Mɛ ɖě ɖó fɔtóo Jezu tɔn ǎ. É ka yì jinjɔn ayǐ bɔ mɛɖé kpɔ́n ɛ bo ɖè desɛ́ɛn tɔn alǒ kpa bocyɔ tɔn ɖé kpɔ́n ǎ. É ɖò mɔ̌ có, nú xwè mɔkpan ɔ, è mɔ ɖiɖe tɔn ɖò azɔ̌ e alɔlyɛnzɔ́watɔ́ maxamaxa lɛ wà lɛ é mɛ.

É ɖò wɛn ɖɔ, alɔlyɛnzɔ́watɔ́ enɛ lɛ kún tuùn lee Jezu cí tawun é ó. Aca hwenɛnu tɔn lɛ, nǔ e mɛ lɛ ɖi nǔ na hwenɛnu ɖò sinsɛn linu lɛ é kpo mɛ e nɔ zɔ́n alɔlyɛnzɔ́ lɛ é kpo wɛ nɔ zyan vǎ d’eji hwɛhwɛ ɖɔ lě wɛ è na ɖè desɛ́ɛn Jezu tɔn gbɔn. É ɖò mɔ̌ có, ɖiɖe Jezu tɔn e ye ɖè lɛ é sixu huzu linlin mɛ lɛ tɔn alǒ tlɛ flú ye dó mɛ e Jezu nyí é kpo nùkplɔnmɛ tɔn lɛ kpo wu.

Alɔlyɛnzɔ́watɔ́ ɖé lɛ ɖè Jezu b’ɛ nyí mɛ kpɛ́cɛ́kpɛ́cɛ́ e ma ɖó gǎn ǎ, bo ɖó ɖa gaga, bɔ atán tɔn lɛ cí wlɛ́wlɛ́ é ɖé, alǒ cí mɛ e blawu tawun é ɖé ɖɔhun. Ðò ɖiɖe ɖevo lɛ mɛ ɔ, Jezu nɔ cí nùɖíɖó gbigbɔ tɔn ɖé ɖɔhun bɔ nǔ tobotobo hwesivɔ ɖɔhun ɖé nɔ lɛlɛ̌ dó ta tɔn, alǒ nɔ cí mɛ e ma nɔ gbawǔ dó mɛ mɛ ǎ é ɖé ɖɔhun. Desɛ́ɛn mɔhun lɛ ka xlɛ́ lee Jezu cí nugbǒ nugbǒ é à? Nɛ̌ mǐ ka sixu tuùn gbɔn? Ali e nu mǐ sixu tuùn ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ na gbéjé nǔ e Biblu ɖɔ lɛ é kpɔ́n, b’ɛ sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ nukúnnú jɛ lee Jezu na ko cí é mɛ. Ye sixu lɛ́ d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖó linlin e sɔgbe é dó wǔ tɔn.

É cí ɖɔ ɖɛ mɛ wɛ Jezu ɖɔ xó enɛ lɛ ɖè hwenu e é bló baptɛm é ɖɔhun. (Eblée lɛ 10:5; Matie 3:13-17) Nɛ̌ agbaza enɛ ka cí? Xwè 30 jɛ nukɔn ɔ, wɛnsagun Gabliyɛli ɖɔ nú Mali ɖɔ: “A na mɔ xò, bo na jì vǐ sunnu ɖokpo, . . . Mawu ví.” (Luki 1:31, 35) Enɛ wu ɔ, Jezu nyí nya maɖóblɔ̌ ɖé lee Adamu nyí gbɔn hwenu e è dá ɛ é. (Luki 3:38; 1 Kɔlɛntinu lɛ 15:45) Jezu ɖó na ko ɖò anyǔ mɛ, bo na ko ɖi nɔ tɔn Mali e nyí Jwifu ɖé é.

Jezu jó atán dó Jwifu lɛ ɖɔhun, yedɛɛ lɛ gbɔn vo nú Hlɔmanu lɛ ɖò ali enɛ nu. Atán enɛ nɔ ɖè yɛ̌yi kpo sísí kpo xlɛ́; é nɔ ɖiga ǎ, è ka nɔ lɛ́ dovɛ̌ na ǎ. É ɖò wɛn ɖɔ Jezu nɔ wlíbò nú atán tɔn bo nɔ kpa ɖa tɔn b’ɛ nɔ nyɔ́ kpɔ́n. Ye mɛ e è ɖè ɖó vo bɔ ye nyí Nazilinu, Sanmusɔ́ɔn ɖɔhun lɛ é jɛn ma nɔ kpa ɖa yetɔn lɛ ǎ.​—Kɛ́nsísɔ́ 6:5; Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 13:5.

Jezu wà xwlɛkpikpazɔ́ nú xwè 30 mɔ̌, é ka zán azɔ̌wanú hwe mǐtɔn nu tɔn lɛ ǎ. (Maki 6:3) Enɛ wu ɔ, é ɖó na ko hwán. Ðò sinsɛnzɔ́ tɔn sín bǐbɛ̌mɛ ɔ, éɖokponɔ “nya [nǔsatɔ́ lɛ] bǐ sín sinsɛnxɔ ɔ mɛ, ye kpodo gbɔ̌ yetɔn lɛ kpo, kpodo nyibu yetɔn lɛ kpo. É fúnfún akwɛɖyɔtɔ́ lɛ sín akwɛ, bo flí tavo yetɔn lɛ xwè.” (Jaan 2:14-17) È ɖó na dó hlɔnhlɔn tawun cobo sixu wà nǔ mɔhun. Jezu zán agbaza e Mawu na ɛ é dó wà azɔ̌ e Mawu sɔ́ dó así n’i lɛ é; é ɖɔ: “Axɔsuɖuɖu Mawu tɔn ɔ, un ɖó na yì jla Wɛnɖagbe tɔn tò ɖě lɛ lɔmɔ̌, ɖó nǔ e wu wɛ è sɛ́ mì dó ɔ nɛ.” (Luki 4:43) É byɔ hlɔnhlɔn e jiwǔ é ɖé cobɔ è na ɖi zɔnlin gbɔn Palestine sín gbě ɔ bǐ jí bo jla wɛn enɛ.

Awǎjijɛ e ɖò Jezu nukúnmɛ é kpo xomɛnyínyɔ́ sín walɔ tɔn lɛ kpo na ko zɔ́n bɔ xó tɔn dɔn mɛ  gègě, ɖò taji ɔ, “mɛ e agban kpinkpɛn hinhɛn cikɔ na lɛ é.” (Matie 11:28-30) Awǎjijɛ tɔn kpo xomɛnyínyɔ́ tɔn kpo tɛɖɛ̌ akpá e é dó ɖɔ emi na fá kɔ nú mɛ ɖěɖee jló na kplɔ́n nǔ ɖò gɔ̌n tɔn lɛ é jí. Yɔkpɔvu lɛ lɔ tlɛ nɔ ba na nɔ kpɔ́ xá Jezu ɖó Biblu ɖɔ: “É dɔn vǐ lɛ dó wǔ.”​—Maki 10:13-16.

Enyi Jezu na bo sè wuvɛ̌ cobo kú ɔ, é nyí mɛ e nɔ blawu é ɖé ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é gɔ́ sò nú awǎjijɛ e ɖò alɔwliwli ɖé tɛnmɛ é ɖò Kana bo sɔ́ sìn dó huzu vɛɛn ɖagbe na. (Jaan 2:1-11) Ðò kplékplé ɖevo lɛ tɛnmɛ ɔ, é kplɔ́n nǔ e è ma sixu wɔn gbeɖé ǎ lɛ é mɛ.​—Matie 9:9-13; Jaan 12:1-8.

Hú bǐ ɔ, Mawuxó e Jezu ɖɔ é hun nukúnɖiɖo ɖagbeɖagbe gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn sín ali nú tóɖóétɔ́ lɛ. (Jaan 11:25, 26; 17:3) Hwenu e ahwanvu tɔn 70 wá ɖó wɛnɖagbejijla yetɔn sín gbè n’i é ɔ, ‘xomɛ hun’ i b’ɛ ɖɔ: “Xomɛ ni hun mi ɖó nyikɔ mitɔn e è wlan ɖó [jixwé] é wu.”​—Luki 10:20, 21.

Sinsɛngán Jezu hwenu tɔn lɛ nɔ ba wlɛnwín bo na dó dɔn ayi mɛ ɖevo lɛ tɔn wá yeɖée jí, lobo ɖè acɛ yetɔn xlɛ́. (Kɛ́nsísɔ́ 15:38-40; Matie 23:5-7) Ðó Jezu gbɔn vo nú ye wutu ɔ, é kplɔ́n nǔ mɛsɛ́dó tɔn lɛ ɖɔ ye ni ma nɔ “kpa acɛ gannaganna” nú mɛ ɖevo lɛ ó. (Luki 22:25, 26) Nugbǒ ɔ, Jezu gb’akpá nú ye ɖɔ: “Mi cɔ́ miɖée dó sɛnkplɔnmɛtɔ́ lɛ wu, ɖó nǔ e nɔ víví nú ye lɛ wɛ nyí ɖɔ ye ni nɔ ɖò awu gaga mɛ, bo nɔ ɖò sà ɖi wɛ; è ni nɔ dó gbè ye ɖò tokplétɛn lɛ.”​—Maki 12:38.

Jezu gbɔn vo nú ye, ɖó é nɔ ɖè éɖée ɖó vo nú togun ɔ ǎ, bɔ hweɖelɛnu ɔ, è tlɛ nɔ tuùn i ɖò mɛ mɛ ǎ. (Jaan 7:10, 11) É na bo tlɛ ɖò mɛsɛ́dó tɔn gbejinɔtɔ́ 11 lɛ tɛntin ɔ, è nɔ tuùn i ɖó vo ǎ. Bo na dó dó gesí Jezu ɔ, Judasi mɛsaɖutɔ́ ɔ kisi n’i bo dó “na xlɛ̌” ɖé ahwan ɔ.​—Maki 14:44, 45.

Enyi è na bo ma tuùn lee Jezu cí é hlɛ́nhlɛ́n ǎ ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ é kún cí lee mɛ lɛ nɔ ɖè desɛ́ɛn tɔn gbɔn hwɛhwɛ é ó. Amɔ̌, nǔ e lɛ́ ɖò taji hugǎn lee é cí tawun é wɛ nyí linlin e mǐ nɔ ɖó dó wǔ tɔn dìn é.

Gbè e gbè Jezu ɖɔ xó enɛ lɛ é ɔ, é kú bɔ è ɖi i. (Jaan 14:19) É sɔ́ gbɛ̀ tɔn jó dó “xɔ gbɛ̀ nú mɛ gègě.” (Matie 20:28) Azǎn tɔn atɔngɔ ɔ gbè ɔ, Mawu fɔ́n ɛ dó gbigbɔ mɛ lobo “ɖè è xlɛ́” ahwanvu tɔn ɖé lɛ. (Mɛsɛ́dó 10:40; 1 Piyɛ́ɛ 3:18) Nɛ̌ Jezu ka cí hwenu e é tɔ́n dó ahwanvu tɔn lɛ jí é? É na ko gbɔn vo nú lee é cí ɖ’ayǐ é tawun, ɖó mɛsɛ́dó tɔn lɛ lɔ tlɛ tuùn i tlolo ǎ. Mali Magidalanu mɔ ɛ dó mɔ jikpajikpɔntɔ́ ɖé; bɔ ahwanvu wè e xwè Emawusi lɛ é sɔ́ ɛ dó mɔ jonɔ ɖé na.​—Luki 24:13-18; Jaan 20:1, 14, 15.

Linlin tɛ mǐ ka ɖó na nɔ ɖó dó Jezu wu ɖò égbé? Xwè 60 jɛji ɖò kú Jezu tɔn gudo ɔ, Jaan, mɛsɛ́dó e é yí wǎn na é mɔ nǔmimɔ lɛ dó wǔ tɔn. Mɛ e ɖò kúkú wɛ ɖò yatín jí é ɖé wɛ Jaan mɔ ǎ, é nyɔ́ wá ɔ, é mɔ “Axɔsu axɔsu lɛ tɔn; Aklunɔ aklunɔ lɛ tɔn,” Axɔsu Axɔsuɖuto Mawu tɔn tɔn e na ɖu ɖò kɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ, awovi kpo gbɛtɔ́ kpo bǐ jí ɖò malin-malin mɛ é, bo na hɛn nyɔna mavɔmavɔ lɛ wá nú gbɛtɔ́ lɛ.​—Nǔɖexlɛ́mɛ 19:16; 21:3, 4.