Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Kwasha Bana ba “Bēni”

Kwasha Bana ba “Bēni”

“Nkidipo na kintu kya kufwijija’ko kitabukile kino’ki, pongivwana’mba bami bana banangilanga nyeke mu bubine.”3 YOANO 4.

ÑIMBO: 88, 41

1, 2. (a) Le i makambakano’ka atanwanga nao bankasampe bavule badi mu ntanda-bene? (b) I bipangujo’ka bisa kwisambilwa’po mu kino kishinte?

JOSHUA unena’mba, “Pa bwanuke nadi nesamba ludimi lwa bambutwile kwinjibo ne ku kupwila. Inoko ponashilwile kufunda, naanza kusanswa ludimi lwa kotuvilukidile. Apo papita’tu myaka mityetye, kenesambe enka alo, nailwa ne lwa bambutwile lwine. Nkyakidipo ngivwana kupwila, kadi nkyakidipo nemona bu ntalwa na bibidiji bya bambutwile.” Uno mwanda watene Joshua ke mwenipo.

2 Dyalelo, kudi bantu 240 000 000 ne kupita kebashiketepo mu matanda obabutwidilwe’mo. Shi wi mbutwile udi mu ntanda-bene, le ukakwasha bobe bana namani bamone mukenga muyampe wa kwifunda kusanswa Yehova ne kunangila “nyeke mu bubine”? (3 Yoano 4) Lelo bantu bakwabo babwanya kukwasha’ko namani?

A BAMBUTWILE, SHIYAI KIMFWA KIYAMPE

3, 4. (a) Lelo bambutwile bakashila namani babo bana kimfwa kiyampe? (b) Le i bika kebifwaninwepo kutengela bambutwile ku babo bana?

3 A bambutwile, kyenu kimfwa kiyampe kidi na mvubu mikatampe shi musaka benu bana bapwane na Yehova ne kukekala na būmi bwa nyeke. Shi bobe bana bakumona ukimba “bidi nyeke Bulopwe,” bakaboila’ko ñeni ya kukulupila mudi Yehova pa mwanda wa bisakibwa byabo bya difuku ne difuku. (Mateo 6:33, 34) Tūla mwingilo wa Yehova pa kifuko kibajinji pa kyaba kya kukimbakimba’nka bintu bya ku ngitu. Ikala na būmi bupēla ne kutyina ndeni. Kimba “byabulēme mūlu,” ko kunena’mba, kwitabijibwa na Yehova, pa kyaba kya kukimba lupeto nansha “ntumbo ya bantu.”Tanga Mako 10:21, 22; Yoano 12:43.

4 Kokavudilwa mingilo wabulwa ne kitatyi kya kushikata na bobe bana. Wibalombole amba usangalanga pobakwata butyibi bwa kutūla Yehova pa kifuko kibajinji pa kyaba kya kukimba ntumbo nansha lupeto lwa kukukwasha abe ne abo bene. Epuka mumweno mubi wa amba bana bo bafwaninwe kulumbulula būmi bwa bambutwile. Vuluka’mba, “ke banapo bafwaninwe kubikila bambutwile bintu bya bulēme, ino bambutwile bo ba kubikila babo bana.”2 Kodinda 12:14.

A BAMBUTWILE, NEKENYAI MAKAMBAKANO A LUDIMI

5. Mwanda waka bambutwile bafwaninwe kwisamba myanda ya Yehova kyaba ne kyaba na babo bana?

5 Enka na mokyālailwe, bantu ba “ndimi yonsololo ya mizo” bāyanga mu bulongolodi bwa Yehova. (Zekadia 8:23) Ino shi bobe bana kebevwanangapo senene lobe ludimi, bibwanya kukoma kwibafundija bubine. Abo ye bifundwa byobe bya Bible bya mvubu kupita byonso byobwanya kwikala nabyo, kadi ‘kuyuka’ Yehova kukebaletela būmi bwa nyeke. (Yoano 17:3) Pa kusaka’mba bana bevwanije bufundiji bwa Yehova, ufwaninwe ‘kwisamba nabo’ kyaba ne kyaba.Tanga Kupituluka 6:6, 7.

6. Lelo bobe bana babwanya kumwena namani mu kuyuka lobe ludimi? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

6 Bobe bana babwanya kwifunda ludimi lwa komuvilukidile ku masomo nansha ku bakwabo. Inoko befundanga lobe ludimi powisamba nabo kitatyi ne kitatyi. Shi bobe bana besambanga lobe ludimi, nabya kikebapēlela kwisamba nobe ne kukulombola mobeivwanina. Inoko kudi ne byabuyabuya bikwabo. Shi bana besamba ndimi mivule, kino kikalumbulula mulangilo wabo kadi kikebakwasha bevwanije senene mumweno wa bakwabo. Kibwanya kadi kwibapa ne mikenga mivule ya kulonga bivule mu mwingilo. Carolina, wa bambutwile badi mu ntanda-bene unena’mba, “Kwikala mu kipwilo kya ludimi lweni kwadi kuyampe mpata. Kadi kwingidila kokwa kusakilwa bukwashi i kintu kisangaja.”

7. Le i bika byomubwanya kulonga shi mu kyenu kisaka mudi makambakano a kwishila kwa ndimi?

7 Bana ba bambutwile badi mu ntanda-bene byobefundanga bibidiji ne ludimi lwa kobavilukidile, bamo babwanya kukomenwa nansha kupela kwisamba ludimi lwa babo bambutwile. A mbutwile, shi ye mwikadile bobe bana, lelo wabulwa’po kwifunda’ko nansha ludimi lumo lwa komuvilukidile? Nabya kikakupēlela utamije bana mu bwine Kidishitu shi wivwana byobesamba, kumona mobepwijija mukose ne pobalonga madevwala a ku masomo, kadi kikakukwasha wisambe ne na babo badimu. Na bubine kwifunda ludimi lweni kulombanga kitatyi, bukomo ne kwityepeja. Inoko kwifunda’lo kudi na mvubu. Kimfwa, shi obe mwana waikala wa kitwi, le ubulwe’po kulonga bukomo bwa kwifunda ludimi lwa batumama mwa kwisambila nandi? Mwana wisamba senene ludimi lungi nandi ufwaninwe kutebwa mutyima uno muswelo, mwene i amo? *—Tala kunshi kwa dyani.

8. Le i muswelo’ka obwanya kukwasha bobe bana shi kuyukilepo senene ludimi lwa komuvilukidile?

8 Bambutwile bamo badi mu ntanda-bene babwanya kukomenwa kwisamba biyampe ludimi lweni lwisamba babo bana. Kino kibwanya kukoleja bambutwile pa kukwasha babo bana bevwanije “bilembwa bijila.” (2 Temote 3:15) Shi ye mobikadile kodi, ubwanya kwendelela na kukwasha bobe bana bayuke Yehova ne kumusanswa. Mukulumpe umo witwa bu Shan unena’mba, “Mama wadi witulelele bunka, kadipo wivwanija senene ludimi lotwadi twisamba, kadi ami ne bamwanetu bana-bakaji ketwadipo twisamba biyampe lwandi ludimi. Inoko potwadi tumumona wifunda, ulombela, ne kulonga bukomo bwa kwendeja butōtyi bwa kisaka yenga ne yenga, twaivwanije amba kuyuka Yehova kyo kintu kya mvubu mpata.”

9. Le bambutwile babwanya kukwasha namani bana basakilwa kwifunda mu ndimi ibidi?

9 Bana bamo babwanya kwifunda myanda ya Yehova mu ndimi ibidi. Mwanda waka? Mwanda besambanga ludimi lumo ku masomo, lukwabo kwinjibo. O mwanda, bambutwile bamo bengidijanga mabuku, mawi makwate, ne mavideo mu ndimi yonso ibidi. Kibamweka patōka’mba bambutwile badi mu ntanda-bene, bibalomba kulonga bukomo pa kusaka’mba bakwashe babo bana bafwene kudi Yehova.

LE MUKENDA MU KIPWILO KYA LUDIMI’KA?

10. (a) I ani ufwaninwe kutonga ludimi lwa kipwilo kya kwenda’mo? (b) Le mitwe ya bisaka ifwaninwe kulonga bika kumeso kwa kukwata butyibi?

10 Shi “bēni” bashikete kulampe na Batumoni bakwabo besamba lwabo ludimi, nabya bafwaninwe kwenda mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kobavulukidile. (Ñimbo ya Mitōto 146:9) Ino shi pabwipi padi kipwilo kya ludimi lobabutwidilwe’mo, nabya mutwe wa kisaka ufwaninwe kutonga ludimi lwa kipwilo lufwaninwe ku kyabo kisaka. Kumeso kwa kukwata butyibi, ukalangulukila’po bidi na katentekeji ne kulombela pa uno mwanda. Kadi ukesambila’po na wandi mukaji ne bana. (1 Kodinda 11:3) Le ukata mutyima ku bika? Le i misoñanya’ka ya mu Bible ibwanya kumukwasha akwate butyibi?

11, 12. (a) Le ludimi ludi na lupusa namani pa muswelo ubwanya kumwena mwana mu kupwila? (b) Mwanda waka bana bamo kebasangelangapo kwifunda ludimi lwa bambutwile babo?

11 Bine, bambutwile bafwaninwe kuta mutyima ku bisakibwa bya babo bana. Pa kwivwanija senene bubine bwa mu Bible, bana basakilwa bivule ke enkapo’tu mansá matyetye kete obefunda Bible ku kupwila yenga ne yenga. Inoko ta mutyima ku kino: Kupwila kulongwa mu ludimi lwivwana bobe bana senene, kubwanya kwibakwasha bamwene’mo pobatanwa’ko, enka ne kwifunda bivule kutabuka ne mwadi mulangila bambutwile. Kino kibwanya kwishila shi bana kebevwanangapo senene ludimi. (Tanga 1 Kodinda 14:9, 11.) Kadi ke enkapo ludimi lubutwidilwe’mo mwana lukatadila nyeke mulangilo ne mwiivwano wandi. Na bubine, bana bamo babwanya kwifunda mwa kulondolwela, kupityija bipindi, ne kunena mīsambo mu ludimi lwa bambutwile babo, ino pampikwa kumwekeja’mo malango ne mwiivwanino wabo.

12 Kadi kusakilwa bintu bivule pa kutenga mutyima wa mwana, ke enkapo’tu ludimi. Uno o mwanda watene ne Joshua, utelelwe ku ngalwilo. Kaka wandi Esther unena’mba: “Ku bana, ludimi lwa bambutwile, bibidiji ne kipwilo byendelanga pamo.” Shi bana bemona’mba kebatalwepo na bibidiji bya bambutwile, nabya kebakasangela’po kwifunda ludimi lwa bambutwile nansha myanda itala kipwilo kyabo. Le i bika bibwanya kulonga bambutwile badi mu ntanda-bene?

13, 14. (a) Mwanda waka kisaka kimo kidi mu ntanda-bene kyaendele mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kobavilukidile? (b) Lelo bambutwile balamine namani kipwano kyabo na Yehova?

13 Bambutwile bene Kidishitu batangidijanga bisakibwa bya babo bana kumeso kwa byabo. (1 Kodinda 10:24) Samuel shandya Joshua ne Esther unena’mba: “Ami ne wami mukaji twadi tutala shi mityima ya betu bana ikatengwa na bubine mu ludimi’ka, kadi twadi tulombela pa kwikala na tunangu. Malondololo eshidile na byotwadi tumona’mba byo biyampe. Potwamwene amba kebamwenangapo senene mu kupwila kulongwa mu lwetu ludimi, twakwete butyibi bwa kwenda mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kotuvilukidile. Twadi tupwidila pamo ne kutambila kitatyi ne kitatyi mu busapudi. Kadi twadi twita banabetu ba kotuvilukidile kudya nabo bidibwa ne kukenangija. Bino byonso byakweshe betu bana beyuke na banabetu ne kuyuka Yehova, ke enkapo’tu bu Leza wabo kete ino i ne bu Tata wabo kadi Mulunda nabo. Twamwene amba kino kyo kintu kya mvubu kutabuka kwibaningila’nka kuyuka lwetu ludimi.”

14 Samuel ubweja’ko amba: “Pa kwikala bakomo ku mushipiditu, ami ne wami mukaji twadi tukatanwa ne kukupwila kwa mu lwetu ludimi. Twadi bavudilwe bya kulonga mu būmi, kadi twadi tukōka. Nansha nankyo, tufwijanga’ko Yehova na kwitwesela pa bukomo bwetu ne kwipāna kwetu. Pano betu bana basatu bonso bengidilanga Yehova mu mwingilo wa kitatyi kyonso.”

BIBWANYA KULONGA BANKASAMPE

15. Mwanda waka Kaka Kristina wamwene amba i biyampe ende mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kobavilukidile?

15 Bana pobenda batama, babwanya kumona’mba i biyampe kwingidila Yehova mu kipwilo kya ludimi lobevwana biyampe. Shi bidi nabya, bambutwile babo kebafwaninwepo kumona’mba babo bana abebatombokela. Kristina uvuluka’mba, “Nadi ndyukile bityetye ludimi lwa bambutwile, kadi nkyadipo ngivwana senene ludimi lwadi lwisambwa ku kupwila. Ponadi na myaka 12, nakatenwe ku kitango kya mu ludimi lotwadi twisamba ku masomo. Enka’tu musunsa wami mubajinji, namwene amba byonadi ngivwana’bya, bo abo bubine! Kadi kintu kikwabo kiyampe kyonemwenine i kushilula konashilwile kulombela mu ludimi lwa ku masomo. Nadi kembwanya kulombola senene Yehova bidi ku wami mutyima!” (Bilongwa 2:11, 41) Pabwenye Kristina myaka 18, wesamba na bandi bambutwile pa mwanda utala kwenda mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kobavilukidile. Unena’mba: “Kwifunda myanda ya Yehova mu ludimi lwa ku masomo kwauntonwene nonge’po kintu.” Na pano kala Kristina waikala ke pania wa lonso kadi ne pano udi na nsangaji.

16. Mwanda waka Nadia udi na nsangaji pa kwikala mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kobavilukidile?

16 A bankasampe, le mulañanga ne ya kwenda mu kipwilo kya ludimi lwisambwa komuvilukidile? Shi i amo, mwiipangulei mwanda waka. Le kuvilukila mu kino kipwilo kukakukwasha ufwene kudi Yehova? (Yakoba 4:8) Nansha i mwanda’tu wa bambutwile baleke kuyuka byolonga, nansha padi kusakilepo’tu kwendelela? Nadia, pano wingilanga ku Betele, unena’mba, “Ami ne bamwanetu potwakidi bankasampe, twadi tusaka kuvilukila mu kipwilo kya ludimi lwisambwa kotwadi tuvilukidile.” Inoko bambutwile bamwene amba kuno kuviluka kekukakwashapo babo bana bekale mu kipwano kiyampe na Yehova. “Pano tufwijanga’ko bambutwile pa bukomo bobalongele bwa kwitufundija lwabo ludimi ne kwitutamijija mu kipwilo kya ludimi lweni. I kitukwashe bininge mu bwetu būmi ne kwitupa mikenga mivule ya kukwasha bakwabo bayuke Yehova.”

MUSWELO UBWANYA KUKWASHA’KO BAKWABO

17. (a) I bāni bapelwe kiselwa na Yehova kya kutamija bana? (b) Le bambutwile babwanya kukwashibwa namani pa kufundija babo bana bubine?

17 Yehova i mupe bambutwile kiselwa kya kufundija babo bana bubine. Kapele’kyopo bankambo babo nansha muntu mukwabo. (Tanga Nkindi 1:8; 31:10, 27, 28.) Bambutwile ba kubulwa kuyuka ludimi lwa kobavilukidile basakilwa kukwashibwa pa kutenga mityima ya babo bana. Shi bambutwile balomba bukwashi, kino kekishintulula’po amba bakimbanga kunyema kiselwa kyabo kya kutamija babo bana. Inoko, kino kikebakwasha batamije babo bana na “kwibalemununa ne kwibadyumuna bidyumu bya Yehova.” (Efisesa 6:4) Kimfwa, bambutwile babwanya kulomba madingi ku bakulumpe a mwa kwendejeja butōtyi bwa kisaka ne mwa kukwashisha babo bana batonge balunda bayampe.

Bana ne bambutwile abo bonso bamwenanga mu kupwana na banabetu mu kipwilo (Tala musango 18, 19)

18, 19. (a) Le bene Kidishitu bakwabo babwanya kukwasha bankasampe namani? (b) Le bambutwile bafwaninwe kulonga nyeke bika?

18 Pa kukwasha babo bana, bambutwile babwanya kwita bisaka bikwabo kitatyi ne kitatyi mu butōtyi bwabo bwa kisaka. Kadi bankasampe bavule baboilanga ñeni ku bene Kidishitu bakwabo pobatambila nabo mu busapudi ne pobengidila pamo. (Nkindi 27:17) Shan, utelelwe kūlu’ku unena’mba, “Mvulukanga nyeke mwadi muntelele banabetu mutyima. Nadi nefunda bivule kitatyi kyobadi bankwasha mwa kuteakenya mwisambo wa bana ba masomo wa ku kupwila. Kadi nadi nsangela kwipwija nabo mukose pamo.”

19 Na bubine, boba batongwa na bambutwile kwibakwashisha babo bana, bafwaninwe kwibakankamika nyeke balēmeke babo bambutwile. Babwanya kulonga kino na kwisambila māya pa bambutwile, ino kekwitwika’po kiselwa kya bambutwile kya kutamija babo bana. Kadi, boba bebakwasha bafwaninwe kwepuka mwiendelejo o-onso ubwanya kumonwa bibi na bantu ba mu kipwilo nansha ke na ba panja. (1 Petelo 2:12) Nansha bambutwile byobabwanya kulomba bukwashi ku bakwabo, inoko kufundija nyeke babo bana bubine i kyabo kiselwa. Bafwaninwe kubandaula bukwashi bwa bene Kidishitu bakwabo.

20. Le bambutwile babwanya kukwasha namani babo bana bekale bengidi ba Yehova ba kikōkeji?

20 A bambutwile, lombai Yehova emukwashe, koku kadi mwielela’ko. (Tanga 2 Bilongwa 15:7.) Badikija kipwano kya obe mwana na Yehova kupita masakila obe. Longa byonso byobwanya pa kusaka’mba Kinenwa kya Leza kitenge mutyima wa obe mwana. Kulupila nyeke amba obe mwana ubwanya nandi kwikala mwingidi wa Yehova. Shi bobe bana balonda Kinenwa kya Leza ne kimfwa kyobe kiyampe, nabya ukeivwana mwēivwanine mutumibwa Yoano pa bandi bana ba kyelekejo, wānenene amba: “Nkidipo na kintu kya kufwijija’ko kitabukile kino’ki, pongivwana’mba bami bana banangilanga nyeke mu bubine.”3 Yoano 4.

^ mus. 7 Tala kishinte “ Vous pouvez apprendre une langue étrangère !” mu Réveillez-vous ! wa Kweji 3, 2007, paje 10-12.