1. Marhẹ yi Jehova ọ marẹn ọwan lele?

JEHOVA ọ dabu ma ituakpọ rhẹ omẹgbanhon aye ine ru emru. Ọ yẹrẹ ọwan omẹgbanhon ra na sabu fi ebẹnbẹn kparobọ jeghwai djẹ iroro kpahen obaro na. (Prov. 2:11) Jehova ọ ji yẹ ọwan omẹgbanhon na sabu ru oborẹ a djẹ iroro yi. (Phil. 2:13) Jehova ọ ji yẹ ọwan ẹhẹn obrorhiẹn rọ sa ọwan erhumu kẹnoma rẹn ọdandan, rọ jeghwai kpọ ọwan viẹ erhe ru sọ.—Rom. 2:15.

2. Me yi Jehova ọ guọlọre na ha omẹgbanhon ọwan ru?

² Jehova ọ guọlọre nẹ ọwan i ha omẹgbanhon ọwan ruiruo izede ro serhọ. Mesoriẹ? Nime o vwo ẹguọlọ kpahen ọwan, ọ jeghwai rhe taghene ọwan ina mẹrẹn omamerhomẹ arha ha omẹgbanhon ọwan ruiruo. Jehova ọ nyoma i Baibol na ta rẹn ọwan taghene ọwan i ha omẹgbanhon ọwan ruiruo izede ro serhọ. Jerẹ udje, Proverbs 21:5, ọrhọ ta: “Ohworho rọ dabu djẹ iroro ono fikparobọ,” Ecclesiastes 9:10, nọ ji ta: “Kemru kemru wu na sabu ha obọ ru, ruie rhẹ omẹgbanhon ephian wu vwori.” Jehova ọ ji ta rẹn ọwan uvuẹn Galatians 6:10, taghene:  “Ọwan i rhe vwo uphẹn na, jene ru oborẹ orhomurun harẹn ihworho ephian,” nọ ji ta uvuẹn 1 Peter 4:10, taghene: “Jerẹ oborẹ a yẹrẹ are owuowọnwan ẹghẹlẹ na, are i gba ha ye gbodibo harẹn owuowọnwan.” Itiọrurhomẹmro, Jehova ọ guọlọre taghene ọwan i ru oborẹ ana sabu ru ephian, na rhua omamerhomẹ vwe oma ọwan ọrhẹ awọrọ.

3. Me yẹ ituakpọ ina ja sabu ru?

³ Udabọ ọrana, Jehova o rhe ekete omẹgbanhon ituakpọ o teri. Ituakpọ ọvo i sabu ti ijẹgba, ọdandan ọrhẹ uhwu nie-e, aye i ji sabu sun awọrọ-ọ, nime ọwan ephian i vwo ugbomọphẹ. (1 Ki. 8:46) O vwo oborẹ ọwan i vwo irherhe te-e, ọwan emọvwerhe obaro i Jehova.—Isa. 55:9.

4. Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

⁴ O fori nẹ ọwan i hẹroso i Jehova nọ yẹ ọwan ọkpọvi uvuẹn erhirhiẹ ephian, jeghwai hẹrosuiẹ no ru oborẹ ọwan ina ja sabu ru harẹn ọwan. Habaye, ọwan ine ji ru oborẹ ana sabu ru, e fi erhirhiẹ na kparobọ, jeghwai ha userhumu rẹn awọrọ. (Se Psalm 37:3.) Itiọrurhomẹmro, ọwan ina vi ‘hẹroso i Jehova jeghwai ru oborẹ orhomurun,’ ọ jeghwai fo nẹ ọwan i ‘ru irueruo rọ fonron.’ Omarana, jene roro kpahen oborẹ ana sabu yono nẹ udje i Noah, David, ọrhẹ idibo Osolobrugwẹ erọrọ ri fuevwan hẹroso i Jehova jeghwai kpare idjaghwẹ ri serhọ. Jerẹ oborẹ ana mẹrẹn uvuẹn uyono na, aye i fi ovẹnẹ rhẹ oborẹ aye ina sabu ru ọrhẹ oborẹ aye ina ja sabu ru, ọnana nọ sa rẹ aye erhumu kpare idjaghwẹ ri serhọ.

5. Dje kpahen erhirhiẹ i Noah ọ dẹrughwaroghwu.

⁵ Noah o nyerẹnren uvuẹn akpọ rọ vuọnren rhẹ ozighi ọrhẹ ọfanrhiẹn. (Gen. 6:4, 9-13) Noah o rheri taghene i Jehova ọnọ ghwọghọ evwọkon ri ha uvuẹn otọrakpọ na. Ọrẹn, o mwurun ọwan ẹro taghene erhirhiẹ ọke ọrana ọ hobọte i Noah. Uvuẹn erhirhiẹ ọrana, Noah o rheri taghene o vwo oborẹ ọnọ jọ sabu ru ọrhẹ oborẹ ọnọ sabu ru.

6, 7. (a) Me yi Noah ọ vwọ sabu ru? (b) Marhẹ erhirhiẹ ọwan inyenana o ru họhọ ọrẹ i Noah?

⁶ Oborẹ i Noah ọ vwọ sabu ru: Noah ọ sabu ghwoghwo iyẹnrẹn i Jehova, ọrẹn, ọ  sabu gba evwọkon na nẹ aye i ghwẹriẹ-ẹ, ọ ji sabu lẹrhẹ ukude na kiki homaphia-a. Noah ọ hẹroso i Jehova taghene ọnọ nyamwu ive rọ nọ ghwọghọ evwọkon na, ọ jeghwai vwo imwẹro taghene Jehova ọnọ ghwọghọ aye ọke na orho te.—Gen. 6:17.

⁷ Ọwan e ji nyerẹn uvuẹn akpọ rọ vuọnren rhẹ evwọkon, Jehova o ji ve taghene ọnọ ghwọghọ aye. (1 John 2:17) Ọwan i ji sabu gba ihworho nẹ aye i rhiabọ dede “iyẹnrẹn esiri Uvie” na-a. Ọwan i ji sabu lẹrhẹ “ukpokpogho rode na” kiki homaphia-a. (Matt. 24:14, 21) Jerẹ i Noah, ọwan i guọlọ esegburhomẹmro ọgbogbanhon ọrhẹ imwẹro taghene i Jehova ọnọ ha ive yi ephian te orugba phẹrẹkpẹ. (Ps. 37:10, 11) O mwurun ọwan ẹro taghene i Jehova ọ vwọ samọ ha uphẹn rẹn akpọ ọkon ọnana no rhirhiẹ ye ghwẹ ọke ro bruru na-a.—Hab. 2:3.

8. Marhẹ i Noah o ru tẹnrovi oborẹ ọnọ sabu ru? (Mẹrẹn ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

⁸ Oborẹ i Noah ọ sabu ru: Ukperẹ ẹhẹn i Noah ono seriotọre fọkiẹ oborẹ ọnọ jọ sabu ru, nọ tẹnrovi oborẹ ọnọ sabu ru. Ri Noah orhiẹ “oghwoghwẹmro ọvwata” na, nọ dabu ghwoghwo iyẹnrẹn erhetio re djerie na. (2 Pet. 2:5) O vwo ẹfro-o, ọrana ọ lẹrhẹ esegburhomẹmro i Noah gbanhon. Haba owian aghwoghwo na, ọ ji ha omẹgbanhon ọrhẹ irherhe ọnẹyen kanren owọ rẹ Osolobrugwẹ o djerie na.—Se Hebrews 11:7.

9. Marhẹ ọwan ine ru sabu hẹrokele udje i Noah?

⁹ Jerẹ i Noah, ọwan a damoma ne “ru owian buebun uvuẹn Ọrovwori na.” (1 Cor. 15:58) Ezẹko usuẹn owian Ọrovwori na yẹ, ebanbọn ọrhẹ ẹkwaphiẹ Aghwẹlẹ Uvie ọrhẹ Aghwẹlẹ omẹvwa, ra homakpahontọre wian owian uvuẹn omẹvwa okinhariẹ ọrhẹ omẹvwa ẹkwotọre, ra jeghwai wian obẹ oghọn ukoko yanghene ekete ra rhierhianrhian. Maido, ọwan e ji ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na, nime ọwan i rheri taghene ọ lẹrhẹ ifiẹrorhọ re vwo kpahen obaro na gbanhanrhọ. Omizu ọmase owu nọ tare: “Wa rha ta rẹn awọrọ kpahen ebrurhọ rẹ Uvie Osolobrugwẹ ọnọ ha rhe, wu na mẹrẹnvwrurhe taghene  ihworho na e vwo ifiẹrorhọ owuorowu-u, aye e roro taghene ebẹnbẹn aye i sabu nie-e.” Itiọrurhomẹmro, owian aghwoghwo na ọ yẹ ọwan imwẹro kpahen obaro na jeghwai yẹ ọwan omwemẹ re ne vwo edirin ye te oba.—1 Cor. 9:24.

10. Dje kpahen erhirhiẹ ri David ọ dẹrughwaroghwu.

¹⁰ Jehova o se Orodje David taghene, ọye ‘ohworho rẹ ẹhẹn yen ọrhẹ ọnẹyen i gbe serhọ.’ (Acts 13:22) Itiọrurhomẹmro, David ọ fuevwan ga i Jehova ọsoso enyerakpọ ye. Udabọ ọrana, o ji ru ọdandan ọghwaghwa. Ọ ghwọwe rhẹ Bath-sheba. Neneyo ihworho i je rhe kpahen ọdandan na, no ru ẹkwaphiẹrhotọre re ne kpe Uriah ro rhiẹ esa i Bath-sheba uvuẹn uvweri. David ọ tobọ nyoma Uriah dje ileta ra na ha kpe yi vwe isodja ye. (2 Sam. 11:1-21) Ọke oru, ne rhe kpahen ọdandan i David. (Mark 4:22) Me yi David o ruru ọke e rhe kpahen ọdandan yen?

11, 12. (a) Ọke ri David o ru ọdandan hin, me yọ vwọ sabu ru? (b) Ọwan i rha ghwẹriẹ nẹ ọdandan ọwan, me yẹ ọwan ine fiẹrorhọ mie i Jehova?

¹¹ Oborẹ i David ọ vwọ sabu ru: David ọ sabu kwaphiẹ edandan ro ruru na-a. Ọ ji vabọ oborẹ o nẹ erhumu edandan enẹyen rhe-e. Itiọrurhomẹmro, ọ rioja oborẹ o nẹ erhumu edandan ọnẹyen rhe, ọsoso akpenyerẹn yen. (2 Sam. 12:10-12, 14) Omarana, David ọ vi guọlọ esegburhomẹmro. Ọnọ vi hẹroso i Jehova taghene ọye ọrhọ ghwẹriẹ, Jehova ọnọ harhomie jeghwai sa ye erhumu vwo edirin omiamiamo ri nẹ erhumu edandan yen rhe.

¹² Fọkiẹ ijẹgba, ọwan ne ru ọdandan. Edandan ezẹko a ghwa ghwẹ ezẹko. Uvuẹn erhirhiẹ ezẹko, ọwan i sabu kwaphiẹ orusọ ọwa-an. Ọrẹn, ọwan ina sabu vwo edirin oborẹ o nẹ erhumu ọdandan ọwan rhe. (Gal. 6:7) Ọwan i hẹroso i Jehova taghene arha ghwẹriobọ nẹ edandan ọwan, ọnọ sa ọwan erhumu nyerẹn ghele erhirhiẹ na, ọrhọ tobọ rhianẹ ọwan yi ha obọ ọwan suiẹ.—Se Isaiah 1:18, 19; Acts 3:19.

13. Marhẹ yi David o ru kwaphiẹ onyerẹnkugbe ọnẹyen rhẹ i Jehova?

¹³ Oborẹ i David ọ sabu ru: David ọ ha uphẹn rẹn i Jehova nọ sa ye erhumu. Izede owu ri David o ru ọrana, ọyẹ ọ ha ọkpọvi ri Jehova ọ yẹriẹ nyoma ọmẹraro Nathan. (2 Sam. 12:13) David ọ rhian edandan yen jeghwai nẹrhomo vwe i Jehova nọ harhomie. (Ps. 51:1-17) Ukperẹ ẹhẹn i David ono seriotọre fọkiẹ edandan yen, no yono emru nẹ edandan yen rhe. Itiọrurhomẹmro, David ọ vwariẹn edandan enẹye-en. Ẹgbukpe ezẹko a vrẹn, no hwuru, ọrẹn ọ ha uvuẹn okarorhọ i Jehova.—Heb. 11:32-34.

14. Me yẹ ọwan ina sabu yono nẹ udje i David?

¹⁴ Me yẹ ọwan ina sabu yono nẹ udje i David? Ọwan i rhe ru ọdandan, o fori na ghwẹriẹ jeghwai guọlọ ẹharhomu i Jehova. O fori nẹ ọwan i rhian edandan ọwan riẹn. (1 John 1:9) O ji fo nẹ ọwan i bru ekpako na nya, nẹ aye i ha userhumu rẹn ọwan. (Se James 5:14-16.) Ọwan erhe ruẹ lele ẹkwaphiẹrhotọre i Jehova, ọwan ne djephia taghene a hẹroso ive i Jehova ro no simi jeghwai harhomu ọwan. Omarana, jenẹ ọwan i yono emru nẹ edandan ọwan, ru riaro uvuẹn ogame i Jehova, jeghwai tẹnrovi obaro na rhẹ uduefigbere.—Heb. 12:12, 13.

15. Me yẹ ọwan ina sabu yono nẹ udje i Hannah?

¹⁵ Ọkezẹko, wu na sabu roro kpahen idibo i Jehova ọke ahwanren ri hẹroso i Jehova jeghwai kpare idjaghwẹ ri serhọ.  Jerẹ udje, Hannah ọvo ọ sabu fi erhirhiẹ agẹn rọ havwọ kparobọ-ọ. Ọrẹn ọ hẹroso i Jehova nọ yẹ ye urhebro, omarana, nọ nẹrhomo jeghwai ha ẹga rẹn i Jehova uvuẹn i tabernacle na. (1 Sam. 1:9-11) Ọrana ghini omamọ udje harẹn ọwan. Ọwan i rha dẹrughwarughwu emiamo yanghene ebẹnbẹn erọrọ rẹ ọwan i vwa sabu fikparobọ, o fori na nẹrhomo vwe i Jehova na jeghwai vwo imwẹro taghene ọye ọnọ hẹrote ọwan. (1 Pet. 5:6, 7) O fori nẹ ọwan i ji ru ekete omẹgbanhon ọwan o teri na mẹrẹn erere nẹ uyono ukoko ọrhẹ ekwakwa rẹ ukoko i Jehova o tiobọnẹ.—Heb. 10:24, 25.

16. Me yẹ emiọmọ ina sabu yono nẹ udje i Samuel?

¹⁶ Nẹ emiọmọ rẹ emọ aye i nẹ ukoko i Jehova vwo? Samuel ọ sabu gba emọyen awanva nẹ aye i sẹrorẹ atamwu aye i vwori kpahen i Jehova-a, ọ jeghwai sabu gba aye nyalele irhi Jehova-a. (1 Sam. 8:1-3) Samuel nọ hẹroso i Jehova nọ kpọ erhirhiẹ na vi. Udabọ ọrana, Samuel ọ sẹrorẹ atamwu ro vwori kpahen i Jehova jeghwai lẹrhẹ oma merhiẹn. (Prov. 27:11) Inyenana, emiọmọ ezẹko i ji ha uvuẹn erhirhiẹ ọrana. Aye i vwo imwẹro taghene i Jehova o vwo omwemẹ ro no rhiabọ dede iruedandan ri ghwẹriẹre. (Luke 15:20) Udabọ ọrana, emiọmọ enana a ji damoma rẹ aye ina sẹrorẹ atamwu aye i vwo kpahen i Jehova, aye i jeghwai vwo ifiẹrorhọ taghene emọ aye ina rharhumu bru i Jehova.

17. Mesoriẹ udje ọmase uku na o rhiẹ emru uduẹharhaghwẹ?

¹⁷ Roro kpahen ọmase uku na ọke i Jesu. (Se Luke 21:1-4.) Ọ sabu ru emru owuorowu kpahen erhirhiẹ ogbeghwu rọ ha uvuẹn oghwa ẹga na-a. (Matt. 21:12, 13) Ọ ji sabu ru emru owuorowu kpahen erhirhiẹ ogbere rẹ ọye ọ havwọ na-a. Ọrẹn, o toro isele eva, ro rhiẹ ọsoso oborẹ o vwori uvuẹn akpenyerẹn yen. Ọmase ọnana ọ dabu hẹroso i Jehova, nime o rheri taghene ọye ọrhọ ha ekwakwa erẹ ẹhẹn karo, Jehova ọnọ yẹ ye oborẹ ọ guọlọre. Imwẹro ọmase na nọ lẹrheriẹ hobọtua ogame i Jehova. Ọwan i ji vwo imwẹro taghene arha guọlọ Uvie na vwẹre, Jehova ọnọ yẹ ọwan oborẹ a guọlọre.—Matt. 6:33.

18. Udje ọgo ọke ọwan na yo djephia taghene idibo i Jehova a hẹrosuiẹ?

¹⁸ Idibo i Jehova inyenana, a ji hẹroso i Jehova jeghwai kpare idjaghwẹ ri serhọ. Roro kpahen omizu ọhworhare owu re se i Malcolm, rọ fuevwan ga i Jehova o ki hwu uvuẹn ẹgbukpe 2015. Uvwre ọke ọye ọrhẹ aniẹ a ga i Jehova, ọ dẹrughwaroghwu ikpokpogho buebun. Malcom nọ tare: “E vwe rhe oborẹ ọnọ phia uvuẹn akpenyerẹn ọwa-an, ọkezẹko erhirhiẹ ọwan ọ gbanhan omamọ, ọrẹn i Jehova ọ ha ebrurhọ rẹn ihworho ri hẹrosuiẹ.” Malcom nọ ha urhebro ọnana phia: “Nẹrhomo vwe i Jehova ne wu sabu ga ye rhẹ oruru. Tẹnrovi oborẹ wu na sabu ru, orhiẹ oborẹ wu na ja sabu ru-u.” *

19. (a) Mesoriẹ urhomu-ẹmro ro sun ẹgbukpe ọrẹ 2017, ọ dabu serhọ? (b) Marhẹ ye wu na ha urhomu-ẹmro ro sun ẹgbukpe ọrẹ 2017 na ruiruo lele uvuẹn akpenyerẹn ọnọ?

¹⁹ Rẹ enyerakpọ ọnana o biomẹrhọ biomẹrhọ na, ọwan ina sabu fiẹrorhọ taghene ekwakwa ina gbanhonrhọ. (2 Tim. 3:1, 13) Omarana, nọ ghanranren omamọ na ja lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre fọkiẹ ebẹnbẹn rẹ ọwan a dẹrughwaroghwẹ. Ukpomaran, o fori na hẹroso i Jehova jeghwai ru oborẹ ana sabu ru. Urhomu-ẹmro ro sun ẹgbukpe ọrẹ 2017, ọ dabu serhọ: “Hẹroso i Jehova ne wu ru oborẹ orhomurun.”—Ps. 37:3.