1, 2. (a) Vhane vha ranga phanḓa Ṱhanzi dza Yehova vho fhambana hani na vharangaphanḓa vha dziṅwe kereke? (b) Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱolisisa kha ino thero na i tevhelaho?

KANZHI vhathu vha vhudzisa Ṱhanzi dza Yehova uri, “murangaphanḓa waṋu ndi nnyi?” A zwi mangadzi! Kerekeni nnzhi, murangaphanḓa u vha munna kana mufumakadzi. Zwo fhambanaho na zwenezwo, ri ḓirwa khana nga u vhudza vhane vha ṱoḓa u ḓivha uri Murangaphanḓa washu ndi muthu o fhelelaho. Nṱhani hazwo, ri rangwa phanḓa nga Kristo we a vuswa vhafuni ane na ene a rangwa phanḓa nga Khotsi awe Yehova.—Mat. 23:10.

² Naho zwo ralo, hu na tshigwada tsha vhanna vhane vha vha “mulanda a fulufhedzeaho na wa vhuṱali” vhane vha ranga phanḓa vhathu vha Mudzimu. (Mat. 24:45) Nga zwenezwo, ri zwi ḓivha hani uri ndi Yehova ane a khou ri ranga phanḓa a tshi shumisa Murwa wawe a sa vhonali? Kha ino thero na i tevhelaho, ri ḓo ṱolisisa nḓila ye Yehova a livhisa ngayo vhaṅwe vhathu uri vha range phanḓa miṅwahani minzhi-minzhi. Kha dzenedzi thero mbili, ri ḓo ṱolisisa mbuno tharu dzi sumbedzaho uri ndi kale Yehova a tshi khou tikedza vhenevho vhanna, o sumbedza uri o vha e Murangaphanḓa wa vhathu vhawe nahone zwi tshee zwo tou ralo.—Yes. 58:11.

3. Mushe o thuswa nga mini uri a range phanḓa Vhaisiraele?

³ Muya mukhethwa wo thusa vhaimeli vha Mudzimu. Kha ri ṱolisise tsumbo ya Mushe we a vhudzwa uri a range phanḓa Vhaisiraele. Ndi mini zwe zwa mu thusa uri a ite wonoyo mushumo u konḓaho? Yehova o mu ṋea “Muya wawe mukhethwa.” (Vhalani Yesaya 63:11-14.) Yehova o ṋea Mushe muya wawe mukhethwa nahone o bvela phanḓa a tshi livhisa vhathu vhawe.

4. Vhaisiraele vho zwi ḓivha hani uri Mushe o vha a tshi khou thuswa nga muya mukhethwa wa Mudzimu? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁴ Samusi muya mukhethwa u maanḓa a sa vhonali, Vhaisiraele vho zwi ḓivha hani uri Mushe o vha a tshi khou thuswa nga muya mukhethwa? Muya mukhethwa wo thusa Mushe uri a ite vhuṱolo na u ḓivhadza Farao dzina ḽa Mudzimu. (Ek. 7:1-3) Muya mukhethwa wo dovha wa thusa Mushe uri a vhe na pfaneleo dzavhuḓi dzi ngaho lufuno, u ḓiṱukufhadza na u sa fhela mbilu nahone zwenezwo zwo ita uri a fanelee u ranga phanḓa Vhaisiraele. Zwenezwo zwo vha zwo fhambana vhukuma na vharangaphanḓa vha maṅwe mashango vhe vha vha vhe na vhuhali na u sa humbulela! (Ek. 5:2, 6-9) Zwenezwo zwithu zwo vha zwi khagala: Yehova o vha o khetha Mushe uri a livhise vhathu vhawe.

5. Ṱalutshedzani nḓila ye Yehova a thusa ngayo vhaṅwe vhanna vha Vhaisiraele u ranga phanḓa vhathu vhawe.

⁵ Nga murahu, muya mukhethwa wa Yehova wo thusa vhaṅwe vhanna vhe a vha nanga uri vha range phanḓa vhathu vhawe. Bivhili i ri: “Yoshua murwa wa Nunu o vha o ḓala muya wa vhuṱali.” (Doit. 34:9) “Gideoni a takuwa ó ḓiṱama nga Muya wa Yehova.” (Vhahaṱ. 6:34) Nahone “muya wa Yehova wo ḓa kha Davida.” (1 Sam. 16:13) Vhenevho vhanna vhoṱhe vho ḓitika nga muya wa Mudzimu uri u vha thuse nahone wonoyo muya wo ita uri vha ite zwithu zwe vha vha vha sa koni u zwi ita nga vhone vhaṋe. (Yosh. 11:16, 17; Vhahaṱ. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50) Zwenezwo zwo ita uri Yehova a khoḓwe.

6. Ndi ngani Mudzimu o vha a tshi ṱoḓa vhathu vhawe vha tshi ṱhonifha vharangaphanḓa ngei Isiraele?

⁶ Vhaisiraele vha nga vha vho aravha hani musi vha tshi vhona vhenevho vhanna vha tshi thuswa nga muya mukhethwa? Musi vhathu vha tshi thoma u gungula nge Mushe a vha murangaphanḓa, Yehova o ri: “Avha vhathu vha ḓo litsha lini u nnyadza?” (Num. 14:2, 11) Vhukuma, Yehova o khetha Mushe, Yoshua, Gideoni na Davida uri vha mu imele sa Murangaphanḓa. Musi vhathu vha tshi thetshelesa vhenevho vhanna, vho vha vha tshi khou tevhela Yehova sa Murangaphanḓa.

7. Vharuṅwa vho tikedza hani Mushe?

⁷ Vharuṅwa vho tikedza vhaimeli vha Mudzimu. (Vhalani Vhaheberu 1:7, 14.) Yehova o shumisa vharuṅwa u livhisa Mushe. Mudzimu o ruma Mushe uri “a vhe muvhusi na muvhofhololi a tshi shumisa muruṅwa we a ḓivhonadza khae tshiṱakani tsha mipfa.” (Mish. 7:35) Yehova o “ṋea mulayo vharuṅwa uri vha u [pfukisele]” kha Mushe uri a livhise ngawo Vhaisiraele. (Vhagal. 3:19) Yehova o mu vhudza a ri: “U ise havha vhathu hangei he nda U vhudza. Muruṅwa wanga u ḓo U ranga phanḓa.” (Ek. 32:34) Bivhili a i ambi uri Vhaisiraele vho vhona muruṅwa a tshi ita yeneyo mishumo. Naho zwo ralo, nḓila ye Mushe a livhisa na u gudisa ngayo vhathu yo sumbedza uri o vha a tshi khou thuswa nga muruṅwa.

8. Vharuṅwa vho thusa hani Yoshua na Hiskia?

⁸ Yoshua we a ranga phanḓa nga murahu ha Mushe, o khwaṱhiswa nga “nduna ya dzimmbi dza Yehova” uri a range phanḓa vhathu vha Mudzimu musi vha tshi lwa na Vhakanana; nahone Vhaisiraele vho kunda kha yeneyo nndwa. (Yosh. 5:13-15; 6:2, 21) Nga murahu, Khosi Hiskia o sedzana na mmbi khulwane ya maswole a Vhaasuri e a shushedza u vutshela  Yerusalema. Nga vhusiku vhuthihi, ‘ha bva muruṅwa wa Yehova a vhulaha vhanna vha 185 000.’—2 Dzikh. 19:35.

9. Naa u sa fhelela ha vhaimeleli vha Mudzimu zwo ita uri Vhaisiraele vha si tevhele vhulivhisi havho? Ṱalutshedzani.

⁹ Vhukuma, vharuṅwa vha Yehova vho fhelela, fhedzi vhanna vhe vha vha thusa vho vha vha songo fhelela. Mushe o vhuya a kundelwa u ita uri dzina Yehova ḽi itwe ḽikhethwa. (Num. 20:12) Yoshua ho ngo humbela vhulivhisi ha Yehova musi a tshi vhofha mulanga na Vhagibeoni. (Yosh. 9:14, 15) Lwa tshifhinganyana, “mbilu [ya Hiskia yo] ḓi-hudza.” (2 Koron. 32:25, 26) Naho zwo ralo, hu sa londwi u sa fhelela ha vhenevho vhanna, Vhaisiraele vho vha vha tshi fanela u tevhela vhulivhisi havho. Yehova o vha a tshi khou tikedza vhenevho vhanna a tshi shumisa vharuṅwa. Vhukuma, Yehova u khou livhisa vhathu vhawe.

10. Mushe o livhiswa hani nga Mulayo wa Mudzimu?

¹⁰ Ipfi ḽa Mudzimu ḽo livhisa vhaimeli vhawe. Bivhilini, Mulayo we wa ṋewa Vhaisiraele u vhidzwa ‘Mulayo wa Mushe.’ (1 Dzikh. 2:3) Naho zwo ralo, Maṅwalo a ṱalusa Yehova sa muṋei wa Mulayo nahone Mushe o vha e nga fhasi ha wonoyo Mulayo. (2 Koron. 34:14) Musi Yehova o no vhudza Mushe nḓila ine a fanela u fhaṱa ngayo nnḓu ya mulanga, “Mushe [o] ita zwoṱhe zwe Yehova a mu laya.”—Ek. 40:1-16.

11, 12. (a) Yoshua na khosi dze dza ranga phanḓa vhathu vha Mudzimu vho vha vha tshi fanela u ita mini? (b) Ipfi ḽa Mudzimu ḽo kwama hani vhathu vhe vha vha vha tshi ranga phanḓa vhathu vha Mudzimu?

¹¹ Yoshua o vha e na Milayo ya Mudzimu yo ṅwalwaho musi a tshi vha murangaphanḓa. O vhudzwa uri: “U i elekanye masiari na vhusiku; uri U tevhedze U ite zwoṱhe zwe zwa ṅwaliwa khayo.” (Yosh. 1:8) Nga murahu, Khosi dze dza vhusa vhathu vha Mudzimu dzo ita zwi fanaho. Vho vha vha tshi fanela u vhala Mulayo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, u u ṅwala na u ‘tevhedza zwoṱhe zwine wonoyo Mulayo na ndaela zwa amba zwone.’—Vhalani Doiteronomio 17:18-20.

¹² Ipfi ḽa Mudzimu ḽo kwama hani vhanna vhe vha vha vha tshi ranga phanḓa? Ṱhogomelani tsumbo ya Khosi Yosia. Musi ḽiṅwalwa ḽa Mulayo wa Mushe ḽi tshi wanala, muṅwaleli wa Yosia o thoma u ḽi vhala. * Khosi yo aravha hani? Bivhili i ri: “Ha ri khosi i tshi pfa zwine bugu ya Mulayo ya amba, ya kherukanya nguvho dzayo.” Fhedzi o ita zwi fhiraho zwenezwo. Samusi Yosia o vha a tshi khou livhiswa nga Ipfi ḽa Mudzimu, o thoma fulo ḽa u lwisana na u gwadamelwa ha midzimu i sili nahone o dzudzanya uri hu vhe na vhuṱambo ho khetheaho ha Paseka. (2 Dzikhosi 22:11; 23:1-23) Nga nṱhani ha uri Yosia na vhaṅwe vharangaphanḓa vha fulufhedzeaho vho vha vha tshi livhiswa nga Ipfi ḽa Mudzimu, vho vha vho ḓiimisela u ita tshanduko na u thusa vhathu vha Mudzimu u pfesesa honoho vhulivhisi. Dzenedzo tshanduko dzo ita uri vhathu vha Mudzimu vha tshifhingani tsha kale vha tshile u tendelana na zwine Mudzimu a zwi funa.

13. Ndi ifhio phambano vhukati ha vharangaphanḓa vha vhathu vha Mudzimu na vha dziṅwe tshaka?

¹³ Mahosi a fulufhedzeaho o vha o fhambana vhukuma na vharangaphanḓa vha dziṅwe tshaka, vhenevho vharangaphanḓa vho vha vha tshi livhiswa nga vhuṱali ha vhathu nahone vho vha vha si na luvhonela! Musi hu tshi ranga phanḓa Vhakanana, vhathu vho vha vha tshi ita zwithu zwa vhuṱudzi zwi ngaho u ita zwa vhudzekani na shaka ḽa tsini, u ita zwa vhudzekani na muthu wa mbeu i fanaho, u ita zwa vhudzekani na zwifuwo, u ita zwiṱhavhelo nga vhana na u gwadamela midzimu i sili.  (Lev. 18:6, 21-25) Zwiṅwe hafhu, vharangaphanḓa vha Babele na Vhaegipita vho vha vha sa tevheli milayo ye Mudzimu a i ṋea Vhaisiraele ya u ṱamba tshika. (Num. 19:13) Zwo fhambanaho na zwenezwo, vhathu vha Mudzimu vha tshifhingani tsha kale vho ṱhogomela uri vharangaphanḓa vhavho vha fulufhedzeaho vho vha vha tshi tikedza zwithu zwa lwa muya, u ḓifara nga nḓila yavhuḓi na u kuna. Vhukuma, Yehova o vha a tshi khou vha livhisa.

14. Ndi ngani Yehova o kaidza vhaṅwe vharangaphanḓa?

¹⁴ A si khosi dzoṱhe dze dza tevhela vhulivhisi ha Mudzimu musi dzi tshi vhusa vhathu vha Mudzimu vha tshifhingani tsho fhiraho. Vhe vha si thetshelese Yehova, vho hana u livhiswa nga muya mukhethwa wa Mudzimu, vharuṅwa vhawe na Ipfi ḽawe. Kha vhuṅwe vhuimo, Yehova o kaidza vhenevho vharangaphanḓa nahone a khetha vhaṅwe. (1 Sam. 13:13, 14) Nga tshifhinga tshawe, Yehova o khetha muṅwe we a vha a tshi ḓo ranga phanḓa vhenevho vhanna vhe a vha a tshi khou vha shumisa.

15. (a) Vhuporofita ho sumbedza hani uri murangaphanḓa o khetheaho u khou ḓa? (b) Ndi ufhio murangaphanḓa he ha porofitiwa nga hae?

¹⁵ Lwa miṅwaha minzhi, Yehova o porofita uri u ḓo vhea murangaphanḓa wavhuḓi wa vhathu vhawe. Mushe o vhudza Vhaisiraele a ri: “Muporofita ane a nga nṋe Yehova Mudzimu wau u ḓo mu vusa vhukati haṋu na kha vha haṋu; onoyo ni mu pfe.” (Doit. 18:15) Yesaya o dzula o amba uri onoyo muthu u ḓo vha “mu-ranga-phanḓa na mulai.” (Yes. 55:4) Nahone o hevhedzwa uri a ṅwale nga ha u ḓa ha Messia “Mu-ranga-phanḓa.” (Dan. 9:25) Mafheleloni, Yesu Kristo o ḓiṱalusa sa “Murangaphanḓa” wa vhathu vha Mudzimu. (Vhalani Mateo 23:10.) Vhafunziwa vha Yesu vho mu tevhela nga u ḓifunela nahone vho vha vhe na vhungoho ha uri o khethwa nga Yehova. (Yoh. 6:68, 69) Ndi mini zwe zwa ita uri vha vhe na vhungoho ha uri Yehova u khou shumisa Yesu Kristo u ranga phanḓa vhathu vhawe?

16. Ndi mini zwi sumbedzaho uri Yesu o thuswa nga muya mukhethwa?

¹⁶ Muya mukhethwa wo thusa Yesu. Musi Yesu a tshi lovhedzwa, Yohane Mulovhedzi o vhona “muya wa Mudzimu u tshi tsa u tshi ḓa khae u tshi nga ḽiivha.” Nga murahu, “muya mukhethwa [wo] mu kombetshedza uri a ye sogani.” (Marko 1:10-12) Musi Yesu a tshee kha ḽifhasi, muya mukhethwa wa Mudzimu wo mu thusa uri a ite vhuṱolo nahone Mudzimu o mu ṋea maanḓa. (Mish. 10:38) Zwiṅwe hafhu, muya mukhethwa wo thusa Yesu uri a sumbedze lufuno, dakalo na lutendo lwo khwaṱhaho. (Yoh. 15:9; Vhaheb. 12:2) A huna muṅwe murangaphanḓa we a vhuya a ita zwithu zwo raloho. Yesu o vha o khethwa nga Yehova.

17. Vharuṅwa vho tikedza hani Yesu?

¹⁷ Yesu o tikedzwa nga vharuṅwa. Musi Yesu a tshi kha ḓi tou bva u lovhedzwa, “vharuṅwa  [vho] ḓa vha mu shumela.” (Mat. 4:11) Musi ho sala awara dzi si gathi a sa athu u fa, “ha mbo ḓi bvelela muruṅwa wa ṱaḓulu a ḓa khae a mu khwaṱhisa.” (Luka 22:43) Yesu o vha e na vhungoho ha uri Yehova u ḓo rumela vharuṅwa uri vha mu thuse musi a tshi ṱoḓa u ita zwine Mudzimu a zwi funa tshifhinga tshoṱhe.—Mat. 26:53.

18, 19. Ipfi ḽa Mudzimu ḽo livhisa hani vhutshilo ha Yesu na zwe a vha a tshi zwi funza?

¹⁸ Ipfi ḽa Mudzimu ḽo livhisa Yesu. U bva mathomoni a vhuḓinḓa hawe, Yesu o tenda u livhiswa nga Maṅwalo. (Mat. 4:4) Zwi re zwone ndi uri Ipfi ḽa Mudzimu ḽo ita uri a ḓiimisele u fa kha danda ḽa tshengedzo. Maipfi awe a u fhedzisela a sa athu u fa a katela zwe zwa ṅwalwa kha vhuporofita vhu ambaho nga ha Messia. (Mat. 27:46; Luka 23:46) Zwo fhambanaho na zwenezwo, vharangaphanḓa vha vhurereli vha tshenetsho tshifhinga vho vha vha sa tendelani na Ipfi ḽa Mudzimu musi ḽi sa tshimbidzani na pfunzo dzavho. Yesu o redza maipfi a Yehova kha vhuporofita ha Yesaya, a ri: “Vhathu avha vha nkhulisa nga milomo, fhedzi mbilu dzavho dzi kule na nṋe. U ngwadamela havho ndi ha mahandana, ngauri vha funza masialala a vhathu.” (Mat. 15:7-9) Naa Yehova o vha a tshi nga khetha muṅwe wa vhenevho vhanna uri a range phanḓa vhathu vhawe?

¹⁹ Yesu o tendela Ipfi ḽa Mudzimu ḽi tshi mu livhisa kha zwe a vha a tshi khou zwi ita na zwe a vha a tshi zwi funza. Musi Yesu a tshi lingwa nga vharangaphanḓa vha vhurereli, ho ngo ḓitika nga vhuṱali hawe kana tshenzhelo ye a vha e nayo musi a tshi vha fhindula. Nṱhani hazwo, o vha fhindula nga Maṅwalo. (Mat. 22:33-40) Nṱhani ha u zuwela vhathetshelesi vhawe nga ha vhutshilo hawe ha ngei ṱaḓulu kana nga ha u sikwa ha fhethu hoṱhe, o “ita uri vha kone u pfesesa nga vhuḓalo zwine Maṅwalo a amba zwone.” (Luka 24:32, 45) Yesu o vha a tshi funa Ipfi ḽa Mudzimu nahone o vha o ḓiimisela u vhudza vhaṅwe.

20. (a) Yesu o sumbedza hani u ḓiṱukufhadza kha Mudzimu? (b) Phambano i re hone vhukati ha Yesu na Herode Agripa wa u Thoma i ri gudisa mini nga ha nḓila ine Yehova a khetha ngayo murangaphanḓa?

²⁰ Naho vhathetshelesi vha Yesu vho mangadzwa nga “maipfi [awe] a vhulenda,” fhedzi o ita uri hu khoḓwe Mugudisi wawe Yehova. (Luka 4:22) Musi munna wa mupfumi a tshi lingedza u hulisa Yesu nga u amba uri “Mufunzi wavhuḓi,” nga u ḓiṱukufhadza Yesu o ri: “Ndi ngani u tshi ri ndi wavhuḓi? Ndi Mudzimu fhedzi ane a vha wavhuḓi.” (Marko 10:17, 18) Yesu o vha o fhambana vhukuma na Herode Agripa wa u Thoma we a vha khosi kana murangaphanḓa wa Yudea miṅwahani i ṱoḓaho u vha malo nga murahu! Kha tshiṅwe tshiitea, Herode o ḓiambadza zwiambaro zwa “vhuhosi.” Gogo ḽo thoma u vhidzelela ḽa ri: “Iḽo ndi ipfi ḽa mudzimu, a si ḽa muthu!” Herode o takalela zwenezwo zwikhoḓo. Ho itea mini nga murahu? “Nga u ṱavhanya ha ḓa muruṅwa wa Yehova a mu rwa, ngauri ho ngo hulisa Mudzimu; nahone a ḽiwa nga mbungu a fa.” (Mish. 12:21-23) Vhukuma, a huna muthu ane a nga amba uri Yehova o khetha Herode uri a vhe murangaphanḓa. Kha ḽiṅwe sia, Yesu o sumbedza uri o khethwa nga Mudzimu nahone tshifhinga tshoṱhe o vha a tshi hulisa Yehova sa Murangaphanḓa Muhulwane wa vhathu vhawe.

21. Ri ḓo haseledza mini kha thero i tevhelaho?

²¹ Yesu ho ngo vha murangaphanḓa lwa miṅwaha i si gathi. Musi Yesu o no vuswa, o ri: “Ndo ṋewa maanḓa oṱhe ngei ṱaḓulu na kha ḽifhasi.” O dovha a ri: “Ni humbule uri ndi na inwi misi yoṱhe u swika vhufheloni ha ano maitele a zwithu.” (Mat. 28:18-20) Fhedzi sa tshivhumbiwa tsha muya tshi sa vhonali tsha ngei ṱaḓulu, Yesu u ḓo ranga hani phanḓa vhathu vha Mudzimu kha ḽifhasi? Yehova u ḓo khetha nnyi uri a shume nga fhasi ha vhurangaphanḓa ha Kristo na u ranga phanḓa vhathu vhawe? Vhakriste vha ḓo kona hani u ḓivha vhaimeli vha Mudzimu? Dzenedzo mbudziso dzi ḓo fhindulwa kha thero i tevhelaho.