Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Khitinakarus jachʼañchañasa?

¿Khitinakarus jachʼañchañasa?

“¡Yupaychañasa, jachʼañchäwisa, jachʼa kankañasa, munañanïñasa, khititejj tronon qontʼatäki ukar churatäpan, ukhamarak Corderorusa wiñayan wiñayapataki!” (APO. 5:13).

QʼOCHUNAKA: 9, 108

1. ¿Kunatsa maynir respetompi uñjtanjja, ukat kunsa aka yatichäwin yatjjataskañäni?

 ¿KUNJAMSA jaqenakar respetatas uñachtʼaytanjja? Sum uñjasaw jupanakar respetatas uñachtʼaytanjja. Niya jila partejja, luratanakap uñjasa, jan ukajj wali wakiskir luräwinïtap uñjasaw maynir respettanjja. Aka yatichäwinjja, khitinakarus jachʼañchañasa ukhamarak respetompi uñjañasa ukwa yatjjataskañäni.

2, 3. 1) ¿Kunatsa Jehová Diosar jachʼañchasiñapa? (Aka janankir dibujo uñjjattʼäta). 2) ¿Apocalipsis 5:13 qellqatarjamajj khitis corderojja, ukat kunatsa jachʼañchatäñapa?

2 “Tronon qontʼatäki” ukasa ukhamarak ‘Corderosa’ jachʼañchatäñapawa sasaw Apocalipsis 5:13 qellqatajj qhanañchi. “Tronon qontʼatäki” ukajj Jehová Diosawa. Apocalipsis 4 jaljanjja, “wiñayan wiñayapataki” jakiri Jehová Diosajj kunatsa jachʼañchatäñapa ukwa jilïr angelanakajj qhanañchapjje. Jupanakajj akham sapjjewa: “Tata, nanakan Diosajja, jumajj askïtawa jachʼañchäwi, gloria, ukhamarak munañanïña katoqañatakejja. Jumaw taqe kuns ina chʼusat lurtajja, munañamatarakwa taqe kunas jakaskaraki, juman uskutarakiwa” sasa (Apo. 4:9-11).

3 Apocalipsis 5:13 qellqatan ‘Cordero’ siski ukajja, Jesucristowa. ¿Kunjamatsa uk yattanjja? Jesusajj aka Oraqenkkäna ukhajja, jupajj ‘Diosan Corderopa, akapachan juchap qʼomachiri’ sasin uñtʼatänwa (Juan 1:29). Ukatwa Jesusarojj jachʼañchañasa. Kunjamtï yatktanjja, janiw khiti reyis markap laykojj Jesusjam jiwawaykiti. Maysa toqetjja, Jesusajj ‘reyinakana Reyipa, tatitunakans Tatitupawa’, ukatwa jachʼañchatäñapajj wakisiraki (1 Tim. 6:14-16, NM). Inas Diosan jilïr angelanakapjam amuyarakstan, jupanakajj akham sapjjänwa: “Kawkïri Corderotejj jiwayatäkäna ukajja, askiwa munañanïñataki, qamir kankaña, yatiñ kankaña, chʼamanïña, wali aytatäña, jachʼachatäña, yupaychatäña katoqañatakisa” sasa (Apo. 5:12).

4. ¿Kunatsa Jehová Diosampiru Jesusampir jachʼañchañasa?

4 Juan 5:22, 23 qellqatanjja, Jehová Diosaw Cristorojj jaqenakan juezapat uttʼayi sasaw qhanañchi. Ukatwa Jesusan jachʼañchatäñapajj wakisiraki. Kunapachatï Jesusar jachʼañchktan ukhajja, Jehová Diosarus jachʼañchksna ukhamawa. Jesusampiru ukhamarak Jehová Diosampiru jachʼañchasajja, wiñay jakañwa katoqsna (Salmo 2:11, 12 liytʼañataki).

5. ¿Kunatsa taqe jaqenakajj respetatäñapa?

5 Jehová Diosajj “jupar uñtasitwa” jaqenakar lurawayi (Gén. 1:27). Niyakejjay jaqenakajj Diosar uñtasit luratästanjja, Jupjam chuymanirakïsnawa. Sañäni, taqeniw munasiri, khuyaptʼayasiri, sinttʼasiri jaqësna. Taqenirakiw concienciani luratätanjja, ukaw kunas wali, kunas jan walïki ukhamarak kunas cheqa, kunas jan cheqäki uk amuyañatak yanaptʼistu (Rom. 2:14, 15). Jaqenakat waljaniruw kunatï qʼomäki, sumäkaraki ukajj gusti, taqenimpis suman jakasiñ munapjjaraki. Jehová Diosaw ukham Diosajja, Jupajj yäparuw taqe kuns apnaqe, sumankañ Diosarakiwa. Ukhamasti taqe jaqenakaw Jehová Diosat yateqasiñatak luratäpjje. Ukatwa jaqenakar respetompi uñjañasa (Sal. 8:5).

TAQENIR RESPETAPJJAÑÄNI

6, 7. ¿Kunatsa Jehová Diosan Testigonakapampi yaqha jaqenakampejj jan kikpäpki?

6 Taqe jaqenakaw respetomp uñjatäñapa, ukampis Supayan apnaqat aka pachanjja, jaqenakar respetompi uñjañat sipansa, jila partejj jaqe masiparukiw jachʼañchjjapjje. Sañäni, waljaniw yaqhep chachanakaru ukhamarak warminakaru idoloparjam uñjapjje. Jehová Diosajj munkäna ukarjam respetompi uñjañat sipansa, diosarjamaw jachʼañchapjje. Kunjamtï politiconakasa, religión pʼeqtʼirinakasa, atletanakasa, peliculanakan uñstir jaqenakasa, ukat wali uñtʼat yaqha jaqenakas isisipki ukwa yateqasipjje, ukatsti jupanakjam sarnaqañwa munapjjaraki.

7 Diosan servirinakapajj janiw jaqenakarojj ukham jachʼañchktanti, ukham lurañajj jan walïtapwa amuytanjja. Jaqenakat yateqasis sarnaqañat sipansa, Jesucristot yateqasisaw sarnaqañasa (1 Ped. 2:21). Amtapuniñäni, jaqenakajj “taqeni jucha lurapjjatap laykusti Diosampejj janiw katoqatäpkiti” (Rom. 3:23). Ukhamasti, janiw mä jaqes jachʼañchatäñatakejj kunsa lurkiti. Kunapachatï jaqenakarojj wal jachʼañchtan ukhajja, Jehová Diosajj chuym usuyasi.

8, 9. 1) ¿Kunjamsa Jehová Diosan Testigonakapajj gobiernon trabajirinakar uñjapjje? 2) ¿Kunapachas autoridadanakar jan istʼjjtanjja?

8 Jaqenakarojj respetañasawa. Gobiernon trabajir jaqenakajj kunsa jiwasanak laykojj lurapjje uk amuytʼañäni. Jupanakajj markasan sum jakasiñasatakiw yanaptʼapjje, jaqenakatakejj kunatï wakiski ukanakatwa llakisipjjaraki, ukham lurapjjatapajj wal yanaptʼistu. Gobiernon trabajirinakarojj ‘autoridadanakarjam’ uñjapjjam sasaw apóstol Pablojj cristianonakar säna. Leyinakap phoqapjjam sasaw sarakïna, ukatsti, “impuesto manüpktas ukjja phoqhapjjam” “yäqañäki ukarojj yäqapjjam” jan ukajj respetapjjam sarakïnwa (Rom. 13:1, 7).

9 Jehová Diosan Testigonakapajja, gobiernon trabajirinakar respetompi uñjañatakiw chʼamachastanjja. Taqpach markanakan leyinakapajj janiw kikpäkiti, costumbrenakapas mayj mayjarakiwa. Kawki markankkasas gobiernon mayitanakap phoqapuntanwa. Ukampis Jehová Diosan munañap contra lurayañ munapjjestu ukhajja, janiw istʼjjtanti. Jan ukasti jaqenakar istʼañat sipansa, Jehová Diosaruw istʼtanjja ukhamarak jachʼañchtanjja (1 Pedro 2:13-17 liytʼañataki).

10. ¿Kunsa Jehová Diosan nayra servirinakapat yateqassna?

10 Jehová Diosan nayra servirinakapajj autoridadanakar respetompiw uñjapjjäna, jupanakatwa yateqasiñasa. Ukatakejj Joseampita Mariampit amuytʼañäni. Romanonakajj qhawqha jaqenakas utjäna uk yatiñataki mä censo lurapkäna ukhajja, Mariajj ususiñampïskchïnsa Joseampiw Belén markar viajipjjäna, ukhamatwa autoridadanakar istʼapjjatap uñachtʼayapjjäna (Luc. 2:1-5). Apóstol Pablojj marka apnaqerinakarojj respetompiw uñjarakirïna. Mä kutejja, jan walsa lurkaspa ukham amuyasaw juchañchapjjäna. Ukatwa rey Herodes Agripa II (segundo) ukhamarak Judea marka apnaqeri Festo nayraqatan wali respetompi arstʼasïna (Hech. 25:1-12; 26:1-3).

11, 12. 1) ¿Kunatsa religión pʼeqtʼirinakarojj jan jachʼañchktanjja? 2) ¿Kunjamsa mä Testigojj Austria markan gobiernon trabajir chacharojj uñjäna, ukat kunas pasäna?

11 ¿Religión pʼeqtʼirinakat kamsaraksnasa? ¿Jupanakarojj jachʼañchañasäspati? Kunjamtï taqe kasta jaqenakar respetomp uñjktanjja, uka kikpaw jupanakar uñjaraktanjja, janiw mayninakat sipansa jukʼamp wakiskirïpkaspas ukham uñjktanti. ¿Kunatsa? Religión pʼeqtʼirinakajj Diosatsa, Bibliatsa kʼarinak yatichapjje. Jupanakajj kʼari chuymani juykhunakäpjjewa sasaw Jesusajj säna (Mat. 23:23, 24). Maysa toqetjja, gobiernon trabajirinakarojj wali respetompi uñjañasawa. Awisajja, jupanakajj yanaptʼapjjestuwa.

12 Heinrich Gleissner abogadojj Austria markanwa gobiernon trabajäna. Segunda Guerra Mundial ukanjja, nazismo partidonkirinakaw katuntapjjäna ukatsti campo de concentración satäkis ukaruw trenat apapjjäna. Ukanwa Diosan arunakap taqe chuyma yatiyir Leopold Engleitner jilatar uñtʼäna, jupajj Austria markatarakïnwa. Engleitner jilatajj wali respetompiw creencianakap Bibliamp qhanañchtʼäna, Gleissner abogadojj sum istʼarakïna. Guerrajj tukuyjjäna ukhajja gobiernon trabajirjamajj Austria markankir Testigonakarojj yanaptʼänwa. Testigonakajj gobiernon trabajirinakar wali respetompi uñjapjjatapatjja kuna askinakas utjawayi uk inas jumajj mä qhawqhanak yatiraksta.

¿KHITINAKARUS RESPETOMPI UÑJAÑASARAKI?

13. ¿Khitinakarus respetompi uñjañasa, ukat kunatsa?

13 Jilat kullakanakarojj wali respetompiw uñjañasa. Ukatsti khitinakatï Diosan tamap pʼeqtʼapki uka jilatanakarus respetompiw uñjañasaraki, sañäni: Jilïr irpirinakaru, tamanak tumptʼirinakaru, sucursal sarayirinakaru, Oraqpachan Jilïr Irpirinakaru (1 Timoteo 5:17 liytʼañataki). Taqe jupanakaw Diosan markapat llakisipjje, ukatwa jupanakajj Diosan mä churäwipaw sasin Bibliajj qhanañchi (Efe. 4:8). Uka jilatanakarojj kuna markatäpasa, wali yatjjattʼatäpasa janisa, qollqenïpasa janisa wali respetompiw uñjtanjja. Nayra cristianonakajja tama sarayirinakarojj wali respetompiw uñjapjjerïna, jiwasajj ukhamarakiw tama sarayirinakarojj uñjañasa. Ukampis janirakiw angeläpkaspas ukham uñjañasäkiti, ni jiwasat jilankapkaspas ukhamsa uñjañasäkarakiti. Uka jilatanakajj Diosan markapar wal yanaptʼapjje, altʼat chuymanïpjjarakiwa ukatwa jupanakar wali respetompi uñjañasa (2 Corintios 1:24; Apocalipsis 19:10 liytʼañataki).

14, 15. ¿Kunatsa jilïr irpirinakajj religión pʼeqtʼirinakampi jan kikpäpki?

14 Jilïr irpirinakajj altʼat chuymanïpjjewa, jupanakajj janiw wali uñtʼatanakarjam uñjayasiñ munapkiti. Ukatwa religión pʼeqtʼirinakampejj jan kikpäpkiti. Jesusan urunakapanjja, religión pʼeqtʼirinakajj janiw Diosan markap pʼeqtʼirinakjamäpkänti. Jupanakatjja, Jesusajj akham sänwa: “Manqʼañ horasanakasti suma cheqankañ munapjjaraki, ukhamarak sinagoganakansa jilïrinakan qonuñanakapan qontʼasiñ munapjjaraki. Callenakansti taqe jaqenakampirakiw aruntayasiñ munapjjaraki” sasa (Mat. 23:6, 7).

15 Jilïr irpirinakajj Jesusan arunakaparjamaw sarnaqapjje, jupajj sänwa: “Jumanakasti janiw ‘yatichiri’ sayasipjjañamäkiti, jumanakasti jilapuräpjjtawa; maynikirakiw Yatichirejja, ukasti Cristowa. Janiraki khitirus ‘awki’ sapjjamti akapachanjja, maya sapakiw Awkisajj taqetakis utji; jupasti alajjpachankiwa. Janiraki ‘jilïri’ sayasipjjamti, Cristo sapakiwa jilïrejja. Khititejj jumanakat taqet sipansa jukʼamp jachʼajja ukaw mayninakar serviñapa. Khititejj jachʼa jachʼa tukchi ukajj jiskʼachatäniwa, ukampis khititejj jiskʼachatächi ukajja jachʼañchatäniwa” sasa (Mat. 23:8-12). Jilïr irpirinakajj altʼat chuymanïpki, Jesusan arunakaparjam sarnaqapjjaraki ukhajja, jilat kullakanakajj munasiñampi ukhamarak wali respetompiw jupanakar uñjapjje.

Jilïr irpirinakajj altʼat chuymanïpjjani ukhajja, jilat kullakanakajj munasiñampi ukhamarak wali respetompiw jupanakar uñjapjjani (13-15 tʼaqanak uñjjattʼäta).

16. ¿Kunatsa mayninakar respetompi uñjañatakejj chʼamachasiñasa?

16 Kunatsa taqenir wali respetompi uñjañajj wakisi ukjja, tiempompiw amuysna. Nayrïr cristianonakarojj ukaw pasarakïna (Hech. 10:22-26; 3 Juan 9, 10). Ukampis sapa mayniw chʼamachasiñasa. Jehová Diosajj mayninakar respetompi uñjañaswa muni, ukarjam lurañajj jiwasan askisatakiwa.

RESPETASIRÏÑAJJ YANAPTʼISTUWA

17. Autoridadanïpki ukanakar respetomp uñjañajja, ¿kunjamsa yanaptʼistaspa?

17 Markasan khitinakatï autoridadanïpki ukanakar respettan ukhajja, jan khitin jarkʼata yatiyañatakiw uka autoridadanakajj yanaptʼapjjestu. Bibliat yatiyktan ukatsa sumwa parlapjjarakispa. Ukaw Alemania markan walja maranak nayrajj pasäna. Birgit sat mä precursora kullakajja, jiskʼa imill wawapajj escuela tukuykäna uk uñjiriw saräna. Jehová Diosar serviri wawanakar yatichañajj wali askïnwa sasaw profesoranakajj kullakar sapjjäna. Testigon wawanakapaw aka escuelan sumäñapatakejj yanaptʼawayapjje sasaw sapjjarakïna. Birgit kullakasti jupanakar akham sänwa: “Wawanakajarojja, Diosan mayitanakaparjam sarnaqapjjañapatakiw yatichapjjta, ukhamatwa profesoranakar respetompi uñjañsa yateqapjjaraki” sasa. Mä profesorajja akham sarakïnwa: “Escuelantï taqpach wawanakajj Testigonakjamäpjjaspa ukhajja, yatichañajj jukʼampi sumäspawa” sasa. Testigonakan wawanakapar sum sarnaqer uñjasajja, walja semananak qhepat mä profesorajj kimsa uru jachʼa tantachäwiruw saräna.

18, 19. ¿Kunjamsa jilïr irpirinakar uñjañasa?

18 Biblian utjki uka arunakajja, kunjamsa taman jilïri irpirinakarojj respetompi uñjsna uk amuyañatakiw yanaptʼistu (Hebreos 13:7, 17 liytʼañataki). Taman kunanaktï lurapki ukanakat yuspärañasawa. Jupanakan ewjjtʼapar istʼtan ukhajja, Diosar kusisit chuymampi servipjjañapatakiw yanaptʼtanjja. Bibliansti jupanakan “iyawsäwip arkapjjam” sarakiwa. Ukampis janiw kunjamtï wali uñtʼat mä jilïri irpirejj isiski, parlki, yatichki uka kikpaw lurañasa sañ munkiti. Jiwasatï ukham lursna ukhajja, Jesucristor arkañat sipansa jaqerus arksna ukhamäspawa. Janipun armañäniti, jilïr irpirinakajj jiwasjam pantjasirïpjjarakiwa.

19 Jilïr irpirinakar wali respetompi uñjasajja janiw wali aytat jaqenakarjam jachʼañchktanti. ¿Ukham uñjañajj kunjamsa jilïr irpirinakar yanaptʼi? Altʼat chuymanïpjjañapatakiw yanaptʼi, ukatsti mayninakat sipansa jukʼamp askïpkaspas ukham jan amuyasipjjañapataki, taqe kun sumsa lurapkaspa ukham jan amuyasipjjañapatakiw yanaptʼaraki.

20. Mayninakar respetompi uñjañajja, ¿kunjamsa yanaptʼistu?

20 Mayninakar respetompi uñjañajja, jiwasan askisak jan thaqañatakiw yanaptʼistu, maysa toqetjja, yaqhanakajj sum uñjapkistu ukhajj jan jachʼa jachʼa tukuñatakiw yanaptʼarakistu. Ukatsti khitirutï respetktan ukar jan wal lurir uñjasin Diosat jan jayarstʼañatakiw yanaptʼistu. Taqenir respetomp uñjañajj taman mayachtʼatäñatakiw yanaptʼarakistu. Diosan markapanjja janiw khiti jaqerus jachʼañchaskiti.

21. Wakiski ukarjam mayninakar respetompi uñjañajja, ¿kunjamsa yanaptʼistu?

21 Mayninakaru respetompi uñjasajja, Jehová Diosaruw kusisiytanjja, kunattejj Jupaw taqeniru respetompi uñjañas muni. Jupatsa janirakiw jitheqtkañäniti. Supayajja janiw Diosarojj khitis taqe chuyma sirvkaspati sänwa, uka arunakan kʼarïtapsa Diosajj uñachtʼayarakiniwa (Pro. 27:11, NM). Jaqenakajja, kunjamsa jan jachʼañchasin respetompi mayninakar uñjapjjaspa uk janiw sum amuyapkiti. Ukampis markaparojja, Jehová Diosajj kunjamsa mayninakar respetompi uñjañasa ukwa yatichistu, ukatwa Jupar wal yuspärtanjja.