۱.‏ الف)‏ یَفتاح و حَنّا چه نقطهٔ مشترکی داشتند؟‏ (‏تصاویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏ ب)‏ در این مقاله چه پرسش‌هایی پاسخ داده می‌شود؟‏

او مردی دلاور بود و دیگری زنی مطیع.‏ او رهبر و جنگاوری شجاع بود و دیگری زنی خانه‌دار و متواضع.‏ این دو که هستند؟‏ در اینجا سخن از یَفتاح و حَنّاست که هر دو پرستندهٔ یَهُوَه خدا بودند.‏ نقطهٔ مشترک دیگر آنان این بود که هر دو به یَهُوَه خدا نذر کرده بودند و به نذرشان پای‌بند و وفادار ماندند.‏ آنان امروزه برای مردان و زنانی که به یَهُوَه خدا نذر کرده‌اند،‏ نمونه‌ای فوق‌العاده‌اند.‏ در این مقاله به پرسش‌هایی اساسی پاسخ داده می‌شود.‏ نذر چیست؟‏ نذر کردن به خدا تا چه حد جدّی است؟‏ از یَفتاح و حَنّا چه درس‌هایی می‌گیریم؟‏

۲،‏ ۳.‏ الف)‏ نذر چیست؟‏ ب)‏ در نوشته‌های مقدّس در خصوص نذر به خدا چه آمده است؟‏

^۲ در کتاب مقدّس واژهٔ نذر به معنی عهد و قولی جدّی به خداست.‏ برای مثال شخص برای انجام دادن کاری خاص،‏ اهدای قربانی،‏ دادن هدیه‌ای،‏ شروع به خدمتی خاص،‏ و یا پرهیز از چیزی با خدا عهد می‌بندد.‏ نذر،‏ داوطلبانه و به میل شخص انجام می‌شود و در چشم یَهُوَه مقدّس است و اَدای آن همچون پای‌بندی به سوگند بسیار اهمیت دارد،‏ چرا که سوگند نیز قولی است که شخص می‌دهد تا کاری را انجام دهد یا از آن پرهیز کند.‏ (‏پیدا ۱۴:‏۲۲،‏ ۲۳؛‏ عبر ۶:‏۱۶،‏ ۱۷‏)‏ در نوشته‌های مقدّس در خصوص جدّیت نذر کردن به خدا چه آمده است؟‏

 ^۳ در شریعت موسی آمده است:‏ «اگر مردی برای خداوند نذر کند،‏ یا سوگند خورَد که خود را به انجام تعهدی مقید سازد،‏ نباید قول خود را بشکند،‏ بلکه باید بر حسب هر آنچه از دهانش بیرون آمده،‏ عمل نماید.‏» (‏اعد ۳۰:‏۲‏)‏ بعدها سلیمانِ نبی تحت الهام الٰهی نوشت:‏ «چون برای خدا نذر می‌کنی،‏ در اَدای آن تأخیر مکن،‏ زیرا احمقان مایهٔ خرسندی او نیستند.‏ پس نذر خویش اَدا کن.‏» (‏جا ۵:‏۴‏)‏ این گفتهٔ عیسی نیز جدّیت نذر را تأیید می‌کند:‏ «در ایّام گذشته به مردم گفته شده بود:‏ ‹به سوگند خود عمل کن و به نذرهای خود به یَهُوَه پای‌بند باش.‏›»—‏مت ۵:‏۳۳‏.‏

۴.‏ الف)‏ پای‌بندی به نذر به خدا تا چه حد اهمیت دارد؟‏ ب)‏ می‌خواهیم از یَفتاح و حَنّا چه درسی بگیریم؟‏

^۴ واضح است که قول دادن به خدا یا عهد بستن با او امری بسیار جدّی است.‏ پای‌بندی به نذر و عهدمان بر رابطهٔ ما با یَهُوَه خدا تأثیر دارد.‏ داوود نوشت:‏ «کیست که به کوه خداوند برآید؟‏ و کیست که در مکان مقدس او بایستد؟‏ آن که .‏ .‏ .‏ قسم دروغ نخورد.‏» (‏مز ۲۴:‏۳،‏ ۴‏)‏ یَفتاح و حَنّا چه نذر کردند و وفا کردن به آن تا چه حد برایشان دشوار بود؟‏

۵.‏ یَفتاح چه نذر کرد،‏ و در پی آن چه پیش آمد؟‏

^۵ یَفتاح به خدا نذر کرد و با وفاداری به آن پای‌بند ماند.‏ نذر یَفتاح برای پیروزی در جنگ با عَمّونیان بود که قوم خدا را به وحشت انداخته بودند.‏ (‏داو ۱۰:‏۷-‏۹‏)‏ یَفتاح به خدا چنین نذر کرد:‏ «اگر به‌واقع عَمّونیان را به دست من تسلیم کنی،‏ آنگاه وقتی به سلامت از نزد عَمّونیان بازگردم،‏ هر چه از درِ خانه‌ام به استقبال من بیرون آید از آنِ خداوند خواهد بود.‏» نتیجه چه شد؟‏ عَمّونیان شکست خوردند و کسی که به استقبال یَفتاح برای بازگشت پیروزمندانه‌اش بیرون آمد،‏ دخترش بود.‏ پس این دختر باید «از آنِ خداوند» می‌شد.‏ (‏داو ۱۱:‏۳۰-‏۳۴‏)‏ این به چه مفهومی بود؟‏

۶.‏ الف)‏ آیا وفا به نذر یَفتاح برای او و دخترش آسان بود؟‏ ب)‏ با توجه به تَثنیه ۲۳:‏۲۱،‏ ۲۳ و مزمور ۱۵:‏۴ نذر به خدا برای شما چه اهمیتی دارد؟‏

^۶ دختر یَفتاح برای اَدای نذر پدرش باید خود را تماماً وقف خدمت به یَهُوَه خدا در مکان مقدّس می‌کرد.‏ آیا یَفتاح عجولانه نذر کرده بود؟‏ خیر،‏ چرا که باید به‌خوبی می‌دانست که ممکن است دخترش از خانه به استقبال او بیرون آید.‏ با این همه،‏ یَفتاح و دخترش در موقعیتی دشوار قرار گرفته بودند و هر دوی آنان باید ازخودگذشتگی می‌کردند.‏ وقتی یَفتاح دخترش را دید دلش به درد آمد و «جامهٔ خویش درید.‏» دختر او از این که دیگر نمی‌توانست ازدواج کند،‏ گریست.‏ چرا؟‏ چون یَفتاح پسری نداشت و حال تنها دختر او نیز نمی‌توانست برای او نوادگانی به دنیا آورد.‏ پس راهی برای حفظ خانواده و میراثشان نبود.‏ با تمام این‌ها برای یَفتاح عهدش با خدا بیشتر اهمیت داشت.‏ او گفت:‏ «دهان خویش نزد خداوند گشودم و نمی‌توانم آن را بازپس‌گیرم.‏» دختر او نیز در پاسخ گفت:‏ «موافق آنچه از دهانت بیرون آمد،‏ با من عمل کن.‏» (‏داو ۱۱:‏۳۵-‏۳۹‏)‏ اینان خادمین وفادار خدا بودند و حتی به ذهنشان هم خطور نمی‌کرد که نذر و عهدی را که با خداوند متعال بسته شده بود،‏ زیر پا بگذارند؛‏ آنان به هر قیمتی هم که برایشان تمام می‌شد به نذر و عهدشان با خدا وفا می‌کردند.‏—‏تَثنیه ۲۳:‏۲۱،‏ ۲۳؛‏ مزمور ۱۵:‏۴ خوانده شود.‏

۷.‏ الف)‏ چرا حَنّا نذر کرد،‏ او چه نذری کرد و نتیجهٔ آن چه بود؟‏ ب)‏ نذر حنّا برای سموئیل به چه معنی بود؟‏ (‏پاورقی ملاحظه شود.‏)‏

^۷ حَنّا نیز به نذر خود و عهدی که با یَهُوَه بست،‏ وفا کرد.‏ زمانی که از نازایی خود رنجیده و دردمند بود و بابت آن مرتب گوشه و کنایه می‌شنید به یَهُوَه خدا  نذر کرد.‏ (‏۱سمو ۱:‏۴-‏۷،‏ ۱۰،‏ ۱۶‏)‏ او سفرهٔ دلش را پیش یَهُوَه خدا گشود و چنین گفت:‏ «ای خداوند لشکرها،‏ اگر براستی بر مصیبت کنیز خود نظر افکنده،‏ مرا به یاد آوری،‏ و کنیزک خود را از یاد نبرده،‏ پسری به او عطا فرمایی،‏ او را در تمامی ایام عمرش به خداوند خواهم داد و تیغ هرگز بر سرش نخواهد آمد.‏»‏ * (‏۱سمو ۱:‏۱۱‏)‏ التماس و تمنای حَنّا اجابت شد و اولین فرزند خود را که پسری بود به دنیا آورد.‏ می‌توان شادی او را تصوّر کرد.‏ اما او نذری را که به یَهُوَه خدا کرده بود فراموش نکرد.‏ زمانی که پسرش به دنیا آمد،‏ چنین گفت:‏ «او را از خداوند درخواست کردم.‏»—‏۱سمو ۱:‏۲۰‏.‏

۸.‏ الف)‏ آیا اَدای نذر حَنّا برای او آسان بود؟‏ ب)‏ گفتهٔ داوود در مزمور ۶۱‏،‏ از چه جهت تداعی‌کنندهٔ طرز فکر حَنّاست؟‏

^۸ سموئیل حدوداً سه ساله بود که از شیر گرفته شد و درست در آن زمان حَنّا مطابق نذرش به یَهُوَه خدا عمل کرد.‏ حتی به ذهن حَنّا نیز خطور نکرد که غیر از این عمل کند.‏ او سموئیل را نزد عیلی،‏ کاهن اعظم در شیلو در خیمهٔ عبادت یا مسکن برد و گفت:‏ «من برای این پسر دعا کردم و خداوند تمنایی را که از او داشتم،‏ اجابت فرمود.‏ من نیز او را به خداوند وقف کرده‌ام؛‏ تا زنده است،‏ وقف خداوند خواهد بود.‏» (‏۱سمو ۱:‏۲۴-‏۲۸‏)‏ در آنجا «آن پسر،‏ سموئیل،‏ در حضور خداوند رشد می‌کرد.‏» (‏۱سمو ۲:‏۲۱‏)‏ اما این برای حَنّا به چه معنی بود؟‏ او پسر کوچک و جگرگوشه‌اش را دوست داشت،‏ اما دیگر نمی‌توانست او را هر روز ببیند و شاهد بزرگ شدن او باشد.‏ تصوّرش را بکنید که چقدر این مادر مهربان تشنهٔ این بود که پسر دلبندش را در آغوش بگیرد،‏ با او بازی کند،‏ تربیتش کند و از لحظات شیرین دوران کودکی پسرش لذّت برد.‏ با این همه او به هیچ وجه از اَدای نذرش به یَهُوَه خدا پشیمان نبود.‏ دل او در یَهُوَه خدا به وجد می‌آمد.‏—‏۱سمو ۲:‏۱،‏ ۲؛‏ مزمور ۶۱:‏۱،‏ ۵،‏ ۸ خوانده شود.‏

۹.‏ چه پرسش‌هایی را در ادامه پاسخ می‌دهیم؟‏

^۹ حال که می‌دانیم تا چه حد وفا و اَدای نذر به یَهُوَه خدا اهمیت دارد،‏ این پرسش‌ها را بررسی می‌کنیم:‏ ما مسیحیان ممکن است چه نذری بکنیم یا عهدی ببندیم؟‏ در اَدای آن تا چه حد باید مصمم باشیم؟‏

۱۰.‏ مهم‌ترین نذر در زندگی یک مسیحی چیست،‏ و چه تأثیری بر زندگی او دارد؟‏

^۱۰ در زندگی فرد مسیحی مهم‌ترین نذر یا عهد او وقفش به خداست.‏ چرا چنین می‌گوییم؟‏ زیرا که او در دعایی شخصی از صمیم دل به یَهُوَه خدا قول می‌دهد که تحت هر شرایطی زندگی خود را برای همیشه در راه خدمت به خدا بگذراند.‏ به گفتهٔ عیسی در واقع او «دیگر نباید برای خود زندگی کند،‏» از حق خود می‌گذرد و به یَهُوَه خدا نذر می‌کند یا با او عهد می‌بندد که خواست او را بالاتر از هر خواستی در زندگی‌اش قرار دهد.‏ (‏مت ۱۶:‏۲۴‏)‏ از آن روز به بعد او «از آنِ یَهُوَه» است.‏ (‏روم ۱۴:‏۸‏)‏ هر که خود را به خدا وقف می‌کند باید آن را بسیار جدّی بگیرد،‏ درست همچون عهد و نذری که مزمورنویس در مورد آن چنین نوشت:‏ «دِینِ خود را به خداوند چگونه ادا کنم،‏ برای همهٔ احسانهایی که به من کرده است؟‏ نذرهای خود را به خداوند ادا خواهم کرد،‏ در حضور تمامی قومش.‏»—‏مز ۱۱۶:‏۱۲،‏ ۱۴‏.‏

۱۱.‏ تعمید شما نشانهٔ چه بود؟‏

^۱۱ آیا شما زندگی‌تان را به خدا وقف کرده‌اید و با تعمید در آب آن را نشان داده‌اید؟‏ روز تعمیدتان را به یاد آورید که در مقابل حضار از شما پرسیده شد که  ‏«آیا خود را به یَهُوَه خدا وقف کرده‌اید و آیا آگاهید که با وقف و تعمیدتان شما یکی از شاهدان یَهُوَه و وابسته به سازمان خدا می‌شوید که تحت هدایت روح مقدّس اوست؟‏» شما با پاسخ محکم‌تان به این پرسش در حضور عموم وقف خود را اعلام کردید و نشان دادید که شایستهٔ تعمید هستید و رسماً خادم یَهُوَه خدا شده‌اید.‏ بی‌شک یَهُوَه خدا را بسیار شاد ساختید.‏

۱۲.‏ الف)‏ تأمّل بر چه پرسش‌هایی بجاست؟‏ ب)‏ به گفتهٔ پِطرُس رسول چه خصوصیاتی را باید در خود افزایش دهیم؟‏

^۱۲ با این همه تعمید آغاز راه است.‏ پس از آن ما می‌خواهیم که هماهنگ با وقفمان به خدا در خدمتمان به او وفادار بمانیم.‏ بجاست از خود بپرسیم:‏ ‹از زمان تعمیدم تا کنون تا چه حد به یَهُوَه خدا نزدیک‌تر شده‌ام؟‏ آیا همچنان او را با تمام دل خدمت می‌کنم؟‏ (‏کول ۳:‏۲۳‏)‏ آیا دعا می‌کنم،‏ کلام خدا را می‌خوانم،‏ به جلسات مسیحی می‌روم و تا حد ممکن در خدمت موعظه شرکت می‌کنم؟‏ یا از این فعالیت‌هایم کاسته شده است؟‏› پِطرُس رسول توضیح داده است که اگر بر ایمان،‏ شناخت،‏ پایداری و تقوا یا وقف خود به خدا بیفزاییم،‏ در خدمتمان فعال خواهیم ماند.‏—‏۲پِطرُس ۱:‏۵-‏۸ خوانده شود.‏

۱۳.‏ مسیحی تعمیدگرفته باید چه امری را در نظر داشته باشد؟‏

 ^۱۳ اگر با خدا عهد بسته‌ایم و خود را به او وقف کرده‌ایم نمی‌توان این عهد را باطل کرد.‏ اگر کسی از خدمت به یَهُوَه خدا یا پیش گرفتن زندگی مسیحی خسته می‌شود،‏ نمی‌تواند ادعا کند که وقفش به یَهُوَه خدا واقعی نبوده است و تعمید او اعتبار ندارد یا باطل است.‏ * در واقع شخص با تعمیدش در حضور عموم خود را به عنوان خادم وقف‌شدهٔ خدا معرفی می‌کند و هر خطایی که شخص مرتکب شود باید به خدا جوابگو باشد.‏ (‏روم ۱۴:‏۱۲‏)‏ باشد که هیچ گاه عیسی در مورد ما نگوید که ‹محبت نخستین خود را از دست داده‌ایم،‏› بلکه بگوید:‏ «من از اعمال تو،‏ همچنین از محبت،‏ ایمان،‏ خدمت و پایداری تو آگاهم.‏ می‌دانم که اعمالت اکنون بیش از گذشته است.‏» (‏مکا ۲:‏۴،‏ ۱۹‏)‏ باشد که همچنان با غیرت تمام مطابق عهدی که با یَهُوَه خدا بستیم،‏ یعنی وقفمان به او زندگی کنیم و او را شاد سازیم.‏

۱۴.‏ دومین عهد مهم زندگی فرد مسیحی چیست و چرا؟‏

^۱۴ دومین عهد مهم زندگی پیمان ازدواج است؟‏ چرا؟‏ چون ازدواج مقدّس است.‏ عروس و داماد در مقابل خدا و شاهدان عقد با یکدیگر پیمان ازدواج می‌بندند.‏ آنان اغلب با یکدیگر پیمان می‌بندند که ‏«مطابق تدارک یَهُوَه خدا برای ازدواج،‏ تا زمانی که زنده‌اند» یکدیگر را دوست داشته،‏ عزیز بدارند و برای یکدیگر احترام قائل باشند.‏ شاید برخی دقیقاً این کلمات را بر زبان نیاورده باشند،‏ اما باز هم در مقابل خدا عهد بسته‌اند و زن و شوهر محسوب شده‌اند و ازدواجشان پیوندی مادام‌العمر است.‏ (‏پیدا ۲:‏۲۴؛‏ ۱قر ۷:‏۳۹‏)‏ مطابق گفتهٔ عیسی «آنچه خدا پیوسته است،‏ هیچ انسانی جدا نسازد.‏» از این رو،‏ هیچ کسی حتی زن و یا شوهر اجازهٔ چنین کاری را ندارد.‏ پس مسیحیان متأهل باید مد نظر داشته باشند که در زندگی مشترک حتی فکر کردن به طلاق نیز جایی ندارد.‏—‏مرق ۱۰:‏۹‏.‏

۱۵.‏ چرا مسیحیان باید زندگی مشترک را جدّی بگیرند؟‏

^۱۵ مسلّم است که زندگی مشترکی بی‌نقص و کامل وجود ندارد.‏ ازدواج پیوند دو انسان ناکامل است.‏ از این رو در کتاب مقدّس در مورد افراد متأهل آمده است که «در زندگی سختی خواهند کشید.‏» (‏۱قر ۷:‏۲۸‏)‏ متأسفانه بسیاری پیوند ازدواجشان را جدّی نمی‌گیرند و به محض این که در روابطشان خدشه‌ای وارد شود،‏ دست از تلاش می‌کشند و همسرشان را ترک می‌کنند.‏ اما این شیوهٔ مسیحیان نیست.‏ شکستن عهد ازدواج به منزلهٔ دروغ گفتن به خداست و خدا از دروغ‌گویان متنفر است.‏ (‏لاو ۱۹:‏۱۲؛‏ امث ۶:‏۱۶-‏۱۹‏)‏ پولُس رسول نوشت:‏ «اگر با زنی پیوند ازدواج بسته‌ای،‏ دیگر در پی جدایی مباش.‏» (‏۱قر ۷:‏۲۷‏)‏ این گفتهٔ او نشان می‌دهد که او می‌دانست یَهُوَه خدا از طلاق‌های فریبکارانه متنفر است.‏—‏ملا ۲:‏۱۳-‏۱۶‏.‏

۱۶.‏ کتاب مقدّس در مورد طلاق و متارکه چه می‌گوید؟‏

^۱۶ عیسی تعلیم داد که از دید خدا تنها دلیل برای طلاق یعنی شکستن عهد ازدواج این است که شخص زنا کند و همسرش او را نبخشد.‏ (‏مت ۱۹:‏۹؛‏ عبر ۱۳:‏۴‏)‏ در خصوص متارکه یعنی جدا زندگی کردن از همسر چطور؟‏ تعلیم کتاب مقدّس در این خصوص نیز روشن است.‏ ‏(‏۱قُرِنتیان ۷:‏۱۰،‏ ۱۱ خوانده شود.‏)‏ در کتاب مقدّس دلیلی خاص برای متارکه ذکر نشده است.‏ برخی مسیحیان متأهل شرایط و دلایلی خاص را عاملی برای جدا زندگی کردن از همسرشان می‌دانند،‏  همچون زمانی که همسر شخص رفتاری خشونت‌آمیز و وحشیانه دارد یا به ارتداد کشیده شده است و زندگی فرد مسیحی یا وضعیت روحانی او را شدیداً در معرض خطر قرار می‌دهد.‏ *

۱۷.‏ زوج مسیحی چگونه می‌توانند پیوندشان را ماندگار سازند؟‏

^۱۷ اگر کسی برای شنیدن پند و راهنمایی در خصوص زندگی مشترک نزد پیران جماعت می‌رود،‏ بجاست که پیران توجه او را به بروشور خانوادهٔ خود را سعادتمند سازید جلب کنند و از او بپرسند که آیا اخیراً آن را با همسرش مطالعه کرده است؟‏ چرا؟‏ چون در این بروشور و همین طور دیگر نشریات ما در خصوص خانواده اصول الٰهی‌ای برجسته می‌شود که به بسیاری در استحکام بخشیدن زندگی مشترکشان یاری رسانده است.‏ زوجی می‌گویند:‏ «از زمانی که این بروشور را مطالعه کردیم،‏ در زندگی مشترک‌مان شادی بیشتری داریم.‏» خواهری مسیحی در مورد ۲۲ سال زندگی مشترکش که در شرف ازهم‌پاشیدگی بود،‏ می‌گوید:‏ «ما هر دو تعمید گرفته‌ایم،‏ اما از نظر عاطفی و احساسی با یکدیگر کاملاً متفاوت هستیم.‏ ویدیوی «عشق واقعی چیست؟‏»‏ * برای ما بسیار به موقع بود.‏ زندگی مشترک ما بهبود یافت.‏» آیا شما متأهل هستید؟‏ پس تمام سعی خود را بکنید که اصول یَهُوَه خدا را در زندگی مشترکتان به کار بندید.‏ این کار به شما کمک می‌کند که به پیوند و عهد ازدواجتان با شادی پای‌بند بمانید.‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ الف)‏ بسیاری از والدین مسیحی چه کرده‌اند؟‏ ب)‏ در مورد آنانی که در خدمت تمام‌وقت ویژه هستند،‏ چه می‌توان گفت؟‏

^۱۸ نذر یَفتاح و حَنّا نقطهٔ مشترکی با یکدیگر داشت.‏ عهد آنان موجب می‌شد که دختر یَفتاح و پسر حَنّا به شیوه‌ای خاص وقف خدمتی مقدّس در خیمهٔ عبادت یا مسکن شوند.‏ آنان به این صورت زندگی‌ای رضایت‌بخش را پیش گرفتند.‏ امروزه بسیاری از والدین مسیحی فرزندانشان را ترغیب می‌کنند خدمت تمام‌وقت را آغاز کنند و زندگی‌شان را حول خدمت به خدا شکل دهند.‏ آنان که چنین کرده‌اند به‌راستی شایستهٔ تحسینند.‏—‏داو ۱۱:‏۴۰؛‏ مز ۱۱۰:‏۳‏.‏

^۱۹ اکنون حدود ۶۷٬۰۰۰ نفر در سراسر دنیا در سازمان یَهُوَه خدا به خدمت تمام‌وقت ویژه مشغولند.‏ برخی در بیت‌ئیل،‏ در فعالیت‌های ساختمان‌سازی یا خدمت حوزه مشغول به خدمتند.‏ برخی دیگر به عنوان مدرس دوره‌های آموزشی،‏ پیشگام ویژه یا میسیونر خدمت می‌کنند و برخی دیگر نیز مسئول سالن مجمع یا مجتمع آموزشی هستند.‏ این افراد همه عهد «اطاعت و قناعت» را بسته‌اند و موافقت کرده‌اند که هر وظیفه‌ای را که برای پیشبرد منافع پادشاهی خدا به آنان سپرده شود انجام دهند،‏ زندگی ساده‌ای پیش گیرند و بدون اجازه به شغل دیگری نپردازند.‏ در خدمت تمام‌وقت ویژه،‏ آنچه ویژه است فرد نیست بلکه وظیفه‌ای است که به او سپرده شده است.‏ شخص به اهمیت پای‌بندی به این عهد واقف است و می‌داند تا زمانی که به خدمت تمام‌وقت ویژه مشغول است باید به عهد خود وفادار ماند.‏

۲۰.‏ ‏«هر روزه» چه باید بکنیم و چرا؟‏

^۲۰ شما کدام یک از سه عهدی را که در این مقاله ذکر شد،‏ با یَهُوَه خدا بسته‌اید؟‏ بی‌شک واقفید که وفاداری به این عهدها بسیار جدّیست.‏ (‏امث ۲۰:‏۲۵‏)‏ زیر پا گذاشتن عهدی که با یَهُوَه خدا بسته‌ایم،‏ می‌تواند نتایج تلخی به همراه داشته باشد.‏ (‏جا ۵:‏۶‏)‏ پس باشد که ما نیز در وفا به عهدمان هم‌صدا با مزمورنویس بگوییم:‏ «نام تو را پیوسته خواهم سرایید،‏ و نذرهای خود را هر روزه ادا خواهم کرد.‏»—‏مز ۶۱:‏۸‏.‏