Kele vôm ô ne lañe de

Kele tep

Bekpwa’a mefan George Rollston a Arthur ba tebe ôbe nté na, be futi medime éngine ya metua wop.​—E nord ya Australie, mbu 1933

MINNÔM BEKALATE

“Jôm éziñ é nji be ve kamane be na be bo ésaé nkañete jap”

“Jôm éziñ é nji be ve kamane be na be bo ésaé nkañete jap”

MBU 1937, Ngone lale é to melu 26, bôt bebaé be te’eya a dulu, metua wop a jaéya a ôdumu, ba dutu nye ôte’etek akekui Sydney, tison ya Australie. Be nga kôlô tison jap den a ntoo ngumba mbu. Be wuluya abé njoñ tañe bekilimita 19 300 a mvuk. Be nji be beloé si, be nji ke dulu mimvôman. Arthur Willis a Bill Newlands, be mbe bekpwa’a mefan be nga kañete bôte ya minlam mvus ya Australie a ayôñ ése.

Akekui memane ya mbu 1920, mon angôse beyé’é Bible *, a mbe a dañe kañete ve betison a minlame mi mbe fefele mañ. Minlame mi ne ôyap a mañ mi nji bi abui bôt. Si é ne ayet, é ne abui adañe nyi é ne yôé bidi. Ve bobejañ be mbe be yeme na, beyé’é be Yésus ba yiane bo ésaé nkañete “akekui mfa’a si nyô je adañ ôyap,” ja’a minlam mvus ya Australie (Mam. 1:8) Nde ñhe, aval avé be nga ye bo beta ésaé ate? Mbôl be mbe be to ndi na, Yéhôva a ye botan mengul map, be nga nyoñ ntyi’ane ya bo abime be mbe ngule ya bo.

BEKPWA’A MEFAN MBE BE NGA YOÉ ZEN

Mbu 1929, mekônda ya betison Queensland e Australie, mfa’a jôp da dim, be nga kôme beta bemetua be ne kui bevôm be ne ôyap. Bekpwa’a mefan be mbe ve jibi ayet ényiñ, a ba be mbe ve kôm metua nge a ndaman, mbe be mbe ngule ya wulu bemetua bete. Bekpwa’a mefan bete be nga ke minlam nkañete mbamba foé éziñ a mbe a ngenan teke kui.

Bekpwa’a mefan be mbe teke metua be mbe be dañe beminsini. Mbu 1932, Bennett Brickell, wua ya été a bili minbu 23 a nga ke Rockhampton, e tison ya Queensland. A nga kañete vôm ate akekui nord tañe ngon 5. A mbe a be’e minfinga, biyé, bidi a abui bekalate minsini wé. Éyoñ minsini a ndeñele, a nga tindi nye a to ndi na, Yéhôva a ye volô nye. A nga su’ulan tindi minsini wé tañe bekilimita 320, ane a nga ke kui vôm éziñ. Be nga bemene nye na, bôt abui be wuya wé amu njemba’ane mendim. Mimbu 30 mi nga tôé valé, mojañ Brickell a nga wulu bekilimita mintet betoyini nlam ya Australie a zene ya beminsini, bemetôtô, a bemetua. A nga taté na a kañete bemie jale, a nga saé a gul ése na, minfefé mekônda mi tebe a na, bôt be yem a semé me.

BE NGA DAÑE MINJU’U MISE BE NGA TÔBANE MIE

Australie a ne nlam wua ya minlam mia dañe bi abui bôt e si nyi, ve minlam mvus ya été mi ne bikôkoé. Bebo bisaé be Zambe be nga liti beta nkômban be bili na, be kate bôt ya minlame mvus mbamba foé.

Bobejañ Stuart Keltie a William Torrington be mbe bekpwa’a mefan, be nga liti beta nkômban wop ya kañete mbamba foé. Mbu 1933, be nga dañe nkôte si ya Simpson, ô mbe njalan a bone minkôle mi nselek, ane be nga ke kañete tisone ya Alice Springs ézezañ nlam Australie. Éyoñe metua wop a nga ndaman, be nga li’i nye, a kee nkañete ôsu. Mbôle mojañ Keltie a mbe a bili éve’ela abo, be nga dañ ôzele! Mengule bekpwa’a mefan bete be nga ve, me nga wume bibuma amu be nga laan a môt éziñ vôme beminsina minkoñ ba tebe e tisone William Creek, môt ate a mbe a bili hôtel. Éyôlé jé é mbe Charles Bernhardt. A nga su’ulan kañese benya mejôô, a kuan hôtel wé, a nyoñ ésaé nkpwa’a mefan. A nga bo ésaé te étam étam, abôta si ya Australie e mbe e dañe nkôt a ôyap abui, tañe mimbu 15.

Arthur Willis a kômesan na a ke kañete nlame mvus ya Australie.​—Perth, Australie vôme jôp da dim, mbu 1936

Bekpwa’a mefan b’ôsu, be nga yiane bo ayok, teke ji’a tek asu ya na, be dañe minju’u mise be nga yiane tôbane mie. Arthur Willis a Bill Newlands, bia te jô be atata’a ya nlañe wu be nga yen nju’u ya wulu sondô ébaé tañe bekiliméta 32, asu ya na be ke kañete minlam mvus ya Australie. Beta bemveñ be nga noñ, a bo na nkôte si ô veñesa’an mañ me mbotok. Biyoñ biziñ, be mbe be tindi’i metua wop minkôl mi nselek, be mbe be dañe mimbi’ili mekok ényane viane si. Mbôle metua wop a mbe a ndama’an éyoñ ése, be mbe be wulu a mebo mimôs mimôs, asu ya na be ke kui e tison ja dañe bebé. Be mbe be yange’e besondô na be kôme metua wop. Ve akusa bo minju’u mite mise be mbe be ba’ale meva’a nlem. Arthur Willis a nga belane bifia ya Kalate mefoé L’Âge d’Or, éyoñ a nga jô na: “Ôyabe zen nge abé njoñ bi nji be ve kamane be na be bo ésaé nkañete jap.”

Charles Harris, a nga bo ésaé nkpwa’a mefan mimbu mimbu, a nga jô na, minju’u y’ényiñ, a éto étam a nga jibi éyoñ a nga kañete minlame mvus ya Australie, bi nga volô nye na, a tu’a subu Yéhôva bebé. A nga jô fe na: “Ényiñ é ne ôveves, éyoñe bia bo teke jalé biabebien abui mimbe’e. Nge biyoñe biziñ, Yésus a nga kui na a lôt alu nsene zañ, bia fe bia yiane wô’ô meva’a ya bo nalé, asu mfi ya ésaé nkañete jangan.” Nne abui bekpwa’a mefan be nga bo nalé. Bia ve be akiba amu ésaé be nga bo. Mbamba foé a nga ke bevôm ba dañ ôyap e si ya Australie, nalé a nga volô bizu’u bi bôt na, bi tob Éjôé Zambe.

^ É.N. 4 Beyé’é Bible be nga nyoñ éyôlé Bengaa be Yéhôva mbu 1931.​—És. 43:10.