1, 2. Nyalo bedo ni joote Yesu ne penjore wach mane ka ne osedok e polo?

JOLUP Yesu ochung’ e God Zeituni ka ging’iyo polo. Gia mana neno Yesu ma en ruodhgi kendo osiepgi ka iting’o malo kendo ka boche polo ime. (Tich 1:9, 10) Kuom higni ariyo kama, Yesu nosebedo ka puonjogi, jiwogi kendo tayogi. Koro to osedok e polo. Ne gidhi timo nang’o?

² Noyudo Yesu osechiko jolupne kama: “Ubiro yudo teko ka roho maler obiro kuomu, mi unubed jonenona e Jerusalem, kod Judea duto, gi Samaria, kendo nyaka kuonde maboyo mogik e tung’ piny.” (Tich 1:8) Ere kaka ne gidhi timo tijno ma gitieke? Yesu nosingonegi ni ne gidhi yudo roho maler. (Tich 1:5) Kata kamano, mondo gilend e piny mangima, nyaka ne gibed gi chenro maber kod ng’at ma tayo tijno. E kinde ma chon, Jehova ne tiyo gi chwo moko mondo ota joge e yo mochanore maber. Mano ne nyalo miyo jootego openjre niya: ‘Be dibed ni Jehova dhi yiero jatelo machielo?’

3. (a) Ka ne Yesu osedok e polo jootene notimo yiero mane mapek? (b) En ang’o ma wadwaro nono e sulani?

³ Kapok jumbe ariyo orumo bang’ Yesu dok e polo,  jootego ne onono ndiko kendo lemo mondo Nyasaye otagi, kae to ne giyiero Mathia mondo okaw kar Judas Iskariot kaka jaote mar 12. (Tich 1:15-26) Ang’o momiyo yiero jaote mar 12 ne en gima duong’ kuomgi kendo duong’ e wang’ Jehova? Mathia ne dhi pong’o bugo ma Judas noweyo. * Yesu noyiero jolupne mondo gibi gitim migawo moro makende e riwruok mar oganda Nyasaye, to ok ni mondo gibed mana joma tiyo kode e tij lendo kende. En tich mane ma ne gidhi timo to ere kaka Jehova ne dhi konyogi kotiyo gi Yesu? Be nitie chenro moro amora machal gi mano ma jotich Nyasaye tiyogo e kindegi? To ere kaka wanyalo ‘bedo ka waparo joma tayowa,’ to ahinya ahinya “jatich mogen kendo mariek”?—Hib. 13:7; Mat. 24:45.

4. En tich mane ma joote kod jodongo mamoko notimo e kinde Jokristo mokwongo?

⁴ Chieng’ Pentekost higa mar 33 joote nochako tayo weche e kanyakla mar Jokristo mokwongo. E odiechiengno, “Petro ne ochung’ gi ji Apar Gachielgo” kae to opuonjo Jo-Yahudi kod joma nodonjo e din mar Jo-Yahudi adiera ma ne dhi reso ngimagi. (Tich 2:14, 15) Thoth jogo norwako puonjgo ma gibedo Jokristo. Bang’ mano, Jokristogo ne odhi “nyime luwo puonj mag joote.” (Tich 2:42) Joote e ma ne ng’ado kaka ne itiyo gi pes kanyakla. (Tich 4:34, 35) Nikech tich maduong’ ma ne gitiyo ne en konyo ji mondo obed gi winjruok maber gi Nyasaye, ne giwacho niya: “Wabiro chiwore chuth ne lamo kod tij puonjo wach.” (Tich 6:4) E wi mano, ne giyiero Jokristo molony mondo odhi oland injili e alwora mopogore opogore. (Tich 8:14, 15) Kaka kinde ne medo kalo, jodongo mamoko mowal notiyo kanyachiel gi joote e chopo dwaro mag kanyakla. Ka giduto gitiyo kaka bura matayo, ne gichiko kaka ne onego otim gik moko e kanyakla duto.—Tich 15:2.

5, 6. (a) Roho maler nokonyo owete manie bura matayo nade? (Ne picha manie chak sulani.) (b) Ere kaka malaike nokonyo bura matayo? (c) Ere kaka Wach Nyasaye nokonyo bura matayo?

⁵ Jokristo mokwongo nong’eyo ni Jehova e ma ne chiko bura matayo kotiyo gi jatendgi ma en Yesu Kristo. Ang’o momiyo ne ginyalo bedo gadier kuom wachno? Mokwongo, roho maler e ma ne chiko bura matayo. (Joh. 16:13) Kata obedo ni Jokristo duto mowal noyudo roho maler, en mana ni rohono nokonyo joote gi jodongo moko ma ne ni Jerusalem mondo ochop migawo ma ne gin-go mar tayo kanyakla. Kuom ranyisi, e higa mar 49, roho maler nokonyo bura matayo mondo ong’ad paro mowinjore e wi wach tero ji nyange. Kanyakla duto noluwo paro ma bura matayo nochiwo e wi wachno, kendo mano nomiyo gimedo “gurore e yie kendo kwan-gi ne medore pile ka pile.” (Tich 16:4, 5) Yo ma bura matayo nolosogo wachno nonyiso maler ni owetego ne nigi nyak mar roho kaka hera kod yie.—Tich 15:11, 25-29; Gal. 5:22, 23.

⁶ Mar ariyo, malaike nokonyo owete ma ne nie bura matayo. Ka ne pok obatis Kornelio mobedo Jakristo mokwongo ma ne ok oter nyange, malaika moro nonyise ni oor jomoko mondo odhi oluongne Petro. Ka ne Petro oseyalo ne Kornelio kaachiel gi joode,  ne giyudo roho maler kata obedo ni ne gin joma ok oter nyange. Mano nomiyo joote kod owete mamoko oyie ni kata joma ok oter nyange bende Nyasaye ne oserwako mondo obed e kanyakla mar Jokristo. (Tich 11:13-18) E wi mano, malaike bende nokonyo e tij lando wach maber. (Tich 5:19, 20) Mar adek, Wach Nyasaye notayo owete ma ne nie bura matayo. Owetego ne luwo kaka Ndiko ne chikogi e wach moro amora ma ne ging’ado, bed ni ne en wach motudore gi puonj mag Jokristo kata yo ma ne onego otago kanyakla.—Tich 1:20-22; 15:15-20.

7. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Yesu e ma ne tayo kanyakla mar Jokristo mokwongo?

⁷ Kata obedo ni bura matayo e ma ne tayo kanyakla duto e kinde Jokristo mokwongo, ne ging’eyo maler ni Yesu Kristo e ma ne en Jatendgi. Jaote Paulo nondiko ni “[Kristo] nochiwo jomoko obed joote.” Nomedo wacho kama: “Weuru mondo kuom hera, wadong e weche duto kuom jalno ma en wich, tiende ni, Kristo.” (Efe. 4:11, 15) Jopuonjrego ne ok luongre gi nying jaote moro amora, to ne giluongore ni ‘Jokristo ka luwore gi dwach Nyasaye.’ (Tich 11:26) Paulo nowacho ni ne dwarore ni Jokristo omak motegno gik ma joote gi chwo mamoko ma ne tayo ne puonjogi ka gitiyo gi Ndiko. Kata kamano, nomedo wacho kama: “Daher ni ung’e ni wi dichwo ka dichwo [moriwo nyaka owete manie bura matayo] en Kristo; . . . kendo wi Kristo en Nyasaye.” (1 Kor. 11:2, 3) Yesu Kristo e ma ne tayo kanyakla ka en bende itaye gi Jehova Nyasaye.

8, 9. En migawo mane maduong’ ma Owadwa Russell ne nigo?

⁸ Kochakore e higa mar 1870, Owadwa Charles Taze Russell kaachiel gi jowetene mamoko notimo kinda mondo gidwok lamo madier. Mondo giland adiera manie Muma e dhok mopogore opogore, ne giloso riwruok miluongo ni Zion’s Watch Tower Tract Society e higa mar 1884, kendo Owadwa Russell e ma nochung’ ne riwruogno. * Owadwa Russell ne puonjorega Muma gi kinda ahinya kendo noelo puonj mag miriambo kaka, nyasaye ma nyadidek kod chuny ma ok tho. Nofwenyo ni duok Kristo ne ok en mineno gi wang’ dhano, kendo ni ‘kinde ma ne oket ne ogendni’ ne dhi rumo e higa mar 1914. (Luka 21:24) Owadwa Russell notiyo gi thuolone, tekone, kod pesane mondo oland ne jomamoko adieragi. Onge kiawa ni Jehova kaachiel gi Yesu Kristo ma e wi kanyakla, notiyo gi Owadwa Russell e tayo tijego duto.

⁹ Owadwa Russell ne ok dwar ni dhano omiye duong’. Nondiko kama e higa mar 1896: “Ok wadwar ni ng’ato ang’ata omiwa duong’ nikech gik ma wandiko, to bende ok wadwar ni ng’ato oluongwa ni Reverend kata Rabi. Bende ok wadwar ni oluong ng’ato ang’ata ni jolupwa.” Bang’e, nowacho niya: “Tijni ok en mar dhano.”

10. (a) Yesu noyiero “jatich mogen kendo mariek” karang’o? (b) Ler ane pogruok mantie e kind Bura Matayo kod Watch Tower Society?

¹⁰ Owadwa Russell notho e higa 1916, to e higa mar 1919, Yesu noyiero “jatich mogen kendo mariek.” Ang’o momiyo noyiere? Noyiere mondo omi jood Yesu ‘chiemo e kinde mowinjore.’ (Mat. 24:45) Kata mana e hignigo, grup mar owete moko mowal ma ne tiyo e ofis  maduong’ ma ne ni Brooklyn, New York, ne iko kendo pogo chiemb chuny ne jolup Yesu. Ka nochopo higni mag 1940, ne ochak ti gi wach ma watiyogo ni “bura matayo” e bugewa kiwuoyo kuom Watch Tower Bible and Tract Society. Kata kamano, ka nochopo higa mar 1971, nonyis maler ni Bura Matayo ne ok en Watch Tower Society. Kar mano, Watch Tower Society ne konyo e weche motudore gi sirkal. Chakre kindeno, owete ma ne nie Bura Matayo ne gin joma owal gi roho maler kendo tij tayo Watch Tower Society koro ne en migawo ma ne giweyo ne owete mamoko. Gie kindegi, owete mowinjore manie kueth mar “rombe mamoko” osebedo ka tayo weche motudore gi Watch Tower Society kod riwruoge mamoko ma oganda mar Jehova tiyogo mondo owete manie Bura Matayo oket pachgi duto e chiwo puonj ma konyowa rito winjruokwa gi Nyasaye. (Joh. 10:16; Tich 6:4) Ohinga mar Jarito ma Julai 15, 2013 nowacho ni “jatich mogen kendo mariek” en grup matin mar owete mowal ma loso Bura Matayo.

11. Ere kaka Bura Matayo tiyo?

¹¹ Owete manie Bura Matayo ng’adoga paro ka giduto gin kanyachiel. E yo mane? Owetego bedoga gi romo juma ka juma mondo giwuo e wi weche mopogore opogore kendo mano miyo gisiko ka gin winjruok maber e kindgi. (Nge. 20:18) Higa ka higa owetego wilorega e migawo mar bedo jakom nikech onge moro amora kuomgi mikwano ni duong’ moloyo jowetene. (1 Pet. 5:1) Owete manie komiti auchiel manie e bwo Bura Matayo bende wiloga jakom higa ka higa. Onge owadwa moro amora manie Bura Matayo ma neno ni otelo ne owete mamoko. Moro ka moro kuom owetego gin jokanyo mar od ruoth kendo gin bende gichamo chiemb chuny moiknwa kendo giluwo kaka jatich mogen tayowa.

12. Nikech owete manie Bura Matayo gin dhano morem, mano miyo wapenjore penjo mage?

¹² Owete manie Bura Matayo gin dhano morem. Omiyo, samoro ginyalo lero weche moko manie Muma e yo ma ok kare kendo ginyalo both seche ma gichiwo paro ma nyiso kaka onego ota kanyakla. Buk miluongo ni Watch Tower Publications Index nigi wich ma wacho ni “Beliefs Clarified,” ma lero lokruoge ma wasetimo e wi puonj magwa chakre higa mar 1870 kaluwore gi nonro mosetim e Ndiko. En adier ni Yesu ne ok owacho ni jatichne mogen ne dhi chiwo chiemb chuny molos e yo makare chuth. Omiyo wanyalo dwoko nade penjo ma Yesu nopenjo ni, “Ng’ano ma kuom adier e jatich mogen kendo mariek?” (Mat. 24:45) Ang’o momiyo wan gadier ni Bura Matayo e jatijno? We wane ane dwoko mar penjono ka watiyo gi weche adek ma nokonyo bura matayo e kinde Jokristo mokwongo.

13. Ere kaka roho maler osebedo ka konyo Bura Matayo?

¹³ Gima nyiso ni roho maler tayogi. Roho maler osekonyo owete manie Bura Matayo mondo owinj tiend weche moko manie Ndiko ma chon ne ok winjre maler. Kuom ranyisi ne ane moko kuom puonj ma oseler tiendgi ma yudore e buk ma nonyiswa e paragraf mar 12. Donge en adier ni onge dhano moro amora ma onego opakre ni en e ma owinjore yudo duong’ nikech ‘gik matut mag Nyasayego’? (Som 1 Jo-Korintho 2:10.) Bura Matayo nigi paro kaka ma  jaote Paulo ne nigo ka nondiko niya: “Gigo bende wayalo, ok gi weche mipuonjo kuom riekni mag dhano, to gi weche ma roho maler puonjo.” (1 Kor. 2:13) Jotich Nyasaye nobedo e mudho kuom higni mang’eny e kinde ma joma nong’anyo ne adiera ne lando puonj mag miriambo. Omiyo, donge en adier ni roho maler e ma osekonyo Bura Matayo e lero adiera mag Muma e yo maler kamano chakre higa mar 1919?

14. Kaluwore gi Fweny 14:6, 7, malaike osekonyo nade jotich Nyasaye e kindewagi?

¹⁴ Gik ma nyiso ni malaike konyo Bura Matayo. Bura Matayo nigi ting’ mar tayo tij lando wach maber ma owete gi nyimine mokalo milion aboro timo e piny mangima. Ang’o mosemiyo tijno otimore e yo maber? En nikech malaike konyo e tijno. (Som Fweny 14:6, 7.) Nitie kinde ma malaike osetayo jolendo moko mondo olim joma osebedo ka lemo mondo Nyasaye okonygi ging’e dwache. * Tij lendo kod puonjo ji osemedore e okang’ ma malo ahinya kata mana e pinje ma ji kwedoe tijwa. Mano osenyalore nikech malaike konyowa e tijno.

15. En pogruok mane ma nitie e kind Bura Matayo kod jotend dinde mag miriambo? Chiw ane ranyisi.

¹⁵ Wach Nyasaye tayogi. (Som Johana 17:17.) Ne ane gima notimore e higa mar 1973. Gaset mar The Watchtower ma Jun 1, 1973 nopenjo kama: “Be . . . joma ok dwar weyo madho ndawa owinjore obatisi?” Dwoko ne en  niya: “Ndiko nyiso maler ni ok owinjore obatisgi.” Gasedno noketo ndiko mopogore opogore ma ne nyiso maler gimomiyo inyalo gol e kanyakla ng’at ma ne ok dwar weyo madho ndawa. (1 Kor. 5:7; 2 Kor. 7:1) Gasedno nowacho kama: “Chikno ok owuok kuom dhano ma temo chuno jowetene mondo otim kaka odwaro. Chikno owuok kuom Nyasaye ma nyisowa dwache kokalo kuom Wachne mondikonwa.” Be nitie din moro amora moikore luwo chuth kaka Wach Nyasaye tayogi kata ka timo kamano dhi bedo matek ne jomamoko ma gilemogo? Buk moro ma wuoyo e wi dinde e piny Amerka wacho kama: “Jotend dinde mag Jokristo oseloko puonj maggi kinde ka kinde mondo oluwre gi kaka joma dhi e dindegigo dwaro kod ma ji mang’eny e piny oyiego.” Ka owete manie Bura Matayo oyie luwo kaka Wach Nyasaye tayogi to ok pach dhano, donge mano nyiso maler ni Jehova e ma tayo joge e kindegi?

16. Achiel kuom yore ma wanyalo parogo owete manie Bura Matayo en mane?

¹⁶ Som Jo-Hibrania 13:7. Muma jiwowa ni ‘wabed ka waparo joma tayowa.’ Omiyo, yo achiel ma wanyalo nyisogo ni waparo joma tayowa en ka walemo ne owete manie Bura Matayo. (Efe. 6:18) Sama walemo wanyalo paro migawo ma gin-go mar chiwo chiemb chuny, mar tayo tij lando wach maber e piny mangima, kod kaka gichano mondo oti gi chiwo ma owete ogolo. Adier, onego walemnegi gi kinda.

17, 18. (a) Ere kaka wanyalo nyiso ni watiyo kanyachiel gi Bura Matayo? (b) Wanyiso nade ni wariwo jatich mogen kod Yesu lwedo sama watimo tij lendo?

¹⁷ Yo machielo ma wanyalo nyisogo ni waparo Bura Matayo en kuom luwo kaka otayowa. Bura Matayo tayowa kokalo kuom bugewa, chokruoge mag kanyakla, kaachiel gi chokruogewa madongo. Bende, gin e ma gipwodho jorit-alwora, to jorit-alwora e ma pwodho jodong-kanyakla. Jorit-alwora kod jodong-kanyakla bende nyiso ni giparo Bura Matayo kuom luwo weche ma chiko kaka onego gita kanyakla. Waduto wachiwo luor ne Jatendwa ma en Yesu kuom bedo joma bolore ne chwo ma oketo mondo otawa.—Hib. 13:17.

¹⁸ Waparo Bura Matayo bende kuom tiyo tij lendo gi kinda. Paulo nojiwo Jokristo mondo giluw yie mar joma tayogi. Jatich mogen osenyiso yie maber kuom bedo gi kinda mar lando wach maber mar Pinyruoth. Be dibed ni in achiel kuom rombe mamoko ma riwo owete mowal lwedo e tich maduong’ni? Mano kaka ibiro bedo mamor winjo ka Yesu wachoni niya: ‘E okang’ ma ne itimogo gigi ne ng’at matinie mogik kuom owetenagi, nitimona.’—Mat. 25:34-40.

19. Ang’o momiyo ing’ado mar luwo Jatendwa Yesu?

¹⁹ Yesu ne ok ojwang’o jolupne ka ne odok e polo. (Mat. 28:20) En owuon noneno kaka roho maler, malaike, kod Wach Nyasaye nokonye mondo ota tij lendo ka ne en e piny. Omiyo, en bende okonyo jatich mogen kotiyo gi gik moko adekgo. Owete manie Bura Matayo “siko ka luwo Nyarombo kamoro amora ma odhiyoe.” (Fwe. 14:4) Wan bende waluwo Jatendwa Yesu ka wadhi nyime luwo kaka gitayowa. Machiegnini, Yesu biro tayowa koterowa e ngima mochwere. (Fwe. 7:14-17) Onge dhano moro amora ma jatelo ma nyalo singonwa gima kamano!