekaged e ulung e ngiyal’ nem ma ka gamad be ngongliy Fare Wulyang ko Damit, maku gamad be pi’ nga Canada ni yugu aram rogon ni ke taleg e am e pi babyor rodad ndab ki yan e ngaram. . . . Ki yag ni nggu pi’ nochi ken fare babyor ni ka nog e The Finished Mystery ngay nge yan ngak boch e walag ni ke fek girdien e am e yu ke rorad e babyor. Ere, yog Brother Rutherford ni nggu yarmiyed rogon boch e convention ni ngan tay u boch e mach ni bay ko ngal u Meriken, ma gamad pi’ boch e walag ni nga ranod ko pi convention nem ni ngar pied boch e welthin nra pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi walag u rom.”

9. (a) Mang fan nib t’uf ni ngan yal’uweg e girdi’ rok Got u thilin e duw ni 1914 nge 1919? (b) Yugu aram rogon nib t’uf ni ngan yal’uwegrad e ngiyal’ nem, machane mang e de puluw ni ngan lemnag u murung’agrad?

⁹ Gathi gubin ban’en ni i rin’ e Piin ni Ur Filed e Bible u thilin e duw ni 1914 nge 1919 nib puluw ko pi kenggin e motochiyel u Bible. Yugu aram rogon ni yad ba yul’yul’, machane dawori tamilang u wan’rad fan fare thin ni be yog ni ngan fol ko am. (Rom. 13:1) Ere, aram fan ni immoy boch ban’en ni ur uned ngay u nap’an e mahl ni un tay e ngiyal’ nem. Bod nnap’an ni yog e pilung nu Meriken ni nge yan i par e May 30, 1918 nreb e rran ni fan ko meybil ni ngan yibilay murung’agen e gapas, ma aram mi nog ngak e Piin ni Ur Filed e Bible u lan Fare Wulyang ko Damit ni ngar uned ngay. Immoy boch e walag nra pied boch e salpiy ni ngan fanay ko mahl, maku bay in i yad nra manged boch e salthaw mar uned ko mahl. Yugu aram rogon nib t’uf ni ngan yal’uwegrad, machane de puluw ni nga dogned ni ke par e Piin ni Ur Filed e Bible nga tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan ni bochan e ba t’uf ni ngan yal’uwegrad. Bin riyul’ riy e, ke tamilang u wan’rad e ngiyal’ nem nib t’uf ni ngar chuwgad ko pi yurba’ i teliw ni googsur, ma nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng ma ke chugur ni ngar chuwgad u tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur. ​—Mu beeg e Luke 12:47, 48.

10. Uw rogon ni dag e Piin ni Ur Filed e Bible ni yad be tayfan e yafos?

¹⁰ Yugu aram rogon ndawori tamilang u wan’ e Piin ni Ur Filed e Bible urngin ban’en u murung’agen fare kenggin e motochiyel u rogon ni nge par e piin Kristiano u mathilin ngongolen e am ni bod rogon ni ke tamilang u wan’dad e ngiyal’ ney, machane yad manang nib togopuluw ko Bible ni ngan li’ be’ nge yim’. Ere, in i walag ni baaram ni m’agan’rad ngay ni ngar uned ko salthaw ma kur feked boch e talin e cham u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng e ra siyeged ni ngar lied be’ nge yim’. Bochan e re n’ey, ma aram fan ni bay boch i yad ni un tayrad nga mit e mahl ni bochan e yibe athapeg ni ngar m’ad.

11. Mang e rin’ e am u nap’an ni siyeg e Piin ni Ur Filed e Bible ndab ra uned ko cham u nap’an e mahl?

¹¹ Ba tamilang ni kari damumuw Moonyan’ nga rogon e yul’yul’ ni i tay e pi walag nem u nap’an e re mahl nem. Bochan e re n’ey, ma aram me gagiyegnag ni ngan “uneg e tin nde mat’aw nga lan e motochiyel.” (Ps. 94:20, BT) Immoy reb e tolang ko salthaw nu Meriken e ngiyal’ nem ni ka nog James Franklin Bell ngak ni yog ngak Brother J. F. Rutherford nge Brother W. E. Van Amburgh ni ke gay e am rogon ni nge ngongliy reb e motochiyel nib beech ni be yog ni faanra siyeg reb e salthaw ni nge cham u nap’an e mahl ma aram e yira li’ nge yim’. I yog e re thin nem ni fan ngak e Piin ni Ur Filed e Bible. Ri damumuw e re tolang ko salthaw nem ma aram me gaar ngak Brother Rutherford: “Dan fanay e re motochiyel nem ni bochan e ke taleg Wilson [ni Pilung nu Meriken]; machane gamad manang rogon ni nggu gafgownaged gimed, ma aram e n’en ni bay gu rin’ed ngomed!”

12, 13. (a) Mang fan nnon’ meruk i walagdad ni pumoon ni u rogned e thin ko ulung rodad nga kalbus nib n’uw nap’an? (b) Gur, daki yag ni nge par e pi walag nem ni yad ba yul’yul’ ngak Jehovah u nap’an nnon’rad nga kalbus? Mu tamilangnag.

¹² I yag rok girdien e am ni ngar gafgownaged e pi walag e ngiyal’ nem. Ra koled Brother Rutherford,  nge Van Amburgh, nge ku nel’ e walag ni yad owchen fare Watch Tower Society. Re tapuf oloboch ni baaram ni ir e ni fekrad i yan ngak e yog ni gaar: “Pi walag ney e kab gel e kireb rorad ko pi salthaw rok yu Chiyamen . . . Gathi kemus ni kar darifannaged e am, nge salthaw, ya kur darifannaged gubin e pi tamachib ko pi galesiya ni bay. Ba gel e gechig ni thingar ni tay ngorad.” (Faith on the March, ni yoloy A. H. Macmillan, p. 99) Ma aram e n’en nrin’ ngorad. Nni dugliy u tafen e puf oloboch ni ngan kalbusnag e pi walag nem nib n’uw nap’an, ma aram min fekrad ngan tayrad nga reb e kalbus ni bay u Atlanta, Georgia. Machane, nap’an ni m’ay e mahl ma aram min pagrad u kalbus, mu kun chuweg u dakenrad fa yu pa’ i oloboch ni kan togopuluwnag ngorad.

¹³ Nap’an ni immoy e re meruk i walag nem u kalbus, ma ur folgad ko pi n’en ni ke tamilangan’rad riy u Bible. Ra yoloyed bangi babyor ngar pied ko pilung nu Meriken ni yad be wenignag ni ngan warnag e gechig ni ngan tay ngorad. I lungurad: “Baaray e n’en nib m’agan’ Somol ngay ni ke yog u lan e Babyor nib Thothup. Ke gaar, ‘Dab mu li’ be’ ngem’,’ ere gubin i girdien fare Ulung [ni Piin ni Yad Ma Fil e Bible u Ga’ngin Yang e Fayleng] ni kar ognaged e yafos rorad ngak Somol e faan yad ra togopuluw ko n’en ni kar micheged, ma aram e dabkiyog ni ngar pared ni yad ba fel’ u wan’ Got, maku ra gechignagrad. Ere, aram fan ni piin ni yad ba muun ko re ulung ney e dabiyog rorad maku dabi m’agan’rad ngay ni ngar lied be’ nge yim’ ni lem rorad.” Riyul’ nder rus e pi walag ney nrogned e pi thin ney! Ma kub tamilang ni kar dugliyed u wan’rad ni ngar pared ni yad ba yul’yul’!

14. Mu weliy e n’en ni buch u nap’an e duw ni 1914 nge yan i mada’ ko 1919 nrogon ni be yog e Bible.

¹⁴ Be weliy e Malaki 3:1-3 murung’agen e n’en ni buch ko Piin ni Ur Filed e Bible u thilin e duw ni 1914 nge yan i mada’ nga tabolngin e duw ni 1919. (Mu beeg.) Aram e ngiyal’ ni yib Jehovah Got ni ir e “Somol” nge Jesus Kristus ni ‘mol’og rok’ ni ngar yaliyew e piin ni yad be pigpig ko fare tempel nib fanathin. Tomuren ni yal’uweg Jehovah e girdi’ rok me beechnagrad, ma aram me mab e kanawo’ ngorad nrayog ni ngkur rin’ed reb e maruwel nib beech. Nap’an e duw ni 1919, ma aram min dugliy “fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop” ni nga i pi’ e tin nib t’uf ko pi tapigpig rok Got. (Matt. 24:45) Ngiyal’ nem e aram e ke chuw e girdi’ rok Got u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan. Ka aram nap’an i yib ni be yoor ban’en ni be tamilang u wan’ e girdi’ rok Got u murung’agen e n’en nib m’agan’ ngay, maku be gel e t’ufeg rorad ngak. Ri yad ba felfelan’ ko re tow’ath ney! ^[1]

15. Mang e susun ni ngad rin’ed e chiney ni kad chuwgad u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan?

¹⁵ Ri gad ba felfelan’ ni ke yag ni ngad chuwgad u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan! Yugu aram rogon ni i guy Satan rogon ni nge thang mit e tin riyul’ e Kristiano u roy u fayleng, machane de yag rok ni nge rin’. Machane, thingar dab da paged talin fan ni ke pi’ Jehovah e re puf rogon ney ngodad. (2 Kor. 6:1) Ka boor e girdi’ ni ka yad bay u tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur. Ere, ba t’uf ni ngan ayuwegrad ni ngar chuwgad riy. Machane, rayog ni ngad pow’iyed yad nge yag nra chuwgad riy. Ere, ngad athamgilgad u rogon nrayog rodad ngad folwokgad ko pi walagdad ni ur moyed u nap’an fa binem e chibog ni ke yan ya nge yag nda ayuweged e pi girdi’ ney ni ngar chuwgad u tan gelngin e pi yurba’ i teliw ni googsur!