1, 2. (a) Nĩ ũndũ wĩva Yeova ũtũvuanĩsye? (b) Ĩandĩko ya Isaia 46:10, 11 na 55:11 yĩtũĩkĩĩthĩtye kyaũ?

MŨSOA wa mbee vyũ Mbivilianĩ nĩ mũsoa mũkuvĩ ĩndĩ wĩ ndeto ngito. Waĩtye: “Mwambĩlĩlyonĩ Ngai nĩwatw’ĩkĩthisye matu na nthĩ.” (Mwa. 1:1) Nĩ w’o kana twĩ na ũmanyi mũnini wa syĩndũ mbingĩ ila syoombiwe nĩ Ngai, ta yayaya, kyeni, na ũla vinya wĩtawa gravity. Na kĩlungu kya wũmbi kĩla twonete nĩ kĩnini mũno. (Mũta. 3:11) Ĩndĩ Yeova nũtũvuanĩsye kĩeleelo kyake kwa nthĩ na kwa andũ. Oombie nthĩ yĩ nzeo na oomba andũ na mũvw’ano wake, na amanenga ĩ nthĩ matanĩe kwĩkala vo. (Mwa. 1:26) Maaĩle kũtw’ĩka syana syake, nake Yeova ayĩthĩwa Ĩthe woo.

² Kĩlungu kya katatũ kya ĩvuku ya Mwambĩlĩlyo nĩkĩeleetye kana kĩeleelo kĩu kya Yeova nĩkyavĩngĩĩsiwe. (Mwa. 3:1-7) Ĩndĩ thĩna ũsu walikile ti thĩna waĩ ũtonya kũema Yeova. Vai mũndũ ũtonya kũsiĩĩa Yeova ndakeanĩsye kwenda kwake. (Isa. 46:10, 11; 55:11) Kwoou no twĩkale tũte na nzika nongi kana Yeova akeanĩsya kĩeleelo kyake ate kũselewa o na vanini!

3. (a) Nĩ ũw’o wĩva wa vata ũtonya kũtũtetheesya kũelewa ũvoo ũla wĩ Mbivilianĩ? (b) Twĩneenea maũndũ asu ĩvindanĩ yĩĩ nĩkĩ? (c) Twĩneenea makũlyo meva?

³ Vate nzika, nĩtwĩsĩ ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ ĩũlũ wa kĩeleelo kya Ngai kwa nthĩ ĩno na kwa andũ, na ĩũlũ wa kĩanda kya vata mũno kĩla Yesũ Klĩsto ũkwatĩĩe nthĩnĩ wa kwĩanĩw’a kwa kĩeleelo kĩu kya Ngai. Maũndũ asu nĩ ma vata mũno na no kwĩthĩwa no mo maĩ  ma mbee kũmanya ĩla twambĩĩe kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai. Kwoou nũseo o naitũ tũkatetheesya andũ ala me na ngoo nzeo mamanye maũndũ asu ma vata. Ĩvindanĩ yĩĩ tũũsoma ĩsomo yĩĩ, tũendeee kũtata ũndũ tũtonya tũthokye andũ aingĩ vyũ moke ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Klĩsto. (Luka 22:19, 20) Ala makoka nĩmakamanya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa kĩeleelo kya Ngai. Kwoou tũmĩthenyanĩ tũũ tũtiele ũmbano ũsu ũtanavika, nĩvaĩlĩte tũkasũanĩa ĩũlũ wa makũlyo mana tũtonya kũtũmĩa kũtetheesya ala twĩmanyĩasya Mbivilia namo, vamwe na angĩ ala me ngoo nzeo methĩwe na wendi wa kũmbana naitũ ũmbanonĩ ũsu. Twĩneenea makũlyo aa atatũ: Ngai aĩ na kĩeleelo kĩva kuma mwambĩĩonĩ kwondũ wa nthĩ na andũ? Thĩna walikĩile va? Na nĩkĩ nthembo ĩla Yesũ waumisye ya wovosyo nĩyo ĩtumaa kĩeleelo kya Ngai kĩanĩa?

4. Nĩ kwa nzĩa yĩva wũmbi ũtavanasya ũtheu mũtisu wa Yeova?

⁴ Yeova nĩ Mũmbi wa ũsengy’o na wa ũkĩwa. Kyonthe kĩla woombie akyũmbie na ũĩ wĩ ĩũlũ mũno ũtakesa kũvikĩwa nũũ kana ũũ. (Mwa. 1:31; Yel. 10:12) Twĩmanyĩasya kyaũ twasisya ũndũ syĩndũ ila syoombiwe syanakavĩte na ũndũ syoombiwe na mũvango? Twasisya syĩndũ ila syoombiwe, nĩtũseng’aa mũno twoona kana syonthe, o na ila nini, ikwatĩĩe vandũ va vata. Kwa ngelekany’o, we nũũ ũtaseng’aa asoma ĩũlũ wa tũla twĩndũ tũnini tũseũvĩtye mwĩĩ wa mũndũ (cells), kana oona kaũkenge kasyaiwe, kana eeloela sua yĩithũa? Tũtanĩaa syĩndũ isu nũndũ twoombiwe tũtonya kũsisya kĩndũ kyanake tũkamanya nĩ kyanake ki.—Soma Savuli 19:1; 104:24.

5. Yeova eekie ata nĩ kana maũndũ mekĩke na mũvango nthĩnĩ wa wũmbi wake?

⁵ Twasisya wũmbi nĩtwonaa kana kyonthe kĩla Yeova waaũmba nĩwakĩkĩĩe mĩvaka ĩla kyaĩle kũatĩĩa. Mĩao ĩla waseũvisye ya mwĩkalĩle vamwe na mĩvaka ĩla weekĩĩie syĩndũ ila woombie, nĩyo ĩtumaa maũndũ onthe vala mavika mekĩka na mũvango. (Sav. 19:7-9) Kwoou kĩla kĩndũ kyoombiwe kĩ vala kĩthĩawa kĩkwatĩĩe, na kĩ wĩa ũla kyanengiwe kĩeleelonĩ kya Ngai. Yeova nĩwe ũtusaa ũndũ syĩndũ ila woombie syaĩle kũthũkũma iteũvĩngĩĩsana. Kwa ngelekany’o, mwĩao ũmwe Yeova weekĩie syĩndũnĩ ila woombie (law of gravity) nĩw’o ũtumaa nthĩ ĩtatiana na yayaya, o na nĩw’o ũtumaa kĩw’ũ kya ũkanga kyũka na kũthi. Na mwĩao ũsu ũte vo, andũ na syĩndũ ila syĩ kũũ nthĩ syĩkala ilelete nzevenĩ na iyĩsa kũlũma vandũ vamwe o na ikenda. Keka ti va mĩao na mĩvaka ĩla Yeova weekĩie, syĩndũ syonthe ila syoombiwe, o na vamwe na andũ, iyĩkalĩkya. Vate nzika, mũvango ũsu mũseo wĩ wũmbinĩ wĩonany’a kana Ngai aĩ na kĩeleelo ĩla woombaa nthĩ na andũ. Kwoou ĩkũlyo nĩ atĩĩ: Ĩla tũũtavany’a, no tũtetheesye andũ makamanya kana ve ũla watumie vethĩwa ve mũvango mũseo ta ũsu wũmbinĩ?—Ũvu. 4:11.

6, 7. Nĩ mĩthĩnzĩo ĩmwe yĩva Yeova wanengie Atamu na Eva?

⁶ Kĩeleelo kya Yeova kya mbee kyaĩ andũ mekale tene na tene vaa nthĩ. (Mwa. 1:28; Sav. 37:29) Nũndũ wa ũlau wake, nĩwanengie Atamu na Eva mĩthĩnzĩo ya mĩthemba mingĩ nĩ kana matanĩe thayũ. (Soma Yakovo 1:17.) Kwa ngelekany’o, Yeova nĩwamanengie ũthasyo wa kwĩnyuvĩa maũndũ, ũtonyi wa kũsũanĩa, na ũtonyi wa kwendana na kũtuma ndũũ. O na nĩwaneenie na Atamu na amũmanyĩsya ũndũ ũtonya kwĩkaa kĩla kyaĩle. O na ĩngĩ, nĩwamanyĩisye Atamu ũndũ ũtonya kwĩanĩsya mavata make mwene, na ũndũ ũtonya kũsũvĩa nyamũ na nthĩ. (Mwa. 2:15-17, 19, 20) Mũthĩnzĩo ũngĩ Yeova wanengie Atamu na Eva nĩ kũmomba matonya kũvathũkany’a mĩsamo na mĩnyungo ya syĩndũ, matonya kwĩw’a na kwona, na  matonya kũmanya mavũũsya kĩndũ kana kĩndũ kyamavũũsya. Kwoou maĩ matonya kũtanĩa vyũ wanake na wingĩ ũla waĩ vaa nthĩ. Andũ asu elĩ ma mbee kũmbwa mayesaa kwaĩwa nĩ wĩa wa kũtethya o na ĩndĩĩ. O na ĩngĩ mesaa kũtanĩa mũno kwĩanĩsya maũndũ maingĩ na kwĩmanyĩsya kwĩka maũndũ maingĩ mũno matathela.

⁷ Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva waĩ kĩeleelonĩ kĩu kya Ngai? Yeova oombie Atamu na Eva me na ũtonyi wa kũsyaa syana ite na naĩ. Ngai endaa syana syoo o nasyo isyaane na vaiendeea ũu nginya ĩla nthĩ ĩkausũa andũ. Endaa Atamu na Eva na asyai ala angĩ onthe mesaa kũka ĩtina woo, mende syana syoo o ũndũ we mwene wendete syana ila syaĩ syake sya mbee kũũ nthĩ, Atamu na Eva. Maaĩle kũtũa kũũ nthĩ tene na tene, na maitanĩa syĩndũ syonthe ila syaĩ vo.—Sav. 115:16.

8. Nĩkĩ Yeova wanengie Atamu na Eva ũla mwĩao wĩ ĩandĩkonĩ ya Mwambĩlĩlyo 2:16, 17?

⁸ Maũndũ mayaathi kwosana na kĩeleelo kĩla Ngai waĩ nakyo. Thĩna walikĩile va? Yeova anengete Atamu na Eva mwĩao o ũmwe mũvũthũ nĩ kana mamanye kana ve mĩvaka mataaĩle kũkĩla. Ameaĩe atĩĩ: “Wa kĩla mũtĩ wa mũũndanĩ nũtonya ũya o ũndũ ũkwenda: ĩndĩ wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, ndũkaye: nĩkwĩthĩwa mũthenya ũla ũkaya waw’o ndũkatĩa ũkw’a.” (Mwa. 2:16, 17) Ũsu ti mwĩao waĩ vinya kwa Atamu na Eva kũelewa, na ti mwĩao waĩ vinya kũatĩĩa. Ndwaĩ vinya nũndũ o na maĩ na lĩu mwingĩ matesa kũmina.

9, 10. (a) Satani akenganie ata ĩũlũ wa Yeova? (b) Atamu na Eva matwie kwĩka ata? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 3.)

⁹ Satani, ũla nĩwe Ndevili, atũmĩie nzoka kũkenga Eva nĩ kana aeme kũmwĩw’a Ĩthe wake, Yeova. (Soma Mwambĩlĩlyo 3:1-5; Ũvu. 12:9) Kĩla Satani weekie nĩ kwambĩĩa kũmantha mavĩtyo ũla mwĩaonĩ Ngai wanengete syana syake sya kũũ nthĩ akasyĩa itikaye “wa kĩla mũtĩ wa mũũndanĩ.” No ta ũndũ ũmwe na wakũlasya Eva atĩĩ: ‘Wĩenda kũmbĩa mũyĩsa kwĩka kĩla mũkwenda?’ Kuma vau amũtavisye ũvũngũ wĩ ũtheinĩ vyũ amwĩa: “Mũikakw’a nongĩ.” Na ĩndĩ atata kũsesenga Eva aimwonethya kana ti lasima amwĩw’e Ngai. Amũtavisye ndeto ii: “Ngai nĩwĩsĩ kana mũthenya ũla mũkaya waw’o, nĩvo mũkasalukw’a metho.” Satani endaa kwonethya Eva kana kĩla kyatumie Yeova amavata yĩla ĩtunda nĩ kana ndendaa maisalukw’a metho. Asyokie amwongela ũvũngũ ũngĩ amwĩa: “Nenyu mũkeethĩwa ta Ngai, mũkĩmanya ũseo na ũthũku.”

¹⁰ Kũvikĩa vau kĩla Atamu na Eva matielye no kwĩka ũtwi. Mesaa kwĩw’a ũũ? Nĩ Yeova kana nĩ nzoka? Mo matwie kũlea kũmwĩw’a Ngai. Kuma vau maendie ngalĩko ya Satani na matw’ĩka alei o take. Mamũleile Yeova ta we Ĩthe woo, na malea vyũ ũsumbĩki wake vamwe na ũsũvĩo ũla wamanengete.—Mwa. 3:6-13.

11. Nĩkĩ Yeova ũtomĩĩasya ngũlũ?

¹¹ Naĩ nĩyalikile ĩla Atamu na Eva maleile kũmwĩw’a Yeova. Na eka ũu, kũlea kũmwĩw’a Yeova kwatumie matw’ĩka nthũ syake nũndũ nĩwe ũla “wĩ na metho matheu ũtasiasya ũthũku.” Na kwoou we nĩ Ngai “ũtatonya kũsisya ngũlũ,” kana kwa ndeto ingĩ, nĩ Ngai ũtatonya kũmĩĩsya ngũlũ. (Ava. 1:13) Keka vai ĩtambya Yeova waaosea Atamu na Eva, syũmbe syonthe ila syĩ kũũ nthĩ na ĩtunĩ syĩthĩwa syaanangĩiwe wĩkwatyo wasyo. Na ũndũ ũla mũnene nĩ kana, keka Ngai nĩwavw’ĩkie metho akatw’ĩka ndanona naĩ ĩla yeekwa mũũndanĩ wa Eteni, atw’ĩka Ngai ũtesa kũĩkĩĩwa ĩngĩ. Ĩndĩ Yeova ndevĩngĩĩsaa, na nde ĩndĩ wĩsaa kũema kũatĩĩa myolooto yake. (Sav. 119:142) Kwoou ũthasyo ũla Atamu na Eva manengetwe ndwaĩ kĩtumi kya kũtũla mwĩao wa Ngai. Nũndũ wa kũlea kũmwĩw’a Yeova, nĩmakwie na masyoka kĩtoonĩ, o vala Yeova wamaumĩtye.—Mwa. 3:19.

12. Nzyawa sya Atamu syakwatiwe nĩ kyaũ?

 ¹² Atamu na Eva mamina kũya yĩla ĩtunda, Ngai ndaĩ esa kũmetĩkĩla ĩngĩ mekale me ngwatanĩo na syũmbe ila ingĩ syake ndĩkĩĩku. Ngai nĩwamalũngilye mũũndanĩ wa Eteni, na ndaamanenga wĩkwatyo wa kwĩsa kũsyoka vo ĩngĩ. (Mwa. 3:23, 24) Yeova ndaavĩtya kwĩka ũu nũndũ maĩ no nginya makethe ũsyao wa ũtwi ũla meekĩte wa kũmũlea. (Soma Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 32:4, 5.) Mũndũ ndaĩ atonya ĩngĩ kwĩthĩwa na nguma ta ila sya Ngai tondũ weethĩawa nasyo atanamba kũvĩtya. Atamu eeyanangĩie wĩkwatyo wake na asyoka atiĩa nzyawa syake mathĩna, naĩ, na kĩkw’ũ. (Alo. 5:12) Atumie nzyawa syake syasya wĩkwatyo wa thayũ ũtathela. Ũndũ ũngĩ nĩ kana ĩtina wa ũu, Atamu na Eva mayaĩ matonya kũsyaa mwana ũte na naĩ. O na syana syoo ti syo syaĩ syĩka ũu. Satani amanya nĩwamina kwasya Atamu na Eva maeka kũmwĩw’a Ngai, akwatanie na wĩa wa kwasya andũ kũvika o na ũmũnthĩ.—Yoa. 8:44.

13. Nĩ ũndũ wĩva Yeova wendeaa andũ?

¹³ Ĩndĩ o na kau maũndũ nĩmaanangĩkie, Ngai ndaaeka kwenda andũ. Na o na kau Atamu na Eva nĩmamũtiie, we no wendaa andũ matanĩe kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo nake. Ndendaa mũndũ o na ũmwe akw’e. (2 Vet. 3:9) Nĩkyo kĩtumi Atamu na Eva mamũtia oou, Ngai weekie mĩvango nĩ kana wĩthĩe nĩvatonyeka andũ makethĩwa ĩngĩ na ngwatanĩo nzeo nake. We esaa kwĩka ata eanĩsye kĩu na ũyĩthĩa ĩvindanĩ yĩu no ũatĩĩe myolooto yake mĩlũngalu?

14. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Yoana 3:16, nĩ mũvango wĩva Ngai weekie nĩ kana aumye andũ ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ? (b) Nĩ ĩkũlyo ta yĩva tũtonya kũneenea na ala me na ngoo nzeo?

¹⁴ Soma Yoana 3:16. Aingĩ ala tũũthokya moke kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ nĩmesĩ ũndũ mũsoa ũsu wasasya. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Nĩ kwa nzĩa yĩva nthembo ya Yesũ ĩtumaa tũkwata thayũ ũtathela? Andũ ala meũmantha ũw’o na ngoo ntheu no makwate ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu mooka ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ. Ĩndĩ o na no tũmatetheesye maelewe ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu ĩvindanĩ yĩĩ tũendeee na kambeini, kana o ĩla tũkethĩwa tũimasyokea ĩtina wa ũmbano ũsu. Andũ ta asu no matane mũno mambĩĩa kũelewa nesanga ũndũ nthembo ya wovosyo yonanasya kana Yeova nũtwendete na e ũĩ mwingĩ. Nĩ maũndũ ta meva tũtonya kũmaelesya ĩũlũ wa wovosyo?

15. Yesũ e kũũ nthĩ aĩ kĩvathũkany’o kĩva na Atamu?

¹⁵ Yeova anenganie mũndũ ũte na naĩ nĩ kana atw’ĩke mbovosya. Yaĩ no nginya mũndũ ũsu ũte na naĩ ekale alũmanĩtye vyũ na Yeova, na ayĩthĩwa ayenda vyũ kũnengane thayũ wake nĩ kana ovosye andũ. (Alo. 5:17-19) Nĩ kana Yeova eanĩsye kĩu, nĩwathamisye thayũ wa kyũmbe kyake kya mbee vyũ kuma ĩtunĩ nginya kũũ nthĩ. (Yoa. 1:14) Kwa nzĩa ĩsu, Yesũ nĩwasyaiwe kũũ nthĩ ate na naĩ o tondũ Atamu wailyĩ mbeenĩ. Ĩndĩ kĩvathũkany’o kya Yesũ na Atamu nĩ kana we nĩweanĩisye nesa maũndũ ala Yeova wendaa mũndũ ũte na naĩ eanĩsye. O na ĩla waĩ matatwanĩ metu vyũ ndaaĩka naĩ, na ndaatũla mwĩao o na ũmwe wa Ngai.

16. Nĩkĩ nthembo ya wovosyo nĩ mũthĩnzĩo wa vata mũno?

¹⁶ Nũndũ Yesũ ndaĩ na naĩ, aĩ atonya kwovosya andũ kuma naĩnĩ na kĩkw’ũnĩ kwa kũkw’a kwondũ woo. Yesũ ailyĩ o ũndũ Atamu waaĩle kwĩthĩwa ailyĩ. Ata? Yesũ ndaĩ na naĩ, nĩwalũmanĩtye na Ngai vyũ, na aĩ mwĩwi vyũ. (1 Tim. 2:6) Na kwoou nĩwe watw’ĩkie nthembo ya wovosyo, ĩla yatonyethisye “aingĩ” kwĩthĩwa na wĩkwatyo wa kũkwata thayũ ũtathela, methĩwe nĩ aũme, nĩ aka, kana nĩ syana. (Mt. 20:28) Vate nzika, nthembo ya wovosyo nĩyo ĩtumaa kĩla kĩeleelo kya mbee kya Ngai kĩthĩwa kĩtonya kwĩanĩa.  (2 Ako. 1:19, 20) Nthembo ĩsu nĩtumaa andũ onthe aĩkĩĩku methĩwa na wĩkwatyo wa kwĩsa kũkwata thayũ ũtathela.

17. Wovosyo ũkeanĩsya ũndũ wĩva?

¹⁷ Ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwa Yeova kũtũnenga nthembo ĩla watũnengie ya wovosyo. (1 Vet. 1:19) Ĩndĩ endete andũ mũno vyũ na nĩkyo kĩtumi ũtaaemwa nĩ kumya Mwana wake mũsyawa weka akw’e kwondũ woo. (1 Yoa. 4:9, 10) No twasye Yesũ nĩwe woosie mwanya ũla Atamu waĩ naw’o wa kũtw’ĩka ĩthe witũ. (1 Ako. 15:45) Ĩla Yesũ weekie ũu, atũnengie mwanya wa kũkwata thayũ ũtathela, vamwe na mwanya wa kwĩsa kwĩthĩwa twĩ ngwatanĩo ĩngĩ na syũmbe ila ingĩ sya Ngai. Kwoou nũndũ wa nthembo ya Yesũ, Yeova no etĩkĩlye andũ mekale me ngwatanĩo ĩngĩ na syũmbe ila ingĩ syake ndĩkĩĩku, na ũyĩthĩa ĩvindanĩ o yĩu no ũatĩĩe myolooto yake mĩlũngalu. Wasũanĩa ĩvinda yĩla andũ onthe aĩkĩĩku makavetewa naĩ vyũ, we tyo wĩw’aa watana mũno? Ala me ĩtunĩ makeethĩwa me ngwatanĩo vyũ na ala makethĩwa kũũ nthĩ. Ithyonthe tũkeethĩwa syana sya Ngai vate kĩndũ tũtialĩtye o na kĩmwe.—Alo. 8:21.

18. Nĩ ĩndĩĩ Yeova ũkatw’ĩka “syonthe nthĩnĩ wa syonthe”?

¹⁸ Ũlei wa Satani ndwaatuma Yeova akola andũ, na ndwĩsa kũtuma andũ maeka kũlũmany’a na Yeova o na ethĩwa me na naĩ. Yeova akatũmĩa wovosyo atetheesye syana syake syonthe syĩthĩwe ndũngalu vyũ. Kwasũanĩa ũndũ kũkethĩwa kũilyĩ ĩla “kĩla mũndũ ũmũsiasya Mwana [kana, ũmwĩsĩ], na ũmwĩtĩkĩlaa” ũkakwata thayũ ũtathela! (Yoa. 6:40) Yeova nũtwendete mũno na e ũĩ mwingĩ mũno, na nũndũ wa ũu akavetea andũ naĩ syoo kwĩanana na kĩeleelo kyake. Nĩvo ĩndĩ Yeova, Ĩthe witũ, wĩtw’ĩka “syonthe nthĩnĩ wa syonthe.”—1 Ako. 15:28.

19. (a) Tũkeekaa ata ethĩwa nĩtũtũngaa mũvea kwondũ wa wovosyo? (Sisya ĩsandũkũ “Nĩtũendeei Kũmantha Ala Aĩlu.”) (b) Nĩ ũndũ wĩva ũkonetye wovosyo ũneenewe ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe?

¹⁹ Ethĩwa nĩtũtũngaa mũvea kwondũ wa wovosyo, tũkatataa mũno tũtetheesye angĩ mamanye kana o namo no matetheke nĩ mũthĩnzĩo ũsu wa vata mũno. Andũ nĩmaĩle kũmanya kana wovosyo nĩyo nzĩa ĩla Yeova ũtũmĩaa kũnenga mbaa andũ wĩkwatyo wa thayũ ũtathela, na ekaa ũu nũndũ nũmendete. Ĩndĩ ve o maũndũ angĩ wovosyo wĩanĩasya. Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩũtwony’a ũndũ nthembo ya Yesũ ĩtetheeasya kũsũngĩa makũlyo ala Satani waumĩlilye mũũndanĩ wa Eteni.