Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Yehova Wakulongozga Ŵanthu Ŵake

Yehova Wakulongozga Ŵanthu Ŵake

“Yehova wamulongozganinge nyengo zose.”—YES. 58:11.

SUMU: 152, 22

1, 2. (a) Kasi awo ŵakulongozga pakati pa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupambana wuli na ŵalongozgi ŵa matchalitchi? (b) Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi na yakulondezgapo?

“KASI mulongozgi winu ni njani?” Ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kufumba Ŵakaboni ŵa Yehova fumbo ili. Mu matchalitchi ghanandi muli mwanalume panji mwanakazi uyo ni mulongozgi panji kuti muliska. Ise tikupambana chomene na matchalitchi. Tikuŵaphalira ŵanthu kuti Mulongozgi withu ni munthu yayi. Mulongozgi withu ni Khristu uyo wali kuwuskika, uyo nayo wakulongozgeka na Adada ŵake, Yehova.—Mat. 23:10.

2 Nangauli Mulongozgi withu ni Yesu, kweni paliso gulu la ŵanalume ilo likulongozga ŵanthu ŵa Chiuta mazuŵa ghano, ilo likuchemeka “muzga wakugomezgeka na wavinjeru.” (Mat. 24:45) Kasi tikumanya wuli kuti Yehova ndiyo wakulongozga kwizira mwa Mwana wake? Mu nkhani iyi na yakulondezgapo, tiwonenge umo ŵanthu awo Yehova wakaŵasankha ŵakalongozgeranga ŵanthu ŵake vyaka vinandi. Nkhani izi zilongosorenge maukaboni ghatatu kuti Yehova ndiyo wakalongozganga ŵanthu, ndipo wachali kulongozga ŵanthu ŵake.—Yes. 58:11.

ŴAKALONGOZGEKANGA NA MZIMU UTUŴA

3. Ntchivichi chikawovwira Mozesi kuti walongozge Ŵaisrayeli?

3 Ŵakalongozgekanga na mzimu utuŵa. Chiuta wakasankha Mozesi kuti walongozge Ŵaisrayeli. Ntchivichi chikamovwira Mozesi kuti wafiske ntchito iyi? Yehova “wakaŵika mzimu wake utuŵa mwa iyo.” (Ŵerengani Yesaya 63:11-14.) Pakuti wakamupa mzimu utuŵa Mozesi, ndikuti Yehova ndiyo wakalongozganga ŵanthu ŵake.

4. Kasi Ŵaisrayeli ŵakamanya wuli kuti Mozesi wakalongozgekanga na mzimu utuŵa? (Wonani chithuzi chakwamba.)

4 Pakuti mzimu utuŵa ni nkhongono yambura kuwoneka, kasi Ŵaisrayeli ŵakamanya wuli kuti Mozesi wakalongozgekanga na mzimu utuŵa? Mzimu utuŵa ukawovwira Mozesi kuti waŵe na mikhaliro yiwemi, nga chitemwa, kuzika, na kuzikira kuti walongozge makora Ŵaisrayeli. Kasi Mozesi wakapambananga wuli na ŵalongozgi ŵankhaza ŵa mu vyaru vinyake? (Eks. 5:2, 6-9) Mphambano yikaŵa yakuti: Yehova ndiyo wakasankha Mozesi kuti walongozge ŵanthu ŵake.

5. Kasi Yehova wakachita wuli kuti ŵanalume ŵanyake ŵalongozgenge ŵanthu ŵake?

5 Nyengo yikati yajumphapo, Yehova wakasankha ŵanalume ŵanyake na kuŵapa mzimu utuŵa kuti ŵalongozge ŵanthu ŵake. “Mzimu wa Yehova ukiza pa Gidiyoni.” (Ŵeru. 6:34) Ndipo “mzimu wa Yehova ukamba kumupa nkhongono Davide.” (1 Sam. 16:13) Ŵanalume wose aŵa, ŵakagomezganga chomene mzimu wa Chiuta, ndipo mzimu ukaŵawovwira kuti ŵachite milimo yinandi iyo ŵakate ŵafiskenge yayi na nkhongono zawo. (Josh. 11:16, 17; Ŵeru. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50) Paumaliro, Yehova ndiyo wakalumbikanga na ivyo ŵakachitanga.

6. Chifukwa wuli Chiuta wakakhumbanga kuti ŵanthu ŵake ŵapulikirenge awo ŵakaŵalongozganga?

6 Kasi Ŵaisrayeli ŵakeneranga kuchita wuli ŵati ŵawona maukaboni kuti ŵanalume aŵa ŵakalongozgekanga nadi na mzimu utuŵa? Apo Ŵaisrayeli ŵakadandawura na umo Mozesi wakaŵalongozgeranga, Yehova wakaŵafumba kuti: “Kasi ŵanthu aŵa ŵalutilirenge kuniyuyura m’paka pawuli?” (Maŵa. 14:2, 11) Yehova ndiyo wakasankha Mozesi, Joshuwa, Gidiyoni, na Davide kuti ŵalongozgenge ŵanthu m’malo mwa iyo. Para Ŵaisrayeli ŵapulikira ŵanalume aŵa, Yehova wakawonanga kuti ŵakupulikira iyo.

ŴAKAWOVWIRIKANGA NA ŴANGELO

7. Kasi ŵangelo ŵakamovwira wuli Mozesi?

7 Ŵakawovwirikanga na ŵangelo. (Ŵerengani Ŵahebere 1:7, 14.) Yehova wakatumanga ŵangelo kuti ŵawovwire, ŵakhozge, na kulongozga Mozesi. Chiuta wakatuma Mozesi “kuŵa mulongozgi na muwomboli, ndipo mungelo uyo wakawoneka kwa iyo mu chivwati wakamulongozganga.” (Mil. 7:35) Dango ilo Mozesi wakasambizganga Ŵaisrayeli “likapelekeka kwizira mu ŵangelo.” (Gal. 3:19) Yehova wakaphalira Mozesi kuti: “Ulongozgere ŵanthu ku malo agho nakuphalira. Wona, mungelo wane wadangirenge panthazi pako.” (Eks. 32:34) Baibolo likuyowoya yayi kuti Ŵaisrayeli ŵakamuwonanga mungelo wakuchita vyose ivi. Kweni umo Mozesi wakasambizgiranga Ŵaisrayeli na kuŵalongozga, mbukaboni wakuti Chiuta ndiyo wakamovwiranga.

8. Kasi ŵangelo ŵakawovwira wuli Joshuwa na Hezekiya?

8 Mozesi wati wafwa, Joshuwa ndiyo wakamba kulongozga Ŵaisrayeli. Iyo wakakhozgeka na “karonga wa nkhondo ya Yehova” kuti walongozge ŵanthu ŵa Chiuta ku nkhondo iyo yikaŵa pakati pa Israyeli na Ŵakenani. Ŵaisrayeli ŵakatonda nkhondo iyi. (Josh. 5:13-15; 6:2, 21) Nyengo yinyake Themba Hezekiya likasuzgika maghanoghano apo ŵasilikari Ŵaasiriya ŵakaliwofya kuti ŵaparanyenge Yerusalemu. Kweni mu usiku umoza pera, “mungelo wa Yehova wakafuma na kukoma ŵanthu 185,000.”—2 Mathe. 19:35.

9. Kasi Ŵaisrayeli ŵakeneranga yayi kupulikira awo ŵakaŵalongozganga chifukwa chakuti ŵakaŵa ŵambura kufikapo? Longosorani.

9 Ŵangelo mbakufikapo, kweni ŵanalume awo ŵakaŵawovwiranga ŵakaŵa ŵambura kufikapo. Nyengo yinyake Mozesi wakatondeka kutuŵiska Yehova. (Maŵa. 20:12) Joshuwa wakafumba yayi ulongozgi kwa Chiuta apo wakachita phangano na Ŵagibiyoni. (Josh. 9:14, 15) Nyengo yinyake Hezekiya “mtima wake ukajikuzga.” (2 Mid. 32:25, 26) Nangauli awo ŵakalongozganga ŵakaŵa ŵambura kufikapo, kweni Ŵaisrayeli ŵakeneranga kupulikira ŵanalume aŵa. Yehova ndiyo wakaŵawovwiranga na mzimu wake kweniso ŵangelo. Yehova ndiyo wakalongozganga nadi ŵanthu ŵake.

ŴAKALONGOZGEKANGA NA MAZGU GHA CHIUTA

10. Kasi Mozesi wakalongozgekanga wuli na Dango la Chiuta?

10 Ŵakalongozgekanga na Mazgu gha Chiuta. Baibolo likuyowoya Dango ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli kuti “Dango la Mozesi.” (1 Mathe. 2:3) Kweni Baibolo likutiphalira kuti Yehova ndiyo wakapeleka Dango, ndipo Mozesi nayo wakeneranga kupulikira Dango ili. (2 Mid. 34:14) Yehova wakaphalira Mozesi umo wakwenera kupangira chihema, ndipo iyo “wakachita vyose ivyo Yehova wakamuphalira. Wakachita ndendende.”—Eks. 40:1-16.

11, 12. (a) Kasi Joshuwa na mafumu agho ghakalongozganga ŵanthu ŵa Chiuta ghakeneranga kuchita vichi? (b) Kasi Mazgu gha Chiuta ghakawovwira wuli awo ŵakalongozganga ŵanthu?

11 Joshuwa wakaŵa na buku la Mazgu gha Chiuta kwamba waka pakwamba apo wakambira kulongozga Ŵaisrayeli. Chiuta wakamuphalira kuti “uŵazgenge na kughanaghanirapo muhanya na usiku, mwakuti uchitenge mwakupwelelera vyose ivyo vili kulembekamo.” (Josh. 1:8) Pamanyuma, mafumu ghose agho ghakalongozganga ŵanthu ŵa Chiuta ghakachita mwakuyana waka. Iwo ŵakenera kuŵerenga Dango zuŵa lililose, kulemba mu buku mazgu gha mu Dango, na “kusungilira mazgu ghose gha Dango ili na malanguro agha pakughachita.”—Ŵerengani Dotoronome 17:18-20.

12 Kasi Mazgu gha Chiuta ghakawovwira wuli ŵanalume awo ŵakalongozganga? Tiyeni tiwone ivyo Themba Yosiya likachita. Iyo wakati wasanga buku ilo mukaŵa Dango la Mozesi, wakapempha mulembi wake kuti wamuŵelengere. * Kasi themba likachita wuli likati lapulika ivyo vikaŵa mu Dango? “Themba likati lapulika waka mazgu gha mu buku la Dango, likapalura vyakuvwara vyake.” Themba likachitaso vinandi. Likalondezga ivyo vikaŵa mu Mazgu gha Chiuta. Likawuskamo vikozgo vyose mu tempile na kunozga chiphikiro chikuru cha Paska. (2 Mathe. 22:11; 23:1-23) Chifukwa chakuti Yosiya na ŵanalume ŵanyake ŵakugomezgeka ŵakalondezganga ivyo vikaŵa mu Mazgu gha Chiuta, ŵakasintha nkharo zawo na kuŵalongosolera makora ŵanthu ulongozgi uwo ŵakasanga. Chifukwa chakuti ŵakasintha, vikawovwira ŵanthu kuti ŵachitenge khumbo la Chiuta.

13. Kasi pakaŵa mphambano wuli pakati pa awo ŵakalongozganga ŵanthu ŵa Chiuta na mitundu yinyake?

13 Mafumu ghakugomezgeka agha, ghakapambananga chomene na ŵalongozgi ŵa mitundu yinyake awo ŵakalongozgekanga na vinjeru kweniso fundo za ŵanthu. Nyengo iyo Ŵakenani ŵakaŵalongozganga, ŵanthu ŵakachitanga vinthu vinandi vyaukazuzi. Ŵakagonananga paubali, ŵakagonananga ŵanalume panji ŵanakazi pera, ŵakagonanga vinyama, ŵakapelekanga sembe ŵana ŵawo, na kusopa vikozgo. (Lev. 18:6, 21-25) Kweniso ŵalongozgi ŵa ku Babuloni na Eguputo, ŵakalondezganga yayi ulongozgi uwo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli pa nkhani ya umo ŵangajitozgera. (Maŵa. 19:13) Kweni ŵanthu ŵa Chiuta ŵakawona ŵekha umo ŵanalume awo ŵakaŵalongozganga ŵakaŵawovwilira mwauzimu, mu makhaliro, kweniso mwakuthupi. Uwu mbukaboni wakuti Yehova ndiyo wakalongozganga nadi ŵanthu ŵake.

14. Chifukwa wuli Yehova wakalanganga awo ŵakalongozganga ŵanthu ŵake?

14 Ni mafumu ghose yayi agho ghakalamuliranga ŵanthu ŵa Chiuta ghakalondezganga ulongozgi wa Chiuta. Awo ŵakapulikiranga yayi Yehova ŵakakana kulongozgeka na mzimu wa Chiuta, ŵangelo, kweniso Mazgu ghake. Uyo waleka kupulikira, Yehova wakamulanganga panji kusankha munyake. (1 Sam. 13:13, 14) Yehova wakasankha munthu munyake uyo wakaŵa pachanya pa ŵanalume wose awo ŵakalongozganga ŵanthu ŵake.

YEHOVA WAKASANKHA MULONGOZGI WAKUFIKAPO

15. (a) Kasi ntchimi zikayowoyerathu vichi vyakukhwaskana na mulongozgi? (b) Kasi mulongozgi uyu wakaŵa njani?

15 Yehova wakayowoyerathu kuti wazamusankha mulongozgi wapadera uyo walongozgenge ŵanthu ŵake. Mozesi wakaphalira Ŵaisrayeli kuti: “Yehova Chiuta winu wazamumuwuskirani ntchimi nga ndine pakati pa ŵabali ŵinu, ndipo muzakayipulikirenge.” (Doto. 18:15) Yesaya wakayowoyerathu kuti iyo wazamuŵa “mudangiliri na mulongozgi.” (Yes. 55:4) Ndipo mzimu utuŵa ukawovwira Daniyeli kuti walembe vya kwiza kwa “Mesiya Mulongozgi.” (Dan. 9:25) Paumaliro, Yesu Khristu wakajiyowoya yekha kuti ni “Mulongozgi” wa ŵanthu ŵa Chiuta. (Ŵerengani Mateyu 23:10.) Ŵasambiri ŵakamulondezga Yesu ndipo ŵakagomezga kuti Yehova ndiyo wakamusankha. (Yoh. 6:68, 69) Ntchivichi chikawovwira ŵasambiri kugomezga kuti Yehova wakasankha Yesu Khristu kuti walongozgenge ŵanthu ŵake?

16. Ntchivichi chikulongora kuti Yesu wakalongozgekanga na mzimu utuŵa?

16 Yesu wakalongozgekanga na mzimu utuŵa. Apo Yesu wakabatizikanga, Yohane Mubatizi “wakawona kuchanya kukujulika, ndipo mzimu ukakhiliranga pa iyo nga ni nkhunda.” Pamanyuma, “mzimu ukamulongozgera mu mapopa.” (Mrk. 1:10-12) Apo Yesu wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi, mzimu wa Chiuta ukamovwira Yesu kuti wachite minthondwe kweniso wayowoyenge na chikanga. (Mil. 10:38) Mzimu utuŵa ukawovwiraso Yesu kuti waŵe na chitemwa, wakondwenge, kweniso kuti waŵe na chipulikano chankhongono. (Yoh. 15:9; Heb. 12:2) Vyose ivyo wakachita, vikapeleka ukaboni wakukwana kuti Yesu wakasankhika nadi na Yehova.

Kasi ŵangelo ŵakawovwira wuli Yesu wati wabatizika waka? (Wonani ndime 17)

17. Kasi ŵangelo ŵakachita wuli kuti ŵawovwire Yesu?

17 Ŵangelo ŵakamovwira Yesu. Yesu wakati wabatizika waka, “ŵangelo ŵakiza na kwamba kumuteŵetera.” (Mat. 4:11) Nyengo yichoko waka pambere Yesu wandafwe, “mungelo wakawonekera kwa iyo kufuma kuchanya ndipo wakamukhozga.” (Luka 22:43) Yesu wakagomezganga kuti Yehova wangatuma mungelo nyengo yiliyose kuti wamukhozge kuti wafiske khumbo la Chiuta.—Mat. 26:53.

18, 19. Kasi Mazgu gha Chiuta ghakamulongozga wuli Yesu?

18 Yesu wakalongozgeka na Mazgu gha Chiuta. Apo wakambanga uteŵeti wake, Yesu wakazomerezga kuti Mazgu gha Chiuta ghamulongozge. (Mat. 4:4) Chifukwa chakuti Yesu wakapulikiranga Mazgu gha Chiuta, wakalutilira kujilambika kwa Adada ŵake m’paka apo wakafwira pa khuni lakusuzgikirapo. Kweniso mazgu ghake ghaumaliro pambere wandafwe ghakaŵa gha uchimi wakuyowoya za Mesiya. (Mat. 27:46; Luka 23:46) Yesu wakapambana chomene na ŵalongozgi ŵa matchalitchi. Iwo ŵakalondezganga yayi Mazgu gha Chiuta para ghakususkana na vigomezgo vyawo. Yesu wakayowoya mazgu gha Yehova agho ntchimi Yesaya yikalemba pakuyowoya za iwo, wakati: “Ŵanthu aŵa ŵakunichindika na milomo yawo, kweni mitima yawo yili kutali na ine. Ŵakunisopa pawaka, chifukwa ŵakusambizga malango gha ŵanthu m’malo mwa visambizgo vya Chiuta.” (Mat. 15:7-9) Kasi Yehova wakate wasankhenge ŵanthu aŵa kuti ŵalongozge ŵanthu ŵake?

19 Yesu wakazomerezga kuti Mazgu gha Chiuta ghamulongozge pa ivyo wakachitanga na kusambizga. Panyengo iyo wakadumbiskananga na ŵalara ŵavisopa, wakayowoyanga maghanoghano ghake yayi panji kugomezga ivyo wakamanyanga. Kweni wakagomezganga chomene Mazgu gha Chiuta kuti ghamulongozge. (Mat. 22:33-40) M’malo mwa kuphalira ŵanthu ivyo wakachitanga kuchanya panji umo wakalengera vinthu, Yesu “wakajura maghanoghano ghawo kuti ŵapulikiske ng’anamuro la Malemba.” (Luka 24:32, 45) Yesu wakatemwanga chomene Mazgu gha Chiuta, ndipo wakaphalirangako ŵanthu.

20. (a) Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakajilambikanga kwa Chiuta? (b) Kasi Yesu wakapambana wuli na Herode Agripa I? Ndipo vikutisambizga kuti munthu uyo wasankhika na Yehova wakuŵa wuli?

20 Nangauli ŵanthu ŵakazizwa na “mazgu ghawemi” agho Yesu wakayowoyanga, kweni iyo wakapeleka uchindami kwa Msambizgi wake, Yehova. (Luka 4:22) Apo munthu musambazi wakakhumbanga kulumba Yesu pakumuchema kuti “Msambizgi muwemi,” mwakujiyuyura Yesu wakazgora kuti: “Chifukwa wuli ukunichema muwemi? Palije uyo ni muwemi, kweni Chiuta pera ndiyo ni muwemi.” (Mrk. 10:17, 18) Ivyo Yesu wakachita vikapambana chomene na Herode Agripa I, uyo wakaŵa themba panji kuti mulongozgi wa ku Yudeya pakati pajumpha vyaka 8. Pa nyengo yinyake, Herode wakavwara “chakuvwara chaufumu.” Ŵanthu awo ŵakawungana ŵakamba kuchemerezga kuti: “Ni mazgu gha chiuta, nga munthu chara!” Apa Herode wakakhumbanga kulumbika. Kasi chikachitika ntchivichi pamanyuma pake? “Mungelo wa Yehova wakatimba Herode, chifukwa wakapeleka uchindami kwa Chiuta chara. Wakaryeka na mpholozi ndipo wakafwa.” (Mil. 12:21-23) Ivyo Herode wakachita vikupeleka ukaboni wakuti ni Yehova yayi uyo wakamusankha kuti walongozge ŵanthu. Kweni ivyo Yesu wakachita vikupeleka ukaboni wakuti wakasankhika nadi na Chiuta. Iyo wakapelekanga uchindami kwa Yehova pakuŵa Mulongozgi Mulara wa ŵanthu ŵake.

21. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani yakulondezgapo?

21 Yesu wakeneranga kuŵa mulongozgi kwa nyengo yitali. Yesu wati wawuskika wakati: “Mazaza ghose ghapika kwa ine kuchanya na pa charu chapasi. . . . Ndipo wonani, ine nili namwe mazuŵa ghose m’paka umaliro wa charu ichi.” (Mat. 28:18-20) Pakuti Yesu wali kuchanya, kasi wakulongozga wuli ŵanthu ŵa Chiuta pa charu chapasi? Kasi Yehova wasankha njani kuti wawovwire Khristu kulongozga ŵanthu ŵake? Kasi Ŵakhristu ŵangamanya wuli ŵanthu awo ŵakwimira Khristu? Nkhani yakulondezgapo yizgorenge mafumbo agha.

^ ndime 12 Buku ili likwenera kuti likalembeka na Mozesi.