1, 2. Kuzasinceda ngani ukuhlola amaphutha enziwa ngamakhosi amane akoJuda?

AKE SITHI ubone omunye umuntu esiwa phambi kwakho, ubungeke yini uhambe ngonanzelelo nxa ufika kuleyondawo? Kujayelekile ukuthi nxa singabona omunye esenza iphutha sizame ukuthi singalenzi. Kunjalo lasekukhonzeni kwethu uJehova. Kunengi esingakufunda emaphutheni enziwa ngabanye, okugoqela lalabo okukhulunywa ngabo eBhayibhilini.

² Amakhosi akoJuda esixoxe ngawo esihlokweni esidlulileyo ayemkhonza ngenhliziyo yonke uJehova. Kodwa kwezinye izikhathi ayephambanisa. Thina singafundani kulokho? Singakubalekela njani ukwenza amaphutha afananayo? Ukucabangisisa ngalokho okwenzakala kuwo kungasinceda kakhulu ngoba izinto ezalotshwa kudala zalotshelwa ukusifundisa.—Bala uRoma 15:4.

3-5. (a) Yiliphi iphutha elenziwa ngu-Asa? (b) Kuyini okungabe kwabangela ukuthi u-Asa athembe abantu ngesikhathi ehlaselwa nguBhahasha?

³ Ake sixoxe ngo-Asa sibone ukuthi singafundani kulokho  akwenzayo. Khumbula ukuthi ngesikhathi ibutho lamaKhushi lizohlasela isizwe sakoJuda u-Asa wathembela kuJehova. Kodwa kazange akwenze lokhu lapho esilwa loBhahasha inkosi yako-Israyeli eyayifuna ukuthumba iRama, idolobho elalisemngceleni wakoJuda. (2 ImiLan. 16:1-3) Kulokuthi athembele kuJehova u-Asa wenza isivumelwano leNkosi yase-Asiriya uBhenihadadi ukuthi iyehlasela uBhahasha. Laphumelela yini icebo lika-Asa? IBhayibhili lithi uBhahasha “wathi ekuzwa lokhu wema ukubiyela iRama wahle wayekela umsebenzi wakhe.” (2 ImiLan. 16:5) Kungenzakala ukuthi u-Asa wabona angathi wenze icebo elihle sibili.

⁴ UJehova wezwa ubuhlungu ngesenzo sika-Asa njalo wathumela uHanani umboni ukuthi ayemkhuza. (Bala u-2 ImiLando 16:7-9.) UHanani wafika wamtshela wathi: “Kusukela khathesi uzahlala usempini.” Yikho lanxa uBhahasha engasalithathanga idolobho leRama, u-Asa labantu bakhe bahlala besilwa izimpi ezingapheliyo.

⁵ Esihlokweni esidlulileyo sifunde ukuthi u-Asa wenza okuhle phambi kukaJehova. Lanxa wayengumuntu olesono, uJehova wabona ukuthi wayezinikele kuye ngenhliziyo yonke. (1 AmaKho. 15:14) Kodwa wayengeke ayibalekele impumela yephutha ayeselenzile. Kuyini okwabangela ukuthi u-Asa athembe abantu kulokuthi athembe uJehova? Mhlawumbe wayezitshela ukuthi elakhe icebo lingcono kakhulu futhi lizamenza anqobe. Kungenzakala lokuthi wavumela abanye abantu bemtshelela eceleni.

6. Singafundani endabeni ka-Asa? Nika umzekeliso.

⁶ Indaba ka-Asa ingasinceda ukuthi sizihlole ukuze sibone ukuthi siyamthemba yini uJehova. Kujayelekile ukuthi nxa singahlangana lohlupho oluphezu kwamandla ethu sithandaze kuJehova sicela ukuthi asisize. Kodwa siyathandaza yini nxa sisenza ezinye izinto ezingakhanya zizincane kumbe senza lokho esikucabangayo? Siyazinika yini isikhathi sokuhlola izimiso eziseBhayibhilini ukuze sibone ukuthi singazisebenzisa njani? Nxa singenza njalo siyabe sitshengisa ukuthi siyamthemba uJehova. Ngokwesibonelo abanye emulini yangakini bangakuhlupha ngenxa yokungena imihlangano yebandla loba eminye emikhulu. Uzathandaza yini kuJehova ucela ukuthi akuncedise ukuze uphathe leyondaba ngendlela eyiyo? Mhlawumbe usuthole umsebenzi othile ngemva kokuhlala isikhathi ungasebenzi. Uzamtshela yini umqhatshi wakho ukuthi unguFakazi lokuthi kulemihlangano okumele uyingene maviki wonke kumbe uzacabanga ukuthi nxa ungamtshela uzakuncitsha umsebenzi? Loba yiluphi uhlupho ongabe uphakathi kwalo khumbula amazwi omhubi athi: “Nikela ukuphila kwakho kuJehova; themba kuye, yena uzakwenzela lokhu.”—Hubo. 37:5.

7, 8. Yiwaphi amaphutha enziwa nguJehoshafathi futhi kwaba layiphi impumela? (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

⁷ Ake sixoxe ngoJehoshafathi indodana ka-Asa. Indoda le yayizimisele ukwenza okuhle futhi yayimthemba kakhulu uNkulunkulu. Kodwa layo yawenza amaphutha. Ngokwesibonelo uJehoshafathi wahlela ukuthi indodana yakhe itshade lendodakazi yenkosi embi u-Ahabi. Waphinda wayancedisa inkosi le ngesikhathi isiyahlasela ama-Asiriya lanxa umphrofethi uMikhaya wayemxwayisile ukuthi angakwenzi lokhu. Kwasala kancane ukuthi uJehoshafathi abulawe kuleyompi. (2 ImiLan. 18:1-32) Wathi esebuyele eJerusalema  uJehu umphrofethi wafika wathi kuye: “Kufanele yini ukuba uncedise ababi njalo uthande abamzondayo uJehova?”—Bala u-2 ImiLando 19:1-3.

⁸ UJehoshafathi wasilalela yini iseluleko ayesiphiwe? Hatshi. Lanxa waqhubeka ezimisele ukuthokozisa uNkulunkulu kukhanya kazange abatshiye abangane ababi. Ngokwesibonelo waphinda waba lobungane lenye inkosi eyayisenza okubi kakhulu phambi kukaNkulunkulu. Inkosi le kwakungu-Ahaziya indodana ka-Ahabi. UJehoshafathi lo-Ahaziya bakha imikhumbi ndawonye kodwa imikhumbi leyo yabhidlika bengakayisebenzisi lokuyisebenzisa.—2 ImiLan. 20:35-37.

9. Kuyingozi ngani ukuba labangane ababi?

⁹ Thina sifundani endabeni le? Okwempilo yakhe yonke uJehoshafathi wayesenza okuhle futhi ‘wamdinga uJehova ngenhliziyo yakhe yonke.’ (2 ImiLan. 22:9) Lanxa kunjalo ukuzwanana labantu ababengamthandi uJehova kwamthela emanyaleni. Khumbula ukuthi iBhayibhili lithi: “Ohamba lezihlakaniphi uyahlakanipha, kodwa othandana leziwula uwela engozini.” (Zaga. 13:20) Siyafisa sibili ukunceda bonke abantu ukuthi balazi iqiniso. Kodwa kumele sinanzelele ukuthi kasibafaki ekhwapheni abantu abangamthandiyo uJehova ngoba ukwenza njalo kungasiwisela engozini njengoba kwenzakala kuJehoshafathi.

10. (a) Abafuna ukutshada bangafundani endabeni kaJehoshafathi? (b) Kuyingozi ngani ukuba labangane ababi?

¹⁰ Ake sithi ufuna ukutshada kodwa ubusuqalisa ukuhawukela umuntu ongamkhonziyo uJehova ngoba ucabanga ukuthi ngeke umthole umuntu ongatshada laye ebandleni. Kumbe izihlobo zakho ezingayisibo oFakazi zikuthwalise nzima zifuna ukuthi utshade ngoba zicabanga ukuthi uzadlulelwa yisikhathi. Kuliqiniso sibili ukuthi uJehova wasidala silesifiso esikhulu sokuthandwa lesokuthanda. Kodwa khumbula indaba kaJehoshafathi. Izikhathi ezinengi wayecela ukuthi uNkulunkulu amqondise nxa esenza izinqumo. (2 ImiLan. 18:4-6) Kodwa izinto kazizange zimhambele kuhle lapho  esiba lobungane lo-Ahabi, umuntu owayengamkhonzi uJehova. UJehoshafathi kwakungamelanga akhohlwe ukuthi amehlo kaJehova athungatha umhlaba wonke edinga labo abanhliziyo zabo zizimisele kuye. Lalamuhla amehlo kaJehova “athungatha umhlaba wonke ukuze aqinise labo abanhliziyo zabo zizimisele kuye.” (2 ImiLan. 16:9) UJehova uyakwazi esikudingayo futhi uzimisele ukusincedisa ngoba uyasithanda. Uyakholwa yini ukuthi uNkulunkulu angakunceda ukuthi uthole umuntu ozakuthanda njalo ozakuba ngumngane wakho? Woba leqiniso lokuthi uzakwenza lokhu!

11, 12. (a) UJehova wakuveza njani okwakusenhliziyweni kaHezekhiya? (b) Kungani uJehova engasazange amjezise uHezekhiya?

¹¹ Isibonelo sikaHezekhiya singasinceda kakhulu endabeni yokuzigqaja. UJehova wanceda indoda le ukuthi ibone lokho okwakusenhliziyweni yayo. (Bala u-2 ImiLando 32:31.) Ngesikhathi uHezekhiya egula uNkulunkulu wamthembisa ukuthi uzasila wasemnika lesibonakaliso sokuthi lokho kwakuzakwenzakala sibili. Ngemva kwalokho izikhulu zeBhabhiloni zathumela amanxusa kuHezekhiya ukuthi ayebuzisisa ngalesosibonakaliso esasiphathelane lokubuyela kwesithunzi emuva. (2 AmaKho. 20:8-13; 2 ImiLan. 32:24) UJehova kazange amtshele uHezekhiya ukuthi athini kulabobantu. IBhayibhili lithi “wamtshiya” ukuze abone ukuthi wayezakwenzani. UHezekhiya wafika watshengisa lawomadoda yonke inotho ayelayo. Lakanye kwakhanya “okwakusenhliziyweni yakhe.”

¹² Kuyini okwabangela ukuthi uHezekhiya azigqaje? Mhlawumbe kwabangelwa yikuthi wayenqobe ibutho elikhulu lama-Asiriya kumbe ukuthi wayesiliswe ngendlela eyisimangaliso. Engxenye kwenziwa yikuthi wayenothile futhi elodumo. IBhayibhili kalisitsheli lutho ngalokhu. Kodwa esikunanzelelayo yikuthi ukuzigqaja kwakhe kwenza ukuthi ‘angazihluphi ngesihawu ayesitshengisiwe.’ Lokhu akwenzayo akuzange kumthokozise uJehova. Kodwa okuhle yikuthi ngokuya kwesikhathi uHezekhiya watshiya ukuzikhukhumeza njalo ulaka lukaJehova alusamehlelanga yena labantu bakhe.—2 ImiLan. 32:25-27; Hubo. 138:6.

13, 14. (a) Yiziphi izimo ezingabangela ukuthi siqalise ukuzigqaja? (b) Kumele senzeni nxa abanye besincoma ngokuthile esikwenzileyo?

¹³ Kungasinceda ngani ukucabangisisa ngendaba kaHezekhiya? Indoda le yaqalisa ukuzigqaja ngemva kokuba uJehova eyincedise ukunqoba uSenakheribi futhi wayisilisa ekuguleni kwayo. Lathi kungaba lula ukuthi siqalise ukuzigqaja ikakhulu nxa sithole okuthile okuhle kumbe nxa abanye besincoma ngalokho esikwenzileyo. Ngokwesibonelo ake sithi usebenze gadalala ulungiselela inkulumo ozayenza emhlanganweni omkhulu. Ngemva kwalokho kufike abanengi bezokuncoma ngenkulumo yakho. Uzakwenzani?

¹⁴ Kumele ukhumbule amazwi kaJesu athi: “Kunjalo lani uma selenzile konke okuthiwe likwenze lifanele lithi, ‘Siyizinceku ezingafanelanga; sesenze kuphela lokho okungumlandu wethu.’” (Luk. 17:10) Ungakhohlwa ukuthi ukuzigqaja kwenza uHezekhiya wehluleka ukutshengisa ukuthi uyakuqakathekisa lokho ayekwenzelwe nguJehova. Manje kuyini okungakunceda ukuthi uzithobe nxa abanye bekuncoma ngenkulumo oyenzileyo? Yikucabangisisa ngokuthi uJehova ukusize njani ukuze uphumelele. Okunye okungakunceda yikudumisa uJehova ngoba nguye okuncedisileyo  esebenzisa iBhayibhili kanye lomoya ongcwele.

15, 16. Kuyini okwabangela ukuthi uJosiya abulawe?

¹⁵ Okokucina asixoxeni ngalokho okwenziwa yiNkosi uJosiya. Ubukwazi yini ukuthi kwakutheni ize ibulawe? (Bala u-2 ImiLando 35:20-22.) UJosiya wahamba wayahlasela uNekho inkosi yaseGibhithe lanxa yayimtshelile ukuthi kayilwi laye. IBhayibhili lithi lokho okwakhulunywa nguNekho kwakuvela kuNkulunkulu. Manje kungani uJosiya wahamba wayakulwa lenkosi le? IBhayibhili kalisitsheli lutho ngakho.

¹⁶ UJosiya wayezakwazi njani ukuthi amazwi kaNekho avela kuJehova? Kwakumele abuze uJeremiya omunye wabaphrofethi ababethembekile ngalesosikhathi. (2 ImiLan. 35:23, 25) Kodwa iMibhalo ayikutsho ukuthi wakwenza lokho. Phela uNekho wayesiyahlasela eKharikhemeshi hatshi eJerusalema. Kanti njalo wayengazange ahlambalaze ibizo likaJehova loba asongele abantu bakoJuda. Yikho kwakungelangqondo ukuthi uJosiya athwale izikhali ayehlasela uNekho. Sifundani endabeni le? Nxa singahlangana lendaba ethile edinga ukuthi senze isinqumo kumele siqale sihlole ukuthi uJehova uthini ngaleyondaba.

17. Kuyini okungasisiza ukuthi singenzi iphutha njengoJosiya?

¹⁷ Nxa ungaba phakathi kohlupho hlola izimiso zeBhayibhili eziphathelane laleyondaba ubusuzisebenzisa ngendlela eyiyo. Kwezinye izikhathi kungadingakala ukuthi uchwayisise emabhukwini ethu kumbe ubonane labadala ukuze bakuncedise ngezinye izimiso ongacabangisisa ngazo. Ngokwesibonelo sonke siyakwazi ukuthi kumele sitshumayele izindaba ezinhle zombuso. (ImiSeb. 4:20) Kodwa ake sithi udadewethu uhlela ukuya ekutshumayeleni ngelanga elithile. Ngemva kwalokho umkakhe ongakhonziyo abesemcela ukuthi angayindawo mhlalokho ngoba efisa ukuthi bake batshone bendawonye. Nxa sekunjalo udadewethu angakhumbula umlayo ophathelane lokwenza abafundi lowokulalela uNkulunkulu. (Mat. 28:19, 20; ImiSeb. 5:29) Kodwa ngesikhathi esifananayo akumelanga akhohlwe ukuthi kufanele azehlise kumkakhe njalo abe ngumuntu ozwisisayo. (Efe. 5:22-24; Flp. 4:5) Angazibuza lokuthi umkakhe kafuni aye ekutshumayeleni yini kumbe ucela ukuthi bake babendawonye okwamhlalokho kuphela? Yikho-ke kumele sinanzelele indlela esisebenzisa ngayo izimiso zeBhayibhili futhi sibe ngabantu abazwisisayo.

18. Kungasinceda ngani ukucabangisisa ngamakhosi akoJuda amane esixoxe ngawo?

¹⁸ Kulula ukuthi senze amaphutha enziwa ngamakhosi amane esixoxe ngawo ngoba lathi singabantu abalesono. Ngokwesibonelo singaqalisa ukuzithemba lokuthemba abanye abantu, ukukhetha abangane ababi, ukuzigqaja kumbe ukwenza ulutho singaqalanga sahlola izimiso zikaJehova. Kodwa akumelanga sibone angathi kasisoze senelise ukuthokozisa uJehova ngoba yena ukhangela okuhle esikwenzayo. Uyabona ukuthi simthanda kangakanani lokuthi sifuna ukumkhonza ngenhliziyo yonke. Yikho esinike izibonelo ezingasinceda ukuthi singenzi amaphutha amakhulu. Kasicabangisiseni ngezibonelo lezi eziseBhayibhilini njalo simbonge uJehova ngokusinika iLizwi lakhe.