Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Ulabasololela Bantu Bakwe

Jehova Ulabasololela Bantu Bakwe

“Jehova uyookusolweda lyoonse.”—IS. 58:11.

NYIMBO: 152, 22

1, 2. (a) Ino aabo beendelezya akati ka Bakamboni ba Jehova, baindene buti abaabo beendelezya muzikombelo zimwi? (b) Ino tulalanga-langa nzi mucibalo eeci alimwi amucibalo citobela?

“INO nguni musololi wanu?” Ooyo ngomubuzyo ngobavwula kubuzyigwa Bakamboni ba Jehova. Bantu babuzya boobu akaambo kakuti, muzikombelo zinji, bajisi mwaalumi naa mukaintu omwe uusololela. Mukwiimpana, tulakkomana kwaambila baabo batubuzya kuti Musololi wesu tali muntu uutalondokede. Muciiindi caboobo, tutobela busolozi bwa Kristo iwakabusyigwa, walo uutobela busolozi bwaba Usyi, Jehova.—Mt. 23:10.

2 Nokuba boobo, kuli kabunga kabaalumi ikalibonya ameso, “muzike uusyomeka alimwi uucenjede,” walo uusololela bantu ba Leza mazuba aano. (Mt. 24:45) Aboobo ino tuzyi buti kuti masimpe ngu Jehova uutusololela kwiinda mu Mwanaakwe uutalibonyi? Mucibalo eeci alimwi amucibalo citobela, tulalanga-langa Jehova mbwaakabasololela bantu bamwi kwamyaka minji kutegwa basololele. Muzibalo zyoonse zyobilo tulalanga-langa mbazu zyotatwe izipa bumboni bwakuti masimpe Jehova wakali kubagwasilizya bantu aabo, kusinizya kuti wakali—alimwi ucili—Musololi wini-wini wabantu bakwe.—Is. 58:11.

KUSOLOLELWA AMUUYA UUSALALA

3. Ino ncinzi cakagwasya Musa kusololela bana Israyeli?

3 Muuya uusalala wakabasololela baiminizi ba Leza. Amuyeeye buyo Musa, iwakabikkwa kuti asololele bana Israyeli. Ino ncinzi cakamugwasya kutegwa acikonzye kucita mulimo ooyu mupati? Jehova “wakabikka muuya wakwe uusalala mulinguwe.” (Amubale Isaya 63:11-14.) Kwiinda mukusololela Musa amuuya uusalala, Jehova wakazumanana kusololela bantu bakwe.

4. Ino bana Israyeli bakazyiba buti kuti Musa wakajisi muuya wa Leza? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

4 Mbwaanga muuya uusalala ninguzu zitalibonyi, ino bana Israyeli bakali kuzyiba buti kuti wakali kubeleka muli Musa? Muuya uusalala wakagwasya Musa kucita maleele alimwi akwaambilizya zina lya Leza kuli Farao. (Kul. 7:1-3) Muuya Uusalala alimwi wakapa kuti Musa abe abube bubotu, mbuli luyando, kubomba moyo, alimwi akukkazyika moyo, calo cakapa kuti acikonzye kweendelezya bana Israyeli. Eelo kaka wakaliindene kapati abasololi basilunya alimwi ibakali kuliyanda ibakali muzisi zimbi! (Kul. 5:2, 6-9) Eeci cakali kulibonya kuti, Jehova wakasalide Musa kuti abe musololi wabantu bakwe.

5. Amupandulule Jehova mbwaakabagwasya baalumi bambi bana Israyeli kusololela bantu bakwe.

5 Mukuya kwaciindi, muuya uusalala wa Jehova wakasololela baalumi bambi balo mbaakasala kuti basololele bantu bakwe. “Joshua mwana wa Nuni wakazwide muuya wabusongo.” (Dt. 34:9) “Muuya wa Jehova wakaselukila Gideoni.” (Bab. 6:34) Alimwi “muuya wa Jehova wakatalika kubeleka ali Davida.” (1Sam. 16:13) Baalumi boonse aaba bakali kusyoma muuya wa Leza kuti ubagwasye, alimwi muuya ooyo wakabagwasya kucita zintu nzyobatakali kukonzya kucita munguzu zyabo beni. (Jos. 11:16, 17; Bab. 7:7, 22; 1Sam. 17:37, 50) Aboobo, Jehova wakatembaulwa akaambo kamilimo eeyo njobakabeleka canguzu.

6. Nkaambo nzi Leza ncaakali kuyanda kuti bantu kababalemeka basololi mu Israyeli?

6 Ino ncinzi ncobakeelede kucita bana Israyeli kubumboni ibwakali kulibonya bwakuti baalumi aabo bakali kusolololelwa amuuya uusalala? Ciindi bantu nobakabutongooka bweendelezi bwa Musa, Jehova wakabuzya kuti: “Ino bantu aaba bayooleka lili kundisampaula?” (My. 14:2, 11) Masimpe, Jehova wakasala Musa, Joshua, Gideoni, alimwi a Davida kuti bamwiiminine kuba Musololi. Ciindi bantu nobakali kubamvwida baalumi aaba, mubwini bakali kutobela Jehova mbwali Musololi.

KUGWASYILIZYIGWA ABANGELO

7. Ino bangelo bakamugwasya buti Musa?

7 Bangelo bakabagwasya baiminizi ba Leza. (Amubale Bahebrayo 1:7, 14.) Jehova wakabelesya bangelo kugwasya alimwi akumusololela Musa. Leza wakatuma Musa kuti abe “mweendelezi amuvwuni kwiinda mujanza lyamungelo iwakalibonya kulinguwe mucitewo camamvwa.” (Milimo 7:35) Jehova wakapa Mulawo ‘kwiinda mubangelo,’ ooyo Musa ngwaakabelesya kulailila bana Israyeli. (Gal. 3:19) Alimwi Jehova wakamwaambila kuti: ‘Kobasololele bantu kubusena mbondakakwaambila. Bona! Mungelo wangu ulamusolweda.’ (Kul. 32:34) Bbaibbele talyaambi kuti bana Israyeli bakababona bangelo kabacita milimo eeyo. Nokuba boobo, Musa mbwaakali kubalailila alimwi akubasololela bantu cakatondezya kuti wakali kugwasilizyigwa anguzu ziinda ali zyabantu.

8. Ino bangelo bakamugwasya buti Joshua alimwi a Hezekiya?

8 Ciiindi ca Musa nocakamana, simulyazina, Joshua, wakayumizyigwa ‘asilutwe wampi ya Jehova’ kutegwa asololele bantu ba Leza munkondo njobakali kuyanda kulwana abana Kanana; bana Israyeli bakazunda. (Jos. 5:13-15; 6:2, 21) Kumane mukuya kwaciindi, Hezekiya kali Mwami, basikalumamba banji bana Asuri bakali kuyanda kulwana Jerusalemu. Busiku bomwe buyo, “mungelo wa Jehova wakaunka akujaya baalumi bali 185,000.”—2Bam. 19:35.

9. Sena kutalondoka kwabaiminizi ba Leza kwakapa kuti bana Israyeli bacileke kutobela busolozi bwabo? Amupandulule.

9 Masimpe kuti, bangelo balilondokede, pele bantu mbobakali kugwasya tiibakalondokede pe. Aciindi cimwi Musa wakaalilwa kumulemeka Jehova. (My. 20:12) Joshua tanaakalomba busolozi bwa Leza katanapanga cizuminano abana Gibeoni. (Jos. 9:14, 15) Kwakaindi kasyoonto buyo, ‘moyo wa Hezekiya wakalisumpula.’ (2Mak. 32:25, 26) Nokuba kuti baalumi aabo tiibakalondokede, bana Israyeli bakeelede kubutobela busolozi bwabo. Jehova wakali kubelesya bangelo kubagwasilizya baalumi aabo. Inzya, Jehova ngowakali kusololela bantu bakwe.

KUSOLOLELWA A JWI LYA LEZA

10. Ino Musa wakali kusololelwa buti a Mulawo wa Leza?

10 Ijwi lya Leza lyakabasololela baiminizi bakwe. Bbaibbele lyaamba Mulawo wakapegwa kubana Israyeli kuti “Mulawo wa Musa.” (1Bam. 2:3) Nokuba boobo, Magwalo aamba Jehova kuti ngo Sikupa Mulawo akuti Mulawo wakapegwa kwiinda muli Musa. (2Mak. 34:14) Jehova naakamana kupa malailile kujatikizya mbolyakeelede kubambwa tente, “Musa wakacita zyoonse Jehova nzyaakamulailila. Wakacita mbubonya oobo.”—Kul. 40:1-16.

11, 12. (a) Ino ncinzi Joshua alimwi abami bambi ibakali kweendelezya bantu ba Leza ncobakali kuyandika kucita? (b) Ino Jwi lya Leza lyakabasololela buti baalumi ibakali kusololela bantu ba Leza?

11 Kuzwa kumatalikilo abweendelezi bwakwe, Joshua wakalijisi Jwi lya Leza lilembedwe. Alimwi Jehova wakamwaambila kuti: “Weelede kulibala caansaansi syikati amasiku, kutegwa ubikkile maano kutobela makani oonse aalembedwe mulindilyo.” (Jos. 1:8) Mukuya kwaciindi, bami boonse ibakali kulela bantu ba Leza bakali kucita mbubwenya oobo. Bakalaililwa kuubala Mulawo abuzuba, kuulemba, alimwi “akubamba majwi oonse aaya aali mu Mulawo ooyu alimwi amalailile aaya akwaacita.”—Amubale Deuteronomo 17:18-20.

12 Ino Jwi lya Leza lyakali kubasololela buti baalumi ibakali kusololela? Amulange-langa cikozyanyo ca Mwami Josiya. Ciindi bbuku lyakajisi Mulawo waa Musa nolyakajanika, mulembi wa Josiya wakatalika kumubalila. * Ino ncinzi mwami ncaakacita? “Lino mwami mbwaakaamvwida buyo majwi aali mubbuku lya Mulawo, mpoonya aawo wakazapula zisani zyakwe.” Pele kuli azimbi nzyaakacita. Kasololelwa a Jwi lya Leza, Josiya wakanyonyoona mituni yoonse alimwi akubamba Pobwe Lyakwiindilila lipati. (2Bam. 22:11; 23:1-23) Akaambo kakuti Josiya alimwi abasololi bambi basyomeka bakali kusololelwa a Jwi lya Leza, bakalilibambilide kucinca alimwi akusalazya malailile ngobakali kupa bantu ba Leza. Kucinca ooko kwakapa kuti bantu ba Leza bakaindi bacite zintu kweelana akuyanda kwakwe.

13. Ino nkwiindana nzi kwakaliko akati kabasololi babantu ba Leza alimwi abasololi bamasi?

13 Eelo kaka bami aaba basyomeka bakaliindene abami bamasi, balo ibakali kweendelezyegwa amizeezo yabantu! Mucikozyanyo, mubweendelezi bwabana Kanana, bantu bakali kucita zintu zisesemya, zyalo izyakali kubikkilizya koonana mubusazinyina, koonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye, koonana abanyama, kutuula bana, alimwi akukomba mituni. (Lev. 18:6, 21-25) Kuyungizya waawo, basololi bana Babuloni alimwi abana Egepita tiibakali kubutobela bulondo bukulwaizyigwa abasayaansi bwalo Leza mbwaakapa bana Israyeli. (My. 19:13) Mukwiimpana, bantu ba Leza bakaindi bakali kubabona basololi babo mbobakali kukulwaizya kusalala kumuuya, mukulilemeka, alimwi akumubili. Masimpe Jehova wakali kubasololela basololi aabo basyomeka.

14. Ino nkaambo nzi Jehova ncaakali kubalulamikila basololi babantu bakwe?

14 Tabali bamami boonse ibakali kweendelezya bantu ba Leza bakaindi ibakali kutobela malailile aa Leza. Basololi aabo ibatakali kumvwida Jehova bakakaka kuzumina busolozi bwamuuya uusalala wa Leza, bwabangelo bakwe, alimwi abwa Jwi lyakwe. Muziindi zimwi, Jehova wakali kubalulamika naa kubagwisya abusololi akubikka bambi. (1Sam. 13:13, 14) Aciindi cakwe ceelede, wakali kubikka muntu umwi walo uukonzya kucita kabotu kwiinda baalumi aabo mbaakabelesyede kumatalikilo.

JEHOVA WASALA MUSOLOLI UULONDOKEDE

15. (a) Ino mbuti basinsimi mbobakatondezya kuti musololi uulibedelede uyakuboola? (b) Ino musololi nzi wakasinsimwa?

15 Kwamyaka minji, Jehova wakasinsima kuti uyakusala musololi uulibedelede alimwi weelela kusololela bantu bakwe. Musa wakaambila bana Israyeli kuti, “Jehova Leza wanu uyoomubusizya musinsimi uuli mbuli ndime akati kabanabokwanu. Mweelede kumuswiilila.” (Dt. 18:15) Isaya wakasinsima kuti ooyu uyakuba “musololi alimwi mweendelezi.” (Is. 55:4) Alimwi Daniele wakasololelwa amuuya uusalala kulemba kuboola kwa “Mesiya Musololi.” (Dan. 9:25) Kumane, Jesu Kristo wakaliyubununa kuti “musololi” wabantu ba Leza. (Amubale Matayo 23:10.) Basikwiiya ba Jesu bakamutobela cakuliyandila, alimwi bakalisinizyide kuti wakasalwa a Jehova. (Joh. 6:68, 69) Ino ncinzi cakabapa kuti basyome kuti Jehova wakali kubelesya Jesu Kristo kweendelezya bantu bakwe?

16. Ino ncinzi cakatondezya kuti Jesu wakali kugwasyilizyigwa amuuya uusalala?

16 Muuya uusalala wakamugwasyilizya Jesu. Jesu naakabbapatizyigwa, Johane Mubbapatizi wakabona “julu kalijaluka, amuuya uulibonya mbuli nziba kauseluka alinguwe.” Mpoonya, “muuya wakamupa kuti aunke munkanda.” (Mk 1:10-12) Mumulimo wa Jesu woonse waanyika, muuya uusalala wa Leza wakamugwasya Jesu kutegwa acite maleele alimwi akwaambaula kwiinda munguzu zya Leza. (Milimo 10:38) Kuyungizya waawo, muuya uusalala wakapa kuti Jesu azyale micelo iilondokede, mbuli luyando, lukkomano, alimwi alusyomo luyumu. (Joh. 15:9; Heb. 12:2) Kunyina musololi uumbi wakatondezya bumboni buli boobu. Jesu ngonguwe ngwaakasala Jehova.

Ino bangelo bakamugwasya buti Jesu naakamana kubbapatizyigwa? (Amubone muncali 17)

17. Ino ncinzi ncobakacita bangelo kutegwa bamugwasye Jesu?

17 Bangelo bakamugwasyilizya Jesu. Mbwaakamanina buyo kubbapatizyigwa Jesu, “bangelo bakaboola akutalika kumukutaukila.” (Mt. 4:11) Mawoola aali mbwaabede katanafwa, “mungelo uuzwa kujulu wakalibonya kulinguwe akumuyumya-yumya.” (Lk. 22:43) Jesu wakalisinizyide kuti Jehova uyakutuma bangelo kutegwa bamugwasye kufwumbwa ciindi naakali kuyandika lugwasyo kutegwa azuzikizye kuyanda kwa Leza.—Mt. 26:53.

18, 19. Mbuti Jwi lya Leza mbolyakamusololela Jesu mubuumi bwakwe alimwi anjiisyo zyakwe?

18 Jesu wakali kusololelwa a Jwi lya Leza. Kuzwa kumatalikilo aamulimo wakwe, Jesu wakali kwaazumizya Magwalo kuti kaamusololela. (Mt. 4:4) Mubwini, kusyomeka ku Jwi lya Leza, kwakapa kuti acikonzye kufwa acisamu cakupenzyenzya. Naaba majwi aamamanino ngaakaamba katanafwa akali kubikkilizya abusinsimi bwa Mesiya. (Mt. 27:46; Lk. 23:46) Mukwiimpana abasololi bazikombelo bamuciindi eciya, tiibakali kulibikkila maano Jwi lya Leza kufwumbwa leelyo nolyakali kwiindana azilengwa zyabo. Kazubulula majwi aa Jehova kwiinda mumusinsimi Isaya, Jesu wakaamba boobu kujatikizya mbabo: “Aaba bantu balandilemeka amilomo yabo, pele myoyo yabo ili kule andime. Kundikomba kwabo nkwabuyo, nkaambo bayiisya milawo yabantu kuba njiisyo zya Leza.” (Mt. 15:7-9) Sena ncobeni Jehova inga wasala umwi wabaalumi aabo kuti asololele bantu bakwe?

19 Jesu tanaakali kuzumizya buyo Jwi lya Leza kuti limusololele mumilimo, pele alimwi wakali kulizumizya akuti limusololele amunjiisyo zyakwe. Ciindi basololi bazikombelo nobakali kumubuzya mibuzyo, tanaakabelesya busongo bwakwe mwini kubaingula. Muciindi caboobo, wakali kubavwiila kubelesya Magwalo. (Mt. 22:33-40) Alimwi muciindi cakukkomanisya baswiilizi bakwe atwaambo tujatikizya buumi bwakujulu mbobubede naa kujatikizya kulengwa kwabubumbo, “wakajalula mizeezo yabo kutegwa bamvwisye ncaamba Magwalo.” (Lk. 24:32, 45) Jesu wakali kuliyanda Jwi lya Leza, alimwi wakalijisi luyandisisyo lwakwaambila bamwi.

20. (a) Ino mbuti Jesu mbwaakatondezya bulemu kuli Leza? (b) Ino kwiindana kwa Jesu alimwi a Heroda Agripa I kutuyiisya nzi kujatikizya Jehova mbwasala basololi?

20 Nokuba kuti Jesu wakabagambya kapati baswiilizi ‘amajwi aakwe mabotu,’ bulemu wakabupa ku Mwiiyi wakwe, Jehova. (Lk 4:22) Ciindi mwaalumi muvwubi naakasola kumulumbaizya Jesu akumwaamba kuti “Omwiiyi mubotu,” cakulibombya wakavwiila kuti: “Nkaambo nzi ncondaamba kuti omubotu? Taakwe mubotu ccita buyo Leza alikke.” (Mk. 10:17, 18) Eelo kaka wakaliindene a Heroda Agripa I, iwakazyikuba mwami naa musololi waku Judaya nokwakainda myaka iibalilwa kulusele! Mubuzuba bumwi bwaalubazu, Heroda wakasama “cisani cakwe cabwami.” Mpoonya bantu ibakabungene bakatalika koompolola kuti: “Ndijwi lyaleza, talili lyamuntu pe!” Akaambo kakuti Heroda wakali kukuyanda kulemekwa. Ino ncinzi cakatobela? “Ndilyonya eelyo mungelo wa Jehova wakamuuma nkaambo tanaakapa bulemu kuli Leza, mpoonya wakaligwa mvwunyu eelyo wakafwa.” (Mil. 12:21-23) Masimpe, kunyina muntu uuyeeya uukonzya kwaamba kuti Heroda wakasalwa a Jehova kuti abe musololi. Kulubazu lumwi, Jesu wakapa bumboni butupa kusyoma kuti wakasalwa a Leza, alimwi lyoonse wakali kumulemeka Jehova mbwali Musololi Mupati wabantu bakwe.

21. Ino tuyoobandika nzi mucibalo citobela?

21 Bweendelezi bwa Jesu tiibwakali buyo bwamyaka misyoonto. Naakabusyigwa wakaamba kuti: “Ndapegwa nguzu zyoonse kujulu alimwi aanyika. . . . Alimwi amubone! Ndilaandinywe mazuba oonse mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu.” (Mt. 28:18-20) Pele mbwali muuya uutalibonyi kujulu, ino Jesu inga wabasololela buti bantu ba Leza anyika? Ino mbaani mbaakasala Jehova kusololela bantu bakwe kwiiminina bweendelezi bwa Kristo anyika? Alimwi ino Banakristo babazyiba buti baiminizi bakwe? Cibalo citobela ciyakuyiingula mibuzyo eeyi.

^ munc. 12 Kulibonya kuti eeli ndebbuku lini-lini ndyaakalemba Musa.