1, 2. (a) Ano nga problema an naieksperyensyahan han mga anak han mga pamilya nga binalhin ha iba nga nasud? (b) Ano nga mga pakiana an hihisgotan hini nga artikulo?

“TIKANG ha kabata, an orihinal nga linggwahe han akon mga kag-anak nga binalhin ha iba nga nasud an akon ginagamit ha balay ngan ha kongregasyon,” siring ni Joshua. “Pero han nag-eskwela na ako, mas karuyag ko na gamiton an lokal nga linggwahe. Ngan ha sulod hin pipira ka tuig, an lokal nga linggwahe na an akon ginagamit. Diri ko na nasasabtan an ginhihisgotan ha mga katirok, ngan diri na ako komportable ha kultura han akon mga kag-anak.” Komon na ini nga eksperyensya ni Joshua.

² Yana, sobra 240,000,000 an naukoy ha gawas han ira natawhan nga nasud. Kon usa ka nga kag-anak nga binalhin ha iba nga nasud upod an imo pamilya, paonan-o mo mababansay an imo mga anak ha pinakamaopay nga paagi basi magtubo hira nga “padayon nga naglalakat uyon ha kamatuoran”? (3 Juan 4) Paonan-o liwat makakabulig an iba?

3, 4. (a) Paonan-o maipapakita han mga kag-anak an maopay nga susbaranan ha ira mga anak? (b) Ano an diri sadang laoman han mga kag-anak ha ira mga anak?

³ Mga kag-anak, importante gud an iyo susbaranan basi makaglakat an  iyo mga anak ha dalan tipakadto ha kinabuhi nga waray kataposan. Kon nakikita han iyo mga anak nga ‘gin-uuna niyo an pagpamiling han Ginhadian,’ mahibabaro hira nga sumarig kan Jehova para han ira mga panginahanglan ha adlaw-adlaw. (Mat. 6:33, 34) Salit magkaada simple nga pagkinabuhi. Himoa nga prayoridad an pag-alagad kan Jehova imbes nga an materyal nga mga butang. Likyi an pangutang. Pangalimbasog nga magtirok hin “bahandi ha langit”—an pag-uyon ni Jehova—ngan diri an karikohan o an ‘pag-uyon han mga tawo.’—Basaha an Marcos 10:21, 22; Juan 12:43.

⁴ Ayaw tuguti nga maulang ka ha mga buruhaton nga tungod hito waray ka na panahon ha imo mga anak. Sumati hira nga nalilipay ka kon ginpipili nira nga unahon hi Jehova imbes nga mangalimbasog nga magin sikat o magkaada materyal nga karikohan, para man ito ha ira kalugaringon o para ha imo. Likyi an sayop nga panhunahuna nga an mga anak sadang maghatag ha ira mga kag-anak hin mahimyang nga kinabuhi. Tigamni nga “an mga anak diri ginlalaoman nga magtitirok para ha ira mga kag-anak, kondi an mga kag-anak an magtitirok para ha ira mga anak.”—2 Cor. 12:14.

5. Kay ano nga sadang tutdoan han mga kag-anak an ira mga anak mahitungod kan Jehova?

⁵ Sugad han igintagna, damu nga tawo “tikang ha ngatanan nga yinaknan han mga nasud” an nasulod ha organisasyon ni Jehova. (Sak. 8:23) Pero kon diri nasasabtan han imo mga anak an imo linggwahe, makukurian ka pagtutdo ha ira han kamatuoran. An imo mga anak an imo pinakaimportante nga estudyante ha Biblia, ngan an ira “pagkilala” kan Jehova nangangahulogan han ira kinabuhi nga waray kataposan. (Juan 17:3) Basi nira mahibaroan an mga katutdoan ni Jehova, kinahanglan nga ‘tutdoan mo hira’ ha tagsa nga angayan nga higayon.—Basaha an Deuteronomio 6:6, 7.

6. Ano an mahimo mapahimulsan han imo mga anak kon mahibabaro hira han imo linggwahe? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁶ An imo mga anak posible nga mahibaro han lokal nga linggwahe ha ira eskwelahan ngan ha ira mga nakakaupod, pero kasagaran na nga mahibabaro hira han imo linggwahe pinaagi ha pirme pakiistorya ha ira gamit an imo linggwahe. Kon maaram hira han imo linggwahe, mas maipapahayag nira ha imo an ira ginhuhunahuna ngan inaabat. Pero may iba pa ito nga kapulsanan. Kon maaram hira hin duha nga linggwahe, mabulig ito ha ira nga mapauswag an ira abilidad ha paghunahuna ngan ha pakigkomunikar ha iba. Mahimo liwat ito maghatag ha ira hin higayon nga mapauswag an ira ministeryo. “Makalilipay gud an pag-alagad ha kongregasyon nga iba an linggwahe,” siring ni Carolina, nga an mga kag-anak dayo nga mga residente. “Makalilipay liwat an pagbulig kon diin may daku nga panginahanglan.”

7. Ano an mahimo mo buhaton kon may problema ha linggwahe an imo pamilya?

⁷ Kon nakapahiuyon na an mga anak ha kultura ngan linggwahe han iba nga nasud, an pipira ha ira bangin diri na interesado nga mahibaro o diri na ngani maaram han linggwahe han ira kag-anak. Mga kag-anak, kon ito an kahimtang han iyo mga anak, puydi ba kamo mag-aram han lokal nga linggwahe? Mas mabubuligan niyo hira nga magkinabuhi sugad nga Kristiano kon nasasabtan niyo an ira iristorya, mga kaliawan, ngan mga buruhaton ha eskwelahan ngan kon nakakaistorya niyo an ira mga titser. Oo, an pag-aram hin iba nga linggwahe nagkikinahanglan hin panahon, pangalimbasog, ngan pagin mapainubsanon. Pero pananglitan nagin ngula an imo anak, diri ka ba mangangalimbasog nga mag-aram hin sign language basi makaistorya hiya? Ha pariho nga paagi, kon iba nga linggwahe an bug-os nga naiintindihan han imo anak, diri ba angayan liwat hiya tagan hin pariho hito nga atensyon? *

8. Paonan-o mo mabubuligan an imo mga anak kon nakukurian ka pakiistorya ha ira gamit an ira linggwahe?

⁸ Oo, bangin diri posible ha pipira nga dayo nga kag-anak nga magin maopay ha pagyakan ha bag-o nga linggwahe han ira mga anak. Tungod hito, bangin makurian an mga kag-anak ha pagtutdo ha ira mga anak han higlarom nga kamatuoran ha “baraan  nga mga sinurat.” (2 Tim. 3:15) Kon ito an imo kahimtang, mabubuligan mo pa gihapon an imo mga anak nga makilala ngan higugmaon hi Jehova. “An amon nagsusolo nga nanay nakukurian ha pakiistorya ha amon gamit an linggwahe nga mas naiintindihan namon, ngan nakukurian liwat kami nga magburugto ha pakiistorya ha iya gamit an iya linggwahe,” siring han tigurang nga hi Shan. “Pero kon nakikita namon hiya nga nag-aaram, nag-aampo, ngan ginbubuhat an ngatanan basi makagdumara han pagsingba han pamilya kada semana, nasantop namon nga importante gud nga makilala namon hi Jehova.”

9. Paonan-o mabubuligan han mga kag-anak an ira mga anak nga bangin kinahanglan tutdoan gamit an duha nga linggwahe?

⁹ May mga anak nga bangin kinahanglan mahibaro mahitungod kan Jehova gamit an duha nga linggwahe—an linggwahe ha ira eskwelahan ngan an linggwahe ha ira balay. Tungod hito, ginagamit han pipira nga kag-anak an nakaimprinta nga mga literatura, audio rekording, ngan video ha duha nga linggwahe. Matin-aw, kinahanglan maggahin hin daku nga panahon an dayo nga mga kag-anak ngan mangalimbasog nga buligan an ira mga anak nga magin duok kan Jehova.

10. (a) Hin-o an sadang magdesisyon kon diin nga kongregasyon matambong an pamilya? (b) Ano an sadang niya buhaton antes magdesisyon?

¹⁰ Kon an dayo nga mga residente hirayo ha mga Saksi nga nagyayakan han ira linggwahe, kinahanglan nira makig-upod ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe. (Sal. 146:9) Pero kon may kongregasyon nga hirani ha iyo nga nagamit han iyo linggwahe, may pakiana nga nabangon: Ha ano nga kongregasyon bug-os nga magpapahimulos an iyo pamilya, hadton nagamit han lokal nga linggwahe o han iyo orihinal nga linggwahe? Sadang magdesisyon an ulo han pamilya katapos niya ito pamalandungon, ig-ampo, ngan ipakiistorya ha iya asawa ngan mga anak. (1 Cor. 11:3) Ano nga mga butang ngan mga prinsipyo an sadang ikonsiderar han ulo han pamilya? Hisgotan naton an pipira hito.

11, 12. (a) Kay ano nga daku an epekto han linggwahe ha mahibabaroan han mga anak ha mga katirok? (b) Kay ano nga may mga anak nga diri interesado mahibaro ha linggwahe han ira mga kag-anak?

¹¹ Kinahanglan mahibaroan han mga kag-anak kon ano gud an ginkikinahanglan han ira mga anak. Basi magkaada hilarom nga pagsabot han kamatuoran an mga anak, diri igo an pagtambong ha mga katirok kada semana. Pero hunahunaa ini: Kon an mga anak natambong ha mga katirok nga gindudumara ha linggwahe nga ira bug-os nga naiintindihan, ha ira pa la pagtambong may mahibabaroan na hira nga mga leksyon, bangin mas damu pa kay ha ginhuhunahuna han ira mga kag-anak. Diri sugad hini an mahihitabo kon diri bug-os nga naiintindihan han mga anak an linggwahe. (Basaha an 1 Corinto 14:9, 11.) An orihinal nga linggwahe han usa nga bata diri nagpapasabot nga ito nga linggwahe an padayon nga makakaapekto ha iya panhunahuna ngan pagbati. Ngani, may mga anak nga mahimo makagkomento ngan makagdumara hin mga bahin ha kongregasyon gamit an linggwahe han ira kag-anak pero diri nira naipapahayag kon ano an ira tinuod nga ginhuhunahuna ngan inaabat.

¹² Dugang pa, diri la an linggwahe an nakakaapekto ha kasingkasing han bata. Ito an kahimtang ni Joshua, nga gin-unabi ha tinikangan. An iya bugto nga hi Esther nagsiring: “Para ha kabataan, an linggwahe, kultura, ngan relihiyon han ira mga kag-anak konektado ha kada tagsa.” Kon diri na komportable an mga anak ha kultura han ira mga kag-anak, bangin diri na hira magin interesado ha linggwahe ngan gintotoohan han ira mga kag-anak. Ano an mahimo buhaton han dayo nga mga kag-anak?

13, 14. (a) Kay ano nga nagdesisyon an dayo nga mag-asawa nga bumalhin an ira pamilya ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe? (b) Paonan-o gintipigan hini nga mga kag-anak nga marig-on an ira espirituwalidad?

¹³ Gin-uuna han Kristiano nga mga kag-anak an makakaopay ha espirituwalidad han ira mga anak, diri an ira personal nga mga karuyag. (1 Cor. 10:24) An tatay nira Joshua ngan Esther nga hi Samuel, nagsiring: “Gin-obserbaran namon nga mag-asawa  kon ha ano nga linggwahe mas mag-uuswag ha espirituwal an amon mga anak, ngan nag-ampo kami para hin kinaadman. An baton han amon pag-ampo diri kombinyente para ha amon nga mag-asawa. Pero han nakita namon nga gutiay la an ira napapahimulosan ha mga katirok ha amon linggwahe, nagdesisyon kami nga bumalhin ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe. Regular ngan urosa kami nga natambong ha mga katirok ngan nakikigbahin ha ministeryo. Nag-iimbitar liwat kami hin kabugtoan nga mamasyada ngan kumaon kaupod namon. Ito ngatanan nakabulig ha amon mga anak nga magin duok ha kabugtoan ngan makilala hi Jehova, diri la sugad nga ira Dios kondi ira liwat Amay ngan Sangkay. Para ha amon, mas importante gud ini kay ha makabisado nira an amon linggwahe.”

¹⁴ Hi Samuel dugang nga nagsiring: “Basi matipigan namon nga mag-asawa nga marig-on an amon espirituwalidad, natambong liwat kami nga duha ha mga katirok ha amon linggwahe. Sagipo kami ha adlaw-adlaw nga buruhaton, ngan makapoy gud ito. Pero mapasalamaton kami kan Jehova kay ginbibendisyonan niya an amon mga pangalimbasog ngan sakripisyo. An tulo namon nga anak bug-os-panahon nga nag-aalagad kan Jehova.”

15. Kay ano nga inabat ni Kristina nga mas mag-uuswag an iya espirituwalidad ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe?

¹⁵ Bangin masantop han mga batan-on nga mas mapapauswag nira an ira pag-alagad kan Jehova ha kongregasyon nga nagamit han linggwahe nga bug-os nira nga nasasabtan. Kon ito an kahimtang, an mga kag-anak diri sadang maghunahuna nga ginbabalewaray hira han ira mga anak. “Nakakaintindi ako hin gutiay ha linggwahe han akon mga kag-anak, pero makuri ko masabtan an linggwahe nga ginagamit ha mga katirok,” siring ni Kristina. “Han 12 anyos ako, tinambong ako hin kombensyon nga nagamit han linggwahe ha amon eskwelahan. Dida ko la nasabtan nga an akon nababatian amo gud an kamatuoran! Han nagtikang liwat ako pag-ampo gamit an linggwahe ha amon eskwelahan, nagkaada ito daku nga epekto ha akon. Naisusumat ko kan Jehova kon ano gud an aada ha akon kasingkasing!” (Buh. 2:11, 41) Han nag-18 anyos hiya, nakiistorya hiya ha iya mga kag-anak mahitungod hito ngan nagdesisyon nga bumalhin ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe. Hiya nagsiring: “An paghibaro mahitungod kan Jehova gamit an linggwahe ha amon eskwelahan nagpagios gud ha akon.” Waray pag-iha, nagin regular payunir hi Kristina ngan nagin malipayon hiya.

16. Kay ano nga mapasalamaton hi Nadia nga nagpabilin hiya ha kongregasyon nga nagamit han linggwahe han iya kag-anak?

¹⁶ Mga batan-on, karuyag ba niyo bumalhin ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe? Kon oo, pakianhi an iyo kalugaringon kon kay ano. An iyo ba pagbalhin makakabulig nga magin mas duok kamo kan Jehova? (San. 4:8) O bangin karuyag niyo bumalhin basi an iyo mga kag-anak diri na makabantay ha iyo mga ginbubuhat o diri na kamo duro nga mangangalimbasog ha mga buruhaton ha espirituwal ngan ha pag-aram han linggwahe? Hi Nadia, nga Bethelite na yana, nagsiring: “Han tin-edyer na kami nga magburugto, karuyag namon bumalhin ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe.” Pero nasantop han iya mga kag-anak nga diri ito makakaopay ha espirituwalidad nira nga magburugto. “Yana, mapasalamaton kami nga nangalimbasog an amon mga kag-anak pagtutdo ha amon han ira linggwahe ngan waray kami tuguti nga bumalhin ha kongregasyon nga nagamit han lokal nga linggwahe. Nakabulig ito nga magin mas malipayon kami ngan magkaada daku nga higayon ha pagtutdo ha mga tawo nga makilala hi Jehova.”

17. (a) Hin-o an gintokahan ni Jehova ha pagpadaku ha mga anak? (b) Ano an mahimo makabulig ha mga kag-anak basi matutdoan nira an ira mga anak han kamatuoran?

¹⁷ An mga kag-anak—diri an lola o lolo o bisan hin-o—an gintokahan ni Jehova ha pagpadaku ha ira mga anak uyon ha kamatuoran. (Basaha an Proberbios 1:8; 31:10, 27, 28.) Bisan pa hito,  an mga kag-anak nga diri maaram han lokal nga linggwahe bangin nagkikinahanglan hin bulig basi maabot an kasingkasing han ira mga anak. Kon nangangaro hin bulig an mga kag-anak, diri ito nagpapasabot nga iginpapasa nira ha iba an ira responsabilidad nga tutdoan an ira mga anak mahitungod kan Jehova; lugod, mahimo ito magin bahin ha pagpadaku ha ira mga anak “uyon ha disiplina ngan sagdon ni Jehova.” (Efe. 6:4) Pananglitan, an mga kag-anak mahimo mangaro hin suhestyon ha mga tigurang may kalabotan ha pagdumara hin pagsingba han pamilya ngan kon paonan-o makakabiling an ira mga anak hin mag-opay nga kaupod.

18, 19. (a) Paonan-o mahimo makabulig an hamtong nga kabugtoan ha mga batan-on? (b) Ano an kinahanglan padayon nga buhaton han mga kag-anak?

¹⁸ Pananglitan, an mga kag-anak mahimo mag-imbitar ha panapanahon hin iba nga pamilya nga umupod han ira pagsingba han pamilya. Dugang pa, damu nga batan-on an nadadasig kon nakikig-upod ha hamtong nga kabugtoan, bangin ha ministeryo ngan ha angayan nga mga kaliawan. (Prob. 27:17) “Diri ko gud hingangalimtan an kabugtoan nga nangalimbasog pagbansay ha akon,” siring ni Shan, nga gin-unabi kanina. “Kon ginbubuligan nira ako ha akon mga bahin ha katirok, padayon ako nga nahibabaro. Ngan nalilipay ako pagpahalibway kaupod an kabugtoan.”

¹⁹ Syempre, adton ginpili han mga kag-anak ha pagbulig ha ira mga anak sadang mag-aghat pirme ha kabataan nga respetuhon an ira mga kag-anak. Mahihimo nira ito pinaagi ha pagyakan hin positibo mahitungod ha ira mga kag-anak ngan diri pag-agaw han responsabilidad han mga kag-anak. Sadang liwat nira likyan an anoman nga paggawi nga bangin maghatag hin maraot nga impresyon ha mga Saksi ngan diri mga Saksi. (1 Ped. 2:12) Bisan kon an mga kag-anak mahimo mangaro hin bulig ha iba, responsabilidad pa gihapon nira an pagtutdo han kamatuoran ha ira mga anak. Kinahanglan nira panginanoon an anoman nga espirituwal nga bulig nga iginhahatag han iba ha ira mga anak.

20. Paonan-o mahimo mabuligan han mga kag-anak an ira mga anak nga magin matinumanon nga mga surugoon ni Jehova?

²⁰ Mga kag-anak, pag-ampo kan Jehova para hin bulig ngan buhata an ngatanan niyo nga mahihimo. (Basaha an 2 Kronikas 15:7.) Tagi hin mas daku nga importansya an pagbulig ha iyo mga anak nga magkaada maopay nga relasyon kan Jehova kay ha iyo personal nga mga karuyag. Buhata an iyo bug-os nga mahihimo basi an Pulong han Dios makaabot ha kasingkasing han iyo mga anak. Sarig pirme nga an iyo anak mahimo magin matinumanon nga surugoon ni Jehova. Kon ginsusunod han iyo mga anak an Pulong han Dios ngan an iyo maopay nga susbaranan, aabaton niyo an gin-abat ni apostol Juan mahitungod han iya mga anak ha espirituwal: “Waray na ako mas maopay nga hinungdan ha pagpasalamat kay ha mabatian ko nga an akon mga anak padayon nga naglalakat uyon ha kamatuoran.”—3 Juan 4.