1. Lelo Yehova wāpangile bantu na bukomo’ka bwa pa bula?

YEHOVA wāpangile bantu na bukomo bwa pa bula. I mwitupe bukomo bwa kulanga bwine bwitukwasha tupwije myanda ne kutandika bya kulonga kumeso. (Nkindi 2:11) I mwitupe bukomo, amba tuvuije byotwatandikile’bya ne kufikila pa bitungo byetu. (Fidipai 2:13) Kadi i mwitupe mutyima wa mundamunda, witukwasha tushiyañanye kiyampe ne kibi. Mutyima wetu wa mundamunda witukwashanga tutyine bubi kadi tulemunune bilubo byetu.—Loma 2:15.

2. Le Yehova usakanga twingidije namani bukomo bwetu?

² Yehova usakanga twingidije bukomo bwetu mu muswelo muyampe. Mwanda waka? Mwanda witusenswe kadi uyukile amba tukekala na nsangaji shi twingidije byabuntu byaetupele. Kimfwa, tutanga mu Bisonekwa bya Kihebelu amba: “Mifwatakanyo ya muntu mupyasakane itwala enka ku bungibungi” ne amba, “byonsololo bitana dikasa dyobe kulongalonga’byo ne  bukomokomo bobe.” (Nkindi 21:5; Musapudi 9:10) Tutanga mu Bisonekwa bya Kingidiki namo amba: “Ponso potumona kyaba, tulongelei bantu bonso biyampe,” ne amba “monka mutambwidile muntu ne muntu kyabuntu, ingidijai’kyo mwanda wa kwiingidila banwe bene na bene.” (Ngalatea 6:10; 1 Petelo 4:10) Bine, Yehova witusakilanga tulonge byonso byotubwanya kulonga mwanda wa kamweno ketu ne ka bakwabo.

3. Lelo bantu badi na mikalo’ka?

³ Yehova usakanga twingidije bukomo bwetu, inoko uyukile kadi amba tudi na mikalo. Kimfwa, ketubwanyapo kutalula’ko kubulwa kubwaninina, bubi ne lufu. (1 Balopwe 8:46) Kadi ketubwanyapo kuludika bantu bakwabo, mwanda muntu yense udi na bwanapabo bwa kutonga. Nansha twikale na buyuki ne bwino bwa muswelo’ka, ketukafikilapo nansha dimo padi Yehova.—Isaya 55:9.

4. I bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

⁴ Tufwaninwe kuleka nyeke Yehova etuludike, koku tukulupile amba uketukwatakanya ne kwitulongela byobya byoketubwanyapo kulonga. Inoko, Yehova usakanga kadi tulangulukile pa byobya byotubwanya kulonga pa kupwija myanda ne kukwasha bakwabo. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 37:3.) Tufwaninwe kukulupila “mudi Yehova, ne kulonga biyampe.” Tusakilwa ne “kulonda byabinebine.” Muswelo’ka? Tutalei bimfwa bya ba Noa, Davida, ne bengidi bakwabo ba Leza ba kikōkeji bākulupile mudi Yehova. Tusa kumona’mba kudi bintu byokebādipo babwanya kulonga inoko bāta mutyima bininge ku byobabwanya.

5. Lombola ngikadilo yādi’mo Noa.

⁵ Noa wādi wikele pa ntanda “pakabakane na kampata,” kadi payule busekese. (Ngalwilo 6:4, 9-13) Noa ye uno wāfityilwe pa byobya byādi bilonga bantu, nansha byaādi uyukile na bubine amba Yehova ukonakanya ino ntanda mibi. Mu kino kitatyi, Noa wājingulwile amba kudi bintu byakabwanyapo kulonga ne byabwanya kulonga.

6, 7. (a) Lelo i bika kebyādipo bibwanya kulonga Noa? (b) Lelo tudi mu ngikadilo na yādi’mo Noa namani?

⁶ Kebyādipo bibwanya kulonga Noa: Noa wāsapwile na kikōkeji musapu wa kidyumu  wa Yehova, inoko kādipo ubwanya kuningila bantu betabije’o. Kadi kādipo ubwanya kulengeja Dilobe difike bukidibukidi. Noa wādi ufwaninwe’nka kukulupila amba Yehova ukafikidija mulao wandi wa kutalula’ko bibi, koku ukulupile amba Leza ukebitalula’ko pa kitatyi kifwaninwe.—Ngalwilo 6:17.

⁷ Netu tudi mu ntanda miyule bintu bibi, mine yotuyukile amba Yehova ulaile kwiyonakanya. (1 Yoano 2:17) Pano’ko bidi, ketubwanyapo kuningila bantu betabije “myanda miyampe ya Bulopwe.” Kadi ketubwanyapo kulengeja “kyamalwa kikatampe” kishilule panopano. (Mateo 24:14, 21) Pamo bwa Noa, tusakilwa lwitabijo lukomo, ne kukulupila amba Leza usa kutalula’ko bibi byonso panopano ponka. (Ñimbo ya Mitōto 37:10, 11) Tukulupile amba Yehova kakalekapo nansha dimo ino ntanda imbi ipityije nansha’tu difuku dimo na pa kitatyi kyatungile.—Habakuka 2:3.

8. Lelo Noa wādi utele mutyima pa bika? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁸ Byādi bibwanya kulonga Noa: Pa kyaba kya kupungila pa byobya byakādipo ubwanya kulonga, Noa aye wātele mutyima pa byabwanya kulonga. Noa wāsapwile na kikōkeji musapu wa Yehova wa kidyumu. (2 Petelo 2:5) Uno mwingilo wāmukweshe alame lwitabijo lwandi lukomo. Kutentekela pa busapudi, wālondele bulombodi bwa Yehova bwa kūbaka safina.—Tanga Bahebelu 11:7.

9. I muswelo’ka otubwanya kwiula kimfwa kya Noa?

⁹ Netu pamo bwa Noa, twingilanga bininge “mu mwingilo wa Mfumwetu.” (1 Kodinda 15:58) Kimfwa, tubwanya kukwasha ku lūbako ne ku kulama Mobo etu a Bulopwe ne a Bitango, kwingila ku mwingilo wa kwituma ku musambo nansha ku bilo ya bwalamuni. Kya mvubu mpata, i kwingila kotwingila bininge mu mwingilo wa busapudi, mwine ukomeja lukulupilo lwetu lwa kumeso. Kaka umo wa kikōkeji wanenene amba paesambilanga na bakwabo pa madyese a Bulopwe bwa Leza, wajingulwile amba bantu bavule kebadipo na lukulupilo, kadi bamwene makambakano abo bu a endaenda. Pamo bwa uno kaka, netu tudi na lukulupilo, kadi lukomenanga’ko potusapwila’lo bakwabo. Luno lukulupilo lwitukwashanga twendelele na lubilo lutwala ku būmi!—1 Kodinda 9:24.

10. Lombola byātene Davida.

¹⁰ Mulopwe Davida wādi muntu wa kikōkeji, kadi Yehova wādi umusenswe mpata. (Bilongwa 13:22) Nansha nabya, Davida wālongele bubi bukatampe bwa makoji na Bafesheba. Kadi kibi kutabukidila, wātompele kufya bubi bwandi na kukwata nkuku ya kwipaija Udia mulumya Bafesheba ku divita. Davida wāpa Udia mwine mukanda wa mwa kumwipaila! (2 Samwele 11:1-21) Bubi bwa Davida bwāyukanikile. (Mako 4:22) Bubi bwandi pa kuyukana, lelo Davida wālongele’po namani?

11, 12. (a) Le i bika kebyādipo bibwanya kulonga Davida pa kupwa kulonga bubi? (b) Le i bika biketulongela Yehova shi tubesāsa?

¹¹ Kebyādipo bibwanya kulonga Davida: Davida kādipo ubwanya kujimankanya byaālongele. Na bubine, wādi ufwaninwe’nka kususuka mu būmi bwandi na bipa byālupukile ku bubi bwandi. (2 Samwele 12:10-12, 14) O mwanda wādi usakilwa lwitabijo. Wādi ufwaninwe kukulupila amba shi wesāsa bya binebine, Yehova ubwanya kumufwila lusa ne kumukwasha ōminine bibi byālupukile ku bubi bwandi.

¹² Byotudi ba kubulwa kubwaninina, batwe bonso tulubanga. Inoko bilubo bimo bibwanya kwikala bikatampe kutabuka bikwabo, kadi mu myanda mikwabo, ketubwanyapo kujokeja kunyuma byotulongele kala. Padi netu biketulomba’nka kususuka na bipa bilupuka ku bilongwa byetu. (Ngalatea 6:7) Ino tukulupile mulao wa Leza wa amba shi tubesāsa, nandi uketukwatakanya mu bitatyi bya makambakano, nansha shi makambakano’a i malupuke ku bilubo bya batwe bene.—Tanga Isaya 1:18, 19; Bilongwa 3:19.

13. Lelo Davida wālongolwele namani kipwano kyandi na Yehova?

¹³ Byādi bibwanya kulonga Davida: Davida wāsakile kulongolola kipwano kyandi na Yehova. Namani? Davida wālekele Yehova amukwashe. Kimfwa, wāitabije kulēmununwa na Yehova kupityila kudi Natana mupolofeto. (2 Samwele 12:13) Kadi Davida wālombele Yehova ne kwisāsa bubi bwandi, wālombola’mba usakanga na bubine kwitabijibwa monka na Yehova. (Ñimbo ya Mitōto 51:1-17) Pa kyaba kya kulēmenenwa na kwitopeka, Davida wāboile ñeni ku bilubo byandi. Kājokelepo monka mu buno bubi bukatampe. Mwenda myaka, wāfwa na kikōkeji kyandi, o mwanda mwine Yehova ukimuvulukanga.—Bahebelu 11:32-34.

14. Lelo i bika byotwifunda ku kimfwa kya Davida?

¹⁴ I bika byotubwanya kwifunda ku kimfwa kya Davida? Shi tubalonga bubi bukatampe tufwaninwe kwisāsa bya binebine bubi bwetu kudi Yehova, ne kumulomba etulekele. (1 Yoano 1:9) Kadi tusakilwa kusapwila’mo bakulumpe, mwanda baketukwasha tulongolole kipwano kyetu na Yehova. (Tanga Yakoba 5:14-16.) Shi twitabije bukwashi bwa Yehova, nabya tubalombola’mba tukulupile mu mulao wandi wa kwitulekela. Kadi, tusakilwa kuboila ñeni ku bilubo byetu ne kwendelela kwingidila Yehova na kikulupiji.—Bahebelu 12:12, 13.

15. I bika byotwifunda ku kimfwa kya Hana?

¹⁵ Padi ubavuluka bengidi bakwabo ba kikōkeji batelwe mu Bible bākulupile mudi Yehova na kulonga byobabwanya kulonga mu ngikadilo mikomo. Kitatyi kimo, Hana kādipo ubwanya kubutula. Kādipo ubwanya kushinta ino ngikadilo. Inoko wākulupile amba Yehova ubwanya kumusenga. O mwanda wāendelele kutōta ne kulomba Yehova ku tabenakulo, ne kumulombola malango andi. (1 Samwele 1:9-11) Bine kino i kimfwa kiyampe kotudi! Potwikonda na misongo  nansha na makambakano makwabo oketubwanyapo kushinta, twelei makambakano etu kudi Yehova ne kukulupila amba witutele mutyima. (1 Petelo 5:6, 7) Kadi tulongei byotubwanya mwanda wa kumwena mu kupwila kwa bwine Kidishitu ne mu mpangiko mikwabo iletwa na bulongolodi bwa Yehova.—Bahebelu 10:24, 25.

16. I bika bibwanya kwifunda bambutwile ku kimfwa kya Samwele?

¹⁶ Le tunena namani pa bambutwile ba kikōkeji badi na bana balekele’byo kwingidila Yehova? Mupolofeto Samwele kādipo ubwanya kuningila bandi bana batame balamate kudi Leza. (1 Samwele 8:1-3) Wādi ufwaninwe kutūla myanda mu makasa a Yehova. Inoko, Samwele wālongele byabwanya mwanda wa kulamata kudi Leza, Shandi wa mūlu ne kumusangaja. (Nkindi 27:11) Dyalelo, bambutwile bavule bene Kidishitu badi mu ngikadilo ya uno muswelo. I biyampe bakulupile amba enka bwa shabana wa mu kyelekejo kya Yesu kya mwana mujimine, Yehova usakanga nyeke kutambula banonga-bibi besāsa. (Luka 15:20) Bana pokebajokele, i biyampe bambutwile abo bate mutyima ku kulamata Yehova, koku bakulupile amba bimfwa byabo bikatonona babo bana bajokele monka kwadi.

17. Mwanda waka byālongele mukaji wa kishala mufudile bitukankamika?

¹⁷ Kimfwa kikwabo kiyampe i kya mukaji wa kishala mufudile wa mu mafuku a Yesu. (Tanga Luka 21:1-4.) Kādipo na kya kulonga pa tempelo yobāsubije, kadi kādipo ubwanya kushinta bufudile bwandi. (Mateo 21:12, 13) Inoko kikulupiji kyandi mudi Yehova kyāmukweshe akwatakanye mutōtelo wa bine. Wādi na buntu kadi wālambwile “tubityele tubidi,” lo lupeto lonso lwaādi nalo. Uno mwana-mukaji wa kikōkeji wālombwele amba ukulupile mudi Yehova. Wāyukile amba shi atangidije kumeso mwingilo wa Yehova, nabya nandi ukamuvuijija bisakibwa byandi. Netu mo monka, tukulupilei amba shi tutangidije Bulopwe bwa Leza kumeso, nabya Yehova ukavuija byotusakilwa.—Mateo 6:33.

18. Leta kimfwa kya tutu wadi na mumweno muyampe.

¹⁸ Batutu ne bakaka bavule dyalelo balombolanga kikulupiji kya uno muswelo mudi Yehova na kuta mutyima ku byobabwanya kulonga pa kyaba kya kuta’o pa byokebabwanyapo. Tala bidi tutu Malcolm, washele na kikōkeji kufika ne byaafwile mu 2015. Mu myaka mivule yobaingidile Yehova, aye ne wandi mukaji badi batanwa na bitatyi biyampe ne bibi. Wanenene amba, “Būmi kebuyukanangapo mobukekadila, pakwabo bukomanga’nka ne kukoma. Ino Yehova weselanga boba bakulupile mwadi.” Le i madingi’ka aletele’po Malcolm? Aye amba, “Lomba Yehova akukwashe wingile biyampe mwingilo wandi kitatyi ne kitatyi mungya bukomo bobe. Ta mutyima ku byobwanya kulonga, kokata’o ku byokubwanyapo.” *—Tala kunshi kwa dyani.

19. (a) Mwanda waka butongi bwa kisonekwa kyetu kya mwaka 2017 i buyampe mpata? (b) Le ukalonda namani mu būmi bobe kisonekwa kya mwaka 2017?

¹⁹ Ino ntanda mibi yendanga ‘ibipila’ko kutabuka,’ nanshi makambakano nao asa kwenda avudila’ko. (2 Temote 3:1, 13) I biyampe mpata tuleke kulēmenenwa na makambakano etu. Ino, tufwaninwe kukulupila bininge mudi Yehova ne kuta mutyima pa byotubwanya kulonga. O mwanda mwine butongi bwa kisonekwa kyetu kya mwaka 2017 i buyampe mpata, kinena’mba: “Kulupila mudi Yehova, ne kulonga biyampe”!—Ñimbo ya Mitōto 37:3.