Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Jéeoba nuʼuktik u kaajal

Jéeoba nuʼuktik u kaajal

«Teen bíin in nuʼukbes a beel mantatsʼ.» (ISA. 58:11)

KʼAAYOʼOB: 152, 22

1, 2. 1) ¿Baʼax jelaʼankúuntikoʼon tiʼ u maasil religionoʼob? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ bey xan le ku segueroʼ?

SUUK u kʼáataʼaltoʼon tumen le máakoʼoboʼ: «¿Máax a nojchileʼex?». ¿Baʼaxten ku kʼáatkoʼob? Tumen u maasil religionoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob juntúul xiib wa juntúul koʼolel bey u maas nojchil ichiloʼobeʼ. Pero toʼoneʼ maʼ chéen juntúul j-kʼeban wíinik nuʼuktikoʼoniʼ, baʼaxeʼ Jesucristo. Yéetel letiʼeʼ ku beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba, u Taata, tumen u yojel letiʼ u maas nojchil (Mat. 23:10).

2 Teʼ kʼiinoʼobaʼ u kaajal Dioseʼ táan u nuʼuktaʼal tumen u múuchʼ máakoʼob ku yaʼalaʼaltiʼob «le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mat. 24:45). ¿Baʼaxten jach k-ojel Jéeobaeʼ u tsʼaamaj Jesús utiaʼal u nuʼuktikoʼon? Teʼ xookaʼ bey xan le ku segueroʼ yaan k-ilik óoxpʼéel baʼaxoʼob eʼesik. Yaan k-ilik xaneʼ kex Jéeoba tsʼoʼok u tsʼáaik jujuntúul máakoʼob utiaʼal u nuʼuktik u kaajaleʼ, chéen Jéeoba u maas nojchil ichiloʼob yéetel chéen letiʼ nuʼuktikoʼob (Isa. 58:11).

TU KʼAMOʼOB KILIʼICH MUUKʼ

3. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u béeytal u nuʼuktaʼal u kaajal tumen Moisés?

3 Le kiliʼich muukʼoʼ tu tsʼáaj poder tiʼ le máaxoʼob nuʼukt u kaajal Dios úuchjeakiloʼ. Jéeobaeʼ tu yéeyaj Moisés utiaʼal u nuʼuktik le israelitaʼoboʼ. ¿Baʼax áant Moisés utiaʼal u beetik le nojoch meyaj tsʼaʼabtiʼoʼ? Jéeobaeʼ tu tsʼáaj ‹kiliʼich muukʼ› tiʼ (xok Isaías 63:11-14). Como Jéeoba tsʼáa tiʼ Moisés u kiliʼich muukʼeʼ, jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ Jéeoba xan nuʼuktik u kaajal.

4. ¿Baʼax eʼesik tsʼaʼab kiliʼich muukʼ tiʼ Moisés tumen Jéeoba? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

4 Chéen baʼaleʼ wa maʼ tu páajtal u yilaʼal le kiliʼich muukʼoʼ, ¿bix túun tu tsʼáajil cuenta le israelitaʼob tsʼaʼan kiliʼich muukʼ tiʼ Moisesoʼ? Tu yoʼolal le milagroʼob tu beetoʼ. Beyoʼ tu yeʼesaj tiʼ Faraón, u reyil Egipto, bix u kʼaabaʼ Dios (Éxo. 7:1-3). Le kiliʼich muukʼoʼ tu yáantaj xan Moisés u nuʼukt u kaajal Dios yéetel yaabilaj bey xan yéetel paciencia. Moiseseʼ maʼ jeʼex le máaxoʼob kʼasaʼanoʼob ku nuʼuktikoʼob kaʼach uláakʼ kaajoʼoboʼ (Éxo. 5:2, 6-9). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeoba yéey Moisés utiaʼal u nuʼuktik u kaajal.

5. ¿Tiʼ máaxoʼob uláakʼ tu tsʼáaj Jéeoba u kiliʼich muukʼ utiaʼal u nuʼuktik u kaajal?

5 Jéeobaeʼ tu tsʼáaj kiliʼich muukʼ tiʼ uláakʼ máakoʼob utiaʼal u nuʼuktikoʼob u kaajal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Josué, u paal Nuneʼ, áantaʼab tumen u kiliʼich muukʼ Dios utiaʼal u yantal u naʼat (Deu. 34:9). Gedeoneʼ chuʼup xan yéetel u kiliʼich muukʼ Jéeoba (Jue. 6:34). Tsʼoʼoleʼ tiʼ Davideʼ tsʼaʼab kiliʼich muukʼ, le oʼolal páajchaj u beetik yaʼab baʼaloʼob (1 Sam. 16:13). Le máakoʼobaʼ tu yiloʼobeʼ tuláakal le baʼaxoʼob tu beetoʼoboʼ béeychaj chéen yoʼolal u kiliʼich muukʼ Dios (Jos. 11:16, 17; Jue. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj poder tiʼ letiʼob utiaʼal u beetkoʼob nukuch baʼaloʼob, le oʼolal chéen letiʼ unaj u alabartaʼal.

6. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob ka u chaʼa u nuʼuktaʼaloʼoboʼ?

6 ¿Baʼax kaʼach unaj u beetik le israelitaʼob le ka tu yiloʼob yaan u kiliʼich muukʼ Dios tiʼ Moisés, Josué, Gedeón yéetel Davidoʼ? Unaj kaʼach u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob. Juntéenjeak le ka káaj u tutukchiʼ le israelitaʼob tu contra Moisesoʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj: «¿Baʼax kʼiin bíin jáawak u kúulpachkúuntiken le kaajaʼ?» (Núm. 14:2, 11). Jéeoba yéey le máakoʼob utiaʼal u nuʼuktik u kaajaloʼ. Ken u yuʼub tʼaan le israelitaʼoboʼ táan kaʼach u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeoba.

ÁANTAʼABOʼOB TUMEN LE ANGELOʼOBOʼ

7. ¿Bix áantaʼabik Moisés tumen le angeloʼoboʼ?

7 Le angeloʼoboʼ tu yáantoʼob le máaxoʼob nuʼukt u kaajal Diosoʼ (xok Hebreoʼob 1:7, 14). Jéeobaeʼ yéetel u angeloʼob tu nuʼuktaj Moisés. Koʼox ilik bix tu beetil. Yáaxeʼ «tiʼ Dioseʼ meyajnaj le ángel chíikpaj ichil le junkúul chan cheʼ ku tóochʼbal u kʼáakʼil» utiaʼal u nuʼuktik yéetel u salvartik le israelitaʼoboʼ (Bax. 7:35). U kaʼapʼéeleʼ tiʼ Dioseʼ meyajnaj u angeloʼob utiaʼal u tsʼáaik tiʼ Moisés le Ley kun meyaj utiaʼal u nuʼuktik le israelitaʼoboʼ (Gal. 3:19). U yóoxpʼéeleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Xeen a bis le kaaj tiʼ le kúuchil tin waʼalajtecheʼ. In ángel bíin u bisech» (Éxo. 32:34). Le Bibliaoʼ maʼ tu yaʼalik wa tu yilaj le israelitaʼob le angeloʼob nuʼuktikoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ le bix nuʼuktaʼabikoʼob tumen Moisesoʼ tu yeʼesaj jach tu jaajil letiʼe angeloʼob áantoʼ.

8. ¿Bix áantaʼabik Josué yéetel Ezequías tumen le angeloʼoboʼ?

8 ¿Máax uláakʼ áantaʼab tumen le angeloʼoboʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «u nojchil u j-baʼateloʼob Yuumtsileʼ» tu yáantaj Josué utiaʼal ka u ganart le cananeoʼoboʼ (Jos. 5:13-15; 6:2, 21). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik baʼax úuch le táan u nuʼuktik Ezequías u kaajal Diosoʼ, u soldadoiloʼob Asiriaeʼ tu yóotoʼob kaʼach u xuʼulsoʼob Jerusalén. Chéen baʼaleʼ tiʼ junpʼéeliliʼ áakʼabeʼ «u ángel Yuumtsileʼ bineʼ ka tu kíimsaj ciento ochenta yéetel cinco mil máakoʼob» (2 Rey. 19:35).

9. ¿Baʼax unaj kaʼach u beetik le israelitaʼob kex j-kʼeban máakoʼob nuʼuktikoʼoboʼ?

9 Le angeloʼoboʼ minaʼan u kʼebanoʼob. Pero le máaxoʼob tu yáantoʼoboʼ j-kʼeban máakoʼob. Jeʼex Moiseseʼ juntéenjeakeʼ maʼ tu yaʼalaj wa yéetel u yáantaj Jéeoba ken u jóoʼs jaʼ teʼ tuunichoʼ (Núm. 20:12). Josué xaneʼ tu chʼaʼaj junpʼéel acuerdo yéetel le gabaonitaʼob sin ke u kʼáatik u nuʼuktaj Diosoʼ (Jos. 9:14, 15). Ezequíaseʼ káaj xan u ‹kaʼantal u yich› (2 Cró. 32:25, 26). Letiʼobeʼ j-kʼeban máakoʼob, chéen baʼaleʼ unaj kaʼach u yuʼubaʼal u tʼaanoʼob. Le israelitaʼoboʼ tu tsʼáajoʼob cuenta Jéeoba tsʼaamil le angeloʼob utiaʼal áantik le j-kʼeban máakoʼobaʼ. Jach chíikaʼan u yilaʼal táan u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeoba.

U TʼAAN DIOS NUʼUKTOʼOB

10. ¿Bix nuʼuktaʼabik Moisés tumen u Ley Dios?

10 U Tʼaan Dios nuʼuktoʼob. Kex le tsolnuʼukoʼob tu tsʼáaj Dios tiʼ le israelitaʼoboʼ kʼaj óolaʼan bey u «yaʼalmajtʼaan Moiseseʼ», le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeoba tsʼáa le Ley tiʼ u kaajil Israeloʼ (1 Rey. 2:3). Moisés xaneʼ kʼaʼabéet kaʼach u tsʼoʼokbesik le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ (2 Cró. 34:14). Jeʼex ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka u beet le tabernaculooʼ «tu láaj beetaj jeʼel bix aʼalaʼabiktiʼ[oʼ]» (Éxo. 40:1-16).

11, 12. 1) ¿Baʼax unaj kaʼach u beetik Josué bey xan le reyoʼob nuʼuktik u kaajal Diosoʼ? 2) ¿Bix úuchik u yáantaj u Tʼaan Dios utiaʼal u nuʼuktaʼal u kaajil Israel?

11 Teʼ kʼiinoʼob táan u nuʼuktik Josué le israelitaʼoboʼ tsʼokaʼaniliʼ u tsʼíibtaʼal kaʼach u jaats tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Le beetkeʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ ka u xok «yéetel kʼiin bey yéetel áakʼab» utiaʼal ka u beet mantatsʼ baʼaxoʼob ku yaʼalik (Jos. 1:8). Le reyoʼob nuʼukt xan u kaajal Diosoʼ unaj u xokikoʼob sáamsamal le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ, unaj u beetkoʼob junpʼéel copia tiʼ le Leyoʼ «yéetel ka u tsʼoʼokbes[oʼob] u nuʼukbeʼen tʼaaniloʼob» (xok Deuteronomio 17:18-20).

12 ¿Bix úuchik u yáantaj u Tʼaan Dios utiaʼal u nuʼuktaʼal u kaajil Israel? Koʼox ilik bix úuchik u yáantik Josías. Ka kaxtaʼab ‹u tsʼíibil juʼunil u aʼalmajtʼaan› Moiseseʼ, u secretario Josíaseʼ káaj u xokik. * «Le ka tu yuʼubaj le [rey] baʼax ku yaʼalik u tsʼíibil juʼunil le aʼalmajtʼaanoʼ, tu jataj u nookʼ.» Le baʼax tu xokaʼ le áant u xuʼuls tuláakal le beetbil diosoʼob yaan tu luʼumil Judá yéetel uláakʼ kaajoʼob yaan tu baʼpachoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ tu kʼiinbesaj le Pascua maas xáanchajoʼ (2 Rey. 22:11; 23:1-23). Josías yéetel uláakʼ máaxoʼob tsʼaʼab u nuʼuktoʼob le kaajoʼ tu beetoʼob baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios. Le baʼaxoʼob tu beetaj Josíasoʼ áantajnaj utiaʼal ka beetaʼak baʼax ku yaʼalik Dios tumen le kaajoʼ.

13. ¿Baʼaxten jelaʼan bix nuʼuktaʼabik u kaajal Dios tiʼ le uláakʼ luʼumiloʼoboʼ?

13 Le máaxoʼob nuʼuktik uláakʼ kaajoʼoboʼ maʼatech u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen Dios. Jeʼex le máaxoʼob nuʼuktik u kaajil Canaán bey xan u kajnáaliloʼoboʼ jach píitmáanjaʼan kʼaasil baʼax ku beetkoʼob. Ku núupchitaloʼob yéetel u láakʼtsiloʼob, yéetel baʼalcheʼob, yéetel u yéet xiibiloʼob wa u yéet koʼoleliloʼob, ku adorartikoʼob maʼ jaajil diosoʼobiʼ yéetel ku kʼubik u paalaloʼob tiʼ yaanal diosoʼob (Lev. 18:6, 21-25). U kaajil Israeleʼ aʼalaʼantiʼob bix unaj u pʼáatloʼob limpioil, chéen baʼaleʼ le máaxoʼob nuʼuktik u kaajil Babilonia yéetel Egiptooʼ maʼatech (Núm. 19:13). Jeʼex k-ilkoʼ u kaajal Dioseʼ jach kanáantaʼan kaʼach tumen le máaxoʼob nuʼuktikoʼ. Maʼalob le adoración ku tsʼáaikoʼob tiʼ Diosoʼ, limpio u wíinkliloʼob yéetel maʼatech u núupkʼebantaloʼob. Jach chíikaʼan u yilaʼal táan u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeoba.

14. ¿Baʼaxten xuʼul u kʼamik Jéeoba jujuntúul máaxoʼob nuʼuktik u kaajal?

14 Maʼ tuláakal le reyoʼob beet baʼax ku yaʼalik Dios utiaʼal u nuʼuktikoʼob u kaajaloʼ. Yanoʼobeʼ maʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼaloʼob tumen u kiliʼich muukʼiʼ, u angeloʼob mix tumen u Tʼaaniʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu castigartoʼob wa tu tsʼáaj u jeeloʼob (1 Sam. 13:13, 14). Chéen baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj juntúul máax minaʼan u kʼeban utiaʼal nuʼuktik u kaajal.

JÉEOBAEʼ TU YÉEYAJ MÁAX MINAʼAN U KʼEBAN UTIAʼAL NUʼUKTIK U KAJAL

15. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj le profetaʼob yoʼolal máax kun nuʼuktik u kaajal Diosoʼ? 2) ¿Máax u «Nojchil» u kaajal Dios?

15 Desde úuchjeakileʼ Jéeobaeʼ u yaʼalmaj yaan u tsʼáaik juntúul máax minaʼan u kʼeban utiaʼal nuʼuktik u kaajal. Juntéenjeakeʼ Moiseseʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ: «Yuumtsil a [Dioseʼexeʼ] bíin u beet u jóokʼol ichileʼex juntúul [profeta] jeʼel bix tenaʼ, unaj a wuʼuyajtʼantikeʼex» (Deu. 18:15). Isaías xaneʼ tu yaʼalaj yaan u tsʼaʼabal juntúul máax «utiaʼal u méekʼtáan» (Isa. 55:4). Danieleʼ tu tsʼíibtaj xaneʼ le Mesíasoʼ yaan u kʼuchul u beetuba «le nojochil junpáaykuntaʼanoʼ» (Dan. 9:25). Ka máan kʼiineʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj letiʼ u «Nojchil» u kaajal Dios (xok Mateo 23:10). U disipuloʼob Jesuseʼ tu tsaypachtoʼob tumen u yojloʼobeʼ Jéeoba tsʼaamil (Juan 6:68, 69). ¿Baʼaxten le disipuloʼoboʼ jach u yojloʼob Jesucristo tsʼaʼan tumen Jéeoba utiaʼal nuʼuktik u kaajal?

16. ¿Baʼax eʼesik Jesuseʼ tu kʼamaj u kiliʼich muukʼ Dios?

16 Jesuseʼ tu kʼamaj u kiliʼich muukʼ Dios. Ka okjaʼanaj Jesuseʼ, Juaneʼ «tu yilaj u yéemel u kiliʼich muukʼ Dios bey juntúul paloma ku taal tu yóokʼoleʼ». Jach táant u tsʼoʼokol u yokjaʼeʼ, «péeksaʼab tumen le kiliʼich muukʼ utiaʼal ka xiʼik teʼ desiertooʼ» (Mar. 1:10-12). Le kuxaʼan way Luʼumoʼ u kiliʼich muukʼ Dios áant utiaʼal u kaʼansaj yéetel u beetik milagroʼob (Bax. 10:38). Letiʼe kiliʼich muukʼ áant utiaʼal u yeʼesik jatsʼuts modos jeʼex yaabilaj, kiʼimak óolal yéetel fe (Juan 15:9; Heb. 12:2). Tiʼ tuláakal le máaxoʼob nuʼukt u kaajal Diosoʼ chéen Jesús béeychaj u jach eʼesik bix u meyaj le kiliʼich muukʼoʼ.

¿Bix áantaʼabik Jesús tumen le angeloʼob ka tsʼoʼok u yokjaʼoʼ? (Ilawil xóotʼol 17)

17. ¿Bix áantaʼabik Jesús tumen le angeloʼoboʼ?

17 Jesuseʼ áantaʼab tumen le angeloʼoboʼ. Jach maʼ úuch okjaʼanakeʼ «taal le angeloʼoboʼ ka joʼopʼ u tsʼáaikoʼob baʼax kʼaʼabéet tiʼ» (Mat. 4:11). Jujunpʼéel horaʼob antes u kíimileʼ «chíikpaj juntúul angeleʼ ka tu muʼukʼaʼankúuntaj u yóol» (Luc. 22:43). Jesuseʼ u yojel kaʼacheʼ wa ku kʼaʼabéettaleʼ, Jéeobaeʼ yaan u túuxtik u angeloʼob áantik (Mat. 26:53).

18, 19. Le bix úuchik u kaʼansaj Jesús yéetel le bix kuxlajikoʼ, ¿bix tu yeʼesil nuʼuktaʼab tumen u Tʼaan Dios?

18 Jesuseʼ nuʼuktaʼab tumen u Tʼaan Dios. Desde ka káaj u kʼaʼaytaj tak le ka kíimsaʼaboʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen u Tʼaan Dios (Mat. 4:4). Le taʼaytak u kíimiloʼ tu chʼaʼchiʼitaj jujunpʼéel profecíaʼob tu yoʼolal le Mesíasoʼ (Mat. 27:46; Luc. 23:46). Chéen baʼaleʼ u nuuktakil le religionoʼoboʼ maʼ beyoʼob jeʼex Jesuseʼ. Letiʼobeʼ wa ku yilkoʼob u Tʼaan Dios ku bin tu contra le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ maʼatech u kʼamkoʼob. Utiaʼal u yeʼesik Jesús maʼ maʼalob le baʼax ku beetkoʼoboʼ, tu chʼaʼchiʼitaj le baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíibaʼ: «Le máakoʼobaʼ yéetel u chiʼobeʼ ku yeʼeskoʼobten tsiikil, baʼaleʼ u puksiʼikʼaloʼobeʼ jach náachchajaʼan tiʼ teen. Chéen kunel u seguer u adorartikenoʼob, tumen chéen tiʼ máakoʼob u taal le baʼaxoʼob ku kaʼanskoʼoboʼ» (Mat. 15:7-9). Jéeobaeʼ jach junpuliʼ maʼ tu yéeyik máakoʼob ka u nuʼuktoʼob u kaajal wa maʼ tu beetkoʼob baʼax ku yaʼalik u Tʼaan.

19 Tiʼ Jesuseʼ meyajnaj u Tʼaan Dios ka tu kaʼansaj le máakoʼoboʼ. Le ka beetaʼab wa baʼax kʼáatchiʼil tiʼ tumen u nuuktakil le religionoʼob chéen utiaʼal u yilkoʼob baʼax jeʼel u núukikeʼ, Jesuseʼ maʼ chéen tu yaʼalaj baʼax ku tuklikiʼ, baʼaxeʼ tu chʼaʼchiʼitaj baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ (Mat. 22:33-40). Jesuseʼ jeʼel u páajtal kaʼach u tsikbaltik bix u kuxtal teʼ kaʼan wa bix beetaʼabik tuláakal baʼax yaan way yóokʼol kaabeʼ. Chéen baʼaleʼ tumen u yaabiltmaj baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dioseʼ u kʼáat kaʼach u tsikbalt tiʼ le máakoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ. Letiʼeʼ «tu jeʼekʼabtaj u tuukuloʼob utiaʼal ka u naʼatoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ» (Luc. 24:32, 45).

20. 1) ¿Bix nojbeʼenkúuntaʼabik Jéeoba tumen Jesús? 2) ¿Baʼaxten Jesuseʼ maʼ bey jeʼex Herodes Agripa Primerooʼ?

20 Yoʼolal bix jatsʼutsil u kaʼansaj Jesuseʼ le máakoʼoboʼ pʼáat jaajap u chiʼob. Kex beyoʼ mix juntéen tu nojbaʼalkúuntuba, tumen tiʼ Jéeoba u taal le baʼax tu kaʼansoʼ (Luc. 4:22). Juntéeneʼ juntúul ayikʼal máakeʼ tu yóotaj u alabart Jesús, tu yaʼalajtiʼ: «Utsul j-Kaʼansaj». Jesús túuneʼ yéetel kabal óolal tu yaʼalajtiʼ: «¿Baʼaxten ka waʼalik utsen? Mix máak uts, chéen Dios» (Mar. 10:17, 18). Óoliʼ ocho años úuchuk lelaʼ, káaj u gobernartaʼal u kaajil Judea tumen Herodes Agripa Primero. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ bey jeʼex Jesuseʼ, tumen ka beetaʼab junpʼéel nojoch kʼiinbesajeʼ Herodeseʼ tu «búukintaj u jalaʼach nookʼ». Le ka ilaʼab tumen le máakoʼoboʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼob: «¡Le máax ku tʼaanaʼ maʼ juntúul wíinikiʼ, juntúul dios!». Herodeseʼ jach utschaj tu tʼaan baʼax aʼalaʼabtiʼ. ¿Baʼax úuch úuchik u nojbaʼalkúuntkuba? «Jach teʼ súutuk jeʼeloʼ loobiltaʼab Herodes tumen u ángel Jéeoba, tumen maʼ tu tsʼáaj nojbeʼenil tiʼ Diosiʼ; letiʼ túuneʼ jaantaʼab tumen x-nookʼol, ka túun kíimi.» (Bax. 12:21-23.) Jéeobaeʼ jach junpuliʼ maʼ tu yéeyik Herodes utiaʼal nuʼuktik u kaajal. Jesuseʼ jach tu yeʼesaj Jéeoba yéeymil utiaʼal u nuʼuktik u kaajal, mantatsʼ tu nojbeʼenkúuntaj yéetel tu yeʼesaj Jéeoba u maas nojchil ichil tuláakal le ku nuʼuktajoʼoboʼ.

21. ¿Baʼax ken k-xakʼalt teʼ xook ku segueroʼ?

21 Jéeobaeʼ maʼ tu yéeyaj Jesús utiaʼal u nuʼuktik u kaajal chéen wa jaypʼéel añosiʼ. Ka tsʼoʼok u kaʼa kuxtaleʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Tsʼoʼok u tsʼaʼabalten tuláakal páajtalil teʼ kaʼanoʼ bey xan way Luʼumeʼ. [...] Yéetel, ¡ileʼex!, tiʼ yanen ta wéeteleʼex tak teʼ kʼiinoʼob táan u kʼuchul u xuul yóokʼol kaaboʼ» (Mat. 28:18-20). Chéen baʼaleʼ, ¿bix jeʼel u béeytal u nuʼuktik Jesús u kaajal Dios wa tiaʼan teʼ kaʼanoʼ? ¿Máaxoʼob ken u yéey Jéeoba way Luʼum utiaʼal ka u yáantoʼob Jesús u nuʼukt u kaajaloʼ? ¿Bix jeʼel u yojéeltik u kaajal Dios máaxoʼob tsʼoʼok u yéeyaʼaloʼob utiaʼal nuʼuktikeʼ? Lelaʼ yaan k-xakʼaltik teʼ xook ku segueroʼ.

^ xóot’ol 12 Maʼ xaaneʼ jach letiʼe baʼax tu tsʼíibtaj Moisesoʼ.