Skip to content

Skip to table of contents

KAVEINGA TEFITO | KO E HĀ ‘A E ME‘A‘OFA LELEI TAHÁ?

Ko e Kumi ki he Me‘a‘ofa Lelei Tahá

Ko e Kumi ki he Me‘a‘ofa Lelei Tahá

Ko e kumi ki he me‘a ‘oku lau ko e me‘a‘ofa mahu‘inga ki ha tahá ‘oku ‘ikai ko ha ngāue faingofua ia. He ko ē, ko e mahu‘inga ‘o e me‘a‘ofá ‘e fakapapau‘i ia mei he tokotaha ‘oku ‘ave ki aí. Pea ko e me‘a ‘oku pehē ‘e ha tokotaha ko e lelei tahá ia ‘oku ‘ikai pehē ia ki he tokotaha ko eé.

Hangē ko ení, ‘e ongo‘i nai ‘e ha ta‘u hongofulu tupu ko e me‘a faka‘ilekitulōnika fakamuimui tahá ko ha me‘a‘ofa haohaoa ia. ‘I he tafa‘aki ‘e tahá, ko ha tokotaha lahi te ne fakamahu‘inga‘i lahi nai ha‘ane ma‘u ha me‘a‘ofa fakaetauhi‘ofa, hangē ko ha koloa tukufakaholo fakafāmili. ‘I he anga fakafonua ‘e ni‘ihi, ko e me‘a‘ofa ‘oku sai‘ia ai ha taha kei si‘i mo e ta‘umotu‘á ko e pa‘angá, ‘oku faka‘atā ai ‘a e tokotaha ‘okú ne ma‘ú ke ngāue‘aki ia ki he me‘a ‘okú ne fiema‘ú.

Neongo ‘ene faingata‘á, ‘oku hokohoko atu ‘a e fa‘ahinga tāutaha tokolahi fa‘a fakakaukau ‘i he‘enau kumi ki ha me‘a‘ofa ‘oku fe‘ungamālie taha mo ha tokotaha makehe. Neongo ‘a e ‘ikai fa‘a malava ma‘u pē ‘a e kumi ki he me‘a‘ofa peheé, ko hono tauhi ma‘u ‘i he fakakaukaú ‘a e ngaahi mo‘oni‘i me‘a ‘e ni‘ihi ‘e meimei faingamālie ange ai ki he lavame‘á. Tau lāulea angé ki ha mo‘oni‘i me‘a ‘e fā ‘e lava ke tokoni ke fakatōli‘a ‘a e loto ‘o e tokotaha ‘oku foaki ki aí.

Ko e loto ‘o e tokotaha ‘oku foaki ki aí. Ko ha tangata ‘i Belfast, ‘Ailani Tokelau, na‘á ne lau ha pasikala lova na‘á ne ma‘u ‘i he‘ene kei ta‘u 10 pe 11 ko e me‘a‘ofa lelei taha ia kuó ne ma‘ú. Ko e hā hono ‘uhingá? “Koe‘uhí na‘á ku fiema‘u mo‘oni ia,” ko ‘ene fakamatalá ia. ‘Oku fakahaa‘i ‘e he lea ko iá ‘oku ‘i ai ‘a e kaunga lahi ‘a e loto ‘o ha tokotaha pe te ne koloa‘aki ha me‘a‘ofa pe ‘ikai. Ko ia fakakaukau ki he tokotaha ko ia ‘okú ke palani ke foaki ki ai ‘a e me‘a‘ofá. Feinga ke ‘ilo‘i ‘a e me‘a te ne fakamahu‘inga‘í, koe‘uhí ‘oku fa‘a tākiekina ‘a e mahu‘inga‘ia ‘a ha taha ‘e he me‘a ‘okú ne loto ki aí. Ko e fakatātaá, ‘oku fa‘a mahu‘inga‘ia ‘a e fanga kuí ‘i he ‘i ai hanau taimi mo e fāmilí. ‘Oku nau loto nai ke sio ki he‘enau fānaú mo e fanga mokopuná ‘i he lahi taha ‘e malavá. Ko ha mālōlō ‘eve‘eva ‘a ha fāmili ‘o kau ai ‘a e fanga kuí ‘e fakahounga‘i lahi ange nai ia ‘i ha fa‘ahinga me‘a‘ofa pē kiate kinautolu.

Ko ha kī ke lāu‘ilo ai ki he loto ‘o ha taha ko e hoko ko ha tokotaha fanongo lelei. ‘Oku fakalototo‘a‘i mai ‘e he Tohi Tapú ke tau “vave ki he fanongo, fakatuotuai ki he lea.” (Sēmisi 1:19) ‘I ho‘o fetalanoa‘aki faka‘aho mo ho ngaahi kaungāme‘á pe kāingá, fanongo lelei ki he ngaahi lea ‘oku fakahaa‘i ai ‘a e me‘a ‘oku nau sai‘ia aí mo ‘ikai sai‘ia aí. Te ke ‘i ha tu‘unga lelei ange nai ai ke foaki ha me‘a‘ofa te nau fiefia ai.

Ko e ngaahi fiema‘u pau ‘a e tokotaha ‘oku foaki ki aí. ‘E mātu‘aki koloa‘aki nai ‘e ha taha ‘a e me‘a‘ofa faingofua tahá kapau ‘okú ne fakalato ha fo‘i fiema‘u pau. Ka ‘e lava fēfē ke ke ‘ilo‘i ‘a e me‘a ‘e fiema‘u pau nai ki ha taha?

‘Oku hā ngali ko e founga faingofua tahá ko e ‘eke pe ko e hā ‘a e fiema‘u pau ‘a e tokotahá​—pe ko e me‘a ‘okú ne fiema‘ú. Kae kehe, ki he kau foaki me‘a‘ofa tokolahi, ‘oku to‘o ‘e he me‘á ni ia ‘a e konga ‘o ‘enau fiefia ke foakí, he ‘oku nau sai‘ia ange ke faka‘ohovale‘i ‘a e tokotaha ‘oku foaki ki aí ‘aki ‘a e me‘a‘ofa totonú. ‘Ikai ngata aí, neongo ‘oku talanoa tau‘atāina ‘a e kakai ‘e ni‘ihi ‘o fekau‘aki mo ‘enau sai‘iá pe me‘a ‘oku ‘ikai te nau sai‘ia aí, ‘oku ‘ikai te nau fa‘a tala atu ‘a ‘enau fiema‘u paú.

Ko ia ai, hoko ‘o fakatokanga me‘a pea lāu‘ilo ki he tu‘unga ‘o e tokotahá. ‘Okú ne kei si‘i, ta‘umotu‘a, te‘eki mali, ‘osi mali, ‘osi vete, uitou, ngāue pe ma‘u vāhenga mālōlō? Fakakaukau leva ki he ngaahi me‘a‘ofa ‘e fe‘unga nai mo e fiema‘u ‘a e tokotahá.

Ke ma‘u ‘a e vavanga fakaefakakaukau ki he ngaahi fiema‘u ‘a e tokotaha ‘oku teu ke foaki ki ai ho‘o me‘a‘ofá, talanoa ki ha ni‘ihi kuo nau ‘i ha tu‘unga meimei tatau. Te nau malava nai ke tala atu ‘a e ngaahi fiema‘u pau ‘oku ‘ikai ‘ilo lahi ki ai ha ni‘ihi kehe. Ko e fakamatala peheé, ‘e lava nai ai ke ke foaki ha me‘a‘ofa ‘okú ne fakalato ha fiema‘u ‘oku ‘ikai ke fakakaukau ki ai ha ni‘ihi ia.

Ko e taimí: ‘Oku pehē ‘e he Tohi Tapú: “Ko ha lea ‘oku lea‘aki ‘i he taimi totonú—hono ‘ikai lelei!” (Palōveepi 15:23) ‘Oku fakahaa‘i ‘e he konga Tohi Tapú ni ko e taimi ‘o ‘etau ngaahi leá ‘oku ‘i ai ‘ene kaunga lahi. ‘Oku meimei tatau ia mo ‘etau ngaahi ngāué. Hangē pē ko e malava ke mātu‘aki fakafiemālie ki he tokotaha ‘oku fanongo maí ‘a e ngaahi lea ‘oku lea‘aki ‘i he taimi totonú, ko ha me‘a‘ofa ‘oku foaki ‘i he taimi totonú pe ‘i he tu‘unga fe‘ungamālié ‘oku tokoni lahi ia ki he fiefia ‘a e tokotaha ‘oku foaki ki aí.

Ko ha kaume‘a ‘oku teu ke mali. Ko ha talavou ‘oku vavé ni ke ‘osi mei he akó. Ko ha ongo me‘a mali ‘oku ‘amanaki ke na ma‘u ha pēpē. Ko e ngaahi tu‘unga eni ‘e ni‘ihi ‘oku fa‘a foaki ai ‘a e me‘a‘ofá. ‘Oku pehē ‘e he ni‘ihi ‘oku ‘aonga ke tauhi ha lisi ‘o e ngaahi me‘a makehe pehē ‘a ia ‘e hoko mai ‘i he ta‘u hono hokó. ‘I he foungá ni ‘e lava ke nau palani tokamu‘a ai ki ha me‘a‘ofa ‘e lelei taha ki he tu‘unga taki taha. *

Ko e mo‘oni, ‘oku ‘ikai fiema‘u ia ke fakangatangata pē ho‘o foaki me‘a‘ofá ki he ngaahi me‘a makehé. Ko e fiefia ‘i he foakí ‘oku malava ke hokosia ia ‘i ha taimi pē. Kae kehe, ‘oku fiema‘u ke tokanga. Ko e fakatātaá, kapau ‘oku teu ha tangata ke ne foaki ha me‘a‘ofa ki ha fefine, lolotonga ia ‘oku ‘ikai ha ‘uhinga lelei ke fai pehē, ‘e faka‘osi‘aki nai ‘e he fefiné ko e me‘a‘ofá ko ha fakahaa‘i ia ‘o e mahu‘inga‘ia ‘a e tangatá ke na maheni ange. Neongo na‘e fai pē ia ‘i he taumu‘a totonu mo lelei, ‘oku lava ke taki atu ‘a e me‘a‘ofa peheé ki he ma‘uhala pe puputu‘u. ‘Oku fakamamafa‘i mai ‘e he me‘á ni ‘a e fiema‘u ke fakakaukau ki ha toe mo‘oni‘i me‘a mahu‘inga ‘e taha​—ko e taumu‘a ‘a e tokotaha foakí.

Taumu‘a ‘a e tokotaha foakí. Hangē ko ia ‘oku fakahaa‘i mai ‘e he fakatātā ki mu‘á, ‘oku lelei ke fakakaukau pe ‘e faka‘uhingahala‘i nai ‘e he tokotaha ‘oku fai ki ai ‘a e foakí ‘a e taumu‘a ‘a e tokotaha foakí. ‘I he tafa‘aki ‘e tahá, ‘e lelei ki he tokotaha foakí ke ne sivisivi‘i ‘ene taumu‘á tonu. Neongo ko e tokolahi taha ‘o e kakaí te nau fakakaukau ko e taumu‘a ‘o ‘enau foakí ‘oku lelei, ‘oku foaki ‘e he tokolahi ‘a e ngaahi me‘a‘ofa ‘i he lolotonga ‘o e ngaahi taimi pau ‘o e ta‘ú koe‘uhí ‘oku nau ongo‘i ‘oku tenge kinautolu ke fai pehē. Lolotonga ia ‘oku foaki ‘a e ni‘ihi mo e ‘amanaki ke fai ha fakafeangai lelei ange pe ma‘u mei ai ha me‘a.

Ko e hā ‘e lava ke ke fai ke fakapapau‘i ‘oku fai ‘i he taumu‘a lelei ‘a ho‘o foaki me‘a‘ofá? ‘Oku pehē ‘e he Tohi Tapú: “Mou fai ‘a e me‘a kotoa pē ‘i he ‘ofá.” (1 Kolinitō 16:14) Kapau ko ho‘o foakí ‘oku ue‘i ‘e he ‘ofa mo e tokanga mo‘oni ki he tokotaha ‘oku foaki ki aí, ‘e tali fiefia nai ho‘o me‘a‘ofá pea te ke hokosia ‘a e fiefia lahi ange ‘oku tupu mei he nima-homo mo‘oní. ‘I ho‘o foaki mei he lotó, ‘okú ke toe ‘ai ai ‘etau Tamai fakahēvaní ke fiefia. Na‘e fakaongoongolelei‘i ‘e he ‘apositolo ko Paulá ‘a e kau Kalisitiane ‘i Kolinitō ‘o e kuonga mu‘á ‘i he‘enau poupou nima-homo mo fiefia ki he ngāue tokoni ki honau kaungā Kalisitiane ‘i Siuteá. Na‘e tala ange ‘e Paula: “‘Oku ‘ofa ‘a e ‘Otuá ‘i ha tokotaha foaki fiefia.”​—2 Kolinitō 9:7.

Ko e tokanga ki he ngaahi mo‘oni‘i me‘a kuo tau lāulea ki aí ‘e tokoni lahi ia ki ho‘o foaki ‘a e me‘a‘ofa ‘e fiefia ai ‘a e ni‘ihi kehé. Ko e ngaahi mo‘oni‘i me‘á ni—mo e ngaahi me‘a lahi ange—kuo ‘i ai ‘enau kaunga lahi ki he fokotu‘utu‘u ‘a e ‘Otuá ki he fa‘ahinga ‘o e tangatá ke nau ma‘u ‘a e me‘a‘ofa lahi tahá. ‘Oku mau fakaafe‘i atu koe ke ke fakakaukau ki he me‘a‘ofa ma‘ongo‘onga ko ení ‘aki hono lau ‘a e kupu hoko maí.

^ pal. 13 ‘Oku foaki foki ‘e he kakai tokolahi ha me‘a‘ofa he lolotonga ‘o ha fai‘aho pe kātoanga ‘aho mālōlō. Kae kehe, ko e ngaahi me‘a ko ení ‘oku fa‘a kau ki ai ‘a e ngaahi tō‘onga ‘oku fepaki ia mo e me‘a ‘oku ako‘i mai ‘e he Tohi Tapú. Sio ki he kupu “‘Eke He‘etau Kau Lautohí​—Ko e Kilisimasí ki he Kau Kalisitiané?” ‘i he makasini ko ení.