Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Woho wa nkimanyiya ana waki “angɛndangɛnda”

Woho wa nkimanyiya ana waki “angɛndangɛnda”

“Ndooko dikambo dioleki mbishami ɔngɛnɔngɛnɔ oleki nɛ: dia dimi mboka dia anami wekɔ lo ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.”​—3 JNI. 4.

ESAMBO: 134, 133

1, 2. a) Okakatanu akɔna wele la ana efula wakonɔ? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

JOSHUA mbutaka ate: “Etena kakimi dikɛnda, lakasawolaka l’ambutshi ami wakonɔ l’ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ la ngelo ndo l’etshumanelo. Koko l’ɔkɔngɔ wa dimi ntatɛ mbɔtɔ kalasa, lakayoleka nanga ntɛkɛta ɔtɛkɛta wa lo dihole diakiso. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi engana eto, lakayotatɛ ntɛkɛta paka ɔtɛkɛta akɔ oto. Dimi kombokaka awui wakatamaka lo nsanganya ndo dimi konanga monga la mbekelo yaamɛ l’ambutshi ami.” Aha kɛnɛ kakakomɛ Joshua mbakomɛ anto tshɛ.

2 Ɛlɔ kɛnɛ, anto ndekana 240 000 000 wekɔ lo mbidjasɛ lo wedja ekina waha wawɔ wa lootɔ. Naka wɛ ekɔ ombutshi wakonɔ, ngande wakokayɛ mbisha anayɛ diaaso dioleki dimɛna dia vɔ monga la lonyuma la dimɛna ndo dia vɔ “ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ”? (3 Jni. 4) Ndo ngande wakoka anto akina nkimanyiya?

AMBUTSHI, NYOSHA ƐNYƐLƆ KA DIMƐNA

3, 4. a) Ngande wakoka ambutshi mbisha anawɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna? b) Kakɔna kahahombe ambutshi nongamɛ oma le anawɔ?

3 Ambutshi le, ɛnyɛlɔ kanyu kekɔ ohomba di’ananyu ntatɛ nkɛndakɛnda lo mboka katɔla lo lɔsɛnɔ la pondjo. Naka ananyu mɛna dia nyekɔ lo “nyanga ntondo Diolelo,” kete vɔ wayokondja wetshelo dia ndjaɛkɛka le Jehowa dia nde mbakotshɛ ehomba awɔ wa lushi la lushi. (Mat. 6:33, 34) Ɔnkɔnɛ, nyonge la wɛdimo. Nyetsha akambo wa lo nyuma lo dihole dia ntondo, koko aha oweso wa lomombo la l’emunyi. Nyosale la wolo dia mbewɔ abasa. Nyoyange “ɔngɔnyi [wa] l’olongo,” mbuta ate mbetawɔma le Jehowa, koko aha ɛngɔnyi kana “lotombo l’anto.”—Adia Makɔ 10:21, 22; Jni. 12:43.

4 Tanyongake pondjo la elimu wamboleka ko nkoma polo lo mpomba etena ka ndjasha le ananyu. Vɔ weye dia nyekɔ l’ofunu dikambo diawɔ naka vɔ mbɔsa yɛdikɔ ya mbetsha Jehowa lo dihole dia ntondo, koko aha ndjayangɛ kana nyoyangɛ lokumu kana ɛngɔnyi. Nyewɔ kanyi ya l’andja ɔnɛ y’ɔnɛ ana mbahomba nsɛnya ambutshi awɔ dimɛna. Nyohɔ dia “ana hawɔlɔmbama dia mombɛ ambutshi awɔ diangɔ, koko ambutshi mbombɛ anawɔ diangɔ.”​—2 Kɔr. 12:14.

AMBUTSHI, NYODJE WELO DIA MBEKOLA WEKAMU W’ƆTƐKƐTA

5. Lande na kahomba ambutshi sawolaka l’anawɔ awui wendana la Jehowa?

5 Oko wakadiatama, anto “w’oma l’ɛtɛkɛta tshɛ wa wedja” wekɔ lo mpongomɔ l’okongamelo wa Jehowa. (Zɛk. 8:23) Koko wekamu w’ɔtɛkɛta koka monga tshondo y’okakatanu le nyu dia mbetsha ananyu akambo wa mɛtɛ. Ananyu mbele ambeki anyu wa Bible woleki ohomba ndo naka vɔ ‘mbeka dia mbeya’ Jehowa, kete vɔ wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo. (Jni. 17:3) Dia ananyu mbeya wetshelo wa Jehowa, “[kany]owatɛkewɔ” lo waaso tshɛ wakoka.​—Adia Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:6, 7.

6. Wahɔ akɔna wakoka ananyu nkondja naka vɔ mbeya ɔtɛkɛta anyu? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

6 Ondo ananyu wayeya ɔtɛkɛta wa lo dihole diodjashinyu la kalasa ndo l’ahole wetetawɔ, koko vɔ wayeya ɔtɛkɛta anyu wa lootɔ naka nyu sawolaka la wɔ mbala la mbala l’ɔtɛkɛta anyu. Mbeya ɔtɛkɛta anyu kimanyiyaka ananyu dia nsawola la nyu lo nyotɛ tokanyi tawɔ t’oma k’ɛse otema ndo dui sɔ diekɔ la wahɔ ekina. Naka ananyu mbeya ɛtɛkɛta efula, kete dui sɔ diayolowanya akoka awɔ w’ekanelo ka yimba ndo ayowakimanyiya dia mbeya tokanyi t’anto akina. Dui sɔ koka nto mbasha waaso wa mpamia olimu awɔ w’esambishelo. Carolina lele ambutshi ande wakonɔ mbutaka ate: “Monga lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta okina aki dui dia dimɛna. Ndo aki dui dia dimɛna dia monga suke dia nkimanyiya lɛnɛ ele ohomba efula.”

7. Kakɔna kakokanyu nsala naka ɔtɛkɛta nyodjɛka wekamu lo nkumbo kanyu?

7 Koko lam’ele ana wakonɔ l’ambutshi awɔ lo dihole dikina ndjoyaɔtɔnganyiyaka la mbekelo ndo ɔtɛkɛta wa lo dihole diewɔ, amɔtshi l’atei awɔ koka ndjoshisha nsaki ndo akoka wa ntɛkɛta l’ɔtɛkɛta wa lootɔ w’ambutshi awɔ. Ambutshi le, naka ngasɔ mbele ananyu, onde hanyokoke mbeka ɔtɛkɛta ɔmɔtshi wa lo dihole diodjashinyu? Nyu nyayonga l’akoka wa mbodia ananyu oko Akristo naka nyu mbokaka asawo awɔ, tɔkɛnyɔ, elimu wa la kalasa ndo naka nyu kokaka nsawola l’embetsha awɔ. Aha la taamu, mbeka ɔtɛkɛta okina nɔmbaka wenya, welo ndo okitshakitsha. Ko tɔshi dia ɔnayɛ aya kanga ehoke, onde wɛ hotatɛ mbeka ɔtɛkɛta w’akanga a mpoke l’oyango wa sawolaka la nde? Diakɔ diele, ekɔ ohomba ndjakiyanya lo dikambo di’ɔna latɛkɛta dimɛna woho wayakiyanyanyu dikambo d’ɔna lahatɛkɛta, shi mɛtɛ? *

8. Ngande wakokayɛ nkimanyiya anayɛ naka wɛ heye ntɛkɛta ɔtɛkɛta wa lo dihole diodjashiyɛ dimɛna?

8 Koka monga tshondo y’okakatanu di’ambutshi amɔtshi wakonɔ ntɛkɛta dimɛna ɔtɛkɛta watɛkɛta anawɔ. Koko wekamu w’ɔtɛkɛta koka mbetɛ akambo wolo le ambutshi dia nkimanyiya anawɔ dia vɔ nkondja ewo k’efula ka “efundelo w’ekila.” (2 Tim. 3:15) Naka okakatanu ɔsɔ mbele la nyu, kete nyu koka nkimanyiya ananyu dia mbeya ndo nanga Jehowa. Ekumanyi kelɛwɔ Shan mbutaka ate: “Mama akatodiɛka ndaamɛ, koko nde kombeyaka dimɛna ɔtɛkɛta wakatatɛkɛtaka ndo dimi l’akadiyɛmi kombeyaka ɔtɛkɛta ande dimɛna. Koko etena kakatawɛnyi eka, alɔmba ndo asala la wolo dia nɔmbɔla ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo lomingu tshɛ, takashihodia ɔnɛ mbeya Jehowa ekɔ ohomba efula.”

9. Ngande wakoka ambutshi nkimanyiya ana wele l’ohomba wa mbeka lo ɛtɛkɛta ehende?

9 Ana amɔtshi koka monga l’ohomba wa mbeka akambo wendana la Jehowa lo ɛtɛkɛta ehende: Lo ɔtɛkɛta awɔ wa la kalasa la lo ɔtɛkɛta watɛkɛtama la ngelo. Dia nkotsha dui sɔ, ambutshi amɔtshi kambaka la ekanda wakatondjama, diangɔ diakasangɔma ndo tovidɛo lo ɛtɛkɛta akɔ ehende. Mbokɛmaka hwe dia, ambutshi wakonɔ pombaka mbetsha wenya efula ndo mbidja welo dia nkimanyiya anawɔ dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa.

LO ETSHUMANELO KA L’ƆTƐKƐTA AKƆNA KAHOMBANYU MONGA?

10. a) Ahomba mbɔsa yɛdikɔ yendana la etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta akɔna kahomba nkumbo mbɔtɔ? b) Kakɔna kahombande nsala ntondo ka mbɔsa yɛdikɔ?

10 Naka “angɛndangɛnda” wekɔ lo mbidjasɛ etale k’efula mangana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa watɛkɛta ɔtɛkɛta awɔ, kete vɔ kokaka sanganaka l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diodjashiwɔ. (Os. 146:9) Ko naka etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta ayɛ wa lootɔ kekɔ suke, kete dimbola nɛ monyiyamaka: Lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta akɔna koleki dimɛna le nkumbo kayɛ? L’ɔkɔngɔ wa nkana yimba efula, nsala dɔmbɛlɔ, nsawola la olonganyi ande ndo ana, owandji wa nkumbo pombaka mbɔsa yɛdikɔ. (1 Kɔr. 11:3) Akambo akɔna wakoka owandji wa nkumbo mbidja yimba? Naa atɔndɔ wa lo Bible wahombande nkitanyiya? Nyɛsɔ tɔsɛdingole amɔtshi l’atei awɔ.

11, 12. a) Ngande wakoka ɔtɛkɛta monga la shɛngiya lo wahɔ wakoka ɔna nkondja lo nsanganya? b) Lande na kahalange ana amɔtshi mbeka ɔtɛkɛta w’ambutshi awɔ?

11 Ambutshi pombaka nsɛdingola ehomba w’eshika w’anawɔ. Oyadi l’ɔtɛkɛta akɔna tshɛ, di’ɔna nshihodia akambo wa mɛtɛ wa lo Bible, nde pombaka mbeya akambo efula lo dihole dia mbetsha wenya engana eto dia mbeka awui w’oma lo Bible lomingu tshɛ lo nsanganya. Nyɛsɔ tɔsɛdingole dui nɛ: Etena kewɔ lo nsanganya yalɔmbwama l’ɔtɛkɛta weyawɔ dimɛna, ana koka nkondja wahɔ tsho l’ɔtɛ wakawatshwe, ondo wayeka akambo efula ndeka ndo woho wafɔnya ambutshi awɔ. Dui sɔ hadiotosalema naka ana haweye ɔtɛkɛta dimɛna. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 14:9, 11.) Ndo ɔtɛkɛta wa lootɔ w’ɔna hawototshikala tsho ɔtɛkɛta wele la shɛngiya lo woho wakanyiyande ndo wayaokande. Lo mɛtɛ, ana amɔtshi kokaka mbeka dia mbisha kɔmatɛrɛ, nsala mbɔtwɛlɔ ndo nsawola lo ɔtɛkɛta w’ambutshi awɔ aha la tɔtɛkɛta ndja mɛtɛ oma k’ɛse otema awɔ.

12 Ndo nto, otema w’ɔna sɛngiyamaka la ɛtɛkɛta efula. Ngasɔ mbakidiɔ lo dikambo dia Joshua lakatatɛkɛtshi lo mbɔtwɛlɔ. Enondo ande Esther mbutaka ate: “Le ana w’akɛnda, ɔtɛkɛta, mbekelo ndo ɔtɛmwɛlɔ w’ambutshi awɔ kakatana kaamɛ.” Naka ana hawolange monga la mbekelo yakɔ yaamɛ yele la ambutshi awɔ, kete vɔ koka ntona mbeka ɔtɛkɛta w’ambutshi awɔ ndo awui w’ɔtɛmwɛlɔ. Kakɔna kakoka ambutshi wakonɔ nsala?

13, 14. a) Lande na kele wadi l’omi amɔtshi wakonɔ wakatshu l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diakawadjasɛ? b) Ngande wakasale ambutshi dia monga la lonyuma la wolo?

13 Ambutshi w’Akristo mbetshaka lonyuma l’anawɔ la ntondo ka nango yawɔ. (1 Kɔr. 10:24) Joshua nde la Samuel ka she Esther mbutaka ɔnɛ: “Dimi la wadɛmi sɛdingolaka anaso dia mbeya lo ɔtɛkɛta akɔna wakoka akambo wa mɛtɛ munanda etema awɔ ndo sho nɔmbaka dia nkondja lomba. Okadimwelo komongaka watɔngɛnyangɛnya. Koko etena kakatɛnyi dia wekɔ lo nkondja wahɔ yema tshitshɛ lo nsanganya ya l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta aso, takɔshi yɛdikɔ ya monga l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diakiso. Sho tshɛ takayotatɛ mbɔtɔ mbala la mbala lo nsanganya ndo nsambisha kaamɛ. Ndo nto, takelɛka angɛnyi aso wa lo dihole diakiso dia ndjɔlɛ la wɔ yangɔ ndo mɛngɔla yema. Awui asɔ tshɛ wakakimanyiya anaso dia mbeya anangɛso ndo Jehowa, aha tsho oko Nzambi kawɔ koko oko Shɛwɔ la Ɔngɛnyi awɔ. Takɔsaka di’awui asɔ waki ohomba efula ndeka wekelo awɔ w’ɔtɛkɛta aso.”

14 Samuel kotshaka ate: “Dia sho ntetemala monga la lonyuma la wolo, dimi la wadɛmi mbɔtɔka nto lo nsanganya ya l’ɔtɛkɛta aso. Taki l’akambo efula wa nsala ndo takalɛmbaka. Koko tekɔ la lowando le Jehowa l’ɔtɛ wakandatshɔkɔla welo ndo yimba yaso ya ndjahondja. Anaso asato tshɛ wekɔ lo kambɛ Jehowa olimu wa lo tena tshɛ.”

KƐNƐ KAKOKA ƐLƆNGƆLƆNGƆ NSALA

15. Lande na kele kadiyɛso Kristina akɛnyi dia nde ayoleka nsala akambo dimɛna naka nde monga l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diakiwɔ?

15 Ana w’epalanga koka mɛna dia vɔ koka ndeka kambɛ Jehowa dimɛna lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta walekawɔ mbeya. Naka ngasɔ mbediɔ, kete ambutshi awɔ hawohombe mfɔnya ɔnɛ anawɔ wambaatona. Krist

ina mbutaka ate: “Lakeyaka awui amɔtshi wa l’ɔtɛkɛta w’ambutshi ami, koko ɔtɛkɛta wakasalemaka nsanganya wakambetaka oko lɔpɛpɛ. Etena kakimi l’ɛnɔnyi 12, lakɔtɔ losanganya la woke l’ɔtɛkɛta ami wa la kalasa. Ɔsɔ aki mbala ka ntondo kakamoke dia tekɔ lo mbeka akambo wa mɛtɛ! Otshikitanu okina wa dimɛna wakayala etena kakamatatɛ nsala dɔmbɛlɔ l’ɔtɛkɛta ami wa la kalasa. Lakayotatɛ mbutɛ Jehowa akambo w’oma k’ɛse otema!” (Ets. 2:11, 41) Etena kakandayala opalanga, Kristina akasawola l’ambutshi ande ko akɔshi yɛdikɔ ya monga l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diakiwɔ. Nde mbutaka ate: “Mbeka akambo wendana la Jehowa l’ɔtɛkɛta ami wa la kalasa akatshutshuya dia nsala etshikitanu.” Aya edja efula kele Kristina ombatshi mboka wa pondjo wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula.

16. Lande na kakangɛnangɛna kadiyɛso Nadia dia ntshikala l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta okina?

16 Ɛlɔngɔlɔngɔ le, onde nyu nangaka monga l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole dienyu? Naka eelo, kete nyoyambole lande na. Onde monga l’etshumanelo kɛsɔ ayonyokimanyiya dia ndjasukanya la Jehowa? (Jak. 4:8) Kana onde nyu nangaka ntshɔ l’etshumanelo kakɔ paka l’ɔtɛ wahanyayolanga ambutshi anyu nyɔlɔmbɔla kana dia nkitshakitsha olimu? Nadia, laya ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ nshi nyɛ mbutaka ate: “Etena kakatakotsha dimi l’akoshɛmi ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, takalange ntshɔ l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta wa lo dihole diakiso.” Koko ambutshi ande wakeyaka ɔnɛ otshwelo ɔsɔ hokimanyiya anawɔ dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. “Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula nɛ dia ambutshi aso wakakambe olimu efula dia tetsha ɔtɛkɛta awɔ ndo tolama l’etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta okina. Dui sɔ diakalowanya nsɛnɔ yaso ndo diakatosha waaso efula wa nkimanyiya anto akina dia mbeya Jehowa.”

WOHO WAKOKA ANTO AKINA NKIMANYIYA

17. a) Jehowa waa na wakandasha ɔkɛndɛ wa mbodia ana? b) Ngande wakoka ambutshi nkondja ekimanyielo dia mbetsha anawɔ akambo wa mɛtɛ?

17 Jehowa akasha ambutshi ɔkɛndɛ wa mbetsha anawɔ akambo wa mɛtɛ, koko aha watshɛwɔ kana onto okina. (Adia Tokedi 1:8; 31:10, 27, 28.) Koko ambutshi waheye ɔtɛkɛta wa lo dihole diodjashiwɔ koka monga l’ohomba w’ekimanyielo dia minanda etema w’anawɔ. Naka ambutshi wambɔlɔmba ekimanyiyelo, kete dui sɔ halembetshiya ɔnɛ vɔ wambotona ɔkɛndɛ awɔ wa mbetsha anawɔ; koko ɔsɔ ekɔ etenyi kɛmɔtshi ka wodielo w’ana “lo ohokwelo ndo lo alako wa Jehowa.” (Ɛf. 6:4) Ɛnyɛlɔ, ambutshi koka nɔmba dikumanyi dia l’etshumanelo tokanyi lo woho wa nɔmbɔla ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo ndo ekimanyielo kendana la woho wa tanɛ anawɔ angɛnyi w’eshika.

Ana la ambutshi kondjaka wahɔ lo sanganaka l’etshumanelo (Enda odingɔ 18, 19)

18, 19. a) Ngande wakoka anangɛso l’akadiyɛso wambotshunda lo nyuma nkimanyiya akɛnda? b) Kakɔna kahomba ambutshi ntetemala nsala?

18 Ɛnyɛlɔ, ambutshi koka mbelɛka ase nkumbo kina dia ndjɔtɔ lo ɔtɛmwɛlɔ awɔ wa lo nkumbo mbala la mbala. Ndo nto ɛlɔngɔlɔngɔ efula mbekaka akambo oma le Akristo akina etena katshɔwɔ kaamɛ la wɔ l’esambishelo ndo kakɔkɔlawɔ demba kaamɛ. (Tok. 27:17) Shan lakatatɛkɛtshi dikambo diande l’etatelo mbutaka ate: “Dimi mbohɔka dimɛna anangɛso wakambelɛka lawakawɔ. Etena kakawakimanyiyaka dia nɔngɔsɔla ɛkɛndɛ ami wa lo losanganya, lakekaka akambo efula. Ndo lakangɛnangɛnaka akambo wakatasalaka dia nkɔkɔla demba kaamɛ oko olui.”

19 Lo mɛtɛ, wanɛ wele ambutshi wakaasɔnɛ dia nkimanyiya anawɔ, pombaka mbakeketsha dia nɛmiya ambutshi awɔ, dia ntɛkɛta dimɛna lo dikambo diawɔ ndo aha nyanga dia mɛmba ɛkɛndɛ awɔ. Laadiko dia laasɔ, wanɛ waakimanyiya pombaka mbewɔ dia monga la lɔkɛwɔ lakoka anto amɔtshi wa l’etshumanelo kana waha l’etshumanelo mɛna ɔnɛ lekɔ kɔlɔ. (1 Pet. 2:12) Kaanga mbakoka ambutshi nɔmba ekimanyielo k’anto akina, ekɔ paka vɔ mbele l’ɔkɛndɛ wa mbetsha anawɔ akambo wa mɛtɛ. Vɔ pombaka sɛnaka wolo dia mbeya ekimanyielo kawasha apandjudi akina ndo ntetemala mbetsha anawɔ vɔamɛ.

20. Ngande wakoka ambutshi nkimanyiya anawɔ dia monga ekambi wa Jehowa w’eshika?

20 Ambutshi le, nyɔlɔmbake Jehowa dia nkondja ekimanyielo ndo nyosale kɛnɛ tshɛ kakokanyu nsala. (Adia 2 Ɛkɔndɔ 15:7.) Nyetsha diɔtɔnganelo diasa ɔnanyu la Jehowa la ntondo ka wahɔ anyu. Nyosale la wolo dia ndjashikikɛ kana Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ lo munanda otema w’ɔnanyu. Nyotetemale mbetawɔ di’ɔnanyu kokaka monga okambi wa Jehowa wa shikaa. Naka ananyu ndjela Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo ɛnyɛlɔ kanyu ka dimɛna, kete nyayoyaoka oko ɔpɔstɔlɔ Joani lakate lo dikambo di’anande wa lo nyuma ɔnɛ: “Ndooko dikambo dioleki mbishami ɔngɛnɔngɛnɔ oleki nɛ: dia dimi mboka dia anami wekɔ lo ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.”​—3 Jni. 4.

^ od. 7 Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Wɛ koka mbeka ɔtɛkɛta okina!” lo Réveillez-vous ! wa Ngɔndɔ ka sato 2007, lk. 10-12, lo Falase.