Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

SỌN ONÚ HOHO SẸDOTẸN MÍTỌN

“Wẹnlatọ Ahọluduta lọ Tọn He to Grande-Bretagne lẹ Emi—Mì Fọ́n!!”

“Wẹnlatọ Ahọluduta lọ Tọn He to Grande-Bretagne lẹ Emi—Mì Fọ́n!!”

OYLỌ niyaniya tọn he tátá de yin bibasi dọmọ: “Wẹnlatọ Ahọluduta lọ Tọn He to Grande-Bretagne lẹ Emi—Mì Fọ́n!!” (L’Informateur, * décembre 1937, zinjẹgbonu Londres tọn) Hóvila mẹhẹnlẹnnupọn tọn he sọawuhia to odò lọ yidogọ dọmọ: “Jideji Ayidego Tọn de Ma Tin to Owhe Ao Gblamẹ.” Linlin sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn de to weda tintan l’Informateur tọn ji he gando owhe ao lọ lẹ go, yèdọ sọn 1928 jẹ 1937, do nugbo-yinyin enẹ tọn hia.

BE GBEHOSỌNALITỌ LẸ SÙ GBAU WẸ YA?

Etẹwẹ zọ́n bọ zohunhun depò to lizọnyizọn lọ mẹ to Grande-Bretagne? E taidi dọ agun lẹ joawuna nuyiwa to aliho mọmọ tọn mẹ, yèdọ ninọmẹ de he ko to aimẹ sọn owhe susu lẹ die. Gbọnvona enẹ, alahọ ko basi nudide dọ nudi gbehosọnalitọ 200 poun wẹ sọgan nọ aigba-denamẹ lọ ji, bọ yé na nọ wazọ́n to fihe to olá lẹ kakati nido yin po agun lẹ po. Enẹwutu, alahọ ko dọna mẹhe jlo na lẹzun gbehosọnalitọ lẹ dọ aigba-denamẹ Grande-Bretagne tọn ma sọgan kẹalọyi gbehosọnalitọ dogọ ba, podọ e dotuhomẹna yé nado yì sẹ̀n to otò Europe tọn devo lẹ mẹ. E jẹna pipà dọ gbehosọnalitọ susu wẹ tọ́n sọn Grande-Bretagne debọdo-dego nado yì sẹ̀n to otò devo lẹ mẹ taidi France, mahopọnna dọ yé ma sè ogbè lọ sọmọ kavi ma tlẹ sè paali.

‘OYLỌ-BASINAMẸ DE NADO YINUWA’

L’Informateur 1937 tọn ze yanwle daho de dai na owhe 1938, enẹ wẹ: Gànhiho livi dopo! Nado jẹ yanwle lọ kọ̀n po awubibọ po, wẹnlatọ lẹ sọgan nọ yí gànhiho 15 zan to sunmẹsunmẹ to lizọnyizọn lọ mẹ podọ gbehosọnalitọ lẹ, gànhiho 110. Delẹ to ayinamẹ he yin nina lẹ mẹ wẹ nado ze pipli kunnudegbe tọn lẹ dai po yanwle gànhiho atọ́n tọn po to azán kunnudide tọn lẹ ji bo nọ na ayidonugo gọyìpọn lẹ, titengbe to whèjai lẹ to osẹ ṣẹnṣẹn.

Gbehosọnalitọ lẹ yidogọna zohunhun yetọn to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ

Anademẹ yọyọ ehe gando lizọnyizọn lọ go fọnjlodotena mẹsusu. Hilda Padgett * flindọ: “Tatọ́-tẹnnọ wẹ oylọ-basinamẹ ehe nado yinuwa wá sọn, podọ suhugan mítọn lẹ ko to tenọpọn ehe po jejejininọ po bọ e hẹn kọdetọn jiawu lẹ wá to ojlẹ de godo.” Mẹmẹyọnnu E. F. Wallis na linlin dọmọ: “Ayinamẹ lọ nado dekunnu na gànhiho atọ́n to azán lẹ ji yọ́n taun! Etẹwẹ sọ sọgan hẹn ayajẹ wá hú nado nọ yí azán lọ blebu zan to sinsẹ̀nzọn Oklunọ tọn mẹ? . . . Onú sọgan ṣikọna mí to whenue mí lẹkọ, ṣigba, be mí nọ gọ́ na ayajẹ ya? Mọwẹ!” Jọja de he nọ yin Stephen Miller mọnukunnujẹemẹ dọ whẹho niyaniya tọn de wẹ bo yinuwa. E jlo na yin gbehosọnalitọ to whenue e gbẹ́ tindo dotẹnmẹ etọn! E nọ flin pipli he nọ yí kẹkẹ afọ tọn do dekunnu na azán lọ blebu bo nọ yí whèjai alunlun mẹ tọn lẹ zan nado hò hodidọ he yin yíyí do kanji lẹ. Yé nọ yí zohunhun do to yìyì po nudọnamẹ he yin kinkando owhlẹ ji lẹ po bosọ nọ tindo mahẹ to kunnudide tòhomẹ-liho ji tọn mẹ po linlinnamẹwe lẹ po.

L’Informateur sọ basi oylọ yọyọ ehe dọmọ: “Mí tindo nuhudo awhànpa gbehosọnalitọ 1 000 tọn.” Anademẹ yọyọ de gando aigba-denamẹ lẹ go dohia dọ gbehosọnalitọ lẹ ma nasọ nọ wazọ́n dovo na agun lẹ ba, ṣigba yé na nọ wazọ́n dopọ hẹ yé, bo nọ nọgodona yé bosọ nọ hẹn yé lodo. Joyce Ellis flin dọmọ: “Ehe fọ́n mẹmẹsunnu susu sọn amlọn mẹ bọ yé wá jẹ mimọ ji dọ emi dona basi gbehosọnalitọ. Dile etlẹ yindọ owhe 13 poun wẹ n’tindo to ojlẹ lọ mẹ, nuhe jlo mi nado wà lọ niyẹn; n’jlo na yin gbehosọnalitọ.” E jẹ yanwle etọn kọ̀n to juillet 1940, whenue e tindo owhe 15. To nukọn mẹ, Peter he wá yin asu Joyce tọn, sè oylọ lọ nado “Fọ́n,” ehe whàn ẹn nado “jẹ nulẹnpọn do gbehosọnalitọ bibasi ji.” To juin 1940, whenue e tindo owhe 17, e kùn kẹkẹ afọ tọn na kilomẹtlu 105 yì Scarborough nado bẹ azọ́ndenamẹ yọyọ etọn taidi gbehosọnalitọ jẹeji.

Gbehosọnalitọ yọyọ he tindo gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn taun wẹ Cyril po Kitty Johnson po yin. Yé de nado sà owhé po nutindo yetọn lẹ po nado penukundo yede go to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Cyril jo azọ́n etọn do, bọ to osun dopo gblamẹ, yé ko wleawufo nado bẹ gbehosọnalitọ jẹeji. E flin dọmọ: “Mí deji dọ e na pà mí. Mí basi i sọn ojlo mẹ podọ po homẹhunhun po.”

OWHÉ GBEHOSỌNALITỌ TỌN LẸ YIN DIDOAI

Na sọha gbehosọnalitọ lẹ tọn jideji taun wutu, mẹmẹsunnu azọngbannọ lẹ lẹnnupọndo aliho yọ́n-na-yizan lẹ ji nado nọgodona awhànpa he fọ́n bo to susudeji ehe. Jim Carr he to sinsẹ̀n taidi devizọnwatọ pọnla tọn (he yin yinyọnẹn todin taidi nugopọntọ lẹdo tọn) to 1938 hodo ayinamẹ lọ nado ze owhé gbehosọnalitọ tọn lẹ dai to tòdaho lẹ mẹ. Pipli gbehosọnalitọ lẹ tọn yin tulina nado nọ nọ̀ owhé dopolọ gbè bo nọ wazọ́n dopọ, nado de akuẹzinzan lẹ pò. To Sheffield, yé haya owhé daho de he na nọ yin anadena gbọn mẹmẹsunnu azọngbannọ de dali. Agun lẹdo lọ tọn na akuẹ gọna núzinzan họmẹ tọn lẹ. Jim flindọ: “Mẹlẹpo wẹ dovivẹnu na e nido tindo kọdetọn dagbe.” Gbehosọnalitọ azọ́n sinsinyẹnwatọ ao nọ nọ̀ finẹ bo nọ tẹdo aṣa gbigbọmẹ tọn dagbe de go. “Hosọ [azán lọ tọn] nọ yin dogbapọnna to afọnnu lẹpo to tafo tó to núdùdù afọnnu tọn whenu,” podọ “egbesọegbesọ gbehosọnalitọ lẹ nọ yì aigba-denamẹ yetọn ji to awà voovo tòdaho lọ tọn lẹ ji.”

Gbehosọnalitọ yọyọ lẹ wọ̀ wá aigba-denamẹ Grande-Bretagne tọn ji

Wẹnlatọ lẹ po gbehosọnalitọ lẹ po yinuwa to pọmẹ sọgbe hẹ oylọ-basinamẹ lọ bo jẹ yanwle gànmẹ livi dopo tọn kọ̀n to 1938. Na nugbo tọn, linlin lẹ dohia dọ nukọnyiyi tin to adà lẹpo mẹ to azọ́n kunnudide tọn lọ mẹ. To owhe atọ́n gblamẹ, sọha wẹnlatọ lẹ tọn to Grande-Bretagne jideji whla atọ̀n. Anademẹ yọyọ he yin nina gando sinsẹ̀nzọn Ahọluduta lọ tọn go hẹn omẹ Jehovah tọn lẹ lodo nado pehẹ ojlẹ sinsinyẹn awhàn tọn he to nukọn ja lẹ.

To egbehe, sọha gbehosọnalitọ lẹ tọn to Grande-Bretagne to jijideji whladopo dogọ, dile awhàn Jiwheyẹwhe tọn he yin Amagẹdọni lọ to dindọnsẹpọ. Sọha gbehosọnalitọ lẹ tọn ko jẹ agayiyi yọyọ lẹ kọ̀n to owhe ao he wayi lẹ gblamẹ, podọ sọha lọ ko yì 13 224 to octobre 2015. Gbehosọnalitọ ehelẹ fọ́n sọn amlọn mẹ pete bo mọdọ lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn yin dopo to aliho dagbe hugan he mẹ yé sọgan yí gbẹzan yetọn zan te.

^ huk. 3 To nukọn mẹ, e wá yin yiylọdọ Lizọnyizọn Ahọluduta Tọn Mítọn.

^ huk. 8 Otàn gbẹzan tọn Mẹmẹyọnnu Padgett tọn tin to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn [Flansegbe] 1er octobre 1995, w. 19-24 mẹ.