MUHUWO wa kuli: “Bahasanyi ba Mubuso mwa Britain—Hamuzuhe!!” neli wa ka putako mi neuikutwahalela hande. (Hatiso ya Informant, * ya December 1937, ya kwa London) Kwa muhuwo wo, nekuekelizwe toho ya taba yeli: “Hakuna Kekezeho Yebile Teñi Mwa Lilimo Zelishumi za Kwamulaho.” Ka kubonisa buniti bwa taba yeo, fa likepe lapili nekubonisizwe piho ya sebelezo yenebile teñi mwa lilimo zelishumi kwamulaho ili kukala ka 1928 kuisa 1937.

Kiñi zenetahisize kuli musebezi wa kukutaza mwa Britain ukutele mwamulaho? Kubonahala kuli liputeho nelituhezi kueza hande kabakala kuli nelisa cinci muezezo wa lika. Hape, mutai wa mwa naha yeo neuatuzi kuli mwa kalulo ya simu yeo, nekutokwahala feela mapaina bababato ba 200, bane babelekela mwa libaka za matakanyani kono nebasa basaswalisani ni liputeho. Ka libaka leo, mutai neususuelize mapaina kuyo belekela mwa linaha zeñwi za mwa Europe, ka kubataluseza kuli mwa Britain nekusina kone bakona kubelekela. Nihakulicwalo, nekususueza kubona mapaina babañata inze ba zwa mwa Britain kuliba kwa linaha zecwale ka France kuyo kutaza kusina taba ni kuli nebasa zibi hande puo.

Ka 1937 mwa Informant nekuhatisizwe taba yenesusueza bahasanyi kuitomela sikonkwani sa kuli mwa silimo sa 1938 batande lihora ze 1 milioni mwa sebelezo ya mwa simu! Sikonkwani seo, nesikona kupetiwa ka bunolo haiba muhasanyi ni muhasanyi naakatanda lihora ze 15 ka kweli, mi mañi ni mañi wa mapaina hanaakatanda lihora ze 110. Kwa litaelo zenefilwe nekunani taelo ya kuonga-onga likwata za bahasanyi bane baka tandaanga lihora ze 5 ka zazi, ni kuisa mamelelo kwa kueza misipili ya makutisezo, sihulu mwahalaa sunda ka nako ya manzibwana.

Susuezo yenca yeo ya kuya mwa simu neitabisize babañata. Bo Hilda Padgett, habahupula zeneezahezi bali: “Neli muhuwo one uzwa kwa ofisi yetuna yeetelela osusueza kuunga muhato ili muhato one ulibelelwa ki buñata bwaluna, mi zenezwile mwateñi neli zende. * Kaizeli E. F. Wallis naabulezi: “Akalezo ya kutaanda lihora ze 5 ka zazi neli yende hahulu! Hakuna nto yekona kulutahiseza tabo yetuna inge kutaanda mazazi inze lubelekela Mulena mwa sebelezo yahae. . . . Niha nelukutanga inze lukatezi, nelubanga babatabile luli.” Bo Stephen Miller banebasali micaha balemuha kuli muhuwo wo neli wa butokwa hahulu, kacwalo baanga muhato. Nebabata kuabana mwa musebezi wo ka nako yenebanani kolo ya kueza cwalo! Bahupula likwata za mizwale bane batandanga mazazi kaufela inze bakutaza ka linjinga, mi manzibwana nebalizanga lingambolo zefa matapa. Ka tukufalelo nebazamayanga mwa makululu inze bashimbile mapampili amatuna fo kuñozwi litaba mi nebafanga ni limagazini.

Mwa hatiso ya Informant hape kwañolwa taba yeñwi yesusueza ya kuli: “Lutokwa mpi ya mapaina yeeza  1,000.” Muezezo omunca wakubanga ni kalulo ya simu, neutahisize kuli mapaina cwale basebelisane ni liputeho ni kulisusueza. Bo Joyce Ellis (née Barber) bahupula kuli: “Mizwale babañata balemuha kuli nebatokwa kueza bupaina. Nihaike kuli neninani feela lilimo ze 13 ka nako yeo, nenibata kuba paina.” Nebabile mapaina mwa July 1940, inze banani lilimo ze 15. Bo Peter, bane batilo nyala bo Joyce, nebautwile piho yeo, mi kacwalo banahana za kukalisa kueza bupaina. Mwa June 1940, inze banani lilimo ze 17, bazamaya likilomita ze 105 ka njinga kuliba kwa Scarborough kuyo kalisa bupaina.

Bo Cyril ni bo Kitty Johnson neli mapaina babanca bane banani moya wa buitomboli. Balekisa ndu yabona ni libyana zabona kuli bafumane masheleñi a kuipilisa ka ona habanze baeza bupaina. Bo Cyril batuhela musebezi wabona mi hamulaho wa kweli bakalisa kueza bupaina. Babulela kuli: “Nelunani buikolwiso ka zenelueza. Neluezize musebezi wo ka kuitatela ni ka tabo.”

Palo ya mapaina haneizwelapili kuekezeha hahulu, mizwale bane baetelela babata linzila zenebakatusa ka zona mpi ye ya mapaina. Bo Jim Carr, bane basebeza sina muokameli wa mupotoloho ka silimo sa 1938, baamuhela akalezo ya kuli kulukiswe mandu a mapaina mwa likiliti. Likwata za mapaina nelisusuelizwe kupila ni kusebeza hamoho kuli lisike zaba ni lisinyehelo zeñata. Mwa Sheffield, nebatelela ndu yetuna yene okamelwa ki muzwale yaitingwa. Puteho ya mwa sibaka seo ya fa mapaina bao masheleñi, lipula, litafule, ni mibeta. Bo Jim bahupula kuli: “Mañi ni mañi naabelekile ka taata kuli tukiso yeo ikonde.” Mwa Ndu yeo nekupila mapaina ba 10 bane babeleka ka taata mi nebaezanga hamoho lika za kwa moya. “Liñolo [la zazi] neli nyakisiswanga ka nako ya sico sa kakusasana,” mi “mapaina nebayanga zazi ni zazi mwa likalulo zeshutana-shutana za simu za mwa tolopo.”

Bahasanyi ni mapaina balatelela muhuwo one ufilwe, mi bakwanisa lihora ze 1 milioni mwa silimo sa 1938. Mane lipiho libonisa kuli nekunani kekezeho mwa likalulo kaufela za musebezi wa mwa simu. Mwa lilimo ze 5, palo ya bahasanyi mwa Britain yaekezeha halaalu. Cinceho yeo ya kuisa mamelelo kwa sebelezo ya Mubuso neitusize batu ba Jehova kutiyela miinelo yetaata yenebile teñi hamulaho ili ka nako ya ndwa.

Kacenu mwa Britain palo ya mapaina isweli yaekezeha, ndwa ya Mulimu yona ya Armagedoni hainze iatumela. Palo ya mapaina iekelize hahulu mwa lilimo zelishumi zefelile, mi mwa October 2015 nekunani mapaina ba 13,224. Mapaina bao baziba hande kuli kueza bupaina ki yona nzila yende ka kufitisisa ya kuitusisa bupilo bwabona.