Yehovah e tiri a pipel fu en
„Yehovah o tiri unu doronomo.”
SINGI: 152, 22
1, 2. (a) Fa den wan di e teki fesi na mindri Yehovah Kotoigi de tra fasi leki den wan di e teki fesi na ini tra kerki? (b) San wi o luku na ini na artikel disi èn na ini a wan di e kon?
„SUMA na yu fesiman?” Sma gwenti aksi Yehovah Kotoigi a sani disi. Ma disi no e fruwondru wi. Na ini furu kerki, wán man noso wán uma na fesiman, noso edeman. Tra fasi leki den kerki dati, wi man fruteri sma taki a fesiman fu wi a no wan sondu libisma. Wi e teki a tiri fu Krestes di kisi wan opobaka, èn Krestes fu en sei e teki a tiri fu en Tata, Yehovah.
2 Ma wan grupu man de di wi sabi leki „a koni srafu di de fu frutrow” èn den e teki fesi na mindri a pipel fu Gado na ini a ten disi (Mat. 24:45). Sobun, fa wi du sabi taki na Yehovah e tiri wi nanga yepi fu en Manpikin di wi no man si? Na ini na artikel disi èn a wan di e kon, wi o luku fa hondrohondro yari langa Yehovah gebroiki son sma fu teki fesi. Ala den tu artikel o poti prakseri na dri buweisi di e sori taki Yehovah ben e horibaka gi den man dati trutru. Disi o sori taki na en ben de a tru Fesiman fu a pipel fu en èn taki a de dati te now ete.
SANTA YEYE GI DEN KRAKTI
3. Fa a du kon taki Moses ben man tiri Israel?
3 Den wan di ben e teki presi gi Gado ben e kisi krakti fu a santa yeye. Luku na eksempre fu Moses di ben kisi a frantwortu Yesaya 63:11-14.) Yehovah ben man tiri a pipel fu en fu di a ben meki a santa yeye fu en tiri Moses.
fu tron fesiman fu den Israelsma. Fa a du kon taki a ben man teki so wan hebi frantwortu na en tapu? Bijbel e taki dati Yehovah ben „poti en santa yeye na en tapu”. (Leisi4. Fa den Israelsma ben kan sabi taki a yeye fu Gado ben e tiri Moses? (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.)
4 Soleki fa wi sabi, santa yeye na wan krakti di wi no man si. Dan fa den Israelsma ben kan sabi taki santa yeye ben e tiri Moses? Santa yeye meki taki Moses ben man du wondru èn taki a ben man fruteri Farao san na Gado nen (Eks. 7:1-3). Santa yeye yepi Moses tu fu kon abi moi fasi soleki lobi, safri-ati, nanga pasensi. Na so a ben man de fesiman fu den Israelsma. Moses ben de heri tra fasi leki den fesiman fu tra kondre di ben abi ogri-ati èn di ben e denki densrefi nomo (Eks. 5:2, 6-9). A ben de krin fu si taki Yehovah ben poti Moses leki fesiman fu a pipel fu en.
5. Fa a du kon taki tra man fu Israel ben man de fesiman fu a pipel fu Yehovah?
5 Bakaten, Yehovah en santa yeye ben abi krakti tapu tra man di a ben poti leki fesiman fu a pipel fu en. Bijbel e taki: „A yeye fu Gado ben kon na Yosua tapu. Na so Yosua, a manpikin fu Nun, kon koni” (Deut. 34:9). Bijbel e taki moro fara: „A yeye fu Yehovah kon na tapu Gideon” (Krut. 6:34). A e taki tu dati „a yeye fu Yehovah ben de na tapu David” (1 Sam. 16:13). Ala den man dati ben e frutrow tapu a yeye fu Gado èn a yeye dati gi den krakti fu du sani di den no ben o man du nanga den eigi krakti (Yos. 11:16, 17; Krut. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50). Na so Yehovah ben e kisi a grani di a ben musu kisi gi den bigi wondru dati.
6. Fu san ede Gado ben wani taki a pipel fu en ben musu lespeki den fesiman na ini Israel?
6 Fa den Israelsma ben musu si den krinkrin buweisi di ben e sori taki den man disi ben e kisi krakti fu a santa yeye? Di a pipel bigin krutukrutu fu a fasi fa Moses ben e teki fesi, dan Yehovah aksi: „O langa den sma disi o tan wisiwasi mi?” (Num. 14:2, 11) Iya, Yehovah ben poti Moses, Yosua, Gideon, nanga David fu teki presi gi en leki Fesiman. Te a pipel ben e gi yesi na den man disi, dan fu taki en leti den e ben e gi yesi na Yehovah, a Fesiman fu den.
DEN KISI YEPI FU ENGEL
7. Fa engel ben yepi Moses?
7 Engel ben e yepi den wan di ben e teki presi gi Gado. (Leisi Hebrewsma 1:7, 14.) Yehovah ben meki engel gi Moses san a ben abi fanowdu fu man du a wroko di Gado ben gi en. Gado seni Moses „leki tiriman nanga frulusuman nanga yepi fu na engel di ben kon na en na ini a makabusi” (Tori 7:35). Yehovah „seni engel fu gi” Moses a Wet di a ben musu gebroiki fu sori den Israelsma san Gado ben aksi fu den (Gal. 3:19). Yehovah ben taigi Moses: „Yu musu tyari a pipel go na a presi di mi taigi yu. Mi engel sa waka na yu fesi” (Eks. 32:34). Bijbel no e taki dati den Israelsma ben man si engel e du den sani disi. Ma a fasi fa Moses teki fesi ben sori krin taki na engel ben e yepi en.
8. Fa engel yepi Yosua nanga Heskia?
8 Baka di Moses dede, dan Yosua kon na ini a presi fu en. A man disi kisi krakti fu „wan edeman fu a legre fu Yehovah”, so taki a ben kan de fesiman fu a pipel fu Gado na ini a feti teige den Kanansma. Den Israelsma wini a feti dati (Yos. 5:13-15; 6:2, 21). Bakaten, Kownu Heskia ben musu kakafutu gi a makti legre fu Asiria di ben wani teki Yerusalem abra. Na ini wán neti ’na engel fu Yehovah kiri wán hondro aititenti na feifi dusun srudati’.
9. Den wan di ben e teki presi gi Gado ben e meki fowtu, ma toku den Israelsma ben musu si den leki fesiman. Fruklari dati.
9 A no de fu taki dati den engel no abi sondu, ma den man di den ben e yepi ben de sondusma. Wan leisi, Moses no gi grani na Yehovah (Num. 20:12). Yosua no ben suku rai na Gado fosi a meki wan frubontu nanga den Gibeonsma (Yos. 9:14, 15). Fu wan syatu pisi ten, Heskia „ben kon kisi bigifasi” (2 Kron. 32:25, 26). Ma aladi den man disi ben meki fowtu, toku den Israelsma ben musu teki a tiri fu den. Yehovah ben e horibaka gi den man disi nanga yepi fu engel. Iya, Yehovah ben e tiri a pipel fu en.
DEN BEN E MEKI GADO WORTU TIRI DEN
10. Fa a Wet fu Gado ben e tiri Moses?
10 Den wan di ben e teki presi gi Gado ben e meki Gado Wortu tiri den. Bijbel e kari a Wet di Gado ben gi Israel „a wèt di Gado ben gi Moses” (1 Kow. 2:3). Ma Gado Wortu e sori taki a wet disi ben komoto fu Yehovah èn Moses srefi ben musu gi yesi na a wet dati (2 Kron. 34:14). Baka di Yehovah taki krin fa a tabernakel ben musu bow, dan „Moses du ala san Yehovah taigi en fu du. A du leti so.”
11, 12. (a) San Yosua nanga den kownu di ben tiri a pipel fu Gado ben musu du? (b) Fa Gado Wortu ben abi krakti tapu den fesiman fu a pipel fu Gado?
11 Sensi a bigin di Yosua bigin dini leki fesiman fu a pipel, a ben abi wan kopi fu a Wet fu Gado. Gado ben taigi en: „Dei nanga neti yu musu leisi en nanga wan safri sten, so taki yu kan du ala den sani di skrifi na ini” (Yos. 1:8). Bakaten, den kownu di ben e tiri a pipel fu Gado ben musu du a srefi. Den ben de fruplekti fu skrifi en abra gi densrefi èn den ben musu „du ala san a wèt nanga den komando disi e taki”.
12 Fa Gado Wortu ben abi krakti tapu den man di ben e teki fesi? Prakseri na eksempre fu Kownu Yosia. Baka di den feni a wet di Gado ben gi Moses, dan a sekretarsi fu Yosia bigin leisi en gi en. * San a kownu du? Bijbel e taki: „Fa Kownu yere san skrifi na ini a wètbuku, a priti en krosi wantewante.” Ma a du moro leki dati. Fu di Yosia ben e meki Gado Wortu tiri en, meki a bigin du ala san a man fu tyari wan kaba kon na afkodrei. Boiti dati, a hori wan Paskafesa di langa ten no ben hori na so wan fasi (2 Kow. 22:11; 23:1-23). Fu di Yosia nanga tra reti-ati fesiman ben e meki Gado Wortu tiri den, meki den ben de klariklari fu tyari kenki kon èn fu yepi a pipel fu frustan moro bun san na a wani fu Gado. Den kenki dati yepi a pipel fu anbegi Gado na a yoisti fasi.
13. Fa den fesiman fu a pipel fu Gado ben de heri tra fasi leki den fesiman fu den pipel di ben e anbegi falsi gado?
13 Den kownu fu Israel ben de heri tra fasi leki den fesiman fu tra kondre. Den fesiman dati ben e frutrow tapu den eigi koni èn furu sani ben de di den no ben sabi. Na ondro a tiri fu den kownu fu Kanan, den sma fu a kondre dati ben e du tegu sani. Sma ben e abi seks nanga den eigi famiriman, den ben e libi wan homo-sekslibi, den ben e abi seks nanga meti èn den ben e du hebi afkodrei (Lef. 18:6, 21-25). Boiti dati, den fesiman fu Babilon nanga Egepte no ben abi den bun wet di Gado ben gi den Israelsma fu hori densrefi krin (Num. 19:13). Ma tra fasi leki den pipel dati, a pipel fu Gado ben abi reti-ati fesiman di ben e gi den deki-ati fu anbegi a tru Gado, fu tyari densrefi na wan fasi di fiti, èn fu hori densrefi krin. A ben de krin taki Yehovah ben e tiri den.
14. Fu san ede Yehovah strafu sonwan fu den fesiman fu a pipel fu en?
14 A no ala den kownu di ben e tiri Gado en pipel na ini owruten ben e hori densrefi na den wet fu Gado. Den kownu di no ben wani gi yesi na Yehovah ben e weigri fu teki a tiri fu Gado en santa yeye, fu den engel fu en èn fu en Wortu. Son leisi, Yehovah ben e strafu den noso a ben e poti tra fesiman na ini a presi fu den (1 Sam. 13:13, 14). Na wan ten di Yehovah srefi ben feni bun, a poti wan fesiman di ben o bun moro leki iniwan fu den fesiman di a ben poti kaba.
YEHOVAH E POTI WAN FESIMAN DI NO ABI SONDU
15. (a) Fa den profeiti sori taki wan tumusi bun fesiman ben o kon? (b) Suma ben de a fesiman disi?
15 Hondrohondro yari na fesi, Yehovah meki profeiti fruteri taki a ben o gi en pipel wan fesiman di ben o bun moro leki iniwan trawan. Moses ben taigi den Israelsma: „Yehovah un Gado sa teki wan fu unu fu wroko leki profeiti na un mindri. A o de wan profeiti leki mi.” Moses ben taki tu: „Un musu arki en” (Deut. 18:15). Yesaya ben taki dati a sma disi ben o tron „wan fesiman, nanga wan edeman” (Yes. 55:4). Yehovah ben meki Danièl skrifi o ten „a Mesias a Fesiman” ben o doro (Dan. 9:25). Te fu kaba, Yesus Krestes sori taki na en ben de a „Fesiman” fu Gado en pipel. (Leisi Mateyus 23:10.) Den disipel fu Yesus ben de klariklari fu waka na en baka èn den agri taki na en Yehovah ben poti leki Fesiman (Yoh. 6:68, 69). Fu san ede den ben e bribi taki Yesus Krestes ben de a sma di Yehovah ben e gebroiki leki fesiman fu a pipel fu en?
16. San ben sori taki Yesus ben kisi krakti fu a santa yeye?
16 Yesus kisi krakti fu a santa yeye. Di Yesus teki dopu, dan Yohanes a Dopuman si fa ’hemel opo èn Gado en yeye saka kon na en tapu leki wan doifi’. Baka dati, „a yeye meki Yesus go na ini a sabana” (Mark. 1:10-12). Di Yesus ben e du a diniwroko fu en na grontapu, dan a santa yeye fu Gado gi en a krakti fu du wondru èn fu taki leki wan sma di ben kisi makti fu Gado (Tori 10:38). Boiti dati, santa yeye yepi Yesus fu sori moi fasi soleki lobi, prisiri, nanga wan tranga bribi (Yoh. 15:9; Hebr. 12:2). Nowan tra fesiman ben kan sori so krin taki na Gado poti en leki fesiman. Iya, na Yehovah ben poti Yesus leki fesiman.
17. Fa engel yepi Yesus?
17 Engel ben yepi Yesus. Syatu baka di Yesus teki dopu, dan „engel kon yepi en” (Mat. 4:11). Wan pisi ten fosi Yesus dede „wan engel fu hemel kon na en èn a gi en krakti” (Luk. 22:43). Yesus ben abi a frutrow taki Yehovah ben o seni engel fu yepi en te a ben abi yepi fanowdu fu man du a wani fu Gado.
18, 19. Fa Yesus meki Gado Wortu tiri en te a ben e du sani èn te a ben e gi sma leri?
18 Yesus ben meki Gado Wortu tiri en. Sensi di Yesus bigin du a diniwroko fu en, a meki Gado Wortu tiri en (Mat. 4:4). Fu taki en leti, a gi yesi na Gado Wortu teleki a dede na wan pinapostu. Di a ben de fu dede, den lasti sani di a taki ben abi fu du nanga profeititori fu a Mesias (Mat. 27:46; Luk. 23:46). Tra fasi leki Yesus, den kerki fesiman fu a ten dati no ben e lespeki Gado Wortu te a ben e krutu den gwenti fu den. Yesus ben gebroiki den wortu fu Yesaya fu taki fu den man disi: „A pipel disi e gi mi grani nanga den mofo nomo, ma den ati de farawe fu mi. Na fu soso den e tan anbegi mi, bika na den komando fu libisma den e leri trawan” (Mat. 15:7-9). Yu denki taki Yehovah ben o poti wan fu den man dati leki fesiman fu a pipel fu en?
19 Yesus ben e meki Gado Wortu tiri en te a ben e du sani èn te a ben e gi sma leri. Te sma no ben e agri nanga den sani di a ben e leri trawan, dan a no ben e frutrow tapu ensrefi aladi a ben abi furu koni nanga ondrofeni. Na presi fu dati a ben e leri sma san Gado Wortu e taki (Mat. 22:33-40). Yesus no ben e fruteri den sma span tori tu fu en libi na hemel, noso fu a fasi fa a yepi meki hemel nanga grontapu. Na presi fu dati „a opo den ai, so taki den ben kon frustan ala san Gado Buku ben taki” (Luk. 24:32, 45). Yesus ben lobi Gado Wortu èn a ben lobi fu taki fu en nanga trawan.
20. (a) Fa Yesus sori taki a ben e si Gado leki en Fesiman? (b) Fa Yesus ben de heri tra fasi leki Herodes Agrepa a Fosiwan?
20 Sma ben e fruwondru fu „den moi sani di [Yesus] ben taki”, ma Yesus ben gi grani na en Leriman, Yehovah (Luk. 4:22). Di wan guduman kari Yesus „Bun Leriman”, fu di a ben wani gi en grani, dan Yesus piki en: „Fu san ede yu e taki dati mi bun? Nowan sma bun. A wan-enkri sma di bun, na Gado” (Mark. 10:17, 18). Yesus ben de heri tra fasi leki Herodes Agrepa a Fosiwan, di ben tron kownu noso fesiman fu Yudea sowan aiti yari baka di Yesus dede. Wan dei, di wan prenspari konmakandra ben hori, Herodes taki nanga a pipel aladi a ben e weri en moi „kownukrosi”. A pipel di ben lobi en bari: „Disi a no a sten fu wan libisma, ma na a sten fu wan gado!” A ben de krin fu si taki Herodes ben lobi a grani di a ben e kisi. San pasa baka dati? „Wantewante na engel fu Yehovah naki en fu di a no ben gi Gado glori. Ne woron bigin nyan en èn a dede” (Tori 12:21-23). A no de fu taki dati nowan sma di ben de drape ben o man taki dati na Yehovah ben poti Herodes leki fesiman. Ma a ben de krin taki Yehovah ben poti Yesus leki fesiman. Yesus ben e tan gi Yehovah glori leki a Moro Hei Fesiman fu en pipel.
21. San wi o luku na ini a tra artikel?
21 Yesus no ben o de fesiman fu wan tu yari nomo. „Mi kisi ala makti na ini hemel èn na grontapu”, na so a ben taki baka di a kisi wan opobaka. A ben taki moro fara: „Unu o si taki mi o de nanga unu ala dei te na a kaba fu grontapu” (Mat. 28:18-20). Ma fa Yesus di de wan engel na ini hemel, ben o man de fesiman fu a pipel fu Gado na grontapu? Suma Yehovah ben o gebroiki fu teki presi gi Yesus na grontapu? Fa wi leki Kresten ben o man sabi suma na den sma dati? Wi o luku den piki tapu den aksi dati na ini a tra artikel.
^ paragraaf 12 A kan taki disi ben de den buku di Moses srefi ben skrifi.