1. Ẹgba sansan vọ yen Jihova vwọ kẹ ohworakpọ?

JIHOVA ma ihworakpọ vẹ ẹgba sansan. Ọ kẹ avwanre ẹgba iroro ra sa vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn phiyọ je jiroro kpahen obaro na. (Isẹ 2:11) Ọ kẹ avwanre ẹgba re vwo ru obo ra jiroro rọyen, e se vwo ru ẹkẹn re bru kẹ oma. (Fil. 2:13) Ọ je ma avwanre vẹ ẹwẹn obrorhiẹn rọ vuẹ avwanre obo ri yoma vẹ obo re chọre, rọ chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ umiovwo je rhuẹrẹ echobọ avwanre phiyọ siẹrẹ e de ruchọ.—Rom 2:15.

2. Mavọ yen Jihova guọnọre nẹ avwanre reyọ ẹgba avwanre vwo ruiruo wan?

² Jihova rhẹro rọyen nẹ a cha reyọ ẹgba avwanre vwo ruiruo vwẹ idjerhe abavo. Diesorọ? Kidie o vwo ẹguọnọ avwanre, ọ je riẹn nẹ oma cha vwerhen avwanre siẹrẹ a da reyọ okẹ nana vwo ruiruo. Womarẹ Baibol na, Jihova vuẹ avwanre nẹ a vwẹ ẹgba avwanre vwo ruiruo esiri. Kerẹ udje,  vwẹ ẹbẹre rẹ Baibol na ra vwẹ Hibru vwo si, avwanre seri nẹ, “Iroro rẹ ohwo rọ vwẹ ẹro te otọ je yovwo-o”; “kemu kemu rẹ obọ wẹn se ru, vwẹ ogangan wẹn ruo.” (Isẹ 21:5; Aghwo. 9:10) Vwẹ ẹbẹre ra vwẹ Grik vwo si, a da je vuẹ avwanre nẹ, “Vwẹ ọtiọye na rẹ avwanre mrẹ obọ na, e jẹn avwanre ru emu esiri kẹ ihwo ejobi”; “kirobo ra kẹ ovwan okẹ bu te, ovwan je kẹ ohwohwo rhe.” (Gal. 6:10; 1 Pita 4:10) O muẹro dẹn nẹ Jihova guọnọre nẹ e ru obo re sa vwẹ erere kẹ avwanre vẹ ihwo efa.

3. Erọnvwọn vọ yen ohworakpọ che se ru-u?

³ Dedena, Jihova riẹnre nẹ o vwo asan rẹ ẹgba rẹ ihworakpọ teri. Avwanre che se si jẹgba, umwemwu, vẹ ughwu no-o; avwanre ji che se sun ihwo efa-a, kidie ihwo eje vwo egbomọphẹ. (1 Ivie 8:46) Otoro erianriẹn vẹ aghwanre avwanre vwori-i, avwanre emọ vwẹ obaro rẹ Jihova.—Aiz. 55:9.

4. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

⁴ Vwẹ kẹdia kẹdia eje, ofori nẹ a vwẹroso odjekẹ rẹ Jihova, vẹ imuẹro nẹ o che bicha avwanre, o ji che ru kẹ avwanre oborẹ avwanre che se ru-u. Dedena, o ji fo nẹ e ru asan ẹgba avwanre teri, a jowọ ra guọnọre vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn phiyọ, a me je chọn ihwo efa uko. (Se Une Rẹ Ejiro 37:3.) Kọyen ofori nẹ a “vwẹ ẹro so Ọrovwohwo,” ji “ru ọ rẹ esiri.” Vwẹ ẹdia nana, e jẹ a fuẹrẹn obo re se yono nẹ udje rẹ Noa, Devid, vẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ efa re vwẹroso Jihova ayen da jowọ ra guọnọre. Vwevunrẹ uyono na, a cha mrẹ oborẹ ayen che se ru-u vẹ oborẹ ayen se ru, ayen de ji ruo.

5. Djisẹ rẹ ẹdia rẹ Noa hirharoku.

⁵ Noa diarọ vwẹ ọke rẹ akpọ na vwọ “vọn vẹ ozighi” kugbe ọfanrhiẹn. (Jẹn. 6:4, 9-13) Ọ riẹnre nẹ Jihova cha ghwọrọ akpọ rẹ umwemwu yena. Dedena, ofu ji dje Noa fikirẹ erharhe uruemu rọ mrẹ na. Vwẹ ẹdia yena, Noa mrẹvughe nẹ o vwo erọnvwọn evo ro che se ru-u, o ji vwo erọnvwọn efa ro se ru.

6, 7. (a) Die yen Noa che se ru-u? (b) Idjerhe vọ yen ẹdia rẹ avwanre vwọ họhọ ọ rẹ Noa?

⁶ Oborẹ Noa che se ru-u: Dede nẹ Noa  ghwoghwo ovuẹ rẹ orhọ-esio rẹ Jihova, ọ cha sa gba irumwemwu na vwo rhiabọreyọ ovuẹ na-a, yẹrẹ si ọke rẹ Oghwe na rhe uko-o. Ko fori nẹ Noa vwo imuẹro nẹ Jihova che ru ive rọyen gba ro vwo si umwemwu no vwẹ ọke ro fori.—Jẹn. 6:17.

⁷ Avwanre ji yerẹn vwẹ akpọ rọ vọnre vẹ umwemwu, Jihova ji ve nẹ ọ cha ghwọrọ. (1 Jọn 2:17) Jẹ asaọkiephana, avwanre cha sa gba ihwo vwo nyo “iyẹnrẹ esiri” na-a. O ji vwo oborẹ avwanre se ru rere “ukpokpogho” rode na vwọ fobọ tonphiyọ-ọ. (Mat. 24:14, 21) Kerẹ Noa, a je guọnọ esegbuyota ọgangan vẹ imuẹro nẹ Ọghẹnẹ che ru orọnvwọn kpahọn kẹrẹkpẹ. (Une 37:10, 11) O mu avwanre ẹro nẹ Jihova cha sa vwẹ uphẹn kẹ akpọ umwemwu nana nẹ ọ dia vrẹ obo rọ guọnọre-e.—Hab. 2:3.

8. Mavọ yen Noa vwọ tẹnrovi obo ro se ru? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

⁸ Oborẹ Noa se ru: Ukperẹ ofu vwo dje fikirẹ obo ro che se ru-u, Noa da tẹnrovi obo ro se ru. Kerẹ ohwo ro ruẹ “aghwoghwo rẹ ọvwata,” Noa fuevun ghwoghwo ovuẹ rẹ orhọ-esio rẹ Ọghẹnẹ. (2 Pita 2:5) Aphro herọ-ọ, ọnana chọn Noa uko vwọ sẹro rẹ esegbuyota rọyen. Vwọba iruo aghwoghwo na, ọ je reyọ ugboma vẹ ẹgba iroro rọyen vwọ kare okọ kirobo rẹ Ọghẹnẹ vuẹrẹ.—Se Hibru 11:7.

9. Idjerhe vọ yen avwanre sa vwọ vwẹrokere Noa?

⁹ Kerẹ Noa, e jẹ avwanre “dje ebuo-ebuo phihọ vwẹ iruo rẹ Ọrovwohwo.” (1 Kọr. 15:58) Iruo tiọyena churobọ si ẹbọn vẹ ẹrhuẹrẹ rẹ asan ra da ga Jihova, omaẹvwọkpahotọ kẹ iruo vwẹ isikoko vẹ eghwẹkoko, yẹrẹ iruo vwẹ oghọn ukoko kugbe asan re de ruiruo rẹ efanfan. Ọ rọ ma rho, avwanre muomaphiyọ iruo aghwoghwo na kidie ọnana kpuriẹn phiyọ iphiẹrophiyọ rẹ avwanre vwọ kẹ obaro na. Oniọvo aye ọvo djisẹ rọyen enẹ: “Wọ da vuẹ ihwo kpahen ebruba rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ, ku wọ mrẹvughe nẹ ihwo na vwo iphiẹrophiyọ kakaka-a, ayen je mrẹ ebẹnbẹn rayen kirobo re cha dia bẹdẹ.” Vwọrẹ imuẹro,  iruo aghwoghwo na nẹrhẹ a vwẹ ẹro abavo vwo nẹ obaro na, ọ je kẹ avwanre ẹgba vwevunrẹ onẹ rẹ arhọ na.—1 Kọr. 9:24.

10. Djisẹ rẹ ẹdia rẹ Devid hirharoku.

¹⁰ Jihova djisẹ rẹ Devid kerẹ ohwo “ro ru obo rẹ udu [rọyen] guọnọre.” (Iruo 13:22) Devid, ọyen ohwo rọ fuevun vwẹ akpeyeren rọyen eje. Dedena, o vwo ọke ọvo ro vwo ru umwemwu ọgangan. Ọ vẹ Batsheba gbe igberadja. A ta ọyena obọ, ọ rhoma ru ọrhuẹrẹphiyotọ re vwo hwe ọshare rẹ aye na, Yuraya, vwẹ ofovwin rere o se vwo si umwemwu rọyen nu. Yuraya ọvo yen tobọ hwarhiẹ ọbe rẹ ughwu rọyen rẹ Devid kẹrẹ bru onotu rẹ isodje na ra! (2 Sam. 11:1-21) Dedena, umwemwu rẹ Devid na je vwomaphia. (Mak 4:22) Kẹ die yen phiare, die yen Devid ruru?

11, 12. (a) Devid vwo ru umwemwu nu, die yen o che se ru-u? (b) E de kurhẹriẹ nẹ imwemwu avwanre, die yen e se vwo imuẹro nẹ Jihova che ru kẹ avwanre?

¹¹ Oborẹ Devid che se ru-u: Devid cha sa rhẹriẹ obo re phiare na-a. Ọ je cha sa vrabọ rẹ obo ri che nẹ obuko rọyen rhe-e. Devid tobọ rioja rẹ erọnvwọn evo re te ẹdẹ ughwu rọyen. (2 Sam. 12:10-12, 14) Ọtiọyena, ọ guọnọ esegbuyota. Ofori nẹ o vwo imuẹro nẹ o de kurhẹriẹ nẹ otọ ẹwẹn rhe, Jihova che vwo ghovwo je chọn uko vwo chirakon rẹ oja ri che no rhe.

¹² Fikirẹ jẹgba, avwanre eje ru umwemwu. Jẹ evo gan vrẹ evo. Vwẹ ẹdia evo, e che se ku obo re ruru na rhẹriẹ-ẹ. Obo ri nẹ obuko rọyen rhe kọyen a rioja rọyen. (Gal. 6:7) Ẹkẹvuọvo, avwanre vwo imuẹro kpahen oborẹ Ọghẹnẹ tare, e de kurhẹriẹ, Jihova cha chọn avwanre uko vwẹ ọke ebẹnbẹn na dede nẹ avwanre ọvo yen vwẹ obọ suọ.—Se Aizaya 1:18, 19; Iruo Rẹ Iyinkọn Na 3:19.

13. Mavọ yen Devid sa vwọ rhoma vwo omamọ oyerinkugbe vẹ Jihova?

¹³ Oborẹ Devid se ru: Devid guọnọ rhuẹrẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova phiyọ. Kọyensorọ o vwo rhiabọreyọ ọghwọku rẹ ọmraro rẹ Jihova, re se Natan. (2 Sam. 12:13) Devid je nẹrhovwo kẹ Jihova, ọ vuẹrẹ imwemwu rọyen vẹ owenvwe ọgangan rọ vwọ rhoma mrẹ aroesiri rẹ Jihova. (Une 51:1-17) Ukperẹ ẹwẹn rẹ abe na vwo muo rọ, Devid yono nẹ echobọ rọyen. Ọ rha davwọn ọfa-a. Ikpe evo vwọ wan nu, o de ghwu, evun-ẹfuọn vẹ ọyọnregan rọyen yen Jihova cha karophiyọ.—Hib. 11:32-34.

14. Die yen udje rẹ Devid na yono avwanre?

¹⁴ Die yen udje rẹ Devid na yono avwanre? E de ru umwemwu ọgangan, ofori nẹ e kurhẹriẹ nẹ otọ rẹ ẹwẹn rhe, a je yare evwoghovwo rẹ Jihova. E jẹ a fan imwemwu avwanre vwọ kẹ. (1 Jọn 1:9) O ji fo nẹ e bru ekpako na ra vwọ kẹ ukẹcha. (Se Jems 5:14-16.) E de rhiabọreyọ ukẹcha rẹ Jihova nana, ọ che djephia nẹ a vwẹroso ive rọyen nẹ o che sivwin avwanre ji vwo ghovwo avwanre. Vwọba, ke che yono nẹ echobọ avwanre na, je yanphiaro vwẹ ẹga rẹ Jihova, ke che vwo iphiẹrophiyọ kpahen obaro na.—Hib. 12:12, 13.

15. Die yen udje rẹ Hanah yono avwanre?

¹⁵ Wọ sa je vwẹ ẹro roro idibo rẹ Jihova efa re vwẹrosuọ je jowọ ro fori. Kerẹ udje, Hanah che se ru emu vuọvo kpahen ẹdia rẹ ẹgan rọyen na-a. Ẹkẹvuọvo, o vwo imuẹro nẹ Jihova cha  vwẹ uchebro kẹ, ọtiọyena ko kpo uwevwin ẹga na ọkieje, kọ je ta ọdavwẹ rọyen kẹ vwọrẹ ẹrhovwo. (1 Sam. 1:9-11) Ọyena diẹ omamọ udje kẹ avwanre? E de nene ọga yẹrẹ egbabọse efa re rho vrẹ avwanre muabọ, ofori nẹ a vwẹ ẹnwan avwanre vwọ ya Jihova vẹ imuẹro nẹ ọ vwẹrote avwanre. (1 Pita 5:6, 7) Avwanre je davwẹngba vwọ mrẹ erere nẹ emẹvwa vẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ukoko na efa.—Hib. 10:24, 25.

16. Die yen emiọvwọn se yono nẹ udje rẹ Samuẹl?

¹⁶ Kẹ emiọvwọn ri vwo emọ ri bo ghwru vwo? Samuẹl, rọ dia ọmanre, cha sa gba emọ rọyen re dia imiragua na nẹ ayen nene irhi rẹ Jihova ro yono aye-en. (1 Sam. 8:1-3) Ọ yanjẹ ẹdia na vwo kẹ Jihova. Dedena, Samuẹl sa sẹro rẹ ọyọnregan rọyen ji ru obo re nẹrhẹ Jihova ghọghọ. (Isẹ 27:11) Nonẹna, iniọvo buebun re dia emiọvwọn ji rhiẹromrẹ ẹdia nana re. Ayen vwo imuẹro nẹ kerẹ ọsẹ rẹ ọmọ osoghoro na, Jihova rhiabọ rọyen phiyọ ọkieje ro vwo dede irumwemwu ri kurhẹriẹ. (Luk 15:20) O ji fo nẹ emiọvwọn fuevun kẹ Jihova ọkieje vẹ iphiẹrophiyọ nẹ omamọ udje rayen na che mu emọ na vwọ rhoma rhivwin rhe ukoko na.

17. Diesorọ udje rẹ ayeuku na sa vwọ bọn avwanre gan?

¹⁷ Gbe rhe roro kpahen ayeuku rọ dia ovwiogbere vwẹ ọke rẹ Jesu. (Se Luk 21:1-4.) O vwo obo ro se ru kpahen orukuruku re ruẹ vwẹ uwevwin ẹga na-a. (Mat. 21:12, 13) Ọ sa je dianẹ o ji che se ru emu vuọvo rọ sa nẹrhẹ uweren rọyen yovwi-in. Dedena, ọ vwẹ “anini ivẹ” vwo ru itetoro ro nẹ otọ ẹwẹn rọyen rhe, rọ dia “obo ri rhere ejobi.” Aye yena vwẹroso Jihova kare kare, ọ riẹnre nẹ ọ da vwẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ ka obaro, Jihova cha vwẹrote ọdavwẹ rọyen. Ẹroẹvwọsuọ rẹ ayeuku na nẹrhẹ o toroba ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ẹga uyota vwẹ ọke yena. Vwẹ idjerhe vuọvo na, avwanre vwo imuẹro nẹ a da guọnọ Uvie na ẹsosuọ, Jihova cha kẹ avwanre obo ra guọnọre.—Mat. 6:33.

18. Djunute odibo rẹ Ọghẹnẹ ọvo vwẹ ọke avwanre nana rọ vwẹ ẹro abavo vwo ni ẹdia rọyen.

¹⁸ Inenikristi buebun nonẹna je vwẹroso Jihova vwẹ idjerhe sansan nana, ayen da je jowọ ra guọnọre. Ohwo ọvo tiọyen yen oniọvo ọshare re se Malcolm, rọ nabọ ga Jihova te ẹdẹ ughwu rọyen vwẹ 2015. Ikpe buebun rẹ ọ vẹ aye rọyen vwọ ga Jihova na, ayen rhiẹromrẹ ebẹnbẹn vwẹ ọke sansan. Ọ da ta: “Ọke ọvo, isẹ rẹ akpọ na bẹn edje, ọ tobọ bẹn eyeren vwẹ ọke efa. Ẹkẹvuọvo, Jihova ku ebruphiyọ rọyen kuẹ ihwo re vwẹrosuọ.” Die yen uchebro rẹ Malcolm vwọphia? “Nẹrhovwo kẹ Jihova wọ sa vwọ sasa vwẹ ẹga rọyen kirobo rẹ ẹgba wẹn muru. Tẹnrovi obo wo se ru, ọ diẹ obo wo che se ru-u.” *

19. (a) Diesorọ uyovwinrota rẹ ukpe rẹ 2017 na ghwe vwo shephiyọ dẹn? (b) Mavọ wọ cha reyọ vwo ruiruo wan vwẹ akpeyeren wẹn?

¹⁹ Akpọ nana vwo “miovwẹ phiho” na, avwanre sa rhẹro rẹ ebẹnbẹn sansan efa. (2 Tim. 3:1, 13) Ọtiọyena, e jẹ a vwẹ uphẹn kẹ egbabọse nana nẹ i mu avwanre rọ-ọ. Ukperẹ ọtiọyen, e jẹ a vwẹroso Jihova kare kare ji ru obo re se ru enẹna. Aphro herọ-ọ, uyovwinrota rẹ ukpe rẹ 2017 na ghwe shephiyọ dẹn: “Vwẹ ẹro so Ọrovwohwo, ru wo ru ọ rẹ esiri”!—Une 37:3.