1, 2. (a) Mɛni nyagba nɛ nihi nɛ a je ma se ɔ a bimɛ kɛ kpeeɔ ɔ? (b) Mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

NYƐMINYUMU ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Joshua a de ke: “Kɛ je ye jokuɛwi a si ɔ, i tuɔ ye fɔli nɛ a je ma se ɔ a gbi ɔ ngɛ we mi kɛ asafo mi kpehi a sisi. Se benɛ i bɔni sukuu yami ɔ, ye bua ba jɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ ma a mi ɔ he. Jeha bɔɔ komɛ a se ɔ, ye je gbi ɔ laa mi. Ke i ya asafo mi kpehi ɔ, i nui ní kasemi ɔ sisi, nɛ i pee we ye ní kaa ye fɔli ɔmɛ a ma a mi no.” Pi Joshua pɛ nɛ e kɛ si himi nɛ ɔ kpe hyɛ.

² Mwɔnɛ ɔ, nihi nɛ a hiɛ pe 240,000,000 ji nihi nɛ a hia kɛ je a mahi a mi. Ke o ji fɔlɔ nɛ je ma se ɔ, mɛni blɔ nɔ o ma nyɛ maa gu kɛ ye bua o bimɛ konɛ a nane nɛ pi si ngɛ Mawu jami mi, nɛ a ‘nyɛɛ ngɛ anɔkuale ɔ nya’? (3 Yoh. 4) Nɛ mɛni ni kpahi ma nyɛ maa pee kɛ ye bua?

3, 4. (a) Mɛni blɔ nɔ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa ha a bimɛ? (b) Mɛni e sɛ kaa fɔli nɛ a hyɛ blɔ kaa a bimɛ nɛ a pee ha mɛ?

³ Fɔli, nyɛ nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa a ma nyɛ maa ye bua nyɛ bimɛ konɛ a nyɛɛ neneene wami blɔ ɔ nɔ. Ke o bimɛ ɔmɛ na kaa o ‘hlaa Mawu Matsɛ Yemi ɔ kekle’ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ Yehowa  nɔ konɛ e ha mɛ a hiami níhi daa ligbi. (Mat. 6:33, 34) Enɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ pee nyɛ si himi kpokploo. Nyɛ ko di he lo nya níhi fuu a se, mohu ɔ, nyɛɛ ngɔ nyɛ juɛmi kɛ ma Mawu jami nɔ. Moo bɔ mɔde nɛ o ko ye hiɔ. Moo pee níhi nɛ ma ha nɛ Yehowa bua nɛ jɔ o he kɛ tsɔɔ kaa o hlaa “juetli ngɛ hiɔwe,” se pi níhi nɛ maa “sa nihi a hɛ mi.” (Yoh. 12:43) Baiblo ɔ de ke: “Yesu hyɛ lɛ nɛ e ná suɔmi ha lɛ, nɛ e de lɛ ke, ‘E piɛ mo nɔ́ kake: Yaa nɛ o ya jua níhi nɛ o ngɛ ɔ nɛ o ngɔ kɛ ha ohiatsɛmɛ, nɛ o ma ná juetli ngɛ hiɔwe; nɛ o ba pee ye se nyɛɛlɔ.’ Benɛ e nu munyu nɛ ɔ, e hao, nɛ e kɛ aywilɛho pue nɔ kɛ ho, ejakaa e ngɛ níhi fuu.”—Marko 10:21, 22, NW.

⁴ Ko ha nɛ ní kpahi nɛ ngɔ o be tsuo, konɛ o ná o bimɛ ɔmɛ a he deka. Ke o bimɛ ɔmɛ ngɔ Yehowa kɛ pee nɔ titli ngɛ a si himi mi, se pi nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a ma hla biɛ, aloo sika fuu kɛ ha mɛ nitsɛmɛ a he, aloo mo ɔ, mo je a yi. Mo kua susumi nɛ dɛ nɛ nihi hɛɛ kaa e sa nɛ bimɛ nɛ a ha a fɔli níhi nɛ ma ha nɛ a si himi nɛ pee gbɔjɔɔ ɔ. Mo kai kaa Baiblo ɔ de ke: “Pi bimɛ nɛ sa kaa a hyɛɛ a fɔli a nɔ; e sa kaa fɔli mohu nɛ hyɛ a bimɛ a nɔ.”—2 Kor. 12:14.

5. Mɛni he je nɛ e sa kaa fɔli nɛ a kɛ a bimɛ nɛ sɛɛ Yehowa he ní ɔ?

⁵ Kaa bɔ nɛ Baiblo ɔ gba kɛ fɔ si ɔ, nihi nɛ a tuɔ gbi kpahi “maa je ma slɔɔtohi a mi” kɛ ba Yehowa asafo ɔ mi. (Zak. 8:23) Se ke o bimɛ ɔmɛ nui gbi nɛ o tuɔ ɔ, e he maa wa ha mo kaa o maa tsɔɔ mɛ anɔkuale ɔ. O bimɛ ɔmɛ ji o Baiblo kaseli nɛ a he hia pe kulaa, nɛ “ke a ná le” Yehowa a, a ma ná neneene wami. (Yoh. 17:3) Loko o bimɛ ɔmɛ ma nyɛ maa le Yehowa tsɔɔmi ɔmɛ ɔ, ja o kɛ mɛ “sɛɛ he ní” be fɛɛ be.—Kane 5 Mose 6:6, 7.

6. Ke o bimɛ ɔmɛ kase o je gbi ɔ, mɛni se a ma ná? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

⁶ Eko ɔ, o bimɛ ɔmɛ maa kase gbi nɛ a tuɔ ngɛ ma a mi ɔ ngɛ sukuu, aloo ngɛ nyɛ kpɔ ɔ mi, se ke a ma nyɛ maa tu o je gbi ɔ, lɛɛ jã o kɛ mɛ pɔɔ ní sɛɛmi ngɛ o je gbi ɔ mi. Ke o bimɛ ɔmɛ nu o je gbi ɔ, e haa nɛ nyɛ nyɛɔ sɛɛɔ ní kɛ jeɔ nyɛ tsui mi faa. Se pi lɔ ɔ kɛkɛ, ke o bimɛ ɔmɛ nu gbi slɔɔtohi ɔ, e yeɔ bua mɛ nɛ a susuɔ níhi a he saminya, nɛ a nyɛɔ nɛ a kɛ ni kpahi bɔɔ faa. Jehanɛ hu ɔ, e yeɔ bua mɛ nɛ a nyɛɔ peeɔ fuu ngɛ sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi. Carolina nɛ e fɔli je ma kpa nɔ ɔ de ke: “Ke o ngɛ asafo nɛ tuɔ gbi kpa mi ɔ, e ngɛ bua jɔmi wawɛɛ. O náa he blɔ kɛ yeɔ bua ngɛ hehi nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ.”

7. Ke o bimɛ tuɔ gbi kpa a, mɛni o ma nyɛ maa pee?

⁷ Se kɛ̃ ɔ, benɛ jokuɛwi nɛ a fɔli je ma se ɔ ngɛ mɔde bɔe kaa a maa kase kusumi kɛ gbi nɛ a tuɔ ngɛ he nɛ a ngɛ ɔ, a kpɛti ni komɛ a bua be he jɔe kaa a maa tu a fɔli ɔmɛ a je gbi ɔ hu, nɛ e ma nyɛ maa laa mɛ po. Fɔli, ke jamɛ a si fɔfɔɛ ɔ mi nɛ nyɛ bimɛ ɔmɛ ngɛ ɔ, anɛ nyɛ ma nyɛ maa kase gbi nɛ a tuɔ ngɛ he nɛ nyɛ ngɛ ɔ bɔɔ lo? Ke o nyɛɔ nɛ o kɛ o bimɛ ɔmɛ sɛɛɔ ní, o le níhi nɛ a kɛ jeɔ a hɛja, o nu ní tsumihi nɛ a haa mɛ ngɛ sukuu ɔ sisi, nɛ o kɛ a tsɔɔli po nyɛɔ sɛɛɔ ni tɛɛ ɔ, e he be wae ha mo kaa o ma tsɔse mɛ kaa Kristofohi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e biɔ be, mɔde bɔmi, kɛ he si bami loko nɔ ko ma nyɛ maa kase gbi kpa. Se moo ngɔ lɛ kaa o bi ɔ ba plɛ mumui, anɛ o be mumuihi a gbi ɔ kasee konɛ o nyɛ nɛ o kɛ lɛ nɛ sɛɛ ní lo? Jã kɛ̃ nɛ e sa nɛ o pee ke o bi ɔ tuɔ gbi kpa ko saminya a, aloo pi jã? *

8. Ke e he waa ha mo kaa o maa kase gbi kpa a, mɛni blɔ nɔ o ma nyɛ maa gu kɛ ye bua o bimɛ?

⁸ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e he maa wa ha fɔli  komɛ nɛ a je ma se ɔ kaa a maa tu gbi ehe nɛ a bimɛ ɔmɛ nu ɔ saminya. Ke a nyɛ we nɛ a kase gbi ehe ɔ, e he maa wa ha mɛ kaa a maa ye bua a bimɛ ɔmɛ konɛ a nu “ngmami klɔuklɔu ɔ” sisi saminya. (2 Tim. 3:15) Ke jã ji sane ɔ po ɔ, loloolo ɔ, o ma nyɛ maa ye bua o bimɛ ɔmɛ konɛ a le Yehowa nɛ a suɔ lɛ. Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Shan ɔ de ke: “E he wa ha wa yayo nɛ e ji fɔlɔ kake ɔ kaa e maa kase gbi nɛ wa nu sisi saminya a, nɛ i kɛ ye nyɛmiyi ɔmɛ hu wa nui gbi nɛ wa yayo tuɔ ɔ saminya. Se benɛ wa na kaa e ngɛ ní kasee, e ngɛ sɔlee, nɛ e ngɛ mɔde bɔe kaa e kɛ wɔ maa pee weku Mawu jami daa otsi ɔ, wa yɔse kaa lemi nɛ wa maa le Yehowa a he hia wawɛɛ.”

9. Mɛni blɔ nɔ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ ye bua a bimɛ nɛ eko ɔ, e he maa hia nɛ a kɛ mɛ nɛ kase ní ngɛ gbi enyɔ mi ɔ?

⁹ Eko ɔ, ngɛ jokuɛwi komɛ a blɔ fa mi ɔ, e ma bi nɛ a kase Yehowa he ní ngɛ gbi enyɔ mi. Mɛni he je? Ejakaa e slo gbi nɛ a tuɔ ngɛ sukuu, nɛ e slo gbi nɛ a tuɔ ngɛ we mi. Enɛ ɔ he ɔ, fɔli komɛ ngɔɔ asafo ɔ womihi, munyuhi nɛ a nu kɛ fɔ klama nɔ, kɛ videohi nɛ a pee ngɛ gbi enyɔ ɔ tsuo mi ɔ kɛ tsuɔ ní. E ngɛ heii kaa, ke fɔli nɛ a je ma se ɔ ma nyɛ maa ye bua a bimɛ konɛ a kɛ Yehowa nɛ ná huɛ bɔmi nɛ mi wa a, e ma he be fuu kɛ mɔde bɔmi.

10. (a) Mɛnɔ nɛ e sa kaa e tsɔɔ asafo nɛ weku ɔ maa hi mi? (b) Mɛni e sa nɛ e pee loko e ma e juɛmi nya si?

¹⁰ Ke “nibwɔhi” kɛ ni kpahi nɛ a ji Odasefohi nɛ a tuɔ a je gbi ɔ a he kɛ ɔ, e sa kaa a hi asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ a kpɔ ɔ mi ɔ mi. (La 146:9) Se ke o kɛ asafo ko nɛ tuɔ o je gbi ɔ he kɛ we ɔ, sane nɛ e sa kaa o bi o he ji: Mɛni asafo mi nɛ ke i kɛ ye weku ɔ hi ɔ, wa ma ná he se wawɛɛ? Loko wekuyi ɔ maa ma e juɛmi nya si ɔ, e sa nɛ e susu níhi a he saminya, nɛ e sɔle ngɛ he, nɛ e bi e yo ɔ kɛ e bimɛ ɔmɛ konɛ a tsɔɔ a juɛmi. (1 Kor. 11:3) Mɛni níhi nɛ e sa nɛ wekuyi ɔ nɛ susu he? Mɛni sisi tomi mlaahi ma nyɛ maa ye bua lɛ? Nyɛ ha nɛ wa susu ekomɛ a he nɛ waa hyɛ.

11, 12. (a) Mɛni blɔ nɔ nɛ gbi ma nyɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ jokuɛwi ma ná asafo mi kpehi a he se ha? (b) Mɛni ma ha nɛ jokuɛwi komɛ nɛ a kua kaa a maa kase a fɔli ɔmɛ a je gbi ɔ?

¹¹ E sa nɛ fɔli nɛ a susu nɔ́ tutuutu nɛ a bimɛ ɔmɛ hia a he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke bimɛ ma nyɛ maa nu anɔkuale ɔ sisi saminya a, e ma bi nɛ fɔli nɛ a he be fuu kɛ tsɔɔ mɛ ní pe nɛ a kɛ mɛ maa ya asafo mi kpehi daa otsi kɛkɛ. Se mo susu enɛ ɔ he nɛ o hyɛ: Ke fɔli kɛ a bimɛ ya asafo mi kpehi ngɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a bimɛ ɔmɛ nuɔ saminya a mi ɔ, a ma nyɛ maa nu nɔ́ nɛ a ngɛ tsɔɔe ɔ sisi saminya pe bɔ nɛ fɔli ɔmɛ ngɛ blɔ hyɛe po. Se ke jokuɛ ɔmɛ nui gbi ɔ saminya a, e be nyɛe maa ba jã. (Kane 1 Korinto Bi 14:9, 11.) Tsa pi be fɛɛ be nɛ jokuɛ ko bua maa jɔ e je gbi he, aloo e maa nu lɔ ɔ sisi saminya. E ngɛ mi kaa jokuɛwi komɛ ma nyɛ ma ha sanehi a heto, a pee peemi kɛ tsɔɔ, a tsu ní tsumi kpahi ngɛ a fɔli ɔmɛ a je gbi mi mohu lɛɛ, se ngɛ anɔkuale mi ɔ, eko ɔ, pi jamɛ a gbi ɔ nɛ a tsui gbo nɔ.

¹² Jehanɛ hu ɔ, pi gbi pɛ nɛ ma nyɛ maa ha nɛ o su o bimɛ ɔmɛ a tsui he. Jã ji bɔ nɛ e ba lɛ ngɛ Joshua nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ blɔ fa mi. E nyɛmiyo nɛ a tsɛɛ lɛ ke Esther a tsɔɔ kaa, “jokuɛwi buu a fɔli a je gbi, a kusumi, kɛ a jami tsuo kaa a ji nɔ́ kake.” Ke jokuɛwi li a fɔli a kusumi ɔ, eko ɔ, a be a fɔli ɔmɛ a gbi kɛ a hemi kɛ yemi ɔ kasee. Mɛni fɔli nɛ a je ma se ɔ ma nyɛ maa pee ngɛ enɛ ɔ he?

13, 14. (a) Mɛni he je nɛ fɔli komɛ nɛ a je ma se ɔ kɛ a bimɛ kɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ a kpɔ ɔ mi ɔ bɔni asafo mi kpehi yami ɔ? (b) Mɛni ye bua fɔli ɔmɛ nɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi wa a?

¹³ Fɔli nɛ a ji Kristofohi ɔ susuɔ níhi nɛ ma ha nɛ a bimɛ ɔmɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa a he pe níhi nɛ mɛ nitsɛmɛ a suɔ. (1 Kor. 10:24) Samuel nɛ e ji Joshua kɛ Esther a papaa  de ke: “I kɛ ye yo ɔ wa sɔle konɛ Yehowa nɛ ha wɔ nile konɛ wa nyɛ nɛ wa yɔse gbi nɛ ma ha nɛ wa bimɛ ɔmɛ nɛ a ya a hɛ mi. Heto nɛ wa ná a pi nɔ́ nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe. Se akɛnɛ wa yɔse kaa a ná we asafo mi kpehi nɛ a peeɔ ngɛ wa je gbi mi ɔ he se kpakpa ko he je ɔ, wa mwɔ wa yi mi kpɔ kaa wa maa ya asafo mi kpehi ngɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ mi. Wa peeɔ kake kɛ yaa asafo mi kpehi, kɛ fiɛɛmi daa. Jehanɛ hu ɔ, wa fɔɔ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ nine nɛ waa kɛ mɛ yeɔ ní kɛ blaa, nɛ wa ya slaa si. Ní nɛ ɔmɛ ye bua wa bimɛ ɔmɛ nɛ a ba le nyɛmimɛ ɔmɛ saminya, nɛ a ba le Yehowa hu kaa a Tsɛ kɛ a Huɛ. Enɛ ɔ he hia wɔ pe wa je gbi ɔ nɛ a maa nu kɛkɛ.”

¹⁴ Samuel de ke: “I kɛ ye yo ɔ yaa asafo mi kpehi nɛ a peeɔ ngɛ wa je gbi mi ɔ hulɔ, bɔ nɛ pee nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa. Wa ná we deka kulaa, nɛ pɔ tɔ wa he. Se wa naa Yehowa si kaa e jɔɔ wa mɔde bɔmi kɛ wa he nɛ waa kɛ sã afɔle ɔ nɔ. Amlɔ nɛ ɔ, wa bimɛ etɛ ɔmɛ kɛ a be tsuo ngɛ Yehowa sɔmɔe.”

15. Mɛni he je Kristina susu kaa ke e bɔni asafo mi kpehi yami ngɛ asafo nɛ a tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ a kpɔ ɔ mi ɔ mi ɔ, e ma nyɛ maa ya e hɛ mi ɔ?

¹⁵ Eko ɔ, bimɛ nɛ a wa a ma yɔse kaa ke a hi asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a nu sisi saminya a mi ɔ, a ma nyɛ maa pee fuu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi. Ke e ba jã a, e sɛ nɛ fɔli ɔmɛ nɛ a susu kaa a bimɛ ɔmɛ ngɛ mɛ kuae. Kristina de ke: “I nu ye fɔli ɔmɛ a gbi ɔ sisi bɔɔ, se gbi tso nɛ a kɛ tsuɔ ní ngɛ asafo mi kpehi a sisi ɔ mi wa ha mi. Benɛ i ye jeha 12 ɔ, i ya kpokpa nɔ kpe ko nɛ a pee ngɛ gbi nɛ wa tuɔ ngɛ sukuu ɔ mi ɔ eko. Jamɛ a ligbi ɔ nɛ i yɔse kaa nɔ́ nɛ i ngɛ kasee ɔ ji anɔkuale ɔ! Nɔ́ kpa ko hu nɛ tsake ye juɛmi ji benɛ i bɔni sɔlemi ngɛ gbi nɛ wa tuɔ ngɛ sukuu ɔ mi ɔ. I kɛ Yehowa nyɛɔ sɛɛɔ ní faa!” (Níts. 2:11, 41) Benɛ Kristina ye jeha 18 ɔ, e kɛ e fɔli susu sane ɔ he nɛ e bɔni asafo mi kpehi yami ngɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ a kpɔ ɔ mi ɔ. E de ke: “Yehowa he ní nɛ i kase ngɛ gbi nɛ wa tuɔ ngɛ sukuu ɔ mi ɔ wo ye hemi kɛ yemi ɔ mi he wami.” E kɛ we kulaa nɛ Kristina ba pee daa blɔ gbalɔ, nɛ e bua jɔɔ wawɛɛ.

16. Mɛni he je nɛ Nyɛmiyo Nadia bua jɔ kaa e hi asafo nɛ tuɔ e je gbi mi ɔ?

¹⁶ Nihewi kɛ yihewi, anɛ nyɛ suɔ kaa nyɛɛ kɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ nyɛ kpɔ ɔ mi ɔ ma bɔni asafo mi kpehi yami lo? Ke jã a, nyɛ bi nyɛ he nɔ́ he je nɛ nyɛ suɔ kaa nyɛ maa pee jã a. Anɛ asafo mi kpehi nɛ o ma bɔni yami ngɛ jamɛ a asafo ɔ mi ɔ maa ye bua mo konɛ o hɛ mo kɛ su Yehowa he wawɛɛ lo? (Yak. 4:8) Aloo o ngɛ hlae nɛ o bɔni asafo mi kpehi yami ngɛ lejɛ ɔ konɛ o fɔli a hɛ nɛ ko hi o he wawɛɛ, aloo konɛ pɔ ko tɔ mo tsɔ? Nadia nɛ amlɔ nɛ ɔ e ngɛ sɔmɔe ngɛ Betel ɔ de ke: “Benɛ i kɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ wa ye jeha 13 kɛ yaa a, wa pee wa juɛmi kaa waa kɛ asafo nɛ tuɔ gbi nɛ a tuɔ ngɛ wa kpɔ ɔ mi ɔ ma bɔni asafo mi kpehi yami.” Se e fɔli ɔmɛ na kaa jã peemi be e kɛ e nyɛmimɛ ɔmɛ ye buae konɛ a ya a hɛ mi ngɛ Mawu jami mi. Nadia de ke: “Amlɔ nɛ ɔ, wa bua jɔ wawɛɛ kaa wa fɔli ɔmɛ bɔ mɔde nɛ a tsɔɔ wɔ a je gbi ɔ, nɛ a ha nɛ wa hi asafo nɛ tuɔ ma se gbi ɔ mi. Wa ná he se wawɛɛ, nɛ e ha nɛ wa ná he blɔhi kɛ ye bua ni kpahi nɛ a ba le Yehowa.”

17. (a) Mɛnɔmɛ nɛ Yehowa kɛ wo a dɛ kaa a tsɔse bimɛ? (b) Mɛni blɔ nɔ nɛ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ ná yemi kɛ buami konɛ a nyɛ nɛ a tsɔɔ a bimɛ anɔkuale ɔ?

¹⁷ Yehowa kɛ bimɛ a tsɔsemi wui nɛnɛmɛ kɛ nanamɛ, aloo nɔ kpa ko dɛ, mohu ɔ, e kɛ wo fɔli a dɛ kaa a ngɔ anɔkuale ɔ kɛ tsɔse a bimɛ ɔmɛ. (Kane Abɛ 1:8; 31:10, 27, 28.) Se kɛ̃ ɔ, fɔli nɛ a nui gbi nɛ a tuɔ ngɛ he nɛ a ngɛ ɔ maa hia yemi kɛ buami konɛ a nyɛ nɛ a su a bimɛ ɔmɛ a tsui he. Ke fɔli ngɛ jamɛ a  yemi kɛ buami ɔ hlae ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ we kaa a ngɔ a blɔ nya ní tsumi ɔ kɛ ngɛ ni kpahi a dɛ woe, mohu ɔ, lɔ ɔ hu ma nyɛ maa ye bua mɛ konɛ a tsɔse a bimɛ ɔmɛ ‘nɛ a wo mɛ ga kpakpa nɛ maa sa Yehowa hɛ mi.’ (Efe. 6:4) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, fɔli ma nyɛ ma bi asafo mi nikɔtɔmahi konɛ a tsɔɔ mɛ bɔ nɛ a ma plɛ kɛ pee weku Mawu jami ha, nɛ a ye bua mɛ konɛ a hla huɛmɛ kpakpahi kɛ ha a bimɛ ɔmɛ.

18, 19. (a) Mɛni blɔ nɔ nɛ nyɛmimɛ nɛ a nane pi si ɔ ma nyɛ maa ye bua nihewi kɛ yihewi ngɛ? (b) Mɛni nɛ e sa kaa fɔli nɛ a ya nɔ nɛ a pee?

¹⁸ Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, fɔli ma nyɛ maa fɔ weku kpa mi bimɛ nine konɛ a ba piɛɛ a he nɛ a kɛ pee a weku Mawu jami be komɛ. Jehanɛ hu ɔ, nihewi kɛ yihewi fuu kaseɔ ní kɛ jeɔ a nyɛmimɛ Kristofohi a ngɔ ke ji a kɛ mɛ pee kake kɛ ya fiɛɛmi, aloo a pee kake kɛ je a hɛja. (Abɛ 27:17) Shan nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ de ke: “I kaiɔ nyɛmimɛ nɛ a gbla mi kɛ wo a he ɔ. Be fɛɛ be nɛ a maa ye bua mi kɛ dla ye he kɛ ha ní tsumi ko nɛ ma ya tsu ngɛ asafo mi kpehi a sisi ɔ, i kaseɔ nɔ́ he ko. Ye bua jɔɔ fiɛmihi nɛ wa peeɔ kake kɛ fiɛɔ ɔ he.”

¹⁹ Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sa kaa nihi nɛ fɔli ɔmɛ maa hla kaa a ye bua a bimɛ ɔmɛ ɔ nɛ a bɔ mɔde kaa a ma ha nɛ jokuɛ ɔmɛ nɛ ná bumi kɛ ha a fɔli ɔmɛ, a tu fɔli ɔmɛ a he munyu kpakpa, nɛ a ko ngɔ fɔli ɔmɛ a blɔ nya ní tsumi ɔ ngɛ a dɛ. Jehanɛ hu ɔ, e sɛ nɛ nihi nɛ a ngɛ jokuɛwi ɔmɛ ye buae ɔ nɛ a pee a ní ngɛ blɔ ko nɔ nɛ ma ha nɛ nihi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi, aloo nihi nɛ a be asafo ɔ mi ɔ nɛ a tu a jemi bami he munyu yaya. (1 Pet. 2:12) E sɛ kaa fɔli nɛ a ngɔ a bimɛ kɛ wo ni kpahi a dɛ kaa a ye bua mɛ ngɛ Mawu jami mi kɛkɛ. Mohu ɔ, e sa nɛ a hyɛ kaa ni ɔmɛ ngɛ a bimɛ ɔmɛ ye buae niinɛ lo, nɛ́ mɛ nitsɛmɛ hu a ya nɔ nɛ a tsɔɔ a bimɛ ɔmɛ ní.

20. Mɛni blɔ nɔ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ ye bua a bimɛ konɛ a ba pee Yehowa sɔmɔli kpakpahi?

²⁰ Fɔli, nyɛɛ sɔle ha Yehowa konɛ e ye bua nyɛ, nɛ nyɛɛ bɔ mɔde nɛ nyɛ tsu nyɛ blɔ fa mi nɔ́. (Kane 2 Kronika 15:7.) Nyɛ ha nɛ huɛ bɔmi nɛ maa hi nyɛ bimɛ ɔmɛ kɛ Yehowa a kpɛti ɔ he nɛ hia nyɛ pe níhi nɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛ suɔ. Nyɛɛ pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ nyɛ ma nyɛ konɛ Mawu Munyu ɔ nɛ sɛ nyɛ bimɛ ɔmɛ a tsui mi. Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛ ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa nyɛ bimɛ ɔmɛ ma nyɛ ma ba pee Yehowa sɔmɔli kpakpahi. Ke nyɛ bimɛ ɔmɛ kɛ Mawu Munyu ɔ kɛ nyɛ nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa a tsu ní ɔ, e maa pee nyɛ kaa bɔ nɛ e pee bɔfo Yohane ɔ. E de ngɛ nihi nɛ e ngɔ mɛ kaa e bimɛ ɔ a he ke: “Nɔ́ nɛ peeɔ mi bua jɔmi pe kulaa ji kaa ma nu kaa ye bimɛ ɔmɛ ngɛ nyɛɛe ngɛ anɔkuale ɔ nya.”—3 Yoh. 4.