Skip to content

Skip to table of contents

Kugwasya “Bamuzwakule” Kuti ‘Babelekele Jehova Cakukondwa’

Kugwasya “Bamuzwakule” Kuti ‘Babelekele Jehova Cakukondwa’

“Jehova ulabakwabilila bamuzwakule.”—INT. 146:9.

NYIMBO: 84, 73

1, 2. (a) Ino mapenzi nzi aamwi ngobasikilwa bakwesu abacizyi? (b) Ino mibuzyo nzi njotweelede kulanga-langa?

MUKWESU wazina lya Lije wakaamba kuti: “Ciindi kujayana nokwakatalika mucisi ca Burundi, mukwasyi wesu wakali kumuswaangano wabbazu. Twakabona bantu kabatija alimwi ntobolo zyakali kulila. Bazyali besu andiswe tobana notuli 11 twakatija azintu zisyoonto buyo. Bamukwasyi wangu bamwi bakacikonzya kusika kunkambi yabazangalisi ku Malawi, imusinzo uulampa makkilomita aali 1,600. Mpoonya swebo tobamwi twakamwaikizyanya.”

2 Nyika yoonse mboizulwa, bazangalisi ibatija kuzwa mumaanda aabo akaambo kankondo naa kupenzyegwa balainda ku 65,000,000—takunabede mweelwe wabazangalisi uusika waawa pe. * Akati kamweelwe ooyu, kuli Bakamboni ba Jehova banji kapati. Bantu banji basweekelwa bayandwa babo alimwi azintu zyabo zinji. Ino mbuyumuyumu nzi abumbi mbobajana bamwi? Ino inga twabagwasya buti bakwesu abacizyi aaba kuti ‘babelekele Jehova cakukondwa’ nokuba kuti bali mumapenzi aali boobu? (Int. 100:2) Alimwi ino mbuti mbotukonzya kukambauka makani mabotu munzila iigwasya kubazangalisi ibatanamuzyiba Jehova?

BUUMI BWAMUZANGALISI

3. Ino mbuti Jesu alimwi abasikumutobela mbobakaba bazangalisi?

3 Mungelo wa Jehova naakamana kucenjezya Josefa kuti Mwami Heroda wakajisi makanze aakujaya Jesu, Jesu iwakacili muniini alimwi abazyali bakwe bakaba bazangalisi ku Egepita. Bakazumanana kukkala ku Egepita kusikila mane Heroda naakafwa. (Mt. 2:13, 14, 19-21) Myaka minji yakatobela, basikwiiya ba Jesu “bakamwaikila mumasena oonse aamu Judaya a Samariya” akaambo kakupenzyegwa. (Mil. 8:1) Jesu wakaambila limwi kakucili ciindi kuti basikumutobela bayootandwa mumaanda aabo. Wakaamba kuti: “Ciindi nobamupenzya mumunzi umwi, amutijile kuli umbi.” (Mt. 10:23) Kutijila kubusena bumbi tacili cuuba-uba kufwumbwa naa twaambo twakucitila boobo tulamvwika naa pe.

4, 5. Ino nintenda nzi iibako ciindi bazangalisi (a) nobali mukutija? (b) nobakkala munkambi?

4 Bazangalisi balakonzya kuba muntenda ciindi nobatija naa ciindi nobali munkambi yabazangalisi. Musyoonto waba Lije wazina lya Gad ulayeeya cakacitika cimwi ciindi. Wakati: “Twakeenda kwansondo zili mbozibede, katwiinda mumitunta yabantu. Ndakajisi myaka iili 12. Maulu aangu akalizimbide cakuti ndakaambila bamukwasyi wangu kuti bandisiye buyo. Bataata tiibakalibambilide kundisiya kutegwa basikalumamba bazangi bandijane, aboobo bakandinyamuna. Twakali kubikkila buyo maano kuzintu nzyotwakali kuyandika buzuba abuzuba, kupaila kuli Jehova alimwi akumusyoma, zimwi ziindi twakali kulya buyo mango ngotwakali kujana munzila notwakali kutija.”—Flp. 4:12, 13.

5 Bunji bwabanamukwasyi baba Lije mukuya kwaciindi bakaakukkala kwamyaka minji munkambi zyabazangalisi zyaba United Nations. Nokuba boobo, kukkala kubusena oobo, akwalo kwakali ntenda. Ba Lije, lino kabali balangizi babbazu baamba kuti: “Bantu banji tiibakajisi milimo. Aboobo bakali kuvwiya, kukolwa, kubbeja, kubba, alimwi tiibakali kulilemeka pe.” Kutegwa batajatikizyigwi amicito iili boobo, Bakamboni ibakali munkambi eeyi bakeelede kuzumanana kutola lubazu cakumaninina mumilimo yambungano. (Heb. 6:11, 12; 10:24, 25) Kutegwa bazumanane kuyuma kumuuya, banabunji ciindi cabo bakacibelesya kabotu kwiinda mukucita bupainiya. Bakazumanana kukkazika moyo mbubwenya mbuli mbobakacita bana Israyeli mulweendo lwabo lwamunkanda, kabazyi kuti bakali kuyoozwa munkambi buzuba bumwi.—2Kor. 4:8.

AMUTONDEZYE LUYANDO KUBAZANGALISI

6, 7. (a) Mbuti “luyando lwa Leza” mbolukulwaizya Banakristo ikugwasya bakwesu ibali mumapenzi? (b) Amupe cikozyanyo.

6 “Luyando lwa Leza” lutupa kutondezya luyando kuli umwi amweenzinyina, kwaambisya ciindi notuli mubukkale bukatazya kapati. (Amubale 1 Johane 3:17, 18.) Ciindi Banakristo baku Judaya nobakanjililwa nzala mumwaanda wamyaka wakusaanguna, basyominyina bakabelekela antoomwe kubagwasya. (Mil. 11:28, 29) Imwaapostolo Paulo alimwi a Petro abalo bakakulwaizya Banakristo kuti babe acilengwa cakusamausya beenzu. (Rom. 12:13; 1Pet. 4:9) Kuti Banakristo beelede kutambula bakwesu ibabaswaya, nkokuti tabeelede kuwayawaya kutambula basyominyina balo ibali muntenda naa ibali mukupenzyegwa akaambo kalusyomo lwabo.—Amubale Tusimpi 3:27. *

7 Caino-ino, Bakamboni ba Jehova banji—baalumi, bamakaintu, abana—bakatija ciindi nokwakali lupyopyongano alimwi akupenzyegwa kucisi ca Ukraine nkocili kujwe. Cuusisya kapati ncakuti, bamwi bakajaigwa. Pele bunji bwabo bakabwezyegwa abakwesu bamumasena aamwi mumonya mu Ukraine, alimwi bamwi bakabwezyegwa a Bakamboninyina bakucisi ca Russia. Mumasi oonse obilo aaya, bakwesu bazumanana kutatola lubazu mutwaambo twacisi, nkokuti ‘ikutaba banyika,’ alimwi bazumanana kuba basungu ‘kwaambilizya makani mabotu aajwi lya Leza.’—Joh. 15:19; Mil. 8:4.

AMUBAGWASYE BAZANGALISI KUYUMYA LUSYOMO LWABO

8, 9. (a) Mbuyumuyumu nzi mbobakonzya kujana bazangalisi ibali mucisi cimbi? (b) Nkaambo nzi ncotweelede kubagwasya cakukkazika moyo?

8 Nokuba kuti bamwi balaasiya maanda aabo akuunka kubusena bumbi mucisi mweena, ibamwi akaambo kakubula cakucita inga baunka kucisi cimbi nkobatazyi naaceya. Mfwulumende zilakonzya kupa bazangalisi zintu mbuli zyakulya, zyakusama alimwi abusena bwakoona, pele zyakulya nzyobazyi kabotu inga kazitako pe. Bazangalisi ibazwa kumasena aapya kapati balakonzya kuya kucisi ikutontola kapati cakuti inga kabatajisi zyakusama zyampeyo. Ikuti naa bakazwa kumunzi, ambweni inga kabatazyi mbozibelesyegwa zintu zimwi zyamuŋanda izibelesya magesi.

9 Mfwulumende zimwi zilijisi bubambe bwakugwasya bazangalisi kuti bafwambaane kubuzyibila bukkale bwabo bupya. Nokuba boobo, kanji-kanji mumyezi misyoonto buyo, bazangalisi inga balangilwa kuti batalike kulijanina nzyobayandika. Zimwi ziindi kucinca ooku kulakatazya kapati. Amuciyeeyele buyo ikusoleka kwiiya mwaambo mupya, kutobela milawo mipya, kulilemeka kweelana abantu bakubusena oobo, kufwambaana kucita zintu, kutela mitelo, kubbadelela ziyandika, kutola bana kucikolo, alimwi akulaya bana—zyoonse eezyi kuzicita aciindi comwe! Sena inga mwabagwasya bakwesu alimwi abacizyi ibali mubukkale bukatazya ibuli boobu cakukkazika moyo alimwi cabulemu?—Flp. 2:3, 4.

10. Ino inga twaluyumya buti lusyomo lwabazangalisi ibaboola kubusena nkotukkala? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

10 Kuyungizya waawo, mfwulumende zimwi ziindi zipa kuti cibayumine bakwesu bazangalisi kuyanzana ambungano. Mbunga zimwi zilakaka kubagwasya bakwesu naa kubazumizya kuti bakkale mucisi eeco ikuti naa bakaka kubeleka milimo iikonzya kubapa kuti batanoojaniki kumiswaangano. Akaambo kakuyoowa alimwi akubula cakucita, bakwesu bamwi baizumina milimo iili boobu. Aboobo cilayandika kapati kufwambaana kubonana abakwesu bazangalisi mbobasikila buyo. Beelede kubona kuti tulababikkila maano. Lubomba ndotutondezya alimwi alugwasyo lugaminide ndotubapa lulakonzya kuyumya lusyomo lwabo.—Tus. 12:25; 17:17.

KUBAPA NZYOBAYANDIKA BAZANGALISI

11. (a) Ino nzintu zili buti bazangalisi nzyobayandika cakusaanguna? (b) Mbuti bazangalisi mbobakonzya kutondezya kulumba?

11 Cakusaanguna, inga kwayandika kuti bakwesu tubape zintu mbuli cakulya, zisani naa zintu zimwi buyo ziyandika. * Notuba tuntu tuniini-niini mbuli kupa mukwesu tai, inga kwagwasya kapati. Alimwi ikuti bazangalisi batondezya kulumba, akutalomba zintu zinji, inga bagwasya bakwesu ibabalanganya kuti babe alukkomano iluboola akaambo kakupa. Ikwiile buyo kulindila kuti bakwesu babape nzyobandika kulakonzya kupa kuti bazangalisi kabatalemekwi alimwi akutamvwana kabotu abakwesu bamwi. (2Tes 3:7-10) Pele eeci tacaambi kuti tatweelede kubagwasya pe.

Ino inga twabagwasya buti bakwesu alimwi abacizyi bazangalisi? (Amubone muncali 11-13)

12, 13. (a) Ino mbuti mbotukonzya kubapa lugwasyo lugaminide bazangalisi? (b) Amupe cikozyanyo.

12 Kupa lugwasyo lugaminide kubazangalisi tacaambi kuti mweelede kuba amali manji buya, pele iciyandika kapati nkujana ciindi cakuba ambabo alimwi akubalanganya. Mulakonzya kucita oobo kwiinda mukubatondezya mbokweendwa, mbobakonzya kuula zyakulya zitaduli pele izijisi busani, nokuba kubagwasya kujana zibelesyo zikonzya kubagwasya kujana mali. Iciyandika kwiinda, nkubagwasya kuti baanguluke kubelekela antoomwe ambungano yabo mpya. Kuti kacikonzyeka, mulakonzya kuunka ambabo kumiswaangano. Alimwi inga mwabapandulwida mbobakonzya kutalisya mibandi kujatikizya mulumbe wa Bwami kubantu bamucilawo canu. Amubeleke abakwesu alimwi abacizyi bazangalisi mumulimo wamumuunda.

13 Ciindi bazangalisi bone nobakasika mumbungano iimwi, ibaalu baindene-indene bakabayiisya mbokweenzyegwa mootokala, mbokutaipwa akkompyuta, mbobakonzya kulembela milimo, alimwi ambobakonzya kucibelesya kabotu ciindi kubelekela Jehova cakumaninina. (Gal. 6:10) Kalitanalampa, bakwesu aaba bone bakaba bapainiya. Lugwasyo ndobakapegwa alimwi akusoleka kwabo kwakabagwasya kuti bazumanane kupakamana kumuuya akutoongelezyegwa abweende bwazintu oobu bubyaabi bwa Saatani.

14. (a) Ino ndisunko nzi bazangalisi ndyobeelede kutantamuka? (b) Amupe cikozyanyo.

14 Mbubwenya mbuli Banakristo bambi boonse, bazangalisi beelede kulitantamuka sunko lyakunyonganya cilongwe cabo a Jehova akaambo buyo kakuyanda kujana zintu zyakumubili. * Ba Lije ibaambwa kumatalikilo, alimwi abanabokwabo balayeeya ziiyo zyalusyomo nzyobakaiya kuli bausyi noliba leelyo nobakali kuyaabutija. “Zintu nzyotwakanyamwide izyatakali kuyandika kapati bakali kuyaabuzisowa comwe-comwe. Kumamanino, bakacinyamuna mujulu cibbeeke icakanyina cintu cili coonse, mpoonya kabamweta-mweta bakati: ‘Tee mwabona kayi! Zyoonse nzyotwasowa taziyandiki kapati!’”—Amubale 1 Timoteyo 6:8.

KUBAPA LUGWASYO NDOBAYANDIKA KAPATI BAZANGALISI

15, 16. Ino inga twabagwasya buti bazangalisi (a) kumuuya? (b) munzila zimbi?

15 Kuyungizya akubapa lugwasyo lwakumubili, bazangalisi bayandika lugwasyo lwakumuuya alimwi akubikkilwa maano. (Mt. 4:4) Baalu balakonzya kugwasya kwiinda mukubajanina mabbuku aamumwaambo wabazangalisi alimwi akubagwasya kujana bakwesu ibaambaula mwaambo wabo. Bunji bwabazangalisi bakaandaanizyigwa kuzwa kubanamukwasyi, bantu mbobazyibene limwi alimwi abantu bambungano zyabo. Beelede kulubona luyando alimwi alubomba lwa Jehova akati ka Banakristonyina. Buyo-buyo inga batalika kumvwana abacibbululu ibatasyomi naa basicisinyina mbobakozyenye limwi zilengwa alimwi ibakacitikilwa zintu zikozyenye. (1Kor. 15:33) Kwiinda mukubapa kulimvwa kuti balitambwidwe mumbungano, tulaba acoolwe cakumusangana Jehova ‘mukukwabilila bamuzwakule.’—Int. 146:9.

16 Bazangalisi bamwi ambweni tabakonzyi kuba acoolwe cakupiluka kwabo mbubwenya mbocakacitika kuli Jesu amukwasyi wakwe ikuti naa basikubadyaaminina kabacili mubulelo. Kuyungizya waawo, ba Lije bakaamba kuti, “bazyali banji ibakalibonena banamukwasyi kabajatwa alimwi akujaigwa tabakonzyi kupiluka kwabo abana babo kumasena nkozyakali kucitikila zintu eezyo zyuusisya.” Kutegwa bagwasye bantu ibakacitikilwa zintu izili boobu, bakwesu ibakkala muzisi izitambula bazangalisi beelede kutondezya ‘luyando lwabunyina, akuba amoyo mutete walubomba alimwi akulicesya.’ (1Pet. 3:8) Kupenzyegwa kwapa kuti bazangalisi bamwi kabalimvwa kwaangwa, alimwi balakonzya kuba ansoni kubandika kujatikizya mapenzi aabo, kwaambisya ikuti bana babo kabaliko afwaafwi. Amulibuzye kuti, ‘Ikuti nondali mubukkale bwabo, ino inga ndayanda kuti bandeendelezye buti?’—Mt. 7:12.

AMUBAKAMBAUKILE BAZANGALISI IBATALI BAKAMBONI

17. Mbuti kubakambaukila bazangalisi mbokubakatalusya?

17 Mazuba aano bunji bwabazangalisi bazwa mumasi oomo mobatalikwayi kukambauka. Tulabalumba kapati Bakamboni basungu ibali mumasi aatambula bazangalisi, nkaambo bazangalisi banji kapati ibatanalimvwide “ijwi lya Bwami,” lino balimvwa. (Mt. 13:19, 23) Bantu banji ‘ibakatede,’ balakatalusyigwa kumuuya kumiswaangano yesu yambungano alimwi balaamba cakutadooneka kuti: “Ncobeni Leza mpali akati kanu.”—Mt. 11:28-30; 1Kor. 14:25.

18, 19. Mbuti mbotukonzya kutondezya busongo ciindi notukambaukila bazangalisi?

18 Aabo bakambaukila bazangalisi beelede ‘kucenjela.’ (Mt. 10:16; Tus. 22:3) Amuswiilile cakukkazika moyo nobapandulula zintu nzyobalibilika, pele mutabandiki twaambo twacisi pe. Amutobele malailile aazwa kuofesi yamutabi alimwi akumfwulumende; pele mutabi nomulibikka muntenda nywebo naa bamwi. Amuzizyibe alimwi akuzilemeka nzyobasyoma bazangalisi alimwi azilengwa zyankobazwa. Mucikozyanyo, bantu ibazwa kumasi aambi balabikkila kapati maano kuzisani izyeelela nzyobeelede kusama bamakaintu. Aboobo ciindi nomukambaukila bazangalisi, amusame munzila iitakonzyi kubatyompya.

19 Mbubwenya mbuli muna Samariya iwakatondezya kuba simukobonyina mubotu mucikozyanyo ca Jesu, tweelede kubagwasya bantu bapengede kubikkilizya abaabo ibatali Bakamboni. (Lk. 10:33-37) Nzila mbotu mbotukonzya kucita boobo nkwiinda mukubakambaukila makani mabotu. Mwaalu umwi iwazumanana kugwasya bazangalisi banji wakati: “Cilayandika kapati kucisalazya kwini kumatalikilo kuti tuli Bakamboni ba Jehova akuti mulimo wesu mupati ngwakubagwasya kumuuya ikutali kubapa zintu zyakumubili. Ikuti tiitwacita oobo, ibamwi balakonzya kutalika kuyanzana andiswe kabayeeya kuti balajana zintu nzyobayanda kumubili.”

BUBOTU IBUJANIKA

20, 21. (a) Mbubotu nzi ibukonzya kuba akaambo kakutondezya luyando lwa Bunakristo kubazangalisi? (b) Ino tuyoolanga-langa nzi mucibalo citobela?

20 Kutondezya luyando lwa Bunakristo kuli “bamuzwakule” kuleta mpindu. Ciindi balumi bakwe nobakafwa, mucizyi wazina lya Alganesh wakatija kupenzyegwa kucisi ca Eritrea antoomwe abana bakwe bacili basyoonto ibali cisambomwe. Nobakeenda kwamazuba aali lusele munkanda, bakasika kucisi ca Sudan kabakatede kapati. Wakaamba kuti: “Bakwesu bakatulanganya mbuli banamukwasyi mbotuzyalwa limwi, bakatupa zyakulya, zisani, busena bwakukkala alimwi amali aakukkwezya. Ino mbaani bambi ibakonzya kutambula beenzu muŋanda yabo akaambo buyo kakuti bakomba Leza omwe buyo? Taakwe bambi pe, balikke Bakamboni ba Jehova!”—Amubale Johane 13:35.

21 Ino mbuti kujatikizya bana ibaboola antoomwe abazyali babo, kubikkilizya abazangalisi alimwi abaabo ibakalongela kucisi cimbi? Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa mbotukonzya kubagwasya bantu bali boobu kutegwa bamubelekele Jehova cakukondwa.

^ munc. 2 Mucibalo eeci, ibbala lya “bazangalisi” libelesyegwa kwaamba baabo ibakasiya maanda aabo kuya kuzisi zimbi naa mucisi mweena akaambo kankondo, kupenzyegwa naa ntenda zilicitikila. Kweelana aba UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees), mazuba aano “muntu omwe akati kabantu ibali 113” nyika yoonse mboizulwa “wakatija buya kuzwa nkwaakali kukkala.”

^ munc. 6 Amubone cibalo cakuti “Mutalubi Kusamausya Beenzu” mu Ngazi Yamulindizi yamu October 2016, peeji 8-12.

^ munc. 11 Kakutanainda mazuba manji kuzwa leelyo nobaboola bazangalisi, baalu beelede kutobela malailile aajanika mubbuku lyakuti Bakamantene Mukucita Kuyanda kwa Jehova, cibalo 8, muncali 30. Baalu balakonzya kuzyibya mbungano zili mumasi aambi kwiinda mukutuma magwalo kumutabi uuli mucisi cabo ikubelesya jw.org. Nokuba boobo, balakonzya kubuzya mibuzyo cabupampu kujatikizya mbungano yamuzangalisi alimwi amulimo kutegwa bazyibe ciimo cakwe kumuuya.

^ munc. 14 Amubone cibalo cakuti “Taakwe Muntu Uukonzya Kubelekela Basimalelo Bobilo” alimwi acakuti “Amube Basicamba—Jehova Ngomugwasyi Wanu!” kuzwa mu Ngazi Yamulindizi yamu April 15, 2014, peeji 17-26.