MIAK religiones, kej Iglesia Católica Romana, iglesias ortodoxas, budismo uan sekinok amo kinkauaj ma mosiuajtikaj (celibato) katli tlayakanaj ipan ininreligión. Yeka, miakej maseualmej moiljuiaj katli tlayakanaj san tlemach kinchiuiliaj konemej o sekinok maseualmej pampa amo kinkauaj ma mosiuajtikaj.

Yeka kinamiki timotlajtlanisej: ¿Kiijtoua Biblia amo kinamiki mosiuajtisej Cristo itokilijkauaj katli tlamachtiaj o tlayakanaj? Tlaj tijnekij tijnankilisej ni tlajtlanili, moneki tikitasej kema pejki kiampa kichiuaj uan nojkia kenijkatsa kiita toTeotsij nopa tlamantli.

Nopa Encyclopædia Britannica kiijtoua celibato kiijtosneki “kema se akajya amo mosenkaua, uan yeka amo moteka iuaya seyok, uan kiampa kinixmatij katli tlayakanaj ipan se religión o se katli kinpaleuia”. Ipan 2006, kema temakakej se tlamachtili, nopa papa Benedicto XVI kiijtok katli tlayakanaj amo kinamiki mosenkauasej pampa “uejkajkia kiampa kichijtiualauij, se kentsi teipa kema ayokmo itstoyaj apóstoles”.

Maske kiampa kiijtojkej, kema itstoyaj achtoui Cristo itokilijkauaj amo kiampa kichiuayayaj pampa nochi mosenkauayayaj. Apóstol Pablo, katli itstoya ipan achtoui siglo kiniljuik Cristo itokilijkauaj itstoskiaj tlakamej katli “san tlakajkayauaj” uan kiijtoskiaj “se tlaneltokaketl axueli kipias inamik” (1 Timoteo 4:1-3).

Ipan siglo 2, katli kiijtouayayaj kitokiliyayaj Cristo pejkej kiijtouaj katli tlayakanaskiaj amo kinamikiyaya mosenkauasej, teipa nopa iglesias kinixmatkej kej Iglesia Católica Romana. Nopa amochtli Celibacy and Religious Traditions kiijtoua pejkej kiampa  kichiuaj kema ipan “Imperio romano nojkia kiniljuijkej nochi maseualmej amo kinamikiyaya motekasej iuaya seyok”.

Kej panotiajki miak xiuitl, kema mosentiliyayaj katli tlayakanayayaj ipan Iglesia kiijtojkej sacerdotes amo kinamikiyaya mosiuajtisej. Moiljuiyayaj tlaj motekaskiaj iuaya se akajya uajka ayokmo kuali itstoskiaj uan ayokmo ueliskiaj kichiuasej ininteki. Maske kiampa kiijtojkej, nopa Encyclopædia Britannica kiijtoua “ipan siglo 10 miakej sacerdotes uan se keskij obispos nojua mosiuajtijtoyaj”.

Kema katli tlayakanaj ipan Iglesia mosentilijkej (Concilio de Letrán) ipan xiuitl 1123 uan ipan 1139 ipan Roma, tlanauatijkej sacerdotes amo ueliskiaj mosiuajtisej, uan ipan ni tonali nojua kiampa mochiua ipan Iglesia Católica. Kiampa ueliskiaj kinnauatisej uan kipiaskiaj tomij, pampa katli mosenkauayayaj ueliyayaj kinmakaj tlali ininkoneuaj maske eliyaya iaxka nopa Iglesia.

Ipan Biblia nesi kenijkatsa kiita toTeotsij kema se akajya amo mosenkaua. Nopaya tikitaj Jesús kiijtok sekij kichiuaj kej ya uan amo mosenkauaj pampa kinekij “achi más uelis tekitisej ipan itlanauatilis toTeko” (Mateo 19:12). Uan Pablo nojkia kiijtok sekij kichijkej kej ya uan amo mosenkajkej pampa kinekiyayaj kimoyauasej “nopa kuali tlajtoli” (1 Corintios 7:37, 38; 9:23).

Maske amo mosenkajkej, Jesús uan Pablo amo kiijtojkej Cristo itokilijkauaj amo kinamikiyaya mosenkauasej. Jesús kiijtok amo nochi mokauaskiaj ininselti. Uan kema Pablo kinilnamijki katli amo mosenkajtoyaj, kiijkuilok: “Ika tlen aya monamiktiaj, toTeko axnechmakatok se tlanauatili, pero niinmechnankilis keja nimoiljuia kuali xijchiuakaj” (Mateo 19:11; 1 Corintios 7:25).

Uan Biblia kiijtoua miakej Cristo itokilijkauaj mosiuajtijtoyaj, kej apóstol Pedro (Mateo 8:14; Marcos 1:29-31; 1 Corintios 9:5). Ipan nopa tonali, kema tlanauatiyayaj romaeuanij nelia tlauel momekatiyayaj, yeka Pablo kiijtok se akajya katli tlayakanaskia ipan se tlanechikoli uan mosiuajtijtok monekiyaya “kipias setsi isiua” uan ikoneuaj monekiyaya “kitlakakili[sej] itlajtol ika miak tlatlepanitakayotl” (1 Timoteo 3:2, 4).

Uan amo san itstoskiaj sansejko, pampa Biblia xitlauak kiijtoua “sejse tlakatl ma kichiua nochi tlen kinamiki iuaya isiua uan ma axkiiljuis para axtle”. Nojkia kiniljuia katli mosenkajtokej: “Sejse inmojuantij amo xijtsakuili monamik kema kineki itstos [o motekas] mouaya” (1 Corintios 7:3-5). Ni kinextia toTeotsij amo kinnauatia amo ma mosenkauakaj katli kinekij kitekipanosej.

Tlaj amo kenijki mosenkauasej, ¿uajka kenke Jesús uan Pablo kiijtojkej tlauel kuali tlaj se akajya amo mosenkauaskia? Pampa katli amo mosenkaua nojua uelis tlauel tlajtolmoyauas. Katli amo mosiuajtijtokej o monamiktijtokej uelij nojua tlauel kitekipanouaj toTeotsij pampa ininselti itstokej (1 Corintios 7:32-35).

Ma timoiljuikaj ipan David. Maske kuali kitlaxtlauiyayaj ipan altepetl México, ayokmo tekitik pampa kinejki yas kinmachtiti maseualmej ika Biblia ipan altepetl Costa Rica. ¿Kipaleuik pampa iselti itstok? Ya kiijtoua: “Kena. Maske amo nimomajtoya niitstos kej inijuantij, teipa nimomatki uan amo tlauel ouij nijmatki pampa noselti niitstok”.

Claudia, katli nojkia amo monamiktijtok uan yajtok kampa ueli pampa kineki tlauel tlajtolmoyauas, kiijtoua: “Tlauel nechpaktia tlen nijchiua. Kema nikita kenijkatsa toTeotsij nechmokuitlauia, nojua tlauel nitlaneltoka uan nechpaleuia kuali ma nimouika iuaya”.

Se akajya amo kinamiki mokuesos tlaj amo mosenkaua. Claudia kiijtoua: “Amo kenijki tlaj tiitstok moselti o timosenkajtok, pampa nochipa tiyolpaktos tlaj tijtekipanoua toTeotsij Jehová ika nochi moyolo” (Salmo 119:1, 2).