1-3. U shumela Yehova nga “mbilu yoṱhe” zwi katela mini? Fanyisani.

SAMUSI ri songo fhelela, ri a khakha. Ri a livhuha uri Yehova ha ri pfisi vhuṱungu u ya nga “zwivhi zwashu,” fhedzi arali ri tshi ḓiṱukufhadza na u rembuluwa ri nga mu humbela uri a ri hangwele. Yehova o ri ṋea tshirengululi tsha Yesu nahone o ḓiimisela u ri hangwela. (Ps. 103:10) Naho zwo ralo, samusi Davida o vhudza Salomo, u itela uri Yehova a ṱanganedze nḓila ine ra mu gwadamela ngayo, ri fanela u mu ‘shumela nga mbilu yoṱhe.’ (1 Koron. 28:9) Ri nga ita hani zwenezwi samusi ri vhathu vha songo fhelelaho?

² Ri nga vhambedza vhutshilo ha Khosi Asa na ha Khosi Amatsia u itela u pfesesa zwenezwi. Mahosi oṱhe a Yuda o ita zwo lugaho phanḓa ha Yehova, fhedzi Asa o zwi ita nga mbilu yawe yoṱhe. (2 Koron. 15:16, 17; 25:1, 2; Mir. 17:3) Eneo mahosi oṱhe o vha a songo fhelela nahone a tshi khakha. Naho zwo ralo, Asa ho ngo litsha u ita zwine Mudzimu a zwi funa ngauri o vha a tshi mu ‘shumela nga mbilu yoṱhe.’ (1 Koron. 28:9) Kha ḽiṅwe sia, Amatsia ho ngo shumela Yehova nga mbilu yoṱhe. Musi o no kunda maswina a Mudzimu, o dzhia midzimu ya eneo maswina nahone a thoma u i gwadamela.—2 Koron. 25:11-16.

 ³ U shumela Mudzimu nga “mbilu yoṱhe” zwi katela u ḓiṋekedzela khae nga ho fhelelaho lwa tshoṱhe. Bivhilini, kanzhi ipfi “mbilu” ḽi ambela kha zwine muthu a vha zwone. Zwi katela zwine muthu a zwi takalela, u zwi humbula, vhumuthu, mavhonele, vhukoni, zwiṱuṱuwedzi na zwipikwa. Nga zwenezwo, muthu ane a shumela Yehova nga mbilu yoṱhe, ha zwi iti nga muhoyo. Ha sokou u gwadamela Yehova u itela u bva mulanduni. Hu pfi mini nga riṋe? Naho ri vhathu vha songo fhelelaho, arali ra bvela phanḓa ri tshi ḓiṋekedzela kha Mudzimu nga ho fhelelaho ri si na muhoyo, ri ḓo vha ri tshi khou mu shumela nga mbilu yoṱhe.—2 Koron. 19:9.

4. Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱolisisa zwino?

⁴ U itela u pfesesa zwine u shumela Yehova nga mbilu yoṱhe zwa amba zwone, kha ri thome ri ṱolisise nga ha vhutshilo ha Asa u katela na maṅwe mahosi a Yuda e a shumela Mudzimu nga mbilu yoṱhe, eneo mahosi ho vha hu Yosafati, Hiskia na Yosia. Eneo mahosi maṋa o ita vhukhakhi, fhedzi o takadza Yehova. Ndi ngani Mudzimu o vha dzhia sa vhe vha mu shumela nga mbilu yoṱhe nahone ri nga vha edzisa hani?

5. Ndi phetho ifhio ye Asa a i dzhia?

⁵ Asa o vha e khosi ya vhuraru ya ngei Yuda musi muvhuso wa devhula wa tshaka dza fumi dza ngei Isiraele u tshi fhandekana. O bvisa zwifanyiso zwa mazwifhi nahone a pandela vhanna vhe vha vha vha tshi rengisa muvhili thembeleni. O dovha a bvisa na makhulu wawe Maaha kha u vha ‘khosi ya mufumakadzi, ngauri vho vha vho ita tshifanyiso tshine tsha fanela u gwadamelwa.’ (1 Dzikh. 15:11-13, NW) Zwiṅwe hafhu, Asa o ṱuṱuwedza vhathu uri “vha ṱoḓe Yehova . . . vha tevhedze Mulayo na dzindaelá.” Vhukuma, o tikedza vhurabeli ha ngoho.—2 Koron. 14:4.

6. Asa o ita mini musi a tshi vutshelwa nga Vhaetiopia?

⁶ Musi Asa e khosi, Yehova o fhaṱutshedza Yuda nga u ita uri hu vhe na mulalo lwa miṅwaha ya fumi. Nga murahu, Sera wa Muetiopia o ya a lwa na Vhayuda e na mmbi ya vhanna vha 1 000 000 na gariki dza 300. (2 Koron. 14:1, 6, 9, 10) Asa o ita mini kha honoho vhuimo? O fulufhela Yehova nga ho fhelelaho. (Vhalani 2 Koronika 14:11.) Mudzimu o fhindula thabelo ya Asa i bvaho mbiluni nga u ita uri a kunde mmbi ya Vhaetiopia. (2 Koron. 14:12, 13) Naho mahosi o vha a sa fulufhedzei khae, Yehova o ita uri a kunde maswina a tshi itela dzina ḽawe. (1 Dzikh. 20:13, 26-30) Naho zwo ralo, Asa o ḓitika nga Yehova Mudzimu nahone o fhindula thabelo yawe. Kha zwiṅwe zwiitea, Asa ho ngo dzhia phetho ya vhuṱali. Sa tsumbo, o ṱoḓa thuso kha khosi ya Siria nṱhani ha u ṱoḓa thuso kha Yehova. (1 Dzikh. 15:16-22) Naho zwo ralo, Yehova o zwi vhona uri Asa u a mu funa nga mbilu yoṱhe nahone o “nambatela Yehova misi yoṱhe ya vhutshilo hawe.” Ri nga edzisa hani Asa kha u ita zwivhuya?—1 Dzikh. 15:14.

7, 8. Ni nga edzisa hani Asa kha u shumela Yehova?

⁷ Muṅwe na muṅwe washu a nga ṱolisisa mbilu yawe u itela u vhona arali yo ḓikumedzela nga ho fhelelaho kha Mudzimu. Ḓivhudziseni uri, ‘Naa ndo ḓiimisela u takadza Yehova, u imelela vhurabeli ha ngoho na u tsireledza vhathu vhawe kha ṱhuṱhuwedzo mmbi?’ Humbulani nga ha nḓila ye Asa a vha ngayo na tshivhindi musi a tshi bvisa Maaha we a vha e “khosi ya mufumakadzi” kha ḽeneḽo shango! Khamusi ni nga vha ni sa ḓivhi muthu we a vhuya a ita zwi fanaho na zwe zwa itwa nga onoyo mufumakadzi, fhedzi hu nga vha na vhuimo vhune khaho na nga edzisa u fhisea ha Asa. Sa tsumbo, ni  ḓo ita mini arali muraḓo wa muṱa waṋu kana khonani ya tsini ya ita tshivhi, ya si rembuluwe nahone ya bviswa tshivhidzoni? Naa ni ḓo litsha u ḓikonanya na onoyo muthu? Ni ḓo dzhia vhukando vhufhio?

⁸ U fana na Asa, ni nga sumbedza uri ni ḓitika nga Mudzimu nga mbilu yoṱhe musi no sedzana na milingo naho miṅwe i tshi vhonala i tshi konḓa. Ni nga kolelwa kana u holedzwa tshikoloni nga nṱhani ha u ima no khwaṱha sa muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova. Kana vhane na shuma navho vha nga ni goḓa nge na dzhia maḓuvha a u awela ni tshi khou itela u ya miṱanganoni kana nga nṱhani ha u sa shuma awara dzo engedzeaho tshifhinga tshoṱhe. Kha honoho vhuimo, rabelani Mudzimu samusi na Asa o ita nga u ralo. Ḓitikeni nga Yehova, ni vhe na tshivhindi nahone ni dzule no khwaṱha kha zwine na ḓivha uri ndi zwo lugaho. Humbulani uri Mudzimu o khwaṱhisa na u thusa Asa, na inwi u ḓo ni thusa-vho.

9. Musi ri tshi huwelela, ri nga sumbedza hani uri ri zwi ita nga mbilu yoṱhe?

⁹ Vhashumeli vha Mudzimu vho vha vha sa humbuleli vhone vhaṋe fhedzi. Asa o tikedza vhurabeli ha ngoho. Na riṋe ri nga thusa vhaṅwe “uri vha ṱoḓe Yehova.” Zwi takadza Yehova vhukuma musi a tshi vhona uri ri vhudza vhahura vhashu na vhaṅwe nga hae nahone ri ita zwenezwo nga nṱhani ha uri ri a mu funa nga mbilu yoṱhe nahone ri ṱoḓa vha tshi wana dakalo ḽa tshoṱhe!

10, 11. Ni nga edzisa hani tsumbo ya Yosafati?

¹⁰ Yosafati murwa wa Asa “o tevhela dzinḓila dza khotsi-awe Asa.” (2 Koron. 20:31, 32) O zwi ita hani zwenezwo? U fana na khotsi awe, Yosafati o ṱuṱuwedza vhathu uri vha ṱoḓe Yehova. O ita zwenezwo nga u dzudzanya fulo ḽa u funza a tshi shumisa “bugu ya Mulayo wa Yehova.” (2 Koron. 17:7-10) O dovha a ya kha muvhuso wa devhula wa Isiraele, thavhani dza Efuraimi u itela u “vha humisela ha Yehova.” (2 Koron. 19:4) Yosafati o vha e khosi ye ya “ṱoḓa Yehova nga mbilu [yayo] yoṱhe.”—2 Koron. 22:9.

¹¹ Roṱhe ri nga shela mulenzhe kha fulo ḽa u funza ḽe Yehova a ita uri ḽi vhe hone ṋamusi. Naa no ḓivhetshela tshipikwa tsha u funza vhaṅwe Ipfi ḽa Mudzimu ṅwedzi muṅwe na muṅwe na u vha ṱuṱuwedza uri vha shumele Mudzimu? Ni nga kona u thoma pfunzo ya Bivhili musi ni tshi ita vhuḓidini na nga phaṱhutshedzo dza Mudzimu. Naa tshenetsho ndi tshipikwa tshine na tshi rabelela? Naa no ḓiimisela u ita zwenezwi naho zwi tshi ṱoḓa uri ni fhedze tshifhinga tshaṋu tsha u ita zwiṅwe zwithu? Samusi Yosafati o ya Efuraimi u itela u thusa vhathu uri vha humele kha vhurabeli ha ngoho, na riṋe ri nga ita zwoṱhe zwine ra nga kona u itela u thusa vhathu vho fholaho muyani. Zwiṅwe hafhu, vhahulwane vha tshivhidzo vha dzudzanya u ya u dalela na u thusa vhathu vho bviswaho tshivhidzoni tsimuni ya tshivhidzo tshavho, vhane vha nga vha vho litsha zwivhi zwavho zwa tshifhingani tsho fhiraho.

12, 13. (a) Yosafati o ita mini musi a tshi shushedzwa? (b) Ndi ngani ri tshi fanela u edzisa Yosafati kha u ṱanganedza vhushayanungo hashu?

¹² U fana na khotsi awe Asa, Yosafati o dzula o ḓiṋekedzela kha Mudzimu naho a tshi khou shushedzwa nga maswina awe. (Vhalani 2 Koronika 20:2-4.) Yosafati o tshuwiswa nga zwenezwo! Naho zwo ralo, o “lilala a ṱoḓa Yehova.” Musi a tshi rabela, nga u ḓiṱukufhadza o tenda uri vhathu vhawe vho vha vhe si na “maanḓa hu tshi swika magogo” nahone ene na vhathu vhawe vho vha vha sa ḓivhi zwine vha nga zwi ita. O ḓitika nga Yehova nga ho fhelelaho, a ri: “Maṱo ashu o lavhelesa Iwe.”—2 Koron. 20:12.

 ¹³ U fana na Yosafati, nga zwiṅwe zwifhinga ri nga kha ḓi sa ḓivha zwine ra fanela u zwi ita nahone ri nga ofha. (2 Vhakor. 4:8, 9) Fhedzi humbulani uri musi Yosafati a tshi rabela khagala, o amba nga ha nḓila ye ene na vhathu vhawe vha vha vho kulea ngayo nungo. (2 Koron. 20:5) Vhane vha ranga phanḓa muṱani, vha nga edzisa tsumbo ya Yosafati nga u ṱoḓa u livhiswa nga Yehova na uri a vha khwaṱhise uri vha kone u sedzana na thaidzo. Ni songo pfa ni tshi shona u amba nga ha dzenedzo khumbelo phanḓa ha muṱa waṋu musi ni tshi khou rabela. Vha ḓo ṱhogomela nḓila ine na fulufhela ngayo Yehova. Mudzimu o thusa Yosafati, na inwi u ḓo ni thusa-vho.

14, 15. Hiskia o sumbedza hani uri o ḓitika nga Mudzimu nga ho fhelelaho?

¹⁴ Vhuimo ha Hiskia ho vha ho fhambana na ha Yosafati. U itela uri Hiskia a ḓivhiwe sa khosi ye ya “nambatela Yehova,” o vha a tshi fanela u kunda ṱhuṱhuwedzo mmbi ya khotsi awe vhe vha vha vha tshi gwadamela midzimu i sili. Hiskia o “fhelisa zwifho, a pwashakanya midzimu ya zwifanyiso, a rema milagalu, a pwasha ṋowa ya tsimbi-tswuku iḽa ye [Mushe] a i ita,” ye nga tshenetsho tshifhinga ya vha i tshi gwadamelwa. Hiskia o vha o ḓiṋekedzela tshoṱhe kha Yehova ngauri o bvela phanḓa a tshi “tevhedza milayo ye Yehova a i ṋea Mushe.”—2 Dzikh. 18:1-6.

¹⁵ Hiskia o ḓitika nga Yehova nga mbilu yawe yoṱhe, na musi Vhaasuri vhe vha vha vhe na maanḓa nga tshenetsho tshifhinga vho vutshela Yuda nahone vha tshi ṱoḓa u fhelisa Yerusalema. Sanheribi Khosi ya Asuri o sema Yehova nahone a lingedza u ita uri Hiskia a laṱele thaula. Naho zwo ralo, kha thabelo yawe, Hiskia o fulufhela nga mbilu yoṱhe maanḓa a Yehova a u tshidza. (Vhalani Yesaya 37:15-20.) Mudzimu o fhindula thabelo yawe nga u rumela muruṅwa uri a vhulahe Vhaasuri vha 185 000.—Yes. 37:36, 37.

16, 17. Ni nga edzisa hani Hiskia samusi ni tshi khou shumela Mudzimu?

¹⁶ Nga murahu, Hiskia o lwala lwa u fa. O humbela Yehova uri a elelwe nḓila ye a mu shumela ngayo. (Vhalani 2 Dzikhosi 20:1-3.) Ri a zwi ḓivha uri Maṅwalo o sumbedza uri a ri khou tshila kha tshifhinga tshine ra lavhelela uri Mudzimu a ri fhodze nga lwa vhuṱolo kana a engedze maḓuvha a vhutshilo hashu. Zwiṅwe hafhu, u fana na Hiskia, roṱhe ri nga vhudza Yehova nga thabelo ra ri: “[Ndo] tshimbila phanḓa hau, ndi muthu wau nga mbilu yoṱhe.” Naa ni a tenda uri Yehova a nga kona u ni thusa nahone o ḓiimisela u ita nga u ralo na musi ni tshi khou lwala?—Ps. 41:3.

¹⁷ Musi ri tshi elekanya nga ha tsumbo ya Hiskia, ri nga vhona hu na ṱhoḓea ya u litsha zwiṅwe zwithu zwine zwa nga thithisa vhushaka hashu na Mudzimu kana u ri fhandekanya na vhurabeli ha ngoho. Musi ri tshi shumisa website dza vhudavhidzani, a ro ngo fanela u nga vhathu vha shango vhane vha dzhia vhaṅwe vhathu sa midzimu yavho na u edzisa zwine vha ita. Ndi ngoho uri vhaṅwe Vhakriste vha takalela u shumisa zwenezwo zwishumiswa u itela u davhidzana na miṱa yavho kana khonani dza tsini. Fhedzi vhathu vhanzhi kha ḽino shango vha shumisa zwenezwi zwishumiswa nga ho kalulaho, vha tevhela vhathu vha re na bvumo naho vhaṅwe vha sa vha ḓivhi. Kana vha fhedza tshifhinga tshinzhi vha tshi khou sedza zwinepe zwa vhenevho vhathu kana u vhala nga havho. Zwi na khombo u fhedza tshifhinga tshinzhi kha zwenezwo zwithu zwi si na mushumo. Mukriste a nga thoma u ḓikukumusa arali vhathu vhanzhi vha tshi takalela  zwine a zwi dzhenisa kha zwenezwo zwishumiswa nahone a nga khukhulisea arali vhathu vha si tsha takalela zwine a zwi dzhenisa. Ni vhona u nga zwo vha zwi tshi ḓo vha hani arali muapostola Paulo kana Akwila na Prisila vho vha vha tshi farakanea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nga u dzhenisa zwinepe kana u tevhela muṅwe muthu a sa shumeli Mudzimu? Ri vhala uri Paulo o vha o “farekanea vhukuma nga u huwelela ipfi.” Nahone Prisila na Akwila vho shumisa tshifhinga tshavho u ṱalutshedza vhaṅwe “nḓila ya Mudzimu zwavhuḓi.” (Mish. 18:4, 5, 26) Ri nga ḓivhudzisa uri, ‘Naa ndi a iledza u dzhia vhaṅwe vhathu sa midzimu kana ndi fhedza tshifhinga tshinzhi kha zwithu zwi si zwa ndeme?’—Vhalani Vhaefesa 5:15, 16.

18, 19. Ni ṱoḓa u fana na Yosia nga nḓila-ḓe?

¹⁸ Khosi Yosia, muḓuhulu-ḓulwana wa Hiskia, na ene o dzula a tshi thetshelesa ndaela dza Yehova “nga mbilu yoṱhe.” (2 Koron. 34:31) Musi a tshee muswa, “o thoma u ṱoḓa Mudzimu wa Davida” nahone musi e na miṅwaha ya 20, o thoma u bvisa midzimu ya zwifanyiso ya Yuda. (Vhalani 2 Koronika 34:1-3.) Yosia o vha a tshi fhisetshela u ita zwi takadzaho Mudzimu u fhambana na mahosi manzhi a Yuda. Zwiṅwe hafhu, tshifhe muhulu o wana bugu ya Mulayo wa Mudzimu thembeleni. Khamusi yeneyo bugu yo vha yo ṅwalwa nga Mushe. Musi Yosia a tshi vhalelwa yeneyo bugu o vhona zwi tshi ṱoḓea u shumela Mudzimu nga ho engedzeaho. O ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha shumele Yehova. Nga zwenezwo, vhathu ‘a vho ngo tsha litsha u tevhela Yehova’ musi Yosia a tshi kha ḓi tshila.—2 Koron. 34:27, 33.

¹⁹ U fana na Yosia, vhaswa vha fanela u thoma u ṱoḓa Yehova vha tshee vhaṱuku. Khosi Manase we a rembuluwa, a nga vha o gudisa Yosia nga ha vhuthu ha Mudzimu. Zwi nga vha zwavhuḓi arali vhaswa vha nga vha na vhushaka ha tsini na vhathu vhahulwane muṱani wa havho na tshivhidzoni na u guda nḓila ye Yehova a vha thusa ngayo. Zwiṅwe hafhu, humbulani uri Maṅwalo e Yosia a vhalelwa one, o mu kwama mbilu nahone a mu sudzulusela u dzhia vhukando. U vhala haṋu Ipfi ḽa Mudzimu zwi nga ni sudzulusela uri na inwi ni dzhie vhukando vhune ha ḓo engedza dakalo ḽine na vha naḽo na u khwaṱhisa vhushaka haṋu na Mudzimu, u katela na u thusa vhaṅwe uri vha ṱoḓe Mudzimu. (Vhalani 2 Koronika 34:18, 19.) U guda Bivhili zwi nga dovha zwa ni thusa u vhona nḓila ine na nga khwinisa ngayo tshumelo yaṋu kha Mudzimu. U nga ri ri nga ḓiimisela u ita zwenezwo nga mbilu yoṱhe u fana na Yosia.

20, 21. (a) Mahosi maṋa e ra haseledza nga hao o vha a tshi fana nga nḓila-ḓe? (b) Ri ḓo ṱolisisa mini kha thero i tevhelaho?

²⁰ Naa ni vhona zwi tshi vhuyedza u guda nga ha nḓila ye mahosi maṋa a Yuda a shumela ngayo Yehova nga mbilu yoṱhe? Vho vha vha tshi fhisetshela u ita zwine Mudzimu a zwi funa nahone vho vha vho ḓiimisela u zwi khunyeledza. Vho dzula vha tshi ita zwine Mudzimu a zwi funa. Vho ita zwenezwo naho maswina avho o vha vutshela. Zwa ndeme vhukuma ndi uri vho shumela Yehova vhe na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi.

²¹ Samusi ri tshi ḓo zwi ṱolisisa kha thero i tevhelaho, mahosi oṱhe maṋa e ra haseledza nga hao o ita vhukhakhi. Naho zwo ralo, musi Mudzimu a tshi ṱolisisa mbilu dzavho, o vhona uri vho vha vha tshi mu funa nga mbilu yoṱhe. Na riṋe a ro ngo fhelela. Musi Yehova a tshi ṱolisisa mbilu dzashu, naa a nga phetha nga ḽa uri ri khou mu shumela nga mbilu yoṱhe? Ri ḓo ṱolisisa zwenezwo kha thero i tevhelaho.