A huna muthu ane a vha na tshinepe tsha Yesu. Ho ngo vhuya a ya kha vhathu uri vha mu ole kana uri vha vhaḓe tshifanyiso tshawe. Zwiṅwe hafhu, vhunzhi ha vhavhaḓi kana vhaoli vho mu vhaḓa kana u mu ola u bva maḓanani a miṅwaha.

Fhedzi vhenevho vhathu vho vha vha sa ḓivhi uri Yesu u na tshivhumbeo tsha hani. Mvelele, zwine vha vhurereli vha zwi tenda na vhaṅwe vhathu vhe vha vha vha tshi humbela u oliwa, vho vha vha tshi ṱuṱuwedza nḓila ye vhaoli vha vha vha tshi ola ngayo tshivhumbeo tsha Yesu. Naho zwo ralo, zwifanyiso zwavho kana nḓila ye vha vha vha tshi ola ngayo, zwo vha zwi tshi ṱuṱuwedza nḓila ye vhathu vha vha vha tshi dzhia ngayo Yesu na zwe a vha a tshi zwi funza.

Vhaṅwe vhaoli vho vha vha tshi ola Yesu sa muthu a si na nungo, a re na mavhudzi malapfu, a re na madebvu kana sa muthu o tsikeledzeaho. Kha zwiṅwe zwifanyiso, Yesu o olwa sa muruṅwa kana e kule nyana na vhathu. Naa zwenezwo zwifanyiso zwo vha zwi tshi sumbedza mbonalo ya Yesu ya vhukuma? Ri nga zwi ḓivha hani? Iṅwe nḓila ine ya nga ri thusa u pfesesa, ndi u ṱolisisa mafhungo a re Bivhilini nga ha mbonalo yawe. Zwi nga dovha zwa ri thusa u vha na mavhonele o teaho nga hae.

Enea ndi maipfi e Yesu a a amba kha thabelo yawe musi a tshi lovhedzwa. (Vhaheberu 10:5; Mateo 3:13-17) Wonoyo muvhili wo vha u hani? Miṅwahani i ṱoḓaho u vha 30 yo fhiraho, muruṅwa Gabriele o ya kha Maria a ri: “U ḓo vhifha muvhilini wa beba murwa, . . . Murwa wa Mudzimu.” (Luka 1:31, 35) Nga zwenezwo, Yesu o vha e munna o fhelelaho u fana na Adamu musi a tshi sikwa. (Luka 3:38; 1 Vhakorinta 15:45) Yesu a nga vha o vha e munna we a vha e na tshivhumbeo tshavhuḓi nahone khamusi o vha a tshi fana na mme awe Maria we a vha e Muyuda.

Samusi mvelele ya Vhayuda yo vha yo fhambana na ya Vharoma, Yesu o vha e na ndebvu. Dzenedzo ndebvu dzo vha dzi tshi sumbedza tshirunzi na ṱhonifho; dzo vha dzi songo lapfa nahone dzo gamiwa zwavhuḓi. A zwi timatimisi uri Yesu o vha a tshi gera zwavhuḓi ndebvu dzawe nahone mavhudzi awe o vha o vhofhiwa zwavhuḓi. Vhathu vhe vha vha vha sa geri mavhudzi ho vha hu Vhanazari, vha ngaho Simisoni.—Numeri 6:5; Vhahaṱuli 13:5.

Lwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 30, Yesu o vha a tshi shuma sa muvhaḓi nahone e si na zwishumiswa zwa musalauno. (Marko 6:3) Nga zwenezwo, khamusi Yesu o vha e munna wa tshinaḓa. Mathomoni a vhuḓinḓa hawe, o “pandela vhoṱhe vhe vha vha vhe na nngu na kholomo thembeleni, a shulula tshelede ya vhatshintshi vha tshelede na u thudzekanya maṱafula avho” a sa thuswi nga muthu. (Yohane 2:14-17) Zwenezwo zwithu zwi nga itwa nga muthu a re na maanḓa. Yesu o shumisa maanḓa e Mudzimu a mu ṋea u itela u khunyeledza mushumo we a ṋewa: “Ndi fanela uri ndi ye na kha miṅwe miḓi u itela uri ndi ḓivhadze mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu, ngauri ndo rumiwa u ita zwenezwo.” (Luka 4:43) Zwo vha zwi tshi ṱoḓa nungo u buḓekanya ḽoṱhe ḽa Palestina nga milenzhe u itela u huwelela wonoyu mulaedza.

Nḓila yavhuḓi ye Yesu a vha a tshi amba ngayo na nḓila ye a vha e ngayo i nga vha yo kunga vho ‘netaho na vha lemelwaho.’ (Mateo 11:28-30) Nḓila ye a vha a tshi  amba ngayo na vhuthu hawe, zwi nga vha zwo homolosa vhathu vhe vha vha vho ḓiimisela u guda khae. Na vhana vho vha vha tshi ṱoḓa u sendela tsini na Yesu, ndi ngazwo Bivhili yo ri: “A vha kuvhatedza.”—Marko 10:13-16.

Naho Yesu o pfa vhuṱungu musi a sa athu u fa, o vha e si muthu o tsikeledzeaho. Sa tsumbo, o shela mulenzhe vhuṱamboni ha munyanya ngei Kana nga u shandula maḓi a vha waini. (Yohane 2:1-11) Kha zwiṅwe zwiitea, o funza pfunzo i sa hangwei.—Mateo 9:9-13; Yohane 12:1-8.

Zwiṅwe hafhu, nḓila ye Yesu a funza ngayo yo vha i tshi ita uri vhathetshelesi vhawe vha vhe na tshilavhelelwa tsha u tshila tshoṱhe. (Yohane 11:25, 26; 17:3) Musi vhafunziwa vhawe vha 70 vha tshi mu vhudza nga ha zwe vha zwi tshenzhela musi vha tshi khou huwelela, o ‘takala’ vhukuma nahone a ri: “Takadzwani ngauri madzina aṋu o ṅwalwa ngei ṱaḓulu.”—Luka 10:20, 21.

Vharangaphanḓa vha vhurereli misini ya Yesu vho vha vha tshi ita vhukwila ha uri hu livhiswe ṱhogomelo khavho fhedzi na u sumbedza uri vha na maanḓa. (Numeri 15:38-40; Mateo 23:5-7) Yesu o ita zwo fhambanaho na zwenezwo ngauri o vhudza vhaapostola vhawe uri vha si ‘ṋee vhaṅwe madzina o khetheaho.’ (Luka 22:25, 26) Zwi re zwone ndi uri Yesu o vha tsivhudza a ri: “Thanyelani vhamaṅwalo vhane vha tama u tshimbila vho ambara khanzu na u ṱoḓa u lumeliswa mimakete.”—Marko 12:38.

Zwo fhambanaho na zwenezwo, Yesu o vha a tshi ḓiṱanganya na vhathu nahone a sa ḓivhei nṱha zwimimani. (Yohane 7:10, 11) Na musi e vhukati ha vhaapostola vhawe vha 11 vha fulufhedzeaho, o vha a sa ḓidzhieli nṱha. Yudasi we a vha e tshifheṱi o amba uri u ḓo khisa Yesu sa “tshiga” tshine tsha ḓo mu ṱalusa vhukati ha gogo.—Marko 14:44, 45.

Naho ri sa ḓivhi zwidodombedzwa zwinzhi nga ha tshivhumbeo tsha Yesu, zwi tou vha khagala uri o vha a sa vhonali nga nḓila ye kanzhi vhathu vha mu ola ngayo. Naho zwo ralo, zwa ndeme vhukuma u fhira nḓila ye a vha a tshi vhonala ngayo, ndi nḓila ine ra mu dzhia ngayo zwino.

Yesu o amba eneo maipfi nga ḓuvha ḽe a lovha na u vhulungwa ngaḽo. (Yohane 14:19) O ṋekedza vhutshilo hawe sa “tshirengululi a tshi itela vhanzhi.” (Mateo 20:28) Nga ḓuvha ḽa vhuraru, Mudzimu o mu vusa sa tshivhumbiwa tsha “muya” nahone “a si tende a tshi vhonwa” nga vhaṅwe vha vhafunziwa vhawe. (1 Petro 3:18; Mishumo 10:40) Yesu o vha e na tshivhumbeo tsha hani musi a tshi ḓivhonadza kha vhafunziwa vhawe? Zwi vhonala u nga mbonalo yawe yo vha i sa fani na ya mathomoni ngauri na vhafunziwa vhawe vha tsini a vho ngo ṱavhanya u ṱhogomela uri ndi ene. Maria Magdalena o vha a tshi vhona u nga ndi mulindi wa tsimu; nahone vhafunziwa vhawe vhavhili vhe vha vha vhe nḓilani ya u ya Emausi vho mu dzhia sa mutsinda.—Luka 24:13-18; Yohane 20:1, 14, 15.

Ri fanela u humbula u nga Yesu o vha e na tshivhumbeo tsha hani? Nga murahu ha miṅwaha ya 60 Yesu o no fa, muapostola Yohane o vhona Yesu kha bono. Yohane ho ngo vhona muthu a tshi khou fa kha tshifhambano. Nṱhani hazwo, o vhona “Khosi ya mahosi na Murena wa marena,” Khosi ya Muvhuso wa Mudzimu ine hu si kale ya ḓo fhelisa vhathu vha re maswina a Mudzimu na madimoni nahone vhathu vha ḓo fhaṱutshedzwa nga vhutshilo vhu sa fheli.—Nzumbululo 19:16; 21:3, 4.