1, 2. a) Daşary ýurtdan gelen çagalaryň köpüsi nähili kynçylyga uçraýarlar? b) Şu makalada nämä serederis?

JOŞUA şeýle gürrüň berýär: «Men kiçi wagtym öýde we ýygnakda ejem-kakamyň dilinde gepleýärdim. Emma mekdebe gidip, ýerli halkyň dilinde gepläp başladym. Birnäçe ýyldan bolsa oňa has-da öwrenişdim. Indi maňa ýygnakda aýdylýan zatlara we ene-atamyň medeniýetine düşünmek kyn bolýardy». Joşuanyň ýagdaýyny başga-da çagalar başdan geçirýär.

² Dünýä boýunça 240 milliondan gowrak adam öz dogduk mekanynda däl-de, başga ýurtda gaçgak bolup ýaşaýar. Eger sizem daşary ýurtdan gelen bolsaňyz, çagalaryňyza «hakykat boýunça ýaşamaga» nädip kömek edip bilersiňiz? (3 Ýah. 4). Eýsem, olara biz nädip kömek edip bileris?

3, 4. a) Ene-atalar çagalaryna nädip gowy görelde görkezip biler? b) Olar çagalaryndan nämä garaşmaly däl?

³ Ene-atalar, siz öz göreldäňiz bilen çagalaryňyza ebedi ýaşaýşa eltýän ýoldan ýöremäge kömek edip bilersiňiz. Olar siziň  «Patyşalygy... birinji orunda goýýandygyňyzy» görseler, gündelik durmuşda Ýehowa bil baglamagy öwrenerler (Mat. 6:33, 34). Şol sebäpli sada ýaşaň, ruhy zatlary ileri tutmak üçin maddy zatlardan geçmäge taýyn boluň, bergi etmäň. «Adamlaryň şöhratyny» däl-de, «gökdäki hazynany», ýagny Ýehowanyň razylygyny agtaryň (Markus 10:21, 22-nji aýatlary okaň; Ýahýa 12:43).

⁴ Näçe işli bolsaňyz-da, çagalaryňyz üçin wagt tapyň. Olar dünýäniň at-abraýyny we baýlygyny däl-de, Ýehowa gulluk etmegi birinji orunda goýmagy ýüregine düwende, guwanýandygyňyzy aýdyň. «Çagalar ene-atasyny eklemeli» diýen dünýewi düşünjeden gaça duruň. Ýadyňyzda bolsun: «Çagalar ata-enesi üçin däl-de, ata-eneler çagalary üçin zat toplamalydyr» (2 Kor. 12:14).

5. Ene-atalar çagalaryna näme üçin Ýehowa hakda gürrüň bermeli?

⁵ Pygamberlikde aýdylyşy ýaly, Ýehowanyň guramasyna «dürli dillerde gepleýän ähli milletden» bolan adamlar gelýär (Zak. 8:23). Emma dil bilen bagly kynçylyklar sebäpli çagalaryňyza hakykaty kabul etmek kyn bolup biler. Okuw geçýän adamlaryňyzyň içinde siziň çagalaryňyz wajyp orun tutýar. Sebäbi olaram ebedi ýaşaýşa gowuşmak üçin Ýehowa hakda «bilim almaly» (Ýah. 17:3). Çagalaryňyz Ýehowanyň kada-kanunlaryny biler ýaly, siz olara hemişe «şular hakda söz sözlemelisiňiz» (Kanun taglymaty 6:6, 7-nji aýatlary okaň) *.

6. Çagalaryň ene dilini bilmegi näme üçin peýdaly? (Makalanyň başyndaky surata serediň).

⁶ Belki-de, çagalaryňyz ýerli halkyň dilini mekdepde ýa-da başga adamlar bilen gepleşip öwrenendir. Emma ene dilini öýde öwrenýärler. Eger siz çagalaryňyz bilen öz diliňizde ýürekden gürrüňdeş bolsaňyz, olara başga-da ruhy maksatlara ýetmäge kömek edersiňiz. Iki dili bilýän çagalaryň oýlanmak we başga-da ukyplary güýçli bolýar. Bu olara köpräk wagyz etmäge hem mümkinçilik berip biler. Ene-atasy daşary ýurtdan gelen Karolina şeýle diýýär: «Daşary ýurt dilindäki ýygnaga barmak we wagyzçylaryň ýetmeýän ýerinde gulluk etmek diýseň gyzykly!»

7. Ene-atalar maşgalasynda dil bilen bagly kynçylyk bolanda näme edip biler?

⁷ Daşary ýurtdan gelen adamlaryň çagalary ýerli halkyň medeniýetine we diline öwrenişseler, ene-atasy bilen gepleşmäge höwesi gaçmagy, hatda öz ene dilini ýatdan çykarmagy-da mümkin. Ene-atalar, siz çagalaryňyza kömek etmek üçin ýerli halkyň dilini biraz öwrenseňiz gowy bolmazmy?! Eger siz olaryň edýän gürrüňlerine, gyzyklanýan zatlaryna düşünseňiz we okuwy bilen gyzyklanyp, mugallymy bilen gürrüňdeş bolsaňyz, olary hakykat ýolunda terbiýelemäge has köp mümkinçiligiňiz bolar. Elbetde, täze dili öwrenmeklik köp wagty, tagallany we pesgöwünliligi talap edýär. Eger çagaňyz lal bolsa, onuň bilen gepleşmek üçin lallaryň dilini öwrenmezmidiňiz? Eýsem, başga dilde gowy gepleýän çagaňyzyň dilini öwrenseňiz gowy bolmazmy?! *

8. Ýerli halkyň dilini gowy bilmeýän ene-atalar çagalaryna nädip kömek edip biler?

 ⁸ Daşary ýurtdan gelen käbir ene-atalara ýerli halkyň dilinde gepleýän çagalary bilen gürrüňdeş bolmak kyn bolmagy mümkin. Şol sebäpli olara «mukaddes ýazgylardaky» çuňňur bilimi çagalaryna öwretmek kyn bolýar (2 Tim. 3:15). Muňa garamazdan, siz çagalaryňyza Ýehowa hakda öwredip, ony söýmäge kömek edip bilersiňiz. Şan atly ýygnak ýaşulusy şeýle ýatlaýar: «Ejem ýerli halkyň dilini, uýalarym we men bolsa ene dilimizi kän gowy bilmeýärdik. Emma ejemiziň Ýazgylary öwrenýändigini, doga edýändigini, her hepde maşgala okuwyny geçirmek üçin edýän tagallasyny görenimizde, Ýehowa hakda bilim almagyň örän wajypdygyna düşündik».

9. Ene-atalar iki dili öwrenmeli bolýan çagalaryna nädip kömek edip bilerler?

⁹ Käbir çagalar mekdepde bir dilde, öýde bolsa başga dilde gepleýändigi üçin, Ýehowa hakda iki dilde öwrenmeli bolýandyr. Munuň üçin olaryň ene-atalary edebiýatlarymyzy, audio we wideoýazgylary iki dilde-de ulanýarlar. Görşümiz ýaly, daşary ýurtdan gelen ene-atalar çagalaryna Ýehowa ýakynlaşmaga kömek etmek üçin, olar bilen içgin gyzyklanyp, köp wagtyny sarp etmeli bolýarlar.

10. a) Haýsy ýygnaga barmalydygy barada kim karara gelmeli? b) Ol karara gelmezden öň näme etmeli?

¹⁰ «Mysapyr», ýagny daşary ýurtdan gelen dogan-uýalar öz dilinde gepleýän imandaşlaryndan uzakda ýaşaýan bolsalar, onda olar ýerli halkyň dilindäki ýygnaga barmaly bolýar (Zeb. 146:9). Eger golaýda ene diliňizde geçirilýän ýygnak bar bolsa, onda sizde şeýle sorag ýüze çykmagy mümkin: Haýsy ýygnaga gatnasak, maşgalamyz üçin has peýdaly bolar? Bu babatda maşgalabaşy çuňňur oýlanyp, doga edip, aýaly we çagalary bilen maslahatlaşyp karara gelmeli (1 Kor. 11:3). Eýsem, ol karara gelende nämeleri göz öňünde tutmaly? Oňa haýsy prinsipler kömek eder? Geliň, olaryň käbirine seredeliň.

11, 12. a) Ýygnakda aýdylýan zatlaryň çagalara täsir etmeginde diliň nähili ähmiýeti bar? b) Näme üçin käbir çagalar ene dilini öwrenmek islemeýär?

¹¹ Ene-atalar çagalarynyň zerurlyklaryny bilmeli. Elbetde, çagalary hakykat ýolunda terbiýelemek üçin, olary her hepde duşuşyklara alyp gitmek ýeterlikli däl. Eger olar has gowy düşünýän dilindäki ýygnaga barsa, ene-atasynyň garaşanyndan hem has köp zatlary öwrenip biler. Emma aýdylýan zatlara gowy düşünmeseler, olara ruhy taýdan ösüş etmek kyn bolar (1 Korinfliler 14:9, 11-nji aýatlary okaň). Ene dili çaganyň aňynda ýa-da ýüreginde galýandyr öýtmeli däl. Belki-de, käbir çagalar ýygnakda jogap berip, ýumuş bilen çykyş edýändir, hatda ene-atasynyň dilinde-de gepleýändir. Ýöne bu ýürekden çykmazlygy mümkin.

¹² Çaganyň ýüregine diňe bir dil täsir etmeýär. Makalanyň başynda agzalan Joşua bilen hem şeýle bolupdy. Onuň uýasy Ester şeýle diýýär: «Çaga ene-atasynyň dilini, medeniýetini we dini ynançlaryny gowy bilse, olara has-da ýakynlaşýan eken». Eger çaga ene-atasynyň medeniýetini bilmese, olaryň dilini, hatda dini ynançlaryny hem inkär etmegi mümkin. Onda daşary ýurtdan gelen ene-atalar näme edip biler?

13, 14. a) Bir är-aýal çagalary bilen näme üçin ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmegi makul bildi? b) Olaryň özleri ruhy taýdan berk galmak üçin näme etdiler?

¹³ Mesihçi ene-atalar çagalarynyň ruhy  zerurlyklaryny öz isleginden ileri tutýarlar (1 Kor. 10:24). Joşua bilen Esteriň kakasy Samuel şeýle gürrüň berýär: «Aýalym ikimiz çagalarymyza ruhy taýdan ösmäge haýsy diliň kömek edip biljekdigi hakda oýlanýardyk we Hudaýdan akyldarlyk sorap doga edýärdik. Biz dogamyza isleýşimiz ýaly jogap almadyk, ýöne çagalarymyzyň ene dilimizdäki ýygnakdan kän bir peýda almaýandyklaryna göz ýetirdik. Şol sebäpli ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmegi makul bildik. Biziň ählimiz bile ýygnaga barýardyk we wagyz edýärdik. Şeýle-de ýerli dogan-uýalary myhmançylyga çagyrýardyk we bile dynç alyşa gidýärdik. Bularyň bary çagalarymyza dogan-uýalary has ýakyndan tanamaga, Ýehowany bolsa ýöne bir Hudaý däl-de, gökdäki Atasy we ýakyn Dosty hökmünde kabul etmäge kömek etdi. Biz muny çagalarymyza ene dilini öwretmekden has wajyp hasaplaýarys».

¹⁴ Samuel sözüni şeýle dowam edýär: «Aýalym ikimiz bolsa ruhy taýdan berk galmak üçin ene dilimizdäki ýygnaga hem gatnaýardyk. Elbetde, bu aňsat däldi, biz gaty ýadaýardyk. Emma eden tagallalarymyzy Ýehowanyň patalandygyna minnetdar. Häzir çagalarymyzyň üçüsem Ýehowa uzak wagtly gulluk edýärler».

15. Kristina atly uýa näme üçin ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmek isleýär?

¹⁵ Ýaşlar gowy düşünýän dilindäki ýygnaga barsalar, Ýehowa has-da gowy gulluk edip biljekdigine düşünýärler. Şeýle ýagdaýda ene-atalar özüni terk edilen ýaly duýmaly däl. Kristina şeýle ýatlaýar: «Men ene dilimi bilsem-de, ýygnakda aýdylýan zatlar bir gulagymdan girip, beýlekisinden çykýardy. 12 ýaşymda okaýan mekdebimiň dilinde geçirilen kongrese gatnaşdym. Men ömrümde birinji gezek eşidýän zatlarymyň hakykatdygyna düşündim! Şol dilde doga edip başlanymda bolsa, Ýehowa bilen ýürekden gepleşýändigime has-da göz ýetirdim!» (Res. iş. 2:11, 41). Kristina ulalanda ene-atasyna ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmek isleýändigini aýdýar. Ol şeýle diýýär: «Düşünýän dilimde Ýehowa barada bilim alyp, meniň köpräk gulluk etmäge höwesim artdy». Biraz wagtdan Kristina pioner gullugyna başlaýar.

16. Nadýa uýa näme üçin ene-atasynyň dilindäki ýygnakda galandygyna begenýär?

¹⁶ Ýaşlar, sizem ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmek barada oýlanýarmysyňyz? Onda özüňize şeýle soraglary beriň: «Bu ýygnak maňa Ýehowa has-da ýakynlaşmaga kömek edermi? (Ýak. 4:8) Ýa men ene-atamyň gözegçiliginden gaçjak, ýa-da dil we hakykaty öwrenmek üçin özüme kän agram salmajak bolýarynmy?» Beýtelde gulluk edýän Nadýa şeýle ýatlaýar: «Men ýetginjekkäm, jigi-doganlarym bilen ýerli halkyň dilindäki ýygnaga geçmek isleýärdim». Emma ene-atasy çagalarynyň ruhy taýdan gowşap biljekdigine düşünýärdi. Nadýa şeýle diýýär: «Biz ene-atamyzyň öz dilini öwretmek we şol dildäki ýygnaga gatnatmak üçin eden tagallasyna örän minnetdar. Bu biziň durmuşymyzy has-da manyly etdi we köp adamlara Ýehowa hakda öwretmäge ýol açdy».

17. a) Ýehowa çagalara terbiýe bermegi kime tabşyrdy? b) Ene-atalara çagalaryny hakykat ýolunda terbiýelemäge näme kömek eder?

¹⁷ Ýehowa çagalary hakykat ýolunda terbiýelemegi baba-mamalaryna ýa-da başga birine däl-de, ene-atalara tabşyrdy (Süleýmanyň tymsallary 1:8; 31:10, 27, 28-nji aýatlary okaň). Ýöne ýerli halkyň dilini bilmeýän ene-atalara çagalarynyň  ýüregine täsir etmek üçin kömek gerek bolmagy mümkin. Emma bu ene-atalary çagalaryna terbiýe bermek jogapkärçilikden boşatmaýar. Ýazgylarda çagalaryny «Ýehowanyň terbiýesi we öwüt-ündewi bilen ulaltmaga» ene-atalaryň borçludygy aýdylýar (Efes. 6:4). Ene-atalar maşgala okuwyny geçirmek we çagalaryna gowy dostlary tapmaga kömek etmek babatda ýygnak ýaşulularyndan maslahat sorap biler.

18, 19. a) Ruhy taýdan ösen dogan-uýalar ýaşlara nädip kömek edip biler? b) Ene-atalaryň özleri näme etmeli?

¹⁸ Meselem, käte ene-atalar maşgala okuwyna beýleki dogan-uýalary çagyryp biler. Ýaşlaryň köpüsi ruhy taýdan ösen dogan-uýalar bilen bile wagza çykyp we dynç alyp, imanda berkeýärler (Sül. tym. 27:17). Ýokarda agzalan Şan şeýle ýatlaýar: «Ganatyny gerip, maňa kömek eden dogan-uýalary hiç haçan ýatdan çykarmaryn. Olar maňa her gezek ýygnakda berlen ýumuşlary taýýarlamaga kömek edenlerinde, men bir täze zat öwrenýärdim. Olar bilen dynç alan wagtymy höwes bilen ýatlaýaryn».

¹⁹ Elbetde, çagalara kömek edýän dogan-uýalar olara ene-atasyna hormat goýmagy öwretmeli, olar hakda gowy zatlary aýtmaly we olaryň jogapkärçiligini öz üstüne aljak bolmaly däl. Galyberse-de, çagalara kömek edýän dogan-uýalar imandaşlarynda we başga adamlarda nädogry pikir döredip biljek hereketlerden gaça durmaly (1 Pet. 2:12). Ene-atalar hem çagalaryny terbiýelemek borjuny başgalaryň üstüne atmaly däl. Olar dogan-uýalardan kömek etmegi haýyş etseler-de, çagalaryna özleri terbiýe bermeli.

20. Ene-atalar çagalaryna Ýehowanyň wepaly gullukçysy bolmaga nädip kömek edip biler?

²⁰ Ene-atalar, Ýehowadan kömek soraň we çagalaryňyzy goldamak üçin eliňizde baryny ediň (2 Ýyl ýazgylary 15:7-ni okaň) *. Olaryň Ýehowa bilen dostlugyny öz islegiňizden ileri tutuň. Hudaýyň Sözi çagaňyzyň ýüregine täsir eder ýaly jan ediň. Çagaňyzyň Ýehowanyň wepaly gullukçysy bolup biljekdigine asla şübhelenmäň. Olar Hudaýyň Sözüne we siziň gowy göreldäňize eýerende, özüňizi ruhy çagalary hakda şeýle sözleri aýdan Ýahýa resul ýaly duýarsyňyz: «Çagalarymyň hakykat boýunça ýaşaýandygyny eşidenimde, şatlygymyň çägi bolmady» (3 Ýah. 4).