KAN hoben pa an sakong ama na si Arthur Guest, may takot na siya sa Diyos, kaya pinangarap niyang magin ministrong Metodista. Pero, nagbago iyan kan mabasa niya an mga literatura kan Mga Estudyante sa Bibliya asin kan makiiba na siya sa sainda. Kan 1914, nabawtismuhan siya sa edad na 17. Kasagsagan kaidto kan Giyera Mundiyal I, asin ipinaapod siya para magsuldados. Pero huling nagsayuma siya, iprineso siya nin sampulong bulan sa Kingston Penitentiary sa Ontario, Canada. Pagkatapos siyang paluwason sa presuhan, naglaog siya sa bilog na panahon na paglilingkod bilang sarong colporteur (payunir).

Kan 1926, nagpakasal siya ki Hazel Wilkinson na an ina nagin lingkod ni Jehova kan taon 1908. Namundag ako kan Abril 24, 1931; apat kaming magturugang, ako an ikaduwa. Nagin panginot sa pamilya mi an pagsamba ki Jehova, saka huling hararom an paggalang ni Tatay sa Bibliya, nagin mahalagang marhay man para sa samo an Tataramon nin Diyos. Regular kaming naghaharong-harong bilang pamilya.—Gibo 20:20.

Nagpuon an Giyera Mundiyal II kan 1939, asin kan suminunod na taon, an gibuhon kan Mga Saksi ni Jehova ipinagbawal sa Canada. May nasyonalistikong mga seremonya sa classroom kan mga pampublikong eskuwelahan, arog kan pagsaludo sa bandera asin pagkanta kan national anthem. Sa parati, ako saka an sakong matuang tugang na si Dorothy, tinutugutan na magluwas kan maestra mi sa panahon kan mga seremonyang iyan. Pero, nabigla ako kan sarong aldaw, ipinasupog ako kan maestra ko kan sabihon niyang matalaw daa ako. Pagkatapos kan klase, dinaguso ako kan nagkapira sa mga kaklase ko asin natumba ako. Pero, napakusog pa lugod kaiyan an determinasyon kong ‘sunudon an Diyos bilang tagapamahala imbes na an mga tawo.’—Gibo 5:29.

 Kan Hulyo 1942, kan ako 11 anyos, nabawtismuhan ako sa sarong tangke nin tubig na ginagamit sa sarong atamanan nin hayop. Pirmi kong inaaprobetsaran an mga bakasyon sa eskuwelahan para makapag-vacation payunir (ngunyan inaapod na auxiliary payunir). Sa laog nin sarong taon, nag-iba ako sa tulo pang brother para maghulit sa mga lugar sa amihanan na parte kan Ontario na mayo pang naghuhulit na kongregasyon. Paratroso an kadaklan na nakaistar diyan.

Kan Mayo 1, 1949, nagin regular payunir ako. Huling may proyekto nin pagtugdok sa sangang opisina, naimbitaran akong tumabang asin nagin miyembro kan pamilyang Bethel sa Canada kan Disyembre 1. Inasignaran akong magtrabaho sa imprentahan asin nakanuod na gumamit kan flatbed press. Pambanggi an trabaho ko kaidto sa laog nin pirang semana na iniimprenta an mga tract dapit sa pagpersegir sa mga Saksi ni Jehova sa Canada.

Kan huri, mantang nagtatrabaho sa Service Department, inasignaran akong makipag-ulay sa mga payunir na naghapit sa sangang opisina bago sinda magpasiring sa Quebec tanganing duman maglingkod—sarong teritoryo na grabe an pagkontra kaidto sa satong gibuhon. An saro sa mga nagbisita iyo si Mary Zazula na taga Edmonton, Alberta. Pinalayas siya saka an matua niyang tugang na si Joe kan Ortodokso nindang mga magurang huli ta habo nindang pumundo sa pag-adal sa Bibliya. Sabay sindang nabawtismuhan kan Hunyo 1951, asin pakalihis nin anom na bulan, nagpuon sindang magpayunir. Mantang nakikipag-ulay ki Mary, napahanga ako sa kun gurano niya kanamumutan si Jehova. Sinabi ko sa sadiri, ‘Kun mayong magin kaulangan, an babaying ini an gusto kong maagom.’ Pakalihis nin siyam na bulan, ikinasal kami ni Mary kan Enero 30, 1954. Pakalihis nin sarong semana, inimbitaran kaming magsanay para sa paglilingkod sa sirkito. Asin sa suminunod na duwang taon, naglingkod kami sa sarong sirkito sa amihanan na parte kan Ontario.

Mantang mas nag-uuswag an gibuhon na paghuhulit sa bilog na kinaban, nagdadakul man an pangangaipo para sa mga misyonero. Sinabi mi na kun nakaya mi an grabeng lipot saka namok sa Canada, makakaya mi sain man kami iasignar. Kan Hulyo 1956, naggradwar kami sa ika-27 klase kan Paadalan nin Gilead. Asin kan Nobyembre kan iyo man sanang taon, yaon na kami sa bago ming asignasyon—an Brazil.

Kan mag-abot kami sa sangang opisina sa Brazil, pinunan ming mag-adal nin lengguwaheng Portuges. Pagkatapos ming manudan an simpleng mga patara-tara sa kagharong asin matuom an sarong minutong presentasyon sa magasin, inimbitaran na kami na mag-iba sa paghuhulit. Kun magpahiling nin interes an kagharong, nagbabasa kami nin mga teksto na nagpapahiling kan magigin buhay sa irarom kan Kahadian nin Diyos. Sa inot na aldaw mi sa paghuhulit,  sarong babayi an atentibong nagdangog, kaya binasa ko saiya an Kapahayagan 21:3, 4—dangan bigla akong nadismayo! Dai pa ako nakaka-adjust sa mainit asin maharasahas na panahon, asin padagos iyan na nagpasakit sa sako.

Sa siyudad nin Campos kami idinestino bilang misyonero; ngunyan, igwa na duman nin 15 kongregasyon. Pero kan mag-abot kami duman, igwa sana sa siyudad nin sarong grupo asin sarong missionary home na diyan nakaistar an apat na sister: si Esther Tracy, Ramona Bauer, Luiza Schwarz, asin Lorraine Brookes (Wallen na ngunyan). An trabaho ko diyan iyo na magtabang sa paglaba saka mangua nin panggatong. Sarong Lunes na banggi, pagkatapos kan Pag-aadal sa Torrengbantayan, may dai kami inaasahan na bisita. Nakahigda an sakong agom sa sofa tanganing magpahuruhingalo mantang pinag-uulayan mi an mga ginibo mi sa aldaw na iyan. Pagbuhat niya, sarong halas an nagluwas sa irarom kan sofa kaya nagkariribok kami sagkod na nagadan ko iyan!

Pagkatapos ming mag-adal nin Portuges sa laog nin sarong taon, ninombrahan akong magin paraataman nin sirkito. Simple sana an buhay mi sa teritoryo mi—mayong kuryente, nagtuturog sa banig, saka nagbibiyahe sakay nin kabayo asin karetela. Kan magkaigwa nin kampanya nin paghuhulit sa dai pa nagigibong teritoryo, nagbiyahe kami sakay nin tren pasiring sa sarong banwaan na nasa kabukidan saka nag-arkila nin kuwarto. Pinadarahan kami kan sangang opisina nin 800 na magasin na gagamiton sa paghuhulit. Dakul na beses kaming nagpabalik-balik sa post office para hakuton an mga kahon nin magasin pasiring sa dinadagusan mi.

Kan 1962, isinagibo sa bilog na Brazil an Pang-Kahadian na Paadalan sa Pagmiministro para sa mga brother asin mga misyonera. Sa laog nin anom na bulan, inasignaran akong magbiyahe hali sa sarong paadalan pasiring sa sunod—pero dai kaibanan si Mary. Nagtukdo ako sa mga klase sa Manaus, Belém, Fortaleza, Recife, asin Salvador. Nag-organisar ako nin sarong pandistritong kumbensiyon sa bantog na opera house sa Manaus. Nag-uran nin makusog kaya naatian an inumon na tubig asin mayong mapuwestuhan na marahay na lugar para sa cafeteria kan kumbensiyon. (Kan panahon na idto, nagseserbi pa nin kakanon sa mga kumbensiyon.) Naghagad ako nin tabang sa sarong mabuot na opisyal nin militar asin inareglar niyang padarahan kami nin inumon na tubig para sa bilog na kumbensiyon saka nagsugo siya nin mga suldados tanganing magtugdok nin duwang darakulang tent para sa lutuan mi asin cafeteria.

Mantang mayo ako, naghulit si Mary sa sarong lugar nin negosyo nin mga Portuges, kun sain mayong ibang pinagkakainteresan an mga tawo kundi makaganar nin kuwarta. Mayo lamang siyang nakaulay dapit sa Bibliya, kaya nasabi niya sa ibang Bethelite, “Paistaron mo na ako maski sain, bako lang sa Portugal.” Pero dai nahaloy pagkatapos kaini, nakaresibi kami nin surat. Iniimbitaran kaming maglingkod  sa Portugal! Kan panahon na iyan, bawal an satong gibuhon sa Portugal. Pero, dawa ngani kan primero nabigla si Mary, inako mi an asignasyon.

Nag-abot kami sa Lisbon, Portugal kan Agosto 1964. Puntirya an mga tugang duman nin grabeng persekusyon kan secret police kan Portugal (PIDE). Huli kaini, pinagmarahay ming dai na magpasundo asin dai na makikomunikar sa mga tugang duman. Mantang hinahalat an papeles para makaistar kami sa Portugal, nag-arkila nguna kami nin kuwartong dadagusan. Kan makua mi an samong mga visa, nag-arkila na kami nin apartment. Sa katapos-tapusi, kan Enero 1965, nagkaigwa na kami nin komunikasyon sa sangang opisina. Maugmahon na aldaw nanggad idto kan makaatender kami giraray sa pagtiripon pakalihis nin limang bulan!

Naaraman mi na aroaldaw palan rinerekisa kan mga pulis an harong kan mga tugang. Huling ipinasara an mga Kingdom Hall, sa pribadong mga harong ginigibo an mga pagtiripon kan kongregasyon. Ginatos na Saksi an dinara sa mga istasyon nin pulis tanganing usisaon. Minaltrato lalo na an mga brother huling pinipirit sinda kan mga pulis na sabihon kun sairisay an mga nagkokondukta kan mga pagtiripon. Kaya bilang proteksiyon, nakatudan na kan mga tugang na apudon an lambang saro sa pangaran, arog kan José o Paulo, bako sa apelyido. Kaya iyan man an ginibo mi.

An panginot na inisip mi iyo na matawan nin espirituwal na kakanon an mga tugang. Minamakinilya ni Mary sa mga stencil an mga pag-aadalan na artikulo sa Torrengbantayan asin an iba pang literatura para gumibo nin mga kopya gamit an mimeograph.

Kan Hunyo 1966, sarong pambihirang kaso an binista sa Lisbon. Dinara sa korte an bilog na Feijó Congregation na may 49 parahayag huli sa pag-atender sa ilegal na pagtiripon sa sarong harong. Para maiandam ko sinda sa pagbista, nagbangon ako nin mga hapot sa sainda na garo ako an abogado kan ibong na lado. Aram ming madadaog kami sa kaso, pero narealisar ming dakulang pagkakataon ini para makapagpatotoo. Sa katunayan, sa panahon kan pagbista, tinapos kan abogado mi an saiyang argumento paagi sa kusog-buot na pagkotar sa sinabi ni Gamaliel kan inot na siglo. (Gibo 5:33-39) Nabareta an kaso, asin an 49 tugang niyato nasentensiyahan nin dai mababa sa 45 aldaw sagkod lima may kabangang bulan na pagkapreso. Naugma kami kan mag-ako nin pag-adal sa Bibliya an pusuan ming abogado asin bago siya magadan, nag-aatender na ini sa mga pagtiripon.

Kan Disyembre 1966, ninombrahan akong magin paraataman nin sangay asin dakul na panahon an ginamit ko sa pag-asikaso sa legal na mga bagay-bagay. Ginibo mi an gabos para maestablisar an legal na deretso kan Mga Saksi ni Jehova sa Portugal asin magkaigwa nin katalingkasan sa pagsamba. (Fil. 1:7) Sa katapos-tapusi, minidbid an legal na deretsong ini kan Disyembre 18, 1974. Hali sa world headquarters, nagbisita sa Portugal si Brother Nathan Knorr asin Brother Frederick Franz tanganing makisumaro sa  kaugmahan mi sa sarong makasaysayan na pagtiripon sa Oporto asin Lisbon na uminabot sa 46,870 an kabilugan na bilang kan nag-atender.

Binuksan ni Jehova an pinto para maihulit man an maugmang bareta sa nagkapirang isla na Portuges an lengguwahe, kaiba an Azores, Cape Verde, Madeira, asin São Tomé and Príncipe. Huli sa pag-uswag kan gibuhon, kinaipuhan an mas dakulang sangang opisina. Natapos an pagtugdok kaiyan kan Abril 23, 1988, asin si Brother Milton Henschel an nagtao kan pahayag sa dedikasyon na 45,522 an nag-atender. Nakakaugmang makaibanan sa makasaysayan na okasyon na iyan an 20 dating naglingkod bilang misyonero sa Portugal.

Sa pag-agi nin panahon, dakul kaming nanudan sa pakikiasosyar sa maimbod na mga tugang. Halimbawa, nakanuod ako nin mahalagang leksiyon kan nagtabang ako ki Brother Theodore Jaracz sa sarong pagdalaw sa sona. Napapaatubang sa sarong dakulang problema an dinalaw na sangay, asin ginibo na kan Komite kan Sangay an gabos nindang makakaya para masolusyunan iyan. Tanganing mapamugtak an buot ninda, sinabi ni Brother Jaracz: “Ngunyan tawan ta na nin pagkakataon an banal na espiritu na iyo na man an magtrabaho.” Dai ko man malilingawan an sinabi ni Brother Franz kan magbisita kami ni Mary sa Brooklyn nagkapirang dekada na an nakaagi. Bago magsuruwayan kan bangging idto, hinapot si Brother Franz kun ano an masasabi niya sa dakul na taon niyang paglilingkod ki Jehova. An sabi niya: “An masasabi ko: Magdanay sa nahihiling na organisasyon ni Jehova maski ano man an mangyari. Iyo sana ini an organisasyon na nag-uutob kan pagbuot na itinao ni Jesus sa saiyang mga disipulo—an paghulit kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos!”

An gibuhon na ini an nagpapaugmang marhay sa samo ni Mary. Dai mi man malilingawan an mga eksperyensiya mi sa mga pagdalaw sa sona. Nagtao ini sa samo nin oportunidad na ipahiling an pagpapahalaga mi sa maimbod na paglilingkod kan mga hoben saka mga may edad na, asin na pakusugon sinda na magpadagos sa saindang espesyal na pribilehiyo nin paglilingkod ki Jehova.

Naglihis an mga taon, asin 80 anyos na kami ni Mary. Dakul nang hilang an minamati ni Mary. (2 Cor. 12:9) Pero, huli sa mga pagbalong ini, mas napakusog an samong pagtubod asin an determinasyon ming magdanay na maimbod. Pag binabalikan mi an dakul na taon na paglilingkod ki Jehova, masasabi ming talagang naeksperyensiyahan mi an daing kapantay na kabuutan ni Jehova sa kadakul-dakul na paagi. *