Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ambuluisha “benyi” bua ‘bakuatshile Yehowa mudimu ne disanka’

Ambuluisha “benyi” bua ‘bakuatshile Yehowa mudimu ne disanka’

“Yehowa udi ulama benyi.”​—MIS. 146:9.

MISAMBU: 17, 109

1, 2. a) Nntatu kayi idi bamue bena Kristo netu bapete? b) Nnkonko kayi idi ijuka?

MUANETU kampanda diende Lije udi wamba ne: “Pavua mvita mijuke mu Burundi, bena mu dîku dietu bavua mu mpungilu. Tuvua tumona muvua bantu banyemakana, eku masashi enda adila. Baledi banyi ne tuetu bana 11 tuakanyema bua kusungila mioyo yetu, ne mabuki a bilamba mela panyima. Bamue bena mu dîku dietu bakaya kusomba mu tshitudilu tshia bena tshimuangi mu Malawi, luendu lua kilometre mipite pa 1600. Tuetu bakuabu bakashala tuakatangalaka.”

2 Pa buloba bujima, kudi bena tshimuangi bapite pa miliyo 65 badi benzejibue bua kushiya nzubu yabu bua bualu bua mvita anyi bua buluishi. Katshia bantu kabatu banji kumuangala bapite bungi nunku to. * (Bala note.) Munkatshi mua bena tshimuangi aba mudi Bantemu ba Yehowa binunu bia bungi. Ba bungi mbajimije bana babu ne bintu pa kuamba bionso bivuabu nabi. Nntatu kayi mikuabu ivuabu bapete? Mmunyi mutudi mua kuambuluisha bena Kristo netu bua kuenzela Yehowa mudimu ne kulama disanka diabu padibu bapeta ntatu ya nunku? (Mis. 100:2) Mmushindu kayi muimpe utudi mua kuyisha bena tshimuangi badi kabayi banji kumanya Yehowa?

NSOMBELU WA BENA TSHIMUANGI

3. Mmunyi muvua Yezu ne bayidi bende ba bungi balue bena tshimuangi?

3 Yezu ne baledi bende bakalua bena tshimuangi mu Ejipitu pavua muanjelu wa Yehowa mudimuije Jozefe ne: mukalenge Helode uvua ukeba kushipa Yezu. Bakashalamu too ne pakafua Helode. (Mat. 2:13, 14, 19-21) Bidimu bia bungi pashishe, bayidi ba Yezu “bakatangalaka mu maloba a Yudaya ne Samalea” bua buluishi. (Bien. 8:1) Yezu uvua mumanye ne: bayidi bende ba bungi bavua ne bua kuenzejibua bua kushiya nzubu yabu. Wakamba ne: “Padibu banukengesha mu tshimenga kampanda, nunyemene mu tshikuabu.” (Mat. 10:23) Kunyema ku nzubu bua bualu kayi buonso kakutu kupepele to.

4, 5. Ngimue njiwu kayi idi bena tshimuangi bapeta padibu a) banyema? b) pakadibu mu tshitudilu?

4 Patu bena tshimuangi banyema ditunga diabu anyi basombela mu tshitudilu tshia bena tshimuangi, batu batuilangana ne njiwu mishilashilangane. Gad muakunyi wa Lije udi wamba ne: “Tuakenda munkatshi mua mbingu ya bungi, tuenda tusambuka bitalu bia bantu nkama ya bungi. Mvua ne bidimu 12. Makasa anyi akuwula bikole, ke meme kuambila bena mu dîku dietu bua baye banshiye. Bu muvua papa kayi musue kunshiya mu bianza bia bantomboji, wakangambula. Tuvua tupanduka ku dituku ne ku dituku, tusambila Yehowa ne tumueyemena, misangu mikuabu tuvua tudia anu mangaya avua ku mitshi ya mu njila.”​—Filip. 4:12, 13.

5 Bena mu dîku dia ba Lije ba bungi bakenza bidimu bia bungi mu bitudilu bia matunga masanga. Kadi kuvua njiwu mikuabu muntu amu. Lije udi mpindieu mutangidi wa tshijengu udi umvuija ne: “Bantu ba bungi kabavua ne mudimu wa kuenza to. Bavua anu bakula malu a bakuabu, bakuatshika, banaya manaya a makuta, biba ne bavua benzavi ne bena tshiendenda.” Bua kudikuba ku buenzeji bubi ebu, Bantemu bavua ne bua kudifila bikole mu malu a mu tshisumbu. (Eb. 6:11, 12; 10:24, 25) Bakenza mudimu bimpe ne dîba diabu bua kumona mua kushala bashindame mu bulelela, ne ba bungi bakatuadija bumpanda-njila. Bavua bavuluijangana ne: ndekelu wa bionso bavua ne bua kumbuka mu tshitudilu tshia bena tshimuangi anu muvua bena Isalele bumbuke mu tshipela. Kuenza nunku kuakabambuluisha bua kuikala ne meji mimpe.​—2 Kol. 4:18.

LEJA BENA TSHIMUANGI DINANGA

6, 7. a) Mmunyi mudi “dinanga dia Nzambi” ditusaka bua kuenzela bena Kristo netu malu? b) Fila tshilejilu.

6 “Dinanga dia Nzambi” didi ditusaka bua kunanga bena Kristo netu, nangananga padibu bapeta ntatu. (Bala 1 Yone 3:17, 18.) Tshilejilu, pavua bena Kristo ba kumpala ba mu Yudaya dijinga ne biakudia bua tshiyole tshia nzala tshivuaku, tshisumbu tshiakabalongoluela diambuluisha. (Bien. 11:28, 29) Muposotolo Paulo ne Petelo bakakankamija kabidi bena Kristo bua bikale bakidilangana. (Lomo 12:13; 1 Pet. 4:9) Bu mutubu balomba bena Kristo bua kuleja bena Kristo nabu badi bafumina miaba mikuabu bulenga, tudi bushuwa ne bua kuleja bena Kristo netu badi mu njiwu anyi badibu baluisha bua ditabuja diabu bulenga.​—Bala Nsumuinu 3:27. *

7 Bidimu bishale ebi, Bantemu ba Yehowa binunu bia bungi bavua benzejibue bua kushiya mbanza yabu bua mvita ne buluishi bivua ku est kua Ukraine. Bia dibungama, bakashipa bamue ba kudibu. Kadi bana betu ba balume ne ba bakaji ba mu bitupa bikuabu bia mu Ukraine ne mu Russie bakakidila bana betu ba bungi bavua banyeme abu. Mu matunga onso abidi aa, bana betu kabavua babuelakane mu mvita ayi to, bakadileja ‘kabayi ba pa buloba,’ ne bakatungunuka ne kuyisha ne tshisumi “lumu luimpe lua dîyi.”​—Yone 15:19; Bien. 8:4.

AMBULUISHA BENA TSHIMUANGI BUA KUKOLESHA DITABUJA DIABU

8, 9. a) Nntatu kayi idi bena tshimuangi mua kupeta mu ditunga dienyi? b) Bua tshinyi badi dijinga ne kubambuluisha ne lutulu?

8 Bamue bena tshimuangi mbezejibue bua kuya kusombela muaba mukuabu mu ditunga diabu. Kadi ba bungi mbezejibue bua kuya mu ditunga dienyi didibu kabayi bibidilangane nadi. Bushuwa mbulamatadi idi mua kupesha bena tshimuangi biakudia, bilamba ne muaba wa kulala, kadi kutu anu ntatu. Tshilejilu, biakudia ebi bidi mua kuikala bishilangane bikole ne bivuabu badia pa tshibidilu. Bamue bena tshimuangi badi bafumina mu matunga a luya badi mua kuikala kabayi bamanye mua kuvuala mu tshikondo tshia mashika to. Bidi mua kulomba bua bakuabu kulonga mua kukuata mudimu ne biamu bia matuku etu aa bua musangu wa kumpala.

9 Imue mbulamatadi mmienze programe bua kuambuluisha bena tshimuangi bua bibidilangane ne nsombelu wa mu ditunga dienyi. Kadi misangu ya bungi panyima pa ngondo mikese, batu balomba bena tshimuangi bua kutuadija kuditabalela nkayabu. Nsombelu au udi mua kubakolela bikole. Elabi meji bua malu onso adibu mua kulonga musangu umue bu mudi muakulu mupiamupia, bibidilu bikuabu, ne mikenji mipiamipia bu mudi ya kufuta bitadi, ya kubuela mu tulasa, ne idi itangila manyoka a kupesha bana. Udiku mua kuambuluisha bena Kristo netu badi ne ntatu ya nunku ne lutulu ne kanemu anyi?​—Filip. 2:3, 4.

10. Mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dia bena tshimuangi padibu bafika? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

10 Imue misangu bamfumu batu bapangisha bana betu badi mu tshimuangi bua kufika muaba udi tshisumbu. Amue malongolodi a mbulamatadi atu enza bua kabatungunuki ne kuambuluisha bana betu to. Badi mua kuamba ne: bobu bab enge bua kuitaba midimu idibu babapesha idi ibapangisha bua kubuela mu bisangilu, nebabipate mu ditunga. Bua buôwa ne bua dipangila diambuluisha, bamue bana betu mbitabe midimu ayi. Ke bualu kayi tudi ne bua kutuilangana pa lukasa ne bana betu badi mu tshimuangi padibu bafika. Mbasue kumona ne: tudi tubatabalela. Patudi tubatabalela ne tubambuluisha nunku, ditabuja diabu didi dikola.​—Nsu. 12:25; 17:17.

AMBULUISHA BENA TSHIMUANGI

11. a) Ntshinyi tshitu bena tshimuangi natshi dijinga kumpalampala? b) Mmunyi mudi bena tshimuangi mua kuleja dianyisha?

11 Tshia kumpala, tudi mua kupesha bana betu biakudia, bilamba, ne bintu bikuabu bidibu nabi dijinga. * (Bala note.) Nansha tumapa tukese bu mudi kalavuanda, kadi mua kubambila bia bungi. Bushuwa, bena tshimuangi kabena mua kuikala anu bena tshianza tshiolola to, kadi mbimpe baleje ne: badi ne dianyisha bua bidi bakuabu babenzela. Bobu ne dianyisha, bana betu badi babapesha bintu nebasanke. Kadi ndekelu wa bionso mbimpe bua bena tshimuanyi aba kutuadijabu kudikumbajila majinga abu. Kuenza nunku nekubambuluishe bua kulama bunême buabu ne kulama malanda mimpe ne bena Kristo nabu. (2 Tes. 3:7-10) Nansha nanku bena tshimuangi badi anu dijinga ne diambuluisha dietu.

Mmunyi mutudi mua kuambuluisha bena Kristo netu badi bamuangale? (Tangila tshikoso tshia 11-13)

12, 13. a) Mmunyi mutudi mua kuambuluisha bena tshimuangi? b) Fila tshilejilu.

12 Kabiena bikengela anu kuikala ne makuta a bungi bua kuambuluisha bena tshimuangi to. Tshidibu natshi dijinga menemene ndîba dietu ne dinanga dietu. Tshilejilu, udi mua kubaleja mua kubuela mu mashinyi adi ambula bantu anyi mua kusumba bintu bidi biambuluisha mubidi kadi kabiyi mushinga mukole to. Udi kabidi mua kubaleja mua kupeta bintu bu mudi mashinyi a kutela nawu bilamba anyi mashinyi akukosa nawu mashinde bua bamone mua kuenza nabi mudimu bua kuikala bapeta kadikuta. Bualu bua mushinga budi ne: bambuluisha bua badiumvue ne: tshisumbu tshidibu mpindieu ntshiabu. Wewe ne mushindu bafutshile njila bua kufika mu bisangilu. Udi mua kubumvuija kabidi mushindu muimpe wa kuyisha bantu ba mu teritware wenu, ne udi mene mua kuyisha nabu.

13 Pavua bansonga kampanda bena tshimuangi bafike mu tshisumbu kansanga, bakulu ba bungi bakabambuluisha. Bakabalongesha mua kuendesha mashinyi, mua kututa mikanda ku tshiamu, ne mua kufunda mukanda wa dikeba mudimu. Bakabaleja kabidi mua kuakaja programe wabu bua kutekabu Yehowa pa muaba wa kumpala. (Gal. 6:10) Mu matuku makese, bonso banayi bakalua bampanda-njila. Bua diambuluisha dia bakulu ne bua madikolela abu bua kudifundila bipatshila mu mudimu wa Yehowa, bakatungunuka ne kuikala bena Kristo ne bakepuka bua kulua bena mu bulongolodi bua Satana.

14. a) Nditeta kayi didi bena tshimuangi ne bua kutantamena? b) Fila tshilejilu.

14 Anu bu bena Kristo bakuabu bonso, bena tshimuangi badi ne bua kukandamena diteta ne buenzeji bua kuteka bintu bia ku mubidi kumpala kua malanda abu ne Yehowa. * Lije utukadi bakuile, ne bana babu ba balume ne ba bakaji badi bavuluka muvua tatuabu ubalongesha malu a mushinga avua atangila ditabuja pavuabu benda banyema. Badi bamba ne: “Papa wakimansha bintu bikese bituvua bambule bivua kabiyi ne mushinga ku tshimue ku tshimue. Pashishe kuambulaye tshibuta tshivua munda mutupu, utue mimuemue wamba ne: ‘Nudi bamone’s, ke tshionso tshitudi natshi dijinga etshi!’”​—Bala 1 Timote 6:8.

TABALELA MAJINGA MANENE A BENA TSHIMUANGI

15, 16. a) Mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dia bana betu? b) Mmunyi mutudi mua kubapesha diambuluisha dia mu lungenyi?

15 Pakumbusha biakudia ne bilamba, bena tshimuangi badi kabidi dijinga ne malu makuabu. Badi dijinga ne diambuluisha dia mu lungenyi ne kubakankamija ne mibelu ya mu Bible. (Mat. 4:4) Bakulu badi mua kubambuluisha padibu babakebela mikanda idi mu muakulu wabu ne padibu babambuluisha bua kupetanganabu ne bana betu badi bakula muakulu wabu. Kuenza nunku kudi ne mushinga wa bungi bualu bena tshimuangi aba mbashiye malu onso avuabu bibidilangane nawu. Mbashiye bena mêku abu, bena mu ditunga diabu, ne bisumbu biabu. Badi dijinga ne kumona dinanga dia Yehowa ne luse luende munkatshi mua bena Kristo nabu. Bobu kabayi babimone, badi bafuane kubikeba kudi bantu bakuabu ba mu ditunga adi badi kabayi benzela Yehowa mudimu. (1 Kol. 15:33) Patudi tuenza bua badiumvue ne: tshisumbu tshidibu mpindieu ntshiabu, tudi tuenza mudimu ne Yehowa bua kulama “benyi.”​—Mis. 146:9.

16 Yezu ne bena mu dîku diabu kabavua mua kupingana kuabu to, bualu bantu bavua babaluisha batshivua bakokesha. Bua tubingila tua muomumue, lelu bidi mua kukolela bena tshimuangi bua kupingana kuabu. Kadi bakuabu badi mua kubenga bua kupingana kuabu. Lije udi wamba ne: baledi ba bungi bavua bamone muvuabu balale ne bena mu mêku abu ku bukole ne babashipe mu matunga abu ki mbasue kupinganamu kabidi ne bana babu to. Bua kuambuluisha bana betu, tudi ne bua ‘kuditeka pa muaba wa bakuabu, kunangangana bikole bu bana ba muntu, kumvuilangana luse ne tudipuekesha.’ (1 Pet. 3:8) Buluishi mbufikishe bamue bena tshimuangi ku dibenga kusomba ne bakuabu, ne badi mua kumvua bundu bua kuakula bua dikenga diabu, nangananga padi bana babu bikalaku. Diebeja ne: ‘Meme mupete ntatu ya nunku, nenjinge bua bangenzela malu mushindu kayi?’​—Mat. 7:12.

PATUDI TUYISHA BENA TSHIMUANGI BADI KABAYI BANTEMU

17. Mmunyi mudi mudimu wetu wa kuyisha upesha bena tshimuangi disulakana?

17 Bena tshimuangi ba bungi lelu mbafumine mu matunga adibu bakandike mudimu wetu wa kuyisha. Ku diambuluisha dia Bantemu ba tshisumi, bena tshimuangi binunu bia bungi badi benda bumvua “dîyi dia Bukalenge” bua musangu wa kumpala. (Mat. 13:19, 23) Ba bungi badi “bambule majitu manene” batu bapeta busambi ne disulakana mu bisangilu bietu ne batu bamba ne lukasa ne: “Bulelela Nzambi udi munkatshi muenu.”​—Mat. 11:28-30; 1 Kol. 14:25.

18, 19. Mmunyi mutudi mua kuikala ne meji patudi tuyisha bena tshimuangi?

18 Tudi ne bua kuikala ne meji ne ‘budimu’ patudi tuyisha bena tshimuangi. (Mat. 10:16; Nsu. 22:3) Ikala ne lutulu paudi uteleja bena tshimuangi padibu bakula, kadi kanuakudi malu a tshididi to. Tudi ne bua kulonda buludiki budi Betele utupesha ne budi bamfumu ba muaba utudi batupesha bua katuditeki tuetu ne bantu bakuabu mu njiwu. Bu mudi bena tshimuangi bafumina mu bitendelelu ne bikale ne bilele bishilashilangane, tudi ne bua kubimanya ne kunemeka mmuenenu yabu ne mudibu badiumvua. Tshilejilu, bantu ba mu amue matunga batu batamba kuimanyina bikole pa mushindu udi bantu bakaji ne bua kuvuala. Ke bua tshinyi patudi tubayisha, mbimpe tuvuale mu mushindu udi kawuyi mua kubatonda to.

19 Tudi basue kuambuluisha bantu badi bakenga, nansha aba badi kabayi benzela Yehowa mudimu. Patudi tuenza nunku tudi tuidikija tshilejilu tshimpe tshia muena Samaleya tshivua Yezu mufile. (Luka 10:33-37) Mushindu muimpe wa kuambuluisha bantu nkubayisha lumu luimpe. Mukulu kampanda uvua muambuluishe bena tshimuangi ba bungi wakamba ne: mbia mushinga bua kubambila diakamue ne: tudi Bantemu ba Yehowa. Tudi ne bua kubambila ne: katuena balue kubapesha bintu to, kadi tshia kumpala tudi balue bua bumvue ditekemena dimpe didi Bible ufila.

BIPETA BIMPE

20, 21. a) Mbipeta kayi bimpe bidi bimueneka patudi tuleja bena tshimuangi dinanga dilelela? b) Ntshinyi tshitualonga mu tshiena-bualu tshialonda?

20 Patudi tuleja “benyi” dinanga dilelela, bipeta bimpe bidi bimueneka. Muanetu wa bakaji kampanda wakalonda ne: dîku diende divua ne bua kunyema buluishi mu Érythrée. Bana bende banayi bavua ne bua kuenza luendu lua matuku muanda mukulu bapitshila mu tshipela. Ndekelu wa bionso bakafika mu Soudan panyima pa luendu luvua lubatshiokeshe bikole elu. Udi wamba ne: “Bana betu ba muntu amu bakabangata bu balela babu, kubapeshabu biakudia, bilamba, kaba ka kulala, ne makuta a kuikala kufuta njila. Mbanganyi bakuabu badi mua kuakidila benyi ku mabu anu bualu badi batendelela nabu Nzambi umue? Anu Bantemu ba Yehowa!”​—Bala Yone 13:35.

21 Kadi netuambe tshinyi bua bana ba bungi badi bafika ne baledi babu? Mu tshiena-bualu tshialonda netumone mutudi tuetu bonso mua kuambuluisha bena mêku bua kuenzela Yehowa mudimu ne disanka.

^ tshik. 2 Mu tshiena-bualu etshi, tshiambilu “bena tshimuangi” tshidi tshileja bantu badi benzejibue bua kushiya mbanza yabu bua mvita, buluishi, ne bipupu. Badi mua kudimona benzejibue bua kusombela mu ditunga dienyi anyi mu tshitupa tshikuabu tshia mu ditunga diabu. Bulongolodi budi butangila malu a bena tshimuangi (Haut-Commissariat des Nations unies pour les réfugiés) budi buamba ne: muntu umue pa bantu 113 pa buloba bujima mmuenzejibue bua kushiya lubanza luende.

^ tshik. 6 Bala tshiena-bualu tshia ne: ‘Kanupu muoyo bua kuleja benyi luse’ mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia ngondo wa 10/2016, dibeji dia 3-8.

^ tshik. 11 Diakamue padi bena tshimuangi bafika, bakulu badi ne bua kulonda ne lukasa buludiki budi mu mukanda wa Bulongolodi budi buenza disua dia Yehowa, nshapita wa 8, tshikoso tshia 30. Bua kubikila bena mu tshisumbu tshidi bena tshimuangi bafumina, bakulu badi mua kufundila Betele wa mu ditunga diabu ku diambuluisha dia site wa jw.org. Mu lupuolu alu, badi mua kuela bena tshimuangi abu tukonko ne mayele bua kumanya tshisumbu tshidibu bafumina ne midimu ivuabu benzamu bua kumanya ni mbena Kristo.

^ tshik. 14 Bala tshiena-bualu tshia ne: “Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu” ne tshia ne: “Ikala ne dikima dikole Yehowa udi muambuluishi webe” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/4/2014, dibeji dia 17-26.