1. Gini ndupai narengbe ka sa aboro i du na maabangirise ka kura tii gu zio nga ga Babera Du na Bakere Ome Ti Ni, na gini asanahe ani nika wisigoho?

ROGO gu kekeapai gere nangbefuo ho, ani awirikipai tipa wai ruru aKristano abitiyo tii gu zio nga ga aBabero. Ono tie, gu wene pangbanga naadu ho angia i anyenga anye kindi tii gu zio re te. Gu ga Mbori zinahe nga “Oni kúru yo du ri ni, gimi aboro” ka si adu nga na rogoyo ti ni te ka si adu nga boro ho rengbe ka kura tii gu maapai kurii nga ga gu bariwara ngbii nga ga ziree pambori re te. (Oni gedi Yugoti 18:4.) Ani na bakere nyemu ka ino gu regbo ga Mbori aboro dunduko akuru tii gu zio nga ga Babera! Ono ni bambatapai, si naida ani karaganga pai kuti agi asanahe re: Gini diaberã nibipa Babera Du na Bakere Ome Ti Ni aBawiriki Ziazia Kekeapai adihe mbata fu 1914? Wai du awirinarani adu zaaza rogo sunge tungusapai yo ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino? Ya mo ga Mbori aboro adu ni zizi yo Babera yo ti gu regbo re mbiko si aaida i rugu yo?

2. Gini diaberã agu aBawiriki Ziazia Kekeapai naadu ti tonatonaha adihe nibipa ziree pambori ringbisihe kuti gupai i agirogoyo?

² Rogo agu abawe agarã naandu kuti gu Bambata Vura Nga ga Zegino, Charles Taze Russell na abadiangbako abihe nga agu akanisa  naya si nga ga aKristano aayugongo gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai te. Mbiko agi apai re, i adiberã nga he ho si aida si kodiyo na ziree pambori te wa i agirogoyo. Rogo Ngbangba 1879, Zion’s Watch Tower ape gayo diaberã gbayaga mburuhe adu rii Ziazia Kekeapai ki ya: “Agu akanisa dunduko naya si nga ziazia ngasudee fu Kristo, ono si kidu ni kodikodihe na zegino (nyarinde) na si kini songodihe, si naida ani ya tipaha kanisa nga ga debäri a wa ziazia kekeapai apehe,” Gure nga i aafura tipa Babera Du na Bakere Ome Ti Ni.​—Oni gedi Yugoti 17:1, 2.

3. Gini diaberã aBawiriki Ziazia Kekeapai adihe, nga gu nayugu gupai nga i aima giarogo gupai yo nga si aaida i kparatiyo ti ziree pambori? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

³ Agu akumba na adee naagunde ti Mbori re aima ino gupai si aaida i amangihe. I aarengbanga ka maabangiriyo tipa ga Mbori amaku te ka si adu nga i aasongoda agu ariigbu kindi nga ga ziree pambori. Ni sangbanaha, badungu aBawiriki Ziazia Kekeapai akeke awaraga ku rogo gayo akanisa nga i nakura yo kusayo. Ti kura aregbo, i anaageda agu awaraga re fu aboro dunduko ti regbo agu adunguratise nga ga kanisa. Rogo agu akanisa i anaaidanga boro gedipai rogoho gbayaga ya, agu akurayo anaakeda agu awaraga re fu aboro gu kanisa re ni basasa dũ. I aaidanga he kodiyo berewe na ziree pambori te! Rogo agu agarã nasusi mbata fu gure, gu ngbatunga diaberã nga ga wingbaduse re aima rengba ka sa yo i zanga gayo raka. Ono rogo dungu aringara ti digido agu agarã nangia 1800, Agbia ngbii aima tona kaa mbu songoda kanisa. Aboro ngbatunga agu aringara re adu na ranirii ka saka agu apai nga ga pambori na ka tikango gbayaga na agu apambori i aima sigiraha, zanga gunde be gupai nga i nika fu mbusa fuyo.

4. Ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino, gini ngbanya naadu dagba ga Mbori aboro na Babera Du na Bakere Ome Ti Ni?

⁴ Agu aBawiriki Ziazia Kekeapai re agirogo gupai yo nga anga kina agumeyo, mbembedi abakureayo, gbiati aboro kanisa sa si aida i pepa gayo diaberã fuyo nibipa ziree pambori te. Si aaida zegino dunduko bi Babera Du na Bakere Ome Ti Ni ni gu pambori nga debäri! Mbiko gipai re, bangbanda Banduru rogo gu garã nangia 1917 na ti tonatona 1918, gu bete aBawiriki Ziazia Kekeapai naadu nga kutu akparaka gu trakte zaaza nga “The Fall of Babylon”​—a hard-hitting indictment of Christendom” bara amirioni bawe. A wa rengbe oni ka berãha, abarumbatayo rogo apambori adu na bakere zinga; ono aBawiriki Ziazia Kekeapai aandu kindi kumbatayo na gu nyanyakipa sunge re zanga mbu kurapai si ka na yo ti ni. I aima diaberã ka giasangba “Mbori agia susi ga aboro.” (Amo. 5:29) Ginipai rengbe ani ka dakuti ni? Gupai re nga, kuba gupai nga agi akumba na adee nangia aKristano re du ni akanga fu Babera Du na Bakere Ome Ti Ni ti regbo vura, i aakura kusayo tii gaha maapai kurii na i aundo kura aboro i amangihe wo a.

5. Gini apai aboro napehe nayugo gupai nga awirina aatungusapai zaaza ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino?

⁵ Vuru agu agarã yo susi kusayo, ani aidi kuti gupai nga rago aangbanga ti Yekova na gako aboro te mbiko i aatungusanga pai zaaza ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino te. Ani ada kuti gupai nga mbiko gu ndupai re, Yekova ambu Babera Du Na Bakere Ome Ti Ni tipa si ziyo tipa bete regbo. Ono tie, gu ruru awirina namangisunge fu Mbori ti gu regbo nga 1914 kuti 1918 ayuguhe kusa ziazia nga ga Gbia aboro wa i adu ni badona aima manga ome kaa tungusapai atungusa kindi.  Nyanyaki gopai kinaho nasongoda gupai i agumbaha re. Wene giarogopaiyo tipa gu pangbanga du tipa gaani riigbu ima sarani ani girogo gu kura apai wenengai du rogo Ziazia Kekeapai yo.

6, 7. (a) Gini akpakarapai si aaida aBawiriki Ziazia Kekeapai dibehe ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino? (b) Oni funga gu kpiapai nayugopa wai aBawiriki Ziazia Kekeapai adu zaaza.

⁶ Nirengo, agu aBawiriki Ziazia Kekeapai naadu ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino (1914-1918) aima manga bakere dezirepai ti gu regbo re. Badungu nduapai duho naasanga ha taata fuyo tipa i mangihe wo ya. Ani nika bi nduapai ue. Bambataha nga, gu bangua sunge i anaamangaha ti gu regbo re anaakoda kparaka agu awaraga du mburuhe rii Ziazia Kekeapai. Ho irangbii arugusi tungusapai ni na gu buku nga The Finished Mystery ti tonatona gu garã nangia 1918, si aima kpakara fu dungu awirina tipa i tungusipai. I ainongo wai ka tungusapai na kina Ziazia Kekeapai sa ti gu regbo re te, na i anaakido kuti gu buku re si “nifura” kubayo. Gu ue ndupai angia gu kere ririkaza nga Spanish Influenza namangi rogo 1918. Wai gu kere ririkaza re agbataka rogo arago asaha ni kpakarakpakaraha fu abatungusipai tipa i nita. Ono tie, wa aBawiriki Ziazia Kekeapai avura kaa gbiatiyo na agi akpakarapai re gbiati agu akuraha, i aamanga ome kindi wa i angia badona tipa gu sunge re naandu kumbatayo.

⁷ Rogo gu garã nangia 1914 nisaha, agu aBawiriki Ziazia Kekeapai naadu tooni gbua re ayugu gu sinima nangia “Photo-Drama of Creation” fu aboro bangeyo aima susa amirioni ribua (9,000,000). Gu Drama re, si adu na asura rogoho kodihe na fugo boro na ki yugupai tipa gu pangbanga nga ga aboro ho i akusi ahe ni ki dati digido Agarã Kutu Tii ga Yesu zogarago. Si angia bakere diabese ti gu regbo re. Oni berẽnga kurii gipai re. Bange agu aboro naabi gu sinima re rogo 1914 nisaha aima nge kisusi bange agu abatungusipa Kindo natungusapai areme zaaza! Kura atingidapai nayugoho berewe nga rogo 1916, bange aboro wa 809,393 aaye tipa adunguratise Amerika yo, na rogo 1918 gu bange aboro re asono berewe kuari kuti 949,444. Agu aBawiriki Ziazia Kekeapai re aima du zaaza!

8. Wai du awirina anaagbia gu riahe nga ga toro ti regbo gu bambata vura nga ga zegino?

⁸ Ti regbo gu bambata vura nga ga zegino, agu awirina naangbe kumbatayo amangi bakere ome kaa fu gu riahe nga ga toro gbiati ngarasaro fu agu aBawiriki Ziazia Kekeapai  naadu ni gbandakagbandaka yo. Agu ariahe nga ga toro re afu ome fu awirina i nitungusipai atungusa kindi. Richard H. Barber, nga guko naatungusapai zaaza ti gu regbo re atingidi gupai nga: “Ani aima du na diabese nibanda ani bete agu ababiapai ninaata ata tipa i nindu kumbatayo na gayo sunge, na kaa kusa Ngbaõbambu Sinziri akusa kindi na kini kedihe ku Canada yo, yo irangbii aima rugusa mangasunge ni na ni. . . . Mi adu na gu momu a nga kaa keda rukutu gu buku nga The Finished Mystery fu agu awirina irangbii aima zio gayo. Wiriba Rutherford ape gupai furani nga ani mangi mbakadapai tipa ka manga bakere adunguratise rogo badungu agbata rogo gu papara Amerika du ku dioyo na ki kedi abagumbapai tipa i ndu ka ngarasa awirina.”

9. (a) Tipagine du ga Mbori aboro aaida rugapai gbiati rugute ti ni bangbanda 1914 kuti 1919? (b) Pa idayo gu rugute re aayugongo ginipai te?

⁹ Anga agu apai dunduko aBawiriki Ziazia Kekeapai amangihe ti gu regbo naatona rogo 1914 kuti 1919 naadu na ngbaya na agu arengo du rogo Ziazia Kekeapai yo te. Wa vura duhe nga i angia airarengo, awirina aadunga ti aregbo dũ na ruru bipai tipa ranigose fu agbia ngbii te. (Rom. 13:1) Sidu tie, wa i angia badona, anga aregbo dunduko i akparatiyo kusayo ti gu tagbagapai nga ga zegino te nibipa gu vura re. Ni kpiapai, ho gu bazogo nga ga Amerika ko arũndiko ni nga ko sia Merekoko ti rameru 30, 1918, ni gu uru si aida aboro mangi kparakpee rogoho tipa zereda, gaani riigbu angarasi aBawiriki Ziazia Kekeapai nga i mangihe wo a. Gu kura awirina aafu marã fu irangbii tipa ka songoda vura na ni, na bete aguyo ki ima da ni abanzengere na ki ndu ku ba vura yo. Ono tie, si arunga ani aya aBawiriki Ziazia Kekeapai andu mbata kutii gu zio nga ga Babera Du na Bakere Ome Ti Ni mbiko i aaida rugapai gbiati rugute te. Kuba gure, i aima rugatiyo na gupai si aaidaha beyo nga i kparatiyo kusayo ti ziree pambori, na ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino, gu kparatise ti gu bariwara ngbii re aima mbeda ka nyasa.​—Oni gedi Ruka 12:47, 48.

10. Gini nyanyaki diaberã aBawiriki Ziazia Kekeapai adihe nibipa wai du raka boro ziazia?

¹⁰ Wa vura duhe nga aBawiriki Ziazia Kekeapai aaruganga tiyo nzunzu na pa wai si aida aKristano kparatiyo ti agu atagbagapai nga ga zegino wa gu ani narugu tirani na ni areme te, pai sa i aima inoho nga: Ziazia Kekeapai ima soga imo boro. Sidu, zavura gu bete awirina narogo abundu ki ndu ku ba vura yo, i aamanganga sunge na agu abundu re tipa ka imo kura aboro te. I akedi agu akurayo naka ka imo aboro kutingba vura yo na gu maabangirise nga i kpiki yo.

11. Wai du airangbii amangipai kuti gu diaberã nangia ga aBawiriki Ziazia Kekeapai nibipa sovura?

¹¹ Si tie ziazia nga rago aima gberã ti Bakitingbanga na gu diaberã nangia ga awirina nibipa gu vura re, wa gu diaberã re avura du vurũ ni kpakpaha. Ni sangbanaha, ko asangi “irairapai ni rugapai.” (Tam. 94:20) Gu Barutiriivura nangia ga agu asekere nga ga Amerika yo nangia James Franklin Bell akusi gupai ho ko aafura ni na agu awirinarani nangia Rutherford gbiati Van Amburgh nga gu ga Amerika basunge nangerakurii pa sarangbanga aaida ka rũ gu vovo ndiko nga gu narengbe ka sa gupai nga i saringbanga gu boro kuti kpio ká ka sovura. Agu aboro ko aafura tipa yo nzunzu angia aBawiriki Ziazia Kekeapai. Gu Barutiriivura re ape gupai fu Wiriba Rutherford na bakere zinga nga: “I arũngo gu ndiko re te mbiko [gu Bazogo Nga ga Amerika ko nga] Wilson aima kaha; ono ani ima ino wai ka zio roni, na ani nika zio roni azio!”

12, 13. (a) Tipagine du i asaringbanga agu awirina muambe ti ni naangbe kumbatayo tipa dungu agarã ku bambukiso yo? (b) Ya mo pa maa yo ku bambukiso yo asayo i mbupa gayo diaberã ka giasangba Yekova? Oni sakingo rogoyo.

¹² Agu airangbii re aima mangapai kuti gu  serekpohe re. I azi agu Awirina nangia Rutherford, Van Amburgh, na gu kura aboro sita nga aguyo naangbe kumbatayo rogo riigbu. Ho basapungbanga aasarangbanga yo ni, gu basapungbanga re aya: “Gu ziree takapandepai agi akumba re amangaha ima igirã kisusi gu riivura nga ga Germani. . . . Anga kina agu abanyaki nga ga Irangbii yo sa gbiati aboro bitimo i nabisirapa yo te ono i bisirapa agu abamangisunge fu Mbori dunduko nga ga kura akanisa. Si naida i fu kere mbusa fuyo.” (gu buku nga Faith on the March, be A. H. Macmillan, kpe. 99) Kinawo si amangi. I asaringbanga agu aBawiriki Ziazia Kekeapai re tipa dungu agarã ku rogo gu bambukiso naadu Atlanta, Georgia yo. Ono tie, ho gu vura re nyasi ni, i akusi yo bambukiso na ki mbu agu asoapai i asoi he kutiyo re.

¹³ Zavura ho agu akumba naadu muambe re adu ni bambukiso yo, i akakuti Ziazia Kekeapai kina wai i agirogoyo. I akepai fu gu bazogo nga ga Amerika ko tipa ko kusi yo bambukiso yo nga: “Gupai nga ga Gbia a wa duhe rogo Ziazia Kekeapai yo nga, ‘Ka mo imingo boro ya,’ na sidu tie, gu boro nga papara gu riigbu [nga ga aBawiriki Ziazia Kekeapai Rogo Zegino Dunduko] nga guni kpara ti ni fu Gbia ono ki ta inoaino kini basasangba ko, Mbori aidanga na ni te na ko nika gbarasa ni agbarasa. Sidu, i arengbanga kita inoaino kini imi boro te.” Gure angia afugo wingbaduse! Si tie ziazia nga, agu awirina re aaberãnga pa mbu manga rurupai te!

14. Ringbisihe kuti Ziazia Kekeapai, oni sakingo gupai naamangi rogo 1914 kuti 1919.

¹⁴ Maraki 3:1-3 fura tipa gu regbo naatona ti 1914 kuti tonatona 1919 nga gu regbo si adu nga i nika girisa mbedimbedi “awiri Revi.” (Oni gedihe.) Ti gu regbo re, Yekova Mbori nga “Gbia” gbiati Yesu Kristo du nga “gu bandusunge nga ga mokido ko,” aye ku rogo gu yekaru nga ga toro tipa ka wisigo agu aboro naamangasunge yo. Tingbafuo i gbia gu rugute i aaidaha, ga Yekova gigiri aboro aima du regerege tipa ka manga kura asunge ko afuhe fuyo. Rogo 1919, i asia “kangara moyambu . . . du na tatamana” tipa i nifu riahe nga ga toro fu ga Mbori aborokporo. (Mt. 24:45) Ga Mbori aboro aima kura awere tii gu maapai kurii nga ga Babera Du na Bakere Ome Ti Ni. Naatona ti gu regbo re, mbiko ga Yekova weneringise arẽnga aboro tipaha ya, gako aboro nasona kina kumbatayo na inohe tipa gupai Mbori aidaha beyo na rogo gayo nyemuse yo tipa gu Bayo du ngbangbaturũ yo. Nairiwo gu tambuahe du yo na ni tipa gako maku! ^[1]

15. Wai du rengbe ani ka yugoho nga ani na tambuahe tipa ka kura kusayo tii Babera Du na Bakere Ome Ti Ni?

¹⁵ Nairiwo gu bakere ngbarago nangiaha re ka kura be gu zio nga ga Babera Du na Bakere Ome Ti Ni! Gu ome Satana amangihe ka nyasariipa gu ndikidi pambori nga ga aKristano aadunga na diabese te. Ono tie, ka bangirani gonga ti gu ndupai Yekova nafu gi ranirii re furani ti ni ya. (2 Kor. 6:1) Bakere rimbasa aboro nga aguyo du na wene ngbaduyo yo kindi tii gu zio nga ga ziree pambori. Si naida i yugu gene fuyo i kuru yo. Ani rengbe arengba ka yugo gene fuyo. Sidu tie, ka kina ginipai vura manga vurũ, ani wirikinga agu awirinarani awirika naadu rogo agu akama agarã nasusi kusayo, ni manga ani ome ka undo yo i gbia ranirii be ziree pambori!