Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Yehofa Akusiŵalongolela Ŵandu Ŵakwe

Yehofa Akusiŵalongolela Ŵandu Ŵakwe

“Yehofa cacimlongolela ndaŵi syosope.”—YES. 58:11.

NYIMBO: 152, 22

1, 2. (a) Ana Ŵamboni sya Yehofa akusalekangana catuli ni dini sine pangani ja ŵakulongolela? (b) Ana mungani ajino soni jakuyicisya citutagulilane cici?

“ANA mlongola jwenu ali ŵani?” Celeci cili ciwusyo cele ŵandu ŵajinji akusiŵawusya Ŵamboni sya Yehofa. Nambo yeleyi nganiyiŵa yakusimonjesya, ligongo mu dini syejinji jwamlume kapena jwamkongwe jumo ni jwakusaŵa mpela mlongola. Mwakulekangana ni yeleyi, tukusaŵa ŵakusangalala kwasalila ŵandu kuti Mlongola jwetu nganaŵa mundu jwangali umlama. Nambo, Mlongola jwetu ali Klistu juŵajimwice ku ŵawe soni jwakusakuya Mlongola jwakwe jwali Atatigwe, Yehofa.—Mat. 23:10.

2 Nambope, pana “kapolo jwakulupicika ni jwalunda” jwali likuga lya acalume lyakuwoneka ni meso lyalikulongolela ŵandu ŵa Mlungu masiku agano. (Mat. 24:45) Nambo, ana tukumanyilila catuli kuti Yehofa ni jwakutulongolela kupitila mwa Mwanace jwakwe jwangawoneka ni meso? Mungani ajino soni jakuyicisya, citutagulilane mwele Yehofa aŵele ali mkwakamucisya ŵandu ŵane kuti alongoleleje ŵandu ŵakwe. Ngani syosopesi cisitagulile mbali sitatu syakulosya kuti Yehofa ni juŵalongolele ŵanduŵa soni akwendelecelape kwalongolela ŵandu ŵane masiku agano, yayikulosya kuti jwalakwe ni jwali Mlongola jusyesyene jwa ŵandu ŵakwe.—Yes. 58:11.

MSIMU WESWELA WAPAGA MACILI

3. Ana cici cacamkamucisye Mose kuti akombole kwalongolela Ayisalayeli?

3 Msimu weswela wapaga macili ŵandu ŵaŵamjimilaga Mlungu. Kwende tuganicisye ya Mose juŵasagulidwe kuti aŵe mlongola jwa Ayisalayeli. Ana cici cacamkamucisye kuti akombole kutenda undumetume wekulungwawu? Yehofa “ŵaŵisile msimu weswela mwa jwalakwe.” (Aŵalanje Yesaya 63:11-14.) Ligongo lyakuti Yehofa ŵampele Mose msimu weswela, nikuti Yehofajo ni juŵalongolelaga ŵandu ŵakwe.

4. Ana Ayisalayeli ŵamanyilile catuli kuti Mose akwete msimu weswela wa Mlungu? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

4 Pakuŵa msimu weswela uli macili gangaŵoneka, ana yakombolece wuli kuti Ayisalayeli amanyilile kuti msimuwo wakamulaga masengo mwa Mose? Msimu weswela ŵamkamucisye Mose kutenda yakusimonjesya soni kusala yakwamba lina lya Mlungu pameso pa Falao. (Eks. 7:1-3) Wamkamucisyesoni kuti akole ndamo syambone mnope mpela cinonyelo, kufasa soni kuwusimana mtima. Ndamosi ni syasyamkamucisye kuti ŵalongolele cenene Ayisalayeli. Jwalakwe jwaliji jwakulekangana mnope ni ŵakulongolela ŵa m’yilambo yine ŵaŵaliji ŵangalwe soni ŵakulinonyela. (Eks. 5:2, 6-9) Yeleyi yapelece umboni wakuwoneka cenene wakuti Yehofa ni juŵamsagwile Mose kuti ŵalongoleleje ŵandu ŵakwe.

5. Alondesye mwele Yehofa ŵakamucisye acalume ŵane ŵaciyisalayeli kuti akombole kwalongolela ŵandu ŵakwe.

5 Kaneko, msimu weswela wa Yehofa wapele macili acalume ŵane ŵaŵasagwile jwalakwe kuti alongolele ŵandu ŵakwe. Mwambone,“Yoswa mwanace jwa Nuni jwagumbelwe ni msimu walunda.” (Deut. 34:9) “Gidiyoni ŵakamwilwe ni msimu wa Yehofa.” (Ower. 6:34) Soni “msimu wa Yehofa watandite kamula masengo pa Daudi.” (1 Sam. 16:13) Acalume wosopeŵa, ŵajegamilaga msimu wa Mlungu soni msimuwo wakamucisyaga kuti akombole kutenda yindu yangamkanayikombola kutenda pajika. (Yos. 11:16, 17; Ower. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50) Yakuyicisya yakwe ŵandu ŵamlumbaga Yehofa ligongo lya yindu yamacili yaŵatendaga acalumeŵa.

6. Ligongo cici Mlungu ŵasakaga kuti Ayisalayeli ŵacimbicisyeje ŵandu ŵaŵalongolelaga?

6 Ana Ayisalayeli ŵasosekwaga kutenda cici paŵawuweni umboni wakuwoneka cenene wakulosya kuti msimu weswela wakamulaga masengo pa acalume ŵeleŵa? Pandaŵi jele ŵandu ŵadandawulaga kuti Mose nganaŵa jwakulongolela jwambone, Yehofa ŵawusisye kuti, “Ana ŵandu ŵeleŵa cajendelecele kunyosya une mpaka cakaci?” (Num. 14:2, 11) Kusala yisyene, Yehofa ŵamsagwile Mose, Yoswa, Gidiyoni soni Daudi kuti amjimileje jwalakwe mpela Jwakulongolela. Ayisalayeli paŵapikanilaga acalumeŵa, ŵaliji ali mkumkuya Yehofa mpela Jwakulongolela.

MALAYIKA GAKAMUCISYAGA

7. Ana malayika gamkamucisyaga catuli Mose?

7 Malayika gakamucisyaga ŵandu ŵaŵamjimilaga Mlungu. (Aŵalanje Ahebeli 1:7, 14.) Yehofa ŵakamulicisye masengo malayika kuti gamlongolele Mose. Mlungu ŵamtumisye Mose “mpela jwakulamula soni jwakulupusya kupitila mwa lilayika lyalyawonecele kwa jwalakwe pa liwukutu.” (Mase. 7:35) Yehofa, ‘kupitila mwa malayika ŵapelece’ Cilamusi caŵakamulicisyaga masengo Mose pakwajiganya Ayisalayeli. (Aga. 3:19) Yehofa ŵamsalilesoni kuti, “Mwalongolele ŵanduŵa ku malo ganamsalile. Mlole! Lilayika lyangu liciŵa pasogolo penu.” (Eks. 32:34) Baibulo jangasala kuti Ayisalayeli ŵaliweni lilayikalyo lili kumsalila Mose yaŵasosekwaga kutenda. Nambope yaŵatendaga Mose pakwajiganya soni kwalongolela Ayisalayeliwo yalosisye kuti pana jwine jwamacili mnope juŵamkamucisyaga.

8. Ana malayika gamkamucisye catuli Yoswa soni Hesekiya?

8 Yoswa juŵajinjile m’malo mwa Mose, ŵalimbikasidwe ni “jwamkulungwa jwa asilikali ŵa Yehofa” kuti alongolele ŵandu ŵa Mlungu pa ngondo jakulimbana ni Akanani. M’yoyo Ayisalayeli ŵapundile pangondojo. (Yos. 5:13-15; 6:2, 21) Kaneko, Mwenye Hesekiya ŵasimene ni asilikali ŵa Asiliya ŵaŵajogoyisye kuti cajonanje Yelusalemu. Nambo cilo cimo, ‘lilayika lya Yehofa lyawuleje asilikali ŵa Asiliya ŵakwana 185,000.’—2 Maf. 19:35.

9. Ana ungali umlama wa ŵandu ŵaŵamjimilaga Mlungu wapaga ufulu Ayisalayeli kuti akapikanilaga? Alondesye.

9 Malayika gali gamlama, nambo ŵandu ŵaŵakamucisyagawo ŵaliji ŵangali umlama. Mwambone, ndaŵi jine Mose nganamcimbicisya Yehofa. (Num. 20:12) Yoswa nganam’wusya kaje Yehofa mkanatende cilangano ni Agibeoni. (Yos. 9:14, 15) Soni kwa ndaŵi jamnono, Hesekiya ‘ŵalikwesisye mu mtima mwakwe.’ (2 Mbiri 32:25, 26) Nambo mwangasamala kandu ya ungali umlama wa ŵanduŵa, Ayisalayeli ŵasosekwaga kwapikanila. Yehofa ŵakamucisyaga ŵandu ŵeleŵa kupitila mwa malayika. Kusala yisyene, Yehofa ni juŵalongolelaga ŵandu ŵakwe.

ŴALONGOLELEDWAGA NI MALOŴE GA MLUNGU

10. Ana Mose ŵalongoleledwaga catuli ni Cilamusi ca Mlungu?

10 Maloŵe ga Mlungu galongolelaga ŵandu ŵaŵamjimilaga. Baibulo jikusakolanga Cilamusi cacapelecedwe kwa Ayisalayeli kuti “Cilamusi ca Mose.” (1 Maf. 2:3) Nambope, Malemba gakusasala kuti Yehofa ni jwali jwakupeleka Malamusi, soni Mose jwapikanilaga malamusi gelego. (2 Mbiri 34:14) Yehofa ali amsalile jwalakwe mwampaka ataŵile nyumba ja Mlungu, “Mose ŵatesile yosope mwakamulana ni yaŵamsalile Yehofa. Jwalakwe ŵatesile mmomo.”—Eks. 40:1-16.

11, 12. (a) Ana Yoswa soni mayimwene gagalamulilaga ŵandu ŵa Mlungu ŵasosekwaga kutenda cici? (b) Ana Maloŵe ga Mlungu gakwayaga catuli acalume ŵaŵalongolelaga ŵandu ŵa Mlungu?

11 Kutandila ndaŵi jele Yoswa ŵaŵele jwakulongolela, ŵakwete buku ja Maloŵe ga Mlungu. Yehofa ŵamsalile kuti, “Buku ja malamusiji jikatyoka pakamwa penu, soni mganicisyeje ya m’bukuji muusi ni cilo kuti mtende yosope mwakamulana ni yakulembekwa mwelemu.” (Yos. 1:8) Kaneko, mayimwene gosope gagalamulilaga ŵandu ŵa Mlungu gatendagasoni m’yoyo. Jemanjaji ŵakwete ukumu wakuŵalanga Cilamusi lisiku lililyose, kucikopela soni “kusunga maloŵe gosope ga m’Cilamusici ni kugakuyaga.”—Aŵalanje Deuteronomo 17:18-20.

12 Ana Maloŵe ga Mlungu gakwayaga catuli acalume ŵaŵalongolelagaŵa? Kwende tulole cisyasyo ca Mwenye Yosiya. Panyuma pakuti asimene buku ja Cilamusi ca Mose, mlembela jwakwe ŵatandite kum’ŵalanjila. * Ana Yosiya ŵatesile cici? “Mwenyejo paŵapikene maloŵe ga m’Cilamusi, ŵapapwile yakuwala yakwe.” Nambo jwalakwe ŵatesilesoni yejinji. Mwakulongoleledwa ni Maloŵe ga Mlungu, Yosiya ŵatandite masengo gakonanga milungu josope jakupanganyidwa ni ŵandu, kaneko ŵalinganyisye cindimba cekulungwa ca Pasaka. (2 Maf. 22:11; 23:1-23) Ligongo lyakuti Yosiya soni ŵakulongolela ŵane ŵakulupicika ŵalongoleledwaga ni Maloŵe ga Mlungu, ŵaliji ŵakusacilila kucenga malamusi gaŵapaga ŵandu ŵa Mlungu. Kucenga kweleko kwakamucisye kuti ŵandu ŵa Mlunguwo atendeje yindu mwakamula ni lisosa lyakwe.

13. Ana papali kulekangana kwatuli pasikati pa ŵaŵalongolelaga ŵandu ŵa Mlungu ni ŵaŵalongolelaga yilambo yine?

13 Mayimwene gagalamulilaga yilambo yine galongoleledwaga ni lunda lwa ŵandu ŵele nganaganicisyaga ya msogolo. Mwambone, pasi pa ulamusi wa Akanani, ŵandu ŵatendaga yindu yakusakala yejinji mpela gonana acalume kapena acakongwepe, kuyigona yilango, kupeleka mbopesi ŵanace, soni kulambila yindu yakupanganyidwa ni ŵandu. (Lev. 18:6, 21-25) Nambosoni acimlongola ŵa ku Babulo soni ŵa ku Iguputo nganakuyaga malamusi gakwaya casa gele Mlungu ŵapele ŵandu ŵakwe. (Num. 19:13) Nambo mwakulekangana ni jemanjaji, ŵandu ŵa Mlungu ŵayiwonaga yaŵatendaga acalume ŵakulupicikaŵa pakwalimbikasya kuŵa ŵaswela mwausimu, kola ndamo syambone soni kuŵa ŵacasa mwakucilu. Kusala yisyene, Yehofa ŵalongolelaga ŵandu ŵakwe.

14. Ligongo cici Yehofa ŵapaga cilango ŵane mwa ŵandu ŵaŵalongolelaga ŵandu ŵakwe?

14 Ngaŵa kuti mayimwene gosope gagalongolelaga ŵandu ŵa Mlungu gakuyaga yaŵasakaga jwalakwe kuti atendeje. Wosope ŵanganampikanilaga Yehofa, ŵakanaga kulongoleledwa ni msimu weswela, malayika gakwe, soni Maloŵe gakwe. Ndaŵi sine, Yehofa ŵapaga cilango kapena kwatyosya pa ukumu wakulongolela. (1 Sam. 13:13, 14) Kaneko pandaŵi jakuŵajilwa, Yehofa ŵasagwile mundu jwine juŵaliji jwakuŵajilwa mnope kulekangana ni acalume wosope ŵaŵaŵele ali mkwakamulicisya masengo.

YEHOFA ŴASAGWILE JWAKULONGOLELA JWAMLAMA

15. (a) Ana ŵakulocesya ŵasasile yatuli pakwamba ya kwika kwa mlongola jwakuŵajilwa? (b) Ana mlongola jweleju ŵaliji ŵani?

15 Kwa yaka yejinji, Yehofa ŵaliji ali asasile kuti cacisagula mundu jwine jucaciŵa jwakuŵajilwa kulongolela ŵandu wakwe. Mose ŵasalile Ayisalayeli kuti, “Yehofa Mlungu jwenu cacapa jemanja jwakulocesya mpela une, kutyocela pasikati pawo, kutyocela kwa acanasi ŵawo, jemanja akusosekwa kumpikanila.” (Deut. 18:15) Yesaya ŵasasile mkanipaŵe kuti jweleju caciŵa “jwakulongolela.” (Yes. 55:4) Soni Mlungu ŵamsalile Danieli kuti alembe ya kwika kwa “Mlongola Mesiya.” (Dan. 9:25) Pambesi pakwe, Yesu Klistu ŵalimanyikasisye msyene kuti ali “Mlongola” jwa ŵandu ŵa Mlungu. (Aŵalanje Matayo 23:10.) Ŵakumkuya ŵa Yesu ŵamkuyisye jwalakwe mwakusacilila, soni ŵasimicisye kuti Yehofa ni juŵamsagwile jwalakwe. (Yoh. 6:68, 69) Ana cici cacakamucisye jemanjaji kusimicisya kuti kupitila mwa jwalakwe Yehofa ŵalongolelaga ŵandu ŵakwe?

16. Ana cici cacikulosya kuti msimu weswela wampaga macili Yesu?

16 Msimu weswela wampaga macili Yesu. Pandaŵi jele Yesu ŵabatiswaga, Yohane M’batisi ŵakuweni “kwinani kuli mkuwuguka, soni kaneko msimu weswela wakuwoneka mpela ngunda watusile pa jwalakwe.” Kaneko, “msimuwo wamlimbikasisye kuti ajawule m’cipululu.” (Maliko 1:10-12) Kwa ndaŵi josope jaŵaŵele ali mkutenda undumetume pacilambopa, msimu weswela wampaga macili kuti akombole kutenda yakusimonjesya soni kuŵeceta mpela mundu jwaulamusi. (Mase. 10:38) Konjecesya pelepo, msimu weswela ŵamtendekasisye Yesu kulosya ndamo mpela cinonyelo, cisangalalo, soni cikulupi cakulimba. (Yoh. 15:9; Ahe. 12:2) Pangali mlongola jwalijose juŵalosisye maumboni gakuti msimu wa mlungu ukamula masengo mwa jwalakwe mwakulandana ni muŵatendele Yesu. Yisyene, Yesu ŵasagulidwe ni Yehofa.

Ana malayika gamkamucisye catuli Yesu ali agambile kubatiswa? (Alole ndime 17)

17. Ana malayika gamkamucisyaga catuli Yesu?

17 Malayika gamkamucisyaga Yesu. Ali agambile kubatiswa, “malayika gayice ni kutanda kumtumicila.” (Mat. 4:11) Pali pasigele maawala gakuŵalanjikwa kuti Yesu awulajidwe, “lilayika lyayice kutyocela kwinani kukumlimbikasya jwalakwe.” (Luk. 22:43) Yesu ŵamanyililaga kuti ndaŵi jilijose jacasace cikamucisyo, Yehofa camkamucisyeje kupitila mwa malayika kuti akwanilisye lisosa lyakwe.—Mat. 26:53.

18, 19. Ana Maloŵe ga Mlungu gamlongolelaga catuli Yesu pa yakutenda yakwe soni pakwiganya?

18 Maloŵe ga Mlungu gamlongolelaga Yesu. Kutandila paŵatandite undumetume wakwe, Yesu ŵalongoleledwaga ni Maloŵe ga Mlungu. (Mat. 4:4) Jwalakwe ŵajendelecele kupikanila Maloŵe ga Mlungu mpaka paŵawaga pacitela cakulagacisya. Atamose ali asigele panandi kuwa, ŵakamwile maloŵe mu yakulemba ya ŵakulocesya yakwayana ni Mesiya. (Mat. 27:46; Luk. 23:46) Mwakulekangana ni yeleyi, acimlongola ŵa dini ŵa mundaŵi jakwe nganagakosyaga Maloŵe ga Mlungu naga agaweni kuti gakutindana ni misyungu jawo. Yesu ŵakamwile maloŵe ga Yehofa gaŵasasile kupitila mwa jwakulocesya Yesaya pakwamba ya ŵanduŵa kuti, “Ŵandu ŵeleŵa akusagamba kunjimbicisya ni pakamwa pawo basi, nambo mitima jawo jili kwakutalikangana ni une. Kulambila kwawo kuli kwangali mate ligongo akusajiganya malamusi ga ŵandu ngaŵa ga Mlungu.” (Mat. 15:7-9) Ana yikaliji yakupikanika kuti Yehofa asagule ŵandu mpela ŵeleŵa kuti alongoleleje ŵandu ŵakwe?

19 Maloŵe ga Mlungu nganigagambaga kumlongolela Yesu pa yakutenda yakwe nambo gamlongolelagasoni pakwiganya. Pandaŵi jele acimlongola ŵa dini ŵamsisyaga, jwalakwe pakwajanga nganajegamilaga lunda lwakwe kapena yindu yaŵaŵele ali mkusimana nayo pa umi. M’malo mwakwe ŵakamulicisyaga masengo Malemba. (Mat. 22:33-40) Soni m’malo mwakwambaga kwasalila ŵakupikanila ŵakwe yakwamba umi wakwe ali kwinani kapena yakwamba kupanganyikwa kwa yindu yosope, “jwalakwe ŵawugulaga mitima jawo kuti apikanicisye gopolela kwa Malemba.” (Luk. 24:32, 45) Yesu ŵanonyelaga mnope Maloŵe ga Mlungu, soni jwaliji jwakusacilila kwasalila ŵane.

20. (a) Ana Yesu ŵalosisye catuli kuti ŵamcimbicisyaga Mlungu? (b) Ana kulekangana kwakupali pasikati pa Yesu ni Helode Aglipa Jwandanda, kukutujiganya cici pakwamba ya ŵandu ŵele Yehofa akusiŵasagula kuti aŵe ŵakulongolela?

20 Atamose kuti ŵandu ŵaŵampikanilaga Yesu ŵatendaga lung’wanu ni mwaŵajiganyilaga, nambo jwalakwe ŵapelekaga ucimbicimbi kwa Mkujiganya jwakwe, Yehofa. (Luk. 4:22) Pandaŵi jele mundu jwine jwakusicila ŵalingaga kumcimbicisya Yesu mwakumkolanga kuti “Mkujiganya Jwambone,” mwakulinandiya Yesu ŵajanjile kuti, “Ligongo cici mkungolanga une kuti ndili jwambone? Pangali jwalijose jwambone kulekapo jumo, Mlungu.” (Maliko 10:17, 18) Yeleyi yaliji yakulekangana ni yaŵatesile Helode Aglipa Jwandanda, juŵaŵele mlongola jwa Ayuda yaka 8 pasogolo pakwe. Ndaŵi jine ali pamsongano, Helode ŵawete yakuwala yaucimwene yapenani mnope. Likuga lya ŵandu ŵaŵamnonyelaga lyagumilaga kuti, “Gelega gali maloŵe ga mlungu ngaŵaga ga mundu!” Helode ŵasakaga ucimbicimbi. Ana yakuyicisya yakwe yaliji yatuli? “Ndaŵi jijojo lilayika lya Yehofa lyamkong’ondile, ligongo lyakuti jwalakwe nganapeleka ucimbicimbiwu kwa Mlungu, soni mbisu syamlile ni ŵawile.” (Mase. 12:21-23) Kusala yisyene, paliji pangali maumboni galigose gakulosya kuti Helode ŵasagulidwe ni Mlungu kuti aŵe mlongola. Nambo Yesu ŵalosisye maumboni gakuti ŵasagulidwe ni Mlungu, soni ŵajendelecele kumcimbicisya Yehofa mpela Mlongola Jwamkulungwa jwa ŵandu ŵakwe.

21. Ana mungani jakuyicisya tucitagulilana cici?

21 Yehofa nganasakaga kuti Yesu ŵalongolele ŵandu ŵakwe kwa yaka yamnonope. Ali ajimwice ku ŵawe, Yesu ŵasasile kuti, “Ulamusi wosope upelecedwe kwa une kwinani ni pacilambo capasi. . . . Amanyilile kuti une ndili pampepe ni jemanja moŵa gosope mpaka kumbesi kwandaŵi ajino.” (Mat. 28:18-20) Nambo pakuŵa Yesu ali msimu wangawoneka kwinani, ana mpaka ŵalongolele catuli ŵandu ŵa Mlungu ŵali pacilambopa? Ana Yehofa ŵasagwile ŵani pacilambopa kuti amjimileje Yesu soni kulongolela ŵandu ŵakwe? Soni ana Aklistu mpaka ŵamanyilile catuli ŵandu ŵakumjimila jwalakwe? Ngani jakuyicisya jicijanga yiwusyo yeleyi.

^ ndime 12 Komboleka kuti jaliji buku ja cilamusi jajalembedwe ni Mose.