1, 2. Нәјә ҝөрә Јәһуданын дөрд падшаһынын сәһвләрини нәзәрдән кечирәҹәјик?

ТӘСӘВВҮР ЕДИН јолла ҝедәндә бир нәфәрин бүдрәјиб јыхылдығыны ҝөрүрсүнүз. Чох еһтимал ки, һәмин јердән еһтијатла кечәҹәксиниз. Ејнән башгаларынын сәһвинә нәзәр салмаг да бизә онлардан ибрәт ҝөтүрмәјә көмәк едәр. Бу принсипи ибадәтимизә дә аид етмәк олар. Биз башгаларынын, һәмчинин Мүгәддәс Китабда ады чәкилән инсанларын сәһвләриндән дәрс ҝөтүрүрүк.

² Өтән мәгаләдә һаггында сөз ачылан дөрд Јәһуда падшаһы Јеһоваја сидги-үрәкдән ибадәт едирди. Амма онлар һәјатларында чохлу сәһвләр дә бурахыблар. Онларын сәһвләриндән һансы ибрәт дәрсини ҝөтүрә биләрик вә нә едә биләрик ки, ејни сәһвләри тәкрарламајаг? Ҝәлин бу падшаһларын сәһвләрини нәзәрдән кечирәк, бунунла да бизә нәсиһәт олараг әввәлҹәдән јазыланлардан фајдаланаг. (Ромалылара 15:4 ајәсини охујун.)

3—5. а) Асанын үрәји бүтүнлүклә Аллаһа бағлы олса да, о, һансы сәһвә јол верди? б) Баша илә бағлы мәсәләдә Асанын инсана ҝүвәнмәсинә нә сәбәб ола биләрди?

³ Әввәлҹә ҝәлин Аса падшаһын нүмунәсини нәзәрдән кечирәк  вә ҝөрәк Аллаһын сөзләри һәјатымыза неҹә тәсир едә биләр. Бир милјонлуг Һәбәш ордусу Јәһудаја јүрүш едәндә Аса Јеһова Аллаһа ҝүвәнмишди. Амма Исраил падшаһы Баша Асанын мәмләкәти илә һәмсәрһәд олан Рама шәһәрини мөһкәмләндирмәјә башлајанда о, башга ҹүр давранды (2 Салн. 16:1—3). Бу дәфә о, өз ағлына ҝүвәнәрәк Арам падшаһы Бәнһәдада бәхшиш ҝөндәрди ки, Башанын үстүнә һүҹум етсин. Асанын бу планы баш тутдуму? Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Баша бунлары ешидән кими Рамадакы тикинтини дајандырды» (2 Салн. 16:5). Дејәсән, Асанын планы уғурлу олду. Амма бу, илк бахышдан белә ҝөрүнүр.

⁴ Ҝөрәсән, Асанын бу һәрәкәти барәдә Јеһова нә фикирләширди? Аса Аллаһына ҝүвәнмәдији үчүн Јеһова елчиси Һәнани васитәсилә ону төһмәт етди. (2 Салнамәләр 16:7—9 ајәләрини охујун.) Һәнани деди: «Бундан сонра һәмишә мүһарибә ичиндә олаҹагсан». Аса өз мәгсәдинә чатды, Баша ҝери чәкилди, амма һакимијјәтинин сонуна кими Аса да, халгы да мүһарибә шәраитиндә јашады.

⁵ Өтән мәгаләдә гејд олундуғу кими Јеһова Асанын үрәјини јохламыш, онун үрәјинин бүтүнлүклә Јараданына бағлы олдуғуну ҝөрмүшдү (1 Пад. 15:14). Гејри-камил олса да, Аса Аллаһын ҝөзүндә садиг инсан иди. Бунунла белә, о, јанлыш гәрарынын аҹысыны јашады. Нәјә ҝөрә Баша илә бағлы мәсәләдә Аса Јеһоваја јох, инсана, Бәнһәдадла өзүнә ҝүвәнди? Бәлкә, о фикирләширди ки, Јеһовадан көмәк истәмәкдәнсә, дипломатик ҝедиш етсә вә ја һәрби тактика ишләтсә, даһа јахшы олар? Бәлкә, кимсә она сәһв мәсләһәт вермишди?

6. Асанын сәһвләриндән һансы ибрәт дәрсини ҝөтүрүрүк? Нүмунә чәкин.

⁶ Асанын нүмунәси бизи өзүмүзү јохламаға тәшвиг едир. Адәтән, бөјүк проблемлә үзләшәндә биз дәрһал Јеһовадан көмәк истәјирик. Бәс ҝүндәлик һәјатда растлашдығымыз хырда мәсәләләрдә неҹә давранырыг? Биз өз ағлымыза ҝүвәниб проблеми өз билдијимиз јолла һәлл едирик? Јохса Јеһоваја ҝүвәниб Онун Кәламындан мәсләһәт ахтарыр вә онлара әмәл етмәјә чалышырыг? Туталым, јығынҹаг ҝөрүшләринә вә топлантылара ҝедәндә аиләниз сизә гаршы чыхыр. Бу һалда проблеми дүзҝүн шәкилдә һәлл етмәк үчүн сиз Јеһовадан мәсләһәт вә көмәк истәјирсиниз. Инди тәсәввүр един, ишсиз галмысыныз, тәзә иш тапмаг исә чох чәтиндир. Иш мүсаһибәси заманы һәр һәфтә ибадәт ҝөрүшүнә ҝедәҹәјинизи дејәҹәксиниз? Һансы проблемлә үзләшириксә үзләшәк, ҝәлин мәзмурчунун сөзләрини хатырлајаг: «Јолуну Јеһоваја тапшыр, Она ҝүвән, О, сәнин ишини һасил едәр» (Зәб. 37:5).

7, 8. Јәһушафат һансы сәһвләрә јол верди вә нәтиҹәси нә олду? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁷ Ҝөрәк Асанын оғлу Јәһушафат нә етмишди. Онун чох ҝөзәл хүсусијјәтләри вар иди. Јәһушафат Аллаһа ҝүвәнәрәк чохлу саваб ишләр ҝөрмүшдү. Лакин о да, бәзән, ағылсыз гәрарлар верирди. Мисал үчүн, о, шимал падшаһлығынын падшаһы Әһәблә гоһум олмушду. Һәмчинин Микај пејғәмбәрин хәбәрдарлығына әһәмијјәт вермәјиб Әһәблә бирҝә арамиләрә гаршы дөјүшә чыхмышды. Дөјүш заманы Јәһушафат ҹаныны зорла өлүмдән гуртарыр. Сонра о, Јерусәлимә гајыдыр (2 Салн. 18:1—32). Онда Јәһу пејғәмбәр она дејир: «Пис адама көмәк етмәклә, Јеһоваја нифрәт едәнләри севмәклә дүзҝүн иш ҝөрүрсән?» (2 Салнамәләр 19:1—3 ајәләрини охујун.)

 ⁸ Бу һадисә, Јәһушафата дәрс олдуму? Тәәссүф ки, јох. О, Јеһованы севсә дә, Ону разы салмаға чалышса да, Әһәблә бағлы мәсәләдә башына ҝәләнләрдән дәрс ҝөтүрмәди вә Јәһу пејғәмбәрин хәбәрдарлығына мәһәл гојмады. Јәһушафат даһа бир сәһвә јол верди, Аллаһын дүшмәни илә, Әһәбин оғлу залым падшаһ Әһәзја илә иттифаг бағлады. Јәһушафатла Әһәзја бирликдә Таршишә ҝедән ҝәмиләр дүзәлтмишдиләр. Амма ҝәмиләр гәзаја уғрајыб мәнзилбашына чатмады (2 Салн. 20:35—37).

9. Пис достлуг һәјатымыза неҹә тәсир едә биләр?

⁹ Јәһушафатын һадисәси бизи һәјатымызы тәһлил етмәјә тәшвиг едир. Әслиндә, Јәһушафат јахшы падшаһ иди. О, Аллаһы разы салан ишләр ҝөрүрдү вә Она сидги-үрәкдән ибадәт едирди (2 Салн. 22:9). Лакин пис достлары она мәнфи тәсир етди. Мәсәлләр 13:20 ајәсиндә јахшы јазылыб: «Һикмәтли илә отуруб-дуран һикмәтли олар, ахмагларла ајаглашан бәдбәхт олар». Јәһушафатын Әһәблә гурдуғу сых мүнасибәт аз гала онун өлүмүнә сәбәб олмушду. Биз инсанлара Аллаһын јолуну тутмаға көмәк етмәк истәјирик. Анҹаг јадда сахламалыјыг ки, Јеһоваја хидмәт етмәјән инсанла сых үнсијјәтдә олмаг тәһлүкәлидир.

10. а) Аилә гурмаг истәјәнләр Јәһушафатын һадисәсиндән нә өјрәнә биләрләр? б) Пис достлугла бағлы нәји јадда сахламалыјыг?

¹⁰ Јәһушафатдан һансы ибрәт дәрсини ҝөтүрә биләрик? Ола билсин, јығынҹагда өзүнә үрәјинҹә олан һәјат јолдашы тапа билмәдијинә ҝөрә мәсиһи Јеһованы севмәјән инсана мејил салмаға башлајыр. Ја да гоһумлары «һәлә ки, јашын кечмәјиб евлән» дејәрәк ону аилә гурмаға мәҹбур едир. Чох еһтимал ки, бир баҹынын дедији нөвбәти сөзләр бәзиләримизин дә үрәјиндән кечиб: «Инсан севиб-севилмәк истәјир, она һәмдәм олан инсана еһтијаҹ дујур». Бәс белә вәзијјәтләрдә мәсиһи неҹә даврансын? Јәһушафатын һадисәси бизә көмәк едә биләр. Адәтән, о, Јеһовадан мәсләһәт истәјирди (2 Салн. 18:4—6). Амма Јеһованы севмәјән инсанла, Әһәблә јолдашлыг едәндән сонра башга ҹүр давранды. Јәһушафат бир шеји  унутмамалы иди: Јеһова сидги-үрәкдән Она бағлы олан инсанлары ахтарыр ки, онларын «рифаһы үчүн ҝүҹүнү ҝөстәрсин». Бизим дөврдә дә «Јеһова бүтүн јер үзүнү нәзәрдән кечирир» вә бизим рифаһымыз үчүн ҝүҹүнү ҝөстәрмәјә һазырдыр (2 Салн. 16:9). О, бизи чох ҝөзәл баша дүшүр вә үрәкдән севир. Әҝәр сиз үрәјинизҹә олан инсанла аилә гурмаг истәјирсинизсә, инанырсынызмы ки, Јеһова бундан аҝаһдыр вә сизә көмәк етмәк истәјир? Әмин олун, вахты чатанда Јеһова сизи мурадыныза чатдыраҹаг!

11, 12. а) Һизгијјәнин үрәјиндәкиләр неҹә үзә чыхды? б) Һизгијјә Јеһованын гәзәбиндән неҹә гуртулду?

¹¹ Һизгијјәдән ҝөтүрдүјүмүз ибрәт дәрси үрәклә бағлыдыр. Үрәкләри арашдыран Јеһова Аллаһ бир һадисә васитәсилә Һизгијјәнин үрәјиндәкиләри үзә чыхармышды. (2 Салнамәләр 32:31 ајәсини охујун.) Падшаһ ағыр хәстәлијә тутуланда Јеһова онун сағалаҹағына әламәт вермишди. Бабил әјанлары бу әламәт һаггында, көлҝәнин он пиллә дала дүшмәси барәдә мәлумат алмаг үчүн өз елчиләрини Һизгијјәнин јанына ҝөндәрир (2 Пад. 20:8—13; 2 Салн. 32:24). Онда Јеһова Һизгијјәни «тәк бурахды ки», ҝөрсүн о нә едәҹәк. Һизгијјә ағылсыз давраныб бабиллиләрә бүтүн хәзинәсини ҝөстәрди. Беләҹә, онун үрәјиндәкиләр үзә чыхды.

¹² Ҝөрүнүр, Һизгијјәнин үрәјиндә гүрур баш галдырмышды. Мүгәддәс Китабда буна нәјин сәбәб олдуғу јазылмајыб. Ола билсин, о, Ашшур ордусу үзәриндә гәләбә чалдығы вә ја мөҹүзәви шәкилдә сағалдығы үчүн гүрурланмышды. Бәлкә дә бу гүрура сәбәб газандығы вар-дөвләт, шан-шөһрәт олмушду. Сәбәби дәгиг билмәсәк дә, бир шеј дәгигдир: Һизгијјә «она едилән јахшылығын гаршысында нашүкүрлүк етди». О, дуасында дедији кими Аллаһа сидги-үрәкдән хидмәт етсә дә, һәрдән Аллаһа хош ҝетмәјән ишләр ҝөрүрдү. Лакин сонра Һизгијјә «гүруруну сындырды», бунунла да өзүнү вә халгы Јеһованын гәзәбиндән гуртарды (2 Салн. 32:25—27; Зәб. 138:6).

13, 14. а) Јеһова бизи нә вахт «тәк бураха биләр»? б) Тәриф ешидәндә неҹә мүнасибәт ҝөстәрмәлијик?

¹³ Һизгијјәнин һадисәсиндән нә өјрәнирик? Әввәлҹә ҝәлин ҝөрәк Һизгијјәнин гүруру нә вахт үзә чыхды? Јеһова Синахериби мәғлуб едәндән вә Һизгијјәни өлүмҹүл хәстәликдән сағалдандан дәрһал сонра. Биз һансыса ваҹиб тапшырығы јеринә јетирәндән сонра, Јеһова бизи дә «тәк бураха биләр» ки, үрәјимиздәкиләр үзә чыхсын. Мисал үчүн, гардаш зәһмәт чәкиб мәрузә һазырлајыр, баҹы-гардашлара тәгдим едир. Сонра чохлары јахынлашыб ону тәрифләјир. Бу һалда гардаш тәрифә неҹә мүнасибәт ҝөстәрәҹәк?

¹⁴ Тәриф ешидәндә һәмишә Иса Мәсиһин сөзләрини јадымыза салмалыјыг: «Сиз дә сизә тапшырылмыш ишләри ҝөрүб гуртаранда дејин: “Биз һеч нәјә јарамајан нөкәрләрик. Биз садәҹә өһдәмизә дүшән иши ҝөрдүк”» (Лука 17:10). Һизгијјә гүрурлу олдуғу үчүн «она едилән јахшылығын гаршысында нашүкүрлүк етди». Бундан да өзүмүз үчүн дәрс ҝөтүрүрүк: Јеһованын бизим үчүн етдији јахшылыглар барәдә дүшүнмәк бизи Онун нифрәт етдији хүсусијјәтләрдән горујаҹаг. Биз дилимизлә Јеһоваја һәмишә шүкүрләр охумалыјыг. Ахы О, бизә көмәк етмәк үчүн Кәламыны вә мүгәддәс руһ вериб.

15, 16. Нәјә ҝөрә Јушијјә Јеһованын мүдафиәсиндән мәһрум олду вә һәјатыны итирди?

¹⁵ Нәһајәт, ҝәлин ҝөрәк Јушијјә падшаһын башына ҝәләнләр бизә нә өјрәдир. Ҝөрәк, онун сүгутуна вә өлүмүнә нә сәбәб олмушду? (2 Салнамәләр 35:20—22 ајәләрини охујун.) Мисир һөкмдары Неһо Јушијјәјә нә гәдәр десә дә ки, давасы онунла дејил, Јушијјә гулаг асмајыб Неһо илә дөјүшә чыхды. Мүгәддәс Китабда јазылыб ки, Неһо Аллаһын сөзләрини дејирди. Бәс онда нијә Јушијјә сөзә бахмајыб Неһо илә савашды? Мүгәддәс Китабда бу суалын ҹавабы јохдур.

¹⁶ Бәлкә Неһо јалан данышырды? Јушијјә неҹә әмин ола биләрди ки, Неһо, доғрудан да, Аллаһын сөзләрини дејир? Јеһованын пејғәмбәри Әрәмјадан соруша биләрди (2 Салн. 35:23, 25). Амма Мүгәддәс Китабын һеч бир јериндә јазылмајыб ки, о, буну етди. Һәмчинин Неһо Кархемишә ҝедирди, Јерусәлимә гаршы савашмырды, онун давасы башгасы илә иди. Үстәлик, Неһо нә Јеһоваја, нә дә Онун халгына ришхәнд етмәмишди. Ајдындыр ки, Неһоја гаршы чыхмагла Јушијјә ағылсызлыг етди. Бәс бурадан нә өјрәнирик? Проблемлә үзләшәндә јахшы оларды ки, мәсәлә илә бағлы Јеһованын фикрини өјрәнәк.

17. Проблем јарананда Јушијјәнин сәһвини тәкрарламамаг үчүн нә етмәлијик?

¹⁷ Проблем јарананда, илк өнҹә, фикирләшмәлијик ҝөрәк бу вәзијјәтә Мүгәддәс Китабдакы һансы принсип ујғун ҝәлир вә она ујғун давранмалыјыг. Ола билсин, бәзи мәсәләләрлә бағлы дәриндән арашдырма апармаг, һәтта ағсаггалла мәсләһәтләшмәк гәрарына ҝәләрик. Ағсаггал бизә Мүгәддәс Китабын башга принсипләри үзәриндә дүшүнмәјә көмәк едә биләр. Мисал үчүн, әри иманда олмајан бир баҹы һәфтәнин мүәјјән бир ҝүнү тәблиғә чыхмағы планлашдырыр. Баҹы дәрк едир ки, һәр бир мәсиһијә тәблиғ етмәк тапшырылыб (Һәв. 4:20). Амма әри онун һәмин ҝүн евдә галмасыны истәјир, дејир ки, онлар чохдандыр бир јердә вахт кечирмирләр. Ола билсин, баҹынын јадына нөвбәти принсипләр дүшүр: биз Аллаһа итаәт етмәлијик вә шаҝирд һазырламалыјыг (Мәт. 28:19, 20; Һәв. 5:29). Амма баҹы башчылыг принсипини дә нәзәрә алмалы вә һикмәтли олмалыдыр (Ефес. 5:22—24; Филип. 4:5). Әри ондан нә истәјир: үмумијјәтлә тәблиғә ҝетмәјә гојмур, јохса садәҹә һәмин ҝүн онунла вахт кечирмәјини истәјир? Биз һәм Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәлијик, һәм виҹданымызы тәмиз сахламалыјыг.

18. Бу мәгаләдә ады чәкилән дөрд падшаһын нүмунәси үзәриндә дүшүнмәк сизә нәдә көмәк едә биләр?

¹⁸ Гејри-камил олдуғумуз үчүн биз дә бу мәгаләдә ады чәкилән дөрд падшаһын сәһвини тәкрарлаја биләрик: 1) өзүмүз дә билмәдән инсан һикмәтинә архаланарыг; 2) Јеһованы севмәјән инсанла сых мүнасибәт гурарыг; 3) гүрурлу оларыг вә 4) Јеһовадан мәсләһәт алмамыш гәрар гәбул едәрик. Нә јахшы ки, Јеһова бу падшаһлар кими, биздә дә јахшы шејләри ҝөрүр! Јеһова һәмчинин бизим Ону нә гәдәр севдијимизи, Она сидги-үрәкдән хидмәт етмәк истәдијимизи ҝөрүр. Буна ҝөрә дә О, бу ҹүр нүмунәләр васитәсилә бизи ҹидди сәһвләрдән горујур. Ҝәлин бу нүмунәләр үзәриндә дүшүнәк вә көмәјинә ҝөрә Јеһоваја миннәтдар олаг!