Skip to content

Skip to table of contents

Amubalemeke Aabo Ibeelede Kulemekwa

Amubalemeke Aabo Ibeelede Kulemekwa

“Kuli yooyo uukkede acuuno cabwami aku Mwanaambelele akube zilongezyo alulemeko abulemu alimwi anguzu lyoonse mane kukabe kutamani.”—CIY. 5:13.

NYIMBO: 9, 108

1. Ino nkaambo nzi bantu bamwi ncobeelede kulemekwa, alimwi ino ncinzi ncotutiilange-lange lino?

KULEMEKA muntu caamba kubona muntu ooyo kuti ulayandika kapati alimwi akumupa bulemu bweelede. Masimpe, tulakonzya kulangila kuti muntu weelela kupegwa bulemu wakacita cintu cimwi calo cakamupa kuti ayelele kupegwa bulemu naa kuti ubeleka mulimo waatala. Aboobo, tulakonzya kubuzya kuti, Ino mbaani mbotweelede kulemeka, alimwi nkaambo nzi ncobeelede kulemekwa?

2, 3. (a) Ino nkaambo nzi Jehova ncayelela kupegwa bulemu? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 5:13, ino Mwanaambelele nguni, alimwi ino nkaambo nzi ncayelela kupegwa bulemu?

2 Mbubwenya mbuli mbokutondezyedwe kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 5:13, ‘ooyo uukkede acuuno cabwami a Mwanaambelele’ masimpe baleelede kulemekwa. Mucaandaano 4 cabbuku ndilyonya eeli lyamu Bbaibbele twabona kaambo komwe Jehova ncayelela kupegwa bulemu. Zilenge zyamuuya zyakujulu ziloongolola kuli Jehova, “ooyo uupona lyoonse mane kukabe kutamani.” Zyaambilizya kuti: “Uleelela, Jehova, O Leza wesu, ikutambula bulemu alulemeko alimwi anguzu, nkaambo nduwe wakalenga zintu zyoonse, alimwi akaambo kakuyanda kwako zyakabako alimwi zyakalengwa.”—Ciy. 4:9-11.

3 Mwanaambelele ngu Jesu Kristo, “Mwanaambelele wa Leza ooyo uugusya cibi canyika.” (Joh. 1:29) Bbaibbele litwaambila kuti uliindene kapati abantu boonse ibalela kabali bami alimwi abaabo ibakali bami. Lipandulula kuti: “Walo ngo Mwami wabaabo beendelezya kabali bami a Simalelo wabaabo beendelezya kabali basimalelo, ooyo alikke uutafwi, uukkala mumumuni uutaswenwi afwaafwi, ooyo uutanabonwa alimwi uutakonzyi kubonwa amuntu uuli woonse.” (1Tim. 6:14-16) Masimpe, sena kuli mwami umwi wakalyaaba kufwa kutegwa anunune zibi zyesu? Sena eeci tacimupi kuyanda kusangana azilenge zyakujulu zinji mukwaambilizya kuti: “Mwanaambelele ooyo iwakajaidwe uleelela kutambula bweendelezi, lubono, busongo, nguzu, lulemeko, bulemu alimwi azilongezyo.”—Ciy. 5:12.

4. Ino nkaambo nzi ikulemeka Jehova a Kristo ncocitali cintu ncotweelede kusala buya?

4 Kulemeka Jehova a Kristo tacili cintu ncotweelede kusala buya pe. Buumi bwesu butamani buyeeme aakucita boobo. Majwi aa Jesu ngotubala kulugwalo lwa Johane 5:22, 23 atugwasya kubona kaambo aako caantangalala kuti: “Kunyina muntu naba omwe ngwabeteka Taata, pele kubeteka koonse wakupa Mwana, kutegwa boonse bamulemeke Mwana mbubonya mbobalemeka Bausyi. Kufwumbwa uutalemeki Mwana tabalemeki a Bausyi bakamutuma.”—Amubale Intembauzyo 2:11, 12.

5. Ino nkaambo nzi ncotweelede kutondezya bulemu kubantu boonse?

5 Bantu bakalengwa “mucinkozya ca Leza.” (Matl. 1:27) Aboobo bantu banji balatondezya bube bwabunaleza, nokuba kuti balaindana mukucita boobo. Bantu balakonzya kutondezyanya luyando, luzyalo, alimwi alweetelelo. Bantu alimwi bakalengwa amanjezyeezya, nkokuti maano aakuzyiba ciluzi naa citaluzi, kusyomeka naa kutasyomeka, alimwi aciyandika kucita naa citayandiki kucita. (Rom. 2:14, 15) Bantu banji balazikkomanina zintu zibotu. Kanji-kanji, inga balayanda kukkala abantu bamwi muluumuno. Kufwumbwa naa balizyi oobo naa pe, balatondezya bulemu bwa Jehova munzila iimwi, alimwi akaambo kaceeci, baleelede kupegwa bulemu nobuceya.—Int. 8:5.

KULEMEKA BAMWI MUNZILA YEELEDE

6, 7. Kujatikizya makani aakulemeka bantu, ino mbuti Bakamboni ba Jehova mbobaindene abantu banji?

6 Cilayandika kubona bulemu mbotweelede kupa bantu bamwi alimwi ampotweelede kugolela. Bunji bwabantu batalondokede balayungwa kapati amuuya wanyika ya Saatani. Nkakaambo kaako bantu ncobatalikila kukomba bantu bamwi muciindi cakubapa buyo bulemu bweelede. Balabasumpula akubalemeka cakuzwa munzila basololi bazikombelo, basimapolitikisi, basizisobano, basimafilimu naa baimbi bajisi mpuwo kapati, alimwi abantu bambi buyo balaampuwo, balo kanji-kanji mbobabona mbuli kuti mbangelo. Aboobo, bana alimwi abapati bababona kuti nzikozyanyo nzyobeelede kutobela, ambweni akubaiya mbobacita zintu, mbobasama naa kutobela bukkale bwabo.

7 Banakristo bakasimpe balalikasya kulemeka bantu munzila eeyi iitali kabotu. Kristo ngomuntu alikke uulondokede ngotweelede kubona kuti ncikozyanyo ncotweelede kutobela. (1Pet. 2:21) Leza takonzyi kukkomana kuti katulemeka bantu cakuzwa munzila. Tweelede kuzyiba kaambo aaka kamasimpe kakuti: “Boonse balibisyide alimwi balalezya kubulemu bwa Leza.” (Rom. 3:23) Mubwini, taakwe muntu weelela kukombwa.

8, 9. (a) Ino Bakamboni ba Jehova bababona buti beendelezi bamfwulumende? (b) Ino ndilili notuteelede kubamvwida beendelezi?

8 Mumilimo yakunyika, bantu bamwi balabeleka kabali beendelezi. Beendelezi bamfwulumende beelede kubamba milawo alimwi akubona kuti zintu zilacitwa kweelana abwaamba milawo, alimwi akupa balelwa babo zintu nzyobayandika. Eeci cilabagwasya boonse. Mbubwenya buyo, mwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristo kubona bantu bali muzyuuno zyamfwulumende kuti ‘mbeendelezi’ balo Banakristo nkobeelede kulibombya. Wakabalailila kuti: “Amubape boonse zibeelede: ooyo uuyanda mutelo, amumupe mutelo; . . . ooyo uuyanda kulemekwa, amumulemeke.”—Rom. 13:1, 7.

9 Mbotuli Bakamboni ba Jehova, tulacita zyoonse nzyotukonzya ikutondezya kuti tulabalemeka beendelezi bamfwulumende. Masimpe zilengwa ziliindene mucisi cimwi acimwi, aboobo zintu nzyobalangila beendelezi kulindiswe mucisi cimwi zilakonzya kwiindana anzyobalangila mucisi cimbi. Nokuba boobo, tulatobela nzyobatwaambila kucita ciindi nobabeleka milimo yabo. Masimpe, bulemu mbotubatondezya alimwi akutobela nzyobaamba kuli mpozigolela kweelana ancaamba Magwalo. Eeci taceelede kutupa kutamvwida Leza naa kutalika kutola lubazu mutwaambo twacisi.—Amubale 1 Petro 2:13-17.

10. Ino mbuti babelesi ba Jehova kaindi mbobakasiya cikozyanyo mumakani aakulemeka beendelezi bamfwulumende?

10 Babelesi ba Jehova bakaindi bakasiya cikozyanyo kujatikizya mbobakali kubalemeka beendelezi bamfwulumende. Ciindi bana Roma nobakali kuyanda kubala bantu bali mucisi, Josefa alimwi a Mariya bakazumina kuunka kuyoobalwa. Bakaunka ku Betelehemu nokuba kuti Mariya wakali afwaafwi kutumbuka mwanaakwe mutaanzi. (Lk. 2:1-5) Ciindi Paulo naakatamikizyigwa kucita cibi cimwi, cabulemu wakaliiminina lwakwe mwini alimwi wakatondezya bulemu ku Mwami Heroda Agripa alimwi akuli Fesito, imweendelezi wacooko ca Roma ca Judaya.—Mil. 25:1-12; 26:1-3.

11, 12. (a) Nkaambo nzi ncotubwiindanya bulemu mbotupa beendelezi bamfwulumende alimwi aboobo mbotupa basololi bazikombelo? (b) Ino mbubotu nzi ibwakaba ciindi Kamboni waku Austria naakatondezya bulemu kuli simapolitikisi umwi?

11 Nokuba boobo, Bakamboni ba Jehova tababalemeki cakuzwa munzila basololi bazikombelo aabo ibayanda kupegwa bulemu, nokuba kuti basololi aabo inga kababuyanda bulemu buli boobo. Bukombi bwakubeja tabuyiisyi kasimpe kujatikizya Leza alimwi a Jwi lyakwe. Aboobo, tulabalemeka basololi bazikombelo mbubwenya mbotubalemeka bantu boonse, pele tatweelede kubapa bulemu bwaalubazu. Tatweelede kuluba kuti Jesu wakaamba bantu bali boobu bamuciindi ncaakali kupona anyika kuti mbaasikuupaupa ameso akuti mbasololi boofwu. (Mt. 23:23, 24) Mukwiimpana, kulemeka beendelezi bamfwulumende munzila yeelede zimwi ziindi kulakonzya kupa kuti batugwasye.

12 Ba Leopold Engleitner bakali Bakamboni basungu ibakali kukkala ku Austria balo ba Nazi mbobakaanga akubatola acitima kucilabba cacibbalo caku Buchenwald. Ba Heinrich Gleissner basyaazibwene mumakani aamulawo, abalo bakali baange mucitima eeco. Bakali basimapolitikisi baku Austria. Nokuba boobo, ba Nazi tiibakacili kubayanda. Munzila kabaya kucilabba, Mukwesu Engleitner cabulemu wakapandulula nzyasyoma kuli ba Gleissner, aboobo bakaswiilila cakubikkila maano. Noyakamana nkondo yanyika yabili, ba Gleissner cakwiinduluka-induluka bakabelesya cuuno ncobakajisi kugwasya Bakamboni mu Austria. Mulakonzya kuyeeya zikozyanyo azimbi zibotu zitondezya bubotu ibuboola ciindi Bakamboni nobabalemeka beendelezi akubapa bulemu oobo Bbaibbele mbolyaamba kuti Banakristo beelede kubapa.

ABAMWI IBEELEDE KULEMEKWA

13. Ino mbaani ibeelela kulemekwa, alimwi nkaambo nzi?

13 Ibaciinga cesu calusyomo abalo baleelede kulemekwa. Eeci cilayandika kapati kwaambisya kubaalu aabo ibasololela. (Amubale 1 Timoteyo 5:17.) Tulabalemeka bakwesu aaba tacikwe makani akucisi nkobazwa, lwiiyo ndobajisi, mpuwo njobajisi, naa amali ngobajisi. Bbaibbele lyaamba baalumi aaba kuti “zipego mubantu,” alimwi balayandika kapati mububambe bwa Leza bwakulanganya ziyandika zyabantu bakwe. (Ef. 4:8) Amuyeeye buyo baalu bamumbungano, balangizi bamabazu, bamu Kkomiti ya Mutabi, alimwi abamu Kabunga Keendelezya. Bakwesu abacizyi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakali kubalemeka kapati aabo bakasalidwe kuti kabasololela, andiswe mbotulimvwa oobo mazuba aano. Tatweelede kucita mbuli kuti tubakomba buya baiminizi bamumbungano ya Bunakristo ibajisi mpuwo naa ikucita zintu mbuli kuti kuli bangelo baliko munsi-munsi ciindi notuli ambabo. Nokuba boobo, tweelede kubalemeka bakwesu bali boobo akaambo kakuti balabeleka canguzu alimwi balalicesya.—Amubale 2 Bakorinto 1:24; Ciyubunuzyo 19:10.

14, 15. Nkwiindana nzi kuliko akati kabeembezi Banakristo beni-beni alimwi abaabo balitaminina kuba boobo?

14 Baalu bali boobo babonwa kuti mbeembezi bakumuuya ibalicesya. Ikutondezya kuti balalicesya, balakaka kubonwa kuti mbantu bali ampuwo. Munzila eeyi baliindene abasololi bazikombelo banji bamazuba aano alimwi abaabo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna balo Jesu mbaakaamba kuti: “Balayanda kukkala mumasena aalemenede kucilalilo alimwi aazyuuno zyakumbele muzikombelo alimwi balayanda kwaanzyigwa cabulemu kumisika.”—Mt. 23:6, 7.

15 Beembezi Banakristo beni-beni cakulicesya balaatobela majwi a Jesu aakuti: “Mutanikwiitwi kuti Rabbi, nkaambo mujisi Mwiiyi omwe, eelyo nywebo nyoonse muli babunyina. Alimwi mutaiti kufwumbwa muntu anyika kuti taata, nkaambo mujisi Uso omwe ooyo uuli kujulu. Alimwi mutanikwiitwi kuti basololi, nkaambo mujisi buyo Musololi omwe, Kristo. Pele mupati akati kanu weelede kuba mubelesi wanu. Kufwumbwa uulisumpula uyoocesyegwa alimwi kufwumbwa uulicesya uyoosumpulwa.” (Mt. 23:8-12) Aboobo mulakonzya kukamvwisya ikaambo baalu mumbungano izili munyika yoonse ncobayandwa, alimwi akulemekwa a Bakamboninyina.

Ciindi nobabeleka cakulicesya, baalu balayandwa alimwi akulemekwa (Amubone muncali 13-15)

16. Ino nkaambo nzi ncomweelede kuzumanana kubeleka canguzu kutondezya bulemu?

16 Ncobeni, cilakonzya kututolela ciindi kuti tutalike kwaabona munzila yeelede makani aajatikizya nzila mbotweelede kubapa bulemu bamwi alimwi abantu mbotweelede kulemeka. Oobu mbocakabede aku Banakristo bakusaanguna. (Mil. 10:22-26; 3Joh. 9, 10) Pele cilakonzya kugwasya kapati ikuti twaatobela malailile aamu Bbaibbele aamba kujatikizya kulemeka bamwi. Kuzilanga munzila yeelede zintu kulagwasya kapati.

BUBOTU IBUBOOLA AKAAMBO KAKUPA BANTU BULEMU MUNZILA YEELEDE

17. Ino mbubotu nzi bujanika akaambo kakubalemeka aabo ibali mubweendelezi?

17 Ciindi notulemeka baabo ibali mubweendelezi, cilalangilwa kuti inga balukwabilila lwaanguluko lwesu lwakukambauka kakunyina kunyonganizyigwa. Kanji-kanji, mulimo wesu ulakonzya kubonwa munzila iili kabotu. Myaka minji yainda, ba Birgit, mupainiya waku Germany, bakajanika kupobwe lyakusekelela kumaninzya cikolo kwamwanaabo musimbi. Bamayi bakaambila ba Birgit kuti cali kukkomanisya kubeleka abana ba Bakamboni kwamyaka minji. Bakaamba kuti nocakabija ikuti nobatakalijisi Kamboni naba omwe acikolo cabo. Ba Birgit bakapandulula kuti: “Bana besu balayiisyigwa kutobela zyeelelo zya Leza zyakulilemeka, alimwi eeci cilabikkilizya akulemeka bamayi.” Mwiiyi umwi wakaamba kuti: “Ikuti bana boonse nobali mbuli bana banu, cikolo nocali mbuli paradaiso.” Nokwakainda nsondo izili mbozibede, mwiiyi umwi wakajanika kumuswaangano wacooko ku Leipzig.

18, 19. Ino ncinzi ncotweelede kuyeeya ciindi notubalemeka baalu?

18 Kulemeka baalu bamumbungano, kweelede kusololelwa anjiisyo zyabusongo zilondokede zijanika mu Jwi lya Leza. (Amubale Bahebrayo 13:7, 17.) Tweelede kubalumbaizya akaambo kamilimo njobabeleka canguzu alimwi akusolekesya kutobela malailile ngobatupa. Ikucita boobo inga kwabagwasya kuti bazumanane kuzuzikizya mikuli yabo calukkomano. Pele eeci tacaambi kuti tweelede kwiiya mwaalu umwi “ulaampuwo” mbwasama alimwi ambwalibamba, mbwaambaula ciindi napa makani, naa buya mbwabandika abantu. Ikuti katucita boobo, inga tiicaba kabotu. Tatweelede kuluba kuti mwaalu awalo muntu uutalondokede. Cikozyanyo ncotweelede kutobela akwiiya, ncikozyanyo ca Kristo.

19 Kwiinda mukubalemeka baalu munzila yeelede kakunyina kuciindizya, abalo balagwasyigwa. Tupa kuti cibaubaubile kweeleba kulisumpula, kutalimvwa kuti balayandika kapati kwiinda bamwi naa kulibona kululama.

20. Ino mbuti kulemeka bamwi mbokutugwasya?

20 Ikulemeka bamwi kutugwasya kutaba amuuya wakuliyanda alimwi kutugwasya kulicesya ciindi bamwi nobatupa bulemu bwiindilide. Kutugwasya kweeleba kulitukumuna ikuti naa twapegwa bulemu munzila iimwi. Alimwi kutugwasya kweenda antoomwe ambunga ya Jehova, yalo iitapi bantu bulemu buteelede kufwumbwa naa mbakombi naa pe. Aboobo, ikucita boobo ncamaano nkaambo kutugwasya kuti tutafwumpuzyigwi ikuti naa muntu ngotulemeka kapati watutyompya.

21. Ino nimpindu nzi mpati iiboola akaambo kakubalemeka munzila yeelede aabo ibeelede kulemekwa?

21 Mpindu mpati kapati iiboola akaambo kakulemeka bamwi munzila yeelede njakuti, kwiinda mukucita boobo, tukkomanisya Leza. Tucita zintu kweelana ambwayanda aboobo tulazumanana kusyomeka kulinguwe. Eeci cipa kuti acikonzye kuvwiila muntu uuli woonse uukonzya kusola kumusampaula. (Tus. 27:11) Nyika izwide bantu ibatacizyi kupa bantu bulemu bweelede. Tulakkomana kapati kuzyiba mbotweelede kubalemeka bantu munzila yeendelana ambwayanda Jehova.