1. (a) Ano an pagkakapareho ni Hukom Jefte asin ni Hana? (Hilingon an mga ritrato sa itaas.) (b) Anong mga hapot an pag-uulayan ta sa artikulong ini?

SI Jefte sarong pusuan na lider asin makusog an buot na parapakilaban; mantang si Hana sarong mapakumbaba asin mapagpasakop na agom na nag-aasikaso sa saiyang pamilya. Apuwera sa parehong nagsasamba ki Jehova, sain pa nagkakapareho si Hukom Jefte asin an agom ni Elkana na si Hana? Pareho sindang may promesa sa Diyos asin determinadong utubon iyan. Marahayon sindang halimbawa para sa mga lalaki asin babayi ngunyan na igwa nin promesa ki Jehova. Pero may importanteng mga hapot na dapat simbagon: Ano an buot sabihon kan promesa? Gurano kaseryoso kan pagpromesa sa Diyos? Anong mga leksiyon an manunudan ta ki Jefte asin ki Hana?

2, 3. (a) Ano an buot sabihon kan promesa? (b) Ano an sinasabi kan Kasuratan dapit sa pagpromesa sa Diyos?

² Sa Bibliya, an promesa sarong sinserong panuga sa Diyos. Halimbawa, puwedeng manuga an saro na gigibuhon niya an sarong aksiyon, na matao siya nin dulot o regalo, na malaog siya sa sarong klase nin paglilingkod, o na may mga bagay siyang lilikayan. Gikan sa buot na ginigibo ini kan saro asin nasa saiya an desisyon. Minsan siring, para sa Diyos sagrado iyan asin dapat na utubon huling kapareho iyan nin sarong sumpa o sinumpaan na deklarasyon na nanunugang gigibuhon o dai gigibuhon kan indibidwal an sarong bagay.  (Gen. 14:22, 23; Heb. 6:16, 17) Paano ipinapahiling kan Kasuratan kun gurano kaseryoso kan pagpromesa sa Diyos?

³ An Katugunan ni Moises nagsasabi: ‘Kun an sarong lalaki manuga nin ano man [ki Jehova] o manumpa, kaipuhan na dai niya paglapason an saiyang panuga; kaipuhan gibuhon niya an gabos susog sa saiyang sinabi.’ (Bil. 30:2, BPV *) Pinasabngan man si Solomon na magsurat: ‘Kun minagibo ka nin panuga sa Diyos, utubon mo iyan tulos; huli ta dai niya nawiwilihan an mga lolong. Utuba an iprinomesa mong gigibuhon.’ (Par. 5:4, BPV) Itinukdo ni Jesus na seryosong bagay an pagpromesa kan sabihon niya: “Sinabi sa mga tawo kaidtong suanoy na mga panahon: ‘Dai ka magsumpa na dai iyan ginigibo, kundi dapat mong utubon an mga promesa mo ki Jehova.’”—Mat. 5:33.

4. (a) Gurano kaseryoso an pagpromesa sa Diyos? (b) Ano an pag-uulayan ta mapadapit ki Jefte asin ki Hana?

⁴ Malinaw na seryosong bagay talaga an pagpromesa sa Diyos. An pag-utob ta sa satong mga promesa may epekto sa satong relasyon ki Jehova. Si David nagsurat: ‘Siisay an matukad sa bulod ni Jehova asin siisay an mag-uuntok diyan sa namumugtakan nin saiyang kabanalan?’ Nagsimbag siya na aakuon ni Jehova an siisay man na ‘dai nagsumpa sa kadayaan.’ (Sal. 24:3, 4) Ano an iprinomesa ni Jefte asin ni Hana? Madali daw para sa sainda na utubon an saindang promesa?

5. Ano an iprinomesa ni Jefte, asin ano an nagin resulta?

⁵ Inutob kan maimbod na si Jefte an ipinanuga niya ki Jehova. Makikipaglaban sinda kaidto sa mga Ammonita na grabe an pang-aapi sa banwaan nin Diyos. (Hok. 10:7-9) Gustong-gusto ni Jefte na manggana sinda kaya nagpromesa siya: ‘Kun itao mo an mga Ammonita sa sakuyang mga kamot, an siisay man na lumuwas na masabat sakuya sa mga tata kan sakuyang harong kun ako magbalik sa katuninungan paghali sa mga Ammonita, magigin ki Jehova.’ Ano an resulta? Nadaog an mga Ammonita, asin an padangat na aking babayi ni Jefte an nagsabat sa saiya pagpuli niya. An aki niyang ini iyo an “magigin ki Jehova.” (Hok. 11:30-34) Ano an magigin kahulugan kaiyan sa buhay kan aking babayi ni Jefte?

6. (a) Gurano kasakit para ki Jefte asin sa saiyang aking babayi na utubon an promesa ni Jefte sa Diyos? (b) Ano an itinutukdo sa sato kan Deuteronomio 23:21, 23 asin Salmo 15:4 mapadapit sa mga promesa sa Diyos?

⁶ Tanganing mautob an promesa kan saiyang ama, kaipuhan kan aking babayi ni Jefte na maglingkod ki Jehova nin bilog na panahon sa tabernakulo. Nagin pabigla-bigla daw si Jefte sa iprinomesa niyang ini? Dai, ta puwedeng aram na niyang an saiyang aking babayi an posibleng magsabat sa saiya. Dawa arog kaiyan, masakit idto para sa mag-ama. Dakulang sakripisyo iyan para sa saindang duwa. Kaya kan mahiling siya ni Jefte, “ginisi niya an saiyang gubing” asin nagsabing garo rinunot an saiyang puso. An saiyang aking babayi ‘nagmundo huli ta magagadan siya na sarong birhen.’ Mayo nin aking lalaki si Jefte, asin ngunyan dai na puwedeng magpaagom asin magkaaki an solo niyang aking babayi. Mayo nang magpapadagos kan ngaran asin mana kan pamilya ninda. Pero bako iyan an pinakamahalaga para sa sainda. Sinabi ni Jefte: ‘Nanuga ako [ki Jehova] asin dai ko na puwedeng bawion pa iyan.’ Nagsimbag man an saiyang aking babayi: ‘Gibuha sako an susog sa sinabi mo.’ (Huk. 11:35-39, BPV) An mag-amang ini maimbod na mga indibidwal na dai lamang naisip na talikdan an saindang promesa sa Kahuruhalangkawing Diyos—gurano man kadakula kan isasakripisyo ninda.—Basahon an Deuteronomio 23:21, 23; Salmo 15:4.

7. (a) Ano an iprinomesa ni Hana asin taano? Ano an nagin resulta kaini para sa saiya? (b) Ano an magigin kahulugan para ki Samuel kan promesa ni Hana? (Hilingon an nota sa ibaba.)

 ⁷ Si Hana an saro pa sa maimbod na nag-utob kan promesa niya ki Jehova. Nanuga siya sa Diyos kan labi-labi an saiyang kamunduan asin kapurisawan huli sa saiyang pagigin baog asin sa pagpaparainsulto sa saiya. (1 Sam. 1:4-7, 10, 16) Udok sa pusong namibi si Hana sa Diyos asin nagpromesa: ‘Jehova nin mga hukbo kun mahirakan mong hilingon an kasakitan kaining saimong uripon na babayi, asin makarumdom ka sakuya, asin dai ka malingaw sa saimong uripon na babayi, patin tawan mo an saimong uripon na babayi nin sarong aking lalaki, itatao ko siya ki Jehova sa gabos na mga aldaw nin saiyang buhay, asin dai maagi an matarom na [labaha] sa saiyang payo.’ * (1 Sam. 1:11) Sinimbag an pamibi ni Hana. Nangaki siya nin aking lalaki—an saiyang panganay. Ugmahon nanggad siya! Pero dai niya liningawan an saiyang promesa sa Diyos. Kan mamundag an saiyang aki, sinabi niya: ‘Hinagad ko siya ki Jehova.’—1 Sam. 1:20.

8. (a) Gurano kasakit para ki Hana na utubon an saiyang promesa? (b) Paano ipinagirumdom sa sato kan mga tataramon ni David sa Salmo 61 an marahayon na halimbawa ni Hana?

⁸ Pakabutas ki Samuel kan mga labing tres anyos na siya, inutob ni Hana an mismong iprinomesa niya sa Diyos. Dai lamang niya naisip na bawion iyan. Dinara niya si Samuel sa Halangkaw na Saserdoteng si Eli sa tabernakulo sa Silo asin nagsabi: ‘Huli kan umboy na ini namibi ako, asin tinawan ako ni Jehova kan sakuyang hinagad saiya. Kaya ngani ibinabalik ko man siya ki Jehova. Sa gabos na aldaw na siya nabubuhay, siya magigin ki Jehova.’ (1 Sam. 1:24-28) Duman, ‘an aking si Samuel [padagos] na nagtalubo sa atubangan ni Jehova.’ (1 Sam. 2:21) Ano daw an kahulugan kaiyan para ki Hana? Padangaton niya an saiyang sadit na aki, alagad ngunyan dai na niya ini makakaibanan aroaldaw. Isipa na sana kun gurano kagusto ni Hana na kurukargahon an saiyang aki, makikawat digdi, atamanon ini, asin maeksperyensiyahan an gabos na iba pang bagay na ginigibo nin sarong mamumuton na ina mantang nagdadakula an saiyang aki. Pero, dai pinagbasulan ni Hana na inutob niya an saiyang promesa sa Diyos. Maugma siyang nagsakripisyo para ki Jehova.—1 Sam. 2:1, 2; basahon an Salmo 61:1, 5, 8.

9. Ano pang mga hapot an sisimbagon ta?

⁹ Ngunyan na naintindihan na niyato kun gurano kaseryoso kan pagpromesa sa Diyos, pag-ulayan ta na man an minasunod na mga hapot: Anong mga promesa an tibaad ginigibo niyato bilang Kristiyano? Saka gurano kita dapat kadeterminado na utubon iyan?

10. Ano an pinakamahalagang promesa na magigibo nin sarong Kristiyano, asin ano an kalabot diyan?

¹⁰ An pinakamahalagang promesa na magigibo nin sarong Kristiyano iyo an pagdusay niya kan saiyang buhay ki Jehova. Taano man? Huli ta sinsero siyang nanunuga ki Jehova paagi sa personal na pamibi na gagamiton niya an saiyang buhay tanganing paglingkudan an Diyos sa bilog niyang buhay ano man an mangyari. Arog kan sinabi ni Jesus, ‘tinatalikdan na niya an saiyang sadiri’ asin bako na an sadiri niyang kagustuhan an masusunod. Nanunuga siya na iinuton niya sa saiyang buhay an paggibo kan kabutan nin Diyos. (Mat. 16:24) Puon sa aldaw na iyan, ‘ki Jehova na siya.’ (Roma 14:8) Kaipuhan na seryosuhon na marhay kan saro an saiyang promesa kan siya magdusay, arog kan salmista na nagsabi dapit sa saiyang promesa sa Diyos: ‘Ano an ikakabayad ko ki Jehova huli kan gabos niyang karahayan sa sakuya? Ngunyan babayadan ko si sakuyang mga pangako ki Jehova sa atubangan kan bilog niyang banwaan.’—Sal. 116:12, 14.

11. Ano an pinapatunayan mo sa aldaw kan saimong bawtismo?

 ¹¹ Nagdusay ka na daw kan saimong buhay ki Jehova asin sinimbolisaran iyan paagi sa bawtismo sa tubig? Kun iyo, marahayon an ginibo mo! Girumdumon na sa aldaw kan saimong bawtismo, sa atubangan kan dakul na nag-atender, hinapot ka kun baga idinusay mo na an saimong sadiri ki Jehova asin kun malinaw sa saimo na “an saimong pagdusay asin bawtismo nagpapamidbid sa saimo bilang saro sa Mga Saksi ni Jehova na kabtang kan organisasyon nin Diyos na ginigiyahan kan saiyang banal na espiritu.” Paagi sa pagsimbag mo nin “iyo,” hayagan mong ipinapahayag na lubos ka nang nagdusay asin kuwalipikado para sa bawtismo bilang sarong ordenadong ministro ni Jehova. Siguradong napaugma mong marhay kaiyan si Jehova!

12. (a) Ano an marahay na ihapot ta sa satong sadiri? (b) Sigun ki Pedro, dapat na hinguwahon niyato na magkaigwa nin anong mga kuwalidad?

¹² Pero, kapinunan pa sana an bawtismo. Pagkatapos kaiyan, gusto niyato na padagos na utubon an satong pagdusay, na maimbod na naglilingkod sa Diyos. Kaya, puwede tang haputon an satong sadiri: ‘Nag-uswag daw an sakong espirituwalidad puon kan ako mabawtismuhan? Padagos daw akong naglilingkod ki Jehova nin bilog na puso? (Col. 3:23) Parati daw akong namimibi, aroaldaw na nagbabasa kan Tataramon nin  Diyos, regular sa mga pagtiripon kan kongregasyon, saka nakikikabtang sa paghuhulit sagkod na posible? O nabawasan daw an sakong gana sa espirituwal na mga gibuhon na iyan?’ Ipinaliwanag ni apostol Pedro na malilikayan niyato na magin inaktibo sa satong paglilingkod kun padagos kitang maghihinguwa na maidagdag sa satong pagtubod an kaaraman, pakatagal, asin debosyon sa Diyos.—Basahon an 2 Pedro 1:5-8.

13. Ano an dapat marealisar nin sarong dusay asin bawtisadong Kristiyano?

¹³ Dai puwedeng kanselaron an pagdusay o bawion an satong iprinomesa sa Diyos. Kun an saro nagsasawa na sa paglilingkod ki Jehova o sa pamumuhay bilang Kristiyano, dai siya puwedeng magsabi na dai man talaga siya nagdusay asin na bakong balido an saiyang bawtismo. * Ano man an nagin intensiyon asin katuyuhan niya, iprinesentar niya an saiyang sadiri bilang saro na lubos na nagdusay sa Diyos. Kaya, maninimbag siya ki Jehova asin sa kongregasyon kun makagibo siya nin ano man na seryosong kasalan. (Roma 14:12) Habo ta na masabi sa sato ni Jesus na “binayaan mo an pagkamuot na yaon sa saimo kan primero.” An gusto ta iyo na masabi niya sa sato: “Aram ko an saimong mga gibo, asin an saimong pagkamuot asin pagtubod saka paglilingkod asin pakatagal, asin aram kong an saimong mga ginibo kaining huri mas urog kisa sa mga ginibo mo kan primero.” (Kap. 2:4, 19) Lugod na padagos niyatong maigot na utubon an satong pagdusay para mapaugma si Jehova.

14. Ano an ikaduwang pinakamahalagang promesa na magigibo nin saro, asin taano?

¹⁴ An ikaduwang pinakamahalagang promesa na magigibo nin saro iyo an pakipagsumpaan sa kasal. Taano? Huling sagrado iyan. Sa atubangan nin Diyos asin kan mga bisita, ipinapahayag kan nobyo asin kan nobya an saindang sumpaan sa kada saro. Nanunuga sinda na mamumutan, papahalagahan, saka igagalang ninda an lambang saro asin na padagos nindang gigibuhon iyan “sagkod na [sindang] duwa magkaibang nabubuhay digdi sa daga uyon sa areglo nin Diyos sa pag-aguman.” Puwedeng bako ini an eksaktong sinasabi kan iba, pero nagsumpa pa man giraray sinda sa atubangan nin Diyos. Dangan, idinedeklarar na sinda bilang mag-agom, asin linalauman na magdadanay sindang magkaibanan sagkod na sinda nabubuhay. (Gen. 2:24; 1 Cor. 7:39) “Kun siring,” an sabi ni Jesus, “an pinagsaro nin Diyos dai pagsuwayon nin siisay man na tawo”—kan agom na lalaki man o kan agom na babayi o nin siisay man. Kaya, dapat na mayo sa isip kan mga mapakasal an pagdiborsiyo.—Mar. 10:9.

15. Taano ta dai dapat arugon kan mga Kristiyano an pagmansay kan kinaban dapit sa pag-aguman?

¹⁵ Siyempre, mayo nin perpektong pag-aguman huling pag-ibanan iyan nin duwang bakong perpektong tawo. Kaya sinasabi kan Bibliya na kun minsan makakaeksperyensiya an mga mag-agom nin “mga kasakitan.” (1 Cor. 7:28) Makamumundo, dakul ngunyan sa kinaban an dai sineseryoso an saindang sumpaan sa kasal. Pag nagkakaproblema an saindang relasyon, minasuko tulos sinda asin binabayaan an saindang agom. Pero bako iyan sa-Kristiyano. An pagtalikod sa pakipagsumpaan sa kasal pagputik man sana sa Diyos, asin ikinakaungis nin Diyos an mga putikon! (Lev. 19:12; Tal. 6:16-19) Si apostol Pablo nagsurat: “Nakagakod ka daw sa sarong agom na babayi? Dai ka na magparahanap nin paagi na makabutas.” (1 Cor. 7:27) Nasabi iyan ni Pablo ta aram niya na ikinakaungis man ni Jehova an patraydor na pagdiborsiyo.—Mal. 2:13-16.

16. Ano an sinasabi kan Bibliya dapit sa pagdiborsiyo asin pagsuwayan?

¹⁶ Itinukdo ni Jesus na an solamenteng maka-Kasuratan na dahilan nin pagdiborsiyo iyo na kun dai patawadon kan pinagkasalaan na agom an saiyang nagsambay na agom. (Mat. 19:9; Heb. 13:4) Paano man an manungod sa pagsuway sa agom?  Malinaw man an prinsipyo kan Bibliya dapit digdi. (Basahon an 1 Corinto 7:10, 11.) An Bibliya mayong itinataong mga basehan para sa pagsuwayan nin mag-agom. Pero, may partikular na mga sitwasyon na puwedeng ibilang nin nagkapirang Kristiyanong may agom na makatanusan na dahilan para makipagsuwayan, arog baga kun biyong namemeligro an buhay o espirituwalidad nin saro huli sa mapang-abuso o apostatang agom. *

17. Paano magigibo kan Kristiyanong mag-agom na magin panghabambuhay an saindang relasyon?

¹⁷ Kun may mag-agom na maghagad nin sadol sa mga elder dapit sa problema sa relasyon ninda, marahay na ihapot kan mga elder kun baga hiniling na ninda an videong Ano ang Tunay na Pag-ibig? asin kun baga pinag-adalan na nindang duwa an brosyur na Puwedeng Magin Maugma an Pamilya Mo. Taano? Huling itinatampok kaiyan an mga prinsipyo sa Bibliya na nakatabang sa dakul na mag-agom na mapakusog an relasyon ninda. Sarong mag-agom an nagsabi: “Kan pag-adalan mi an brosyur na ini, talagang nagin mas maugma an samong pag-ibanan.” Pagkatapos nin 22 na taon na pag-ibanan, sarong mag-agom an dikit-dikitan nang magsuwayan. An agom na babayi nagsabi: “Bawtisado kami pareho, pero magkalain talaga an personalidad mi. Tamang-tama an pag-abot kan video! Ngunyan, mas marahay na an ibanan ming mag-agom.” Kun ika may agom, hinguwahon na iaplikar an mga prinsipyo ni Jehova. Matatabangan nanggad kamo kaiyan na mautob an saindong sumpaan sa kasal asin magin maugma an saindong pag-ibanan!

18, 19. (a) Ano an ginigibo kan dakul na Kristiyanong magurang? (b) Paano namumuhay kauyon kan saindang promesa an mga nasa espesyal na bilog na panahon na paglilingkod?

¹⁸ May naiisip ka pa daw na pagkakapareho ni Jefte asin ni Hana? Huli sa saindang promesa, ginamit kan aking babayi ni Jefte saka kan aking lalaki ni Hana an saindang buhay para sa espesyal asin sagradong paglilingkod sa tabernakulo. Iyan an pinakanakakakontentong paagi na magagamit nin saro an saiyang buhay. Sa ngunyan, dinadagka kan dakul na Kristiyanong magurang an saindang mga aki na lumaog sa bilog na panahon na paglilingkod asin magin panginot sa sainda an paglilingkod sa Diyos. Angay nanggad sindang komendaran pati an saindang mga aki na naglaog sa siring na karera.—Hok. 11:40; Sal. 110:3.

¹⁹ Sa ngunyan, mga 67,000 an miyembro kan Worldwide Order of Special Full-Time Servants of Jehovah’s Witnesses. May mga naglilingkod sa Bethel, an iba man nasa gibuhon na pagtutugdok, may mga paraataman nin sirkito, mga field instructor, espesyal payunir, misyonero, Assembly Hall servant, saka Bible school facility servant. Gabos sinda sakop kan “Vow of Obedience and Poverty,” na diyan nag-uyon sinda na gigibuhon ninda an ano man na itao sa saindang asignasyon para sa intereses kan Kahadian, na mamumuhay nin simple, asin na dai sinda malaog sa sekular na trabaho apuwera na sana kun tugutan sinda. Bako sinda kundi an saindang mga asignasyon an espesyal. Mapakumbaba nindang inuutob an saindang promesa asin determinado sindang gibuhon iyan sagkod na yaon sinda sa espesyal na bilog na panahon na paglilingkod.

20. Ano an dapat niyatong gibuhon “aroaldaw,” asin taano?

²⁰ Pira sa napag-ulayan tang promesa sa Diyos an ginibo mo na—saro, duwa, o gabos iyan? Siguradong nasasabutan mo na seryosong bagay an mga promesang iyan. (Tal. 20:25) Kun dai uutubon nin saro an saiyang iprinomesa ki Jehova posibleng magkaigwa iyan nin bakong marahay na mga resulta. (Par. 5:6) Kaya lugod na arugon ta an salmista na nagsabi ki Jehova: ‘Danay akong mag-aawit [nin mga pag-umaw] sa saimong ngaran, mantang inuutob ko aroaldaw an sakong mga promesa.’—Sal. 61:8, BPV.