1, 2. I mbus u wonsôna a ntégbaha i lop tjobi, kii i bi pémél Pétrô?

BANIGIL ba Yésu basaambok ba ntip tégbaha u wonsôna i lop tjobi i lom Galiléa, ndi ba ngwel bé to yom. Yésu a ntuge, a yé i ngwañ lom, a yé i béñge bo. Ni nye a kal bo le: “‘Leña mbunja i pes môngô walôm, ndi n’a gwel.’ Kii ba nleñ, ba ba la bé ôt yo inyu ngandak tjobi.”​—Yôhanes 21:1-6.

² Ngéda Yésu a bi mal ti bo bijek, a hielba yak Simôn Pétrô, a kal nye le: “A Simôn, man Yôhanes, ba u ngwés me iloo bana?” Ndi kii Yésu a bé pôdôl? Pétrô a bé gwés toi bôlô i lop tjobi. Jon i nene le Yésu a bé bat nye limbe jam a nlôôha gwés. A bé yéñ yi too Pétrô a ngwés bôlô i lop tjobi iloo i noñ nye Yésu ni biniigana gwé. Pétrô a timbhe, a kal le: “Ñ, a Nwet, u nyi le me nsiñge we.” (Yôhanes 21:15) Niñ i Pétrô i bi unda toi le a ngwés Yésu. Ibôdôl ha ngéda i, Pétrô a bi ti niñ yé inyu bôlô i yilha bôt banigil, a yila ki mbiñ mut ikété likoda li bikristen i hiai hi bisu.

3. Bikristen bi nlama yoñ yihe ni kii?

 ³ Bibañga Yésu a bi kal Pétrô bi nla niiga kii bés? Di nlama yoñ yihe, di nwas bañ le gwéha yés inyu Kristô i hoi, to nwas le jam jo ki jo li yoña bés kayéle di ngeñee i pes mbuu. Yésu a bé yi loñge loñge lelaa niñ hana nkoñ isi i nlona ngandak nduña. Mu ngén yé i mut a nwes mbôô, Yésu a bi kal le bôt bahogi ba ga neebe ‘bañga i Ane,’ ba bôdôl ki boñ ndék mahol, ndi “nduña nkoñ ’isi, ni malôga ma lingwañ” bi nsôk bi “ham bañga.” (Matéô 13:19-22; Markô 4:19) Jon ibale di nyoñ bé yihe, nduña inyu bana mam di gwé ngôñ hiki kel i nla yoña bés ñem, i boñ ki le di sune i pes mbuu. Inyu hala nyen Yésu a bi béhe banigil bé le: “Ni yihge ni bébomede, miñem mi tiga le mi ét bé ni kwo juu li je ni lihiua, ni nduña nom ini, ndi kel i i puhe bé.”​—Lukas 21:34.

4. Kii i ga hôla bés i wan too gwéha yés inyu Kristô i gwé ngui? (Béñge titii i bibôdle.)

⁴ Kiki Pétrô a bi boñ ngéda a bi boma Yésu mbus bitugne gwé, yak bés di ñunda le gwéha yés inyu Kristô i yé njôôñ ibale di mbii bôlô a bi ti bés kii jam li bisu i niñ yés. Lelaa di nla ba nkwoog nkaa le di nke ni bisu i boñ hala? Ngim mangéda, di nlama badba le: ‘Mambe mam me ngwés toi? Baa maséé mem ma nlôl i yoñ ngaba i mam ma mbuu tole i yoñ ngaba i mam ma minsôn?’ Inyu timbhe mambadga ma, di wan mam maa, ma ma nla hôyôs gwéha yés inyu kristô ni inyu mam ma mbuu, ibale di nyoñ bé yihe: Bôlô, mintuk, ni bigwel moo. Ibale di nyoñ bé bitelbene bi mbéda i bii hiki jam het li nlama ba, hala a nla hôyôs gwéha yés inyu Kristô ni inyu mam ma mbuu.

5. Imbe mbegee Bitilna bi nti basañ mbai?

⁵ Pétrô a bé lop bé tjobi inyu tégbaha ngéda, mu nyen a bé kuhul koga kel. Basañ mbai i len ini ba nyi le Bitilna bi mbat le ba tééda mahaa map i pes minsôñ. (1 Timôtéô 5:8) Ba nlama sal ni ngui inyu yônôs jam li. Ndi munu dilo di nsôk, bôlô i mbéna lona nduña.

6. Imbe nduña i ntôl i bahoma ba bôlô?

⁶ I len ini, pémsan inyu bana bôlô i nyamb mayoo, jon ngandak bôt i nôgda le ba nlama sal iloo héga, ndi ngim mangéda nsaa u yé ndék. Jam lipe li yé le bahoma ba bôlô ba nyéñ kéñbaha nsongi u gwom ba mbañ, hala a nwéés bagwelnson i pes minsôn, a nti ki bo ngandak nduña i pes mahoñol. Bagwelnson ba, ba neebe bé i sal hala, ba nla nimis bôlô yap.

7, 8. (a) Njee a yé mut bisu di nlama téñbe i nôgôl? (b) Bimbe biniigana mankéé wada i loñ Tailand a bi ôt inyu jam li bôlô?

⁷ Bés bikristen di nlama téñbe i nôgôl ndugi Yéhôva Djob, ha nwet wés bôlô bé. (Lukas 10:27) Bôlô i yé ndigi ngim njel inyu kôhna likala li kel. Di nsal inyu bana gwom bi yé bés nseñ i niñ ni inyu nit nson wés u likalô. Ibale di nyoñ bé yihe, bôlô yés i nla bôdôl yoñ ngéda i mam ma mbuu. Kii hihéga, mankéé wada i loñ Tailand a nkal le: “Bôlô i tibil minkuu mi biyi i bé lémél me ngandak, ndi i bé yoñ me ngandak ngéda. Sôk bi sôk me bééna ha bé ngéda inyu mam ma mbuu. Me bi pam i nok le inyu boñ le me bii gwéñe bi Ane i bisu, me bé lama yéñ bôlô ipe.” Kii mankéé nunu a bi boñ?

⁸ A ntoñol le: “Me bi kôôba inyu jam  kiki bo ngim nwii, i mbus, me kit le me mba me nuñul mabga milik. I bibôdle, me bé jo inyu pamba, me nimis makénd mem. Ngéda me bé me boma minlômbi nwem mi mawanda ma bôlô, ba bé ba nol me, ndi ba kalak le me bé jôñ i hoñol le nuñul milik i pañ nloñ i nla ti moni iloo i sal ni nkuu biyi i loñge ndap bôlô i i gwé lisuni. Me bi soohe Yéhôva le a hôla me i pamba ni i yônôs ngôñ yem i bana ngandak ngéda inyu mam ma mbuu. I bi nom bé, mam ma kahal ke loñge. Me bi bôdôl yi kii bet ba bé somb mabga milik ba bé gwés toi, me sôk bana loñge hinoo hi bôlô inyu bañ mabga milik. I mbus ndék ngéda, hiki ngeñ me bé me pamna nyuñga yem, i bé i mal. I pot maliga, me nkôs moni i len ini iloo ngéda me bé tibil minkuu mi biyi. I nyuñga i, i nlôôha kônha me maséé inyule me gwé ha bé nduña i me bééna i nlômbi wem bôlô. Ndi jam li nloo momasôna li yé le, me nôgda le me nkônde kôôge bebee ni Yéhôva i len ini.”​—Añ Matéô 5:3, 6.

9. Lelaa di nla tééda litehge lilam inyu jam li bôlô?

⁹ Yéhôva a ngwés bôt ba bôlô. I sal ni ngui i nlona bisai. (Bingéngén 12:14) Ndi to hala, kiki mankéé di ntip pôdôl a bi nok, bôlô i nlama bé yuu mam ma mbuu. Yésu a kal le: “Bé nya yéña ndugi Ane yé ni telepsép yé, ndi to le gwom bini gwobisôna [bi bi yé toi bé nseñ] gw’a kôndnana bé.” (Matéô 6:33) Inyu yi too di gwé litehge li kôli ipôla mam ma mbuu ni bôlô yés, i nla ba loñge le di badba le: ‘Baa me ntehe le bôlô yem i nlôôha ti me maséé kayéle me boñ ndik mam ma mbuu inyu boñ ibabé i nok maséé mo ki mo?’ I hek pék hala inyu yi lelaa di ntehe bôlô ni mam ma mbuu i nla hôla bés i yi limbe jam li nlôôha nseñ i niñ yés.

10. Limbe jam li nlôôha ba nseñ Yésu a bi kal le di bii kii jam li bisu mu niñ yés?

¹⁰ Yésu a bi niiga bés i bii bigwel moo ni mam ma mbuu i het bi nlama ba. Kel yada, Yésu a bi yuuga Maria ni manyañ le Marta i mbai yap. Marta a bé a pégi i lamb bijek, Maria nye a yén i makôô ma Yésu inyu emble nye. Ngéda Marta a bi tjelel le Maria a ta bé i hôla nye, Yésu a timbhe Marta le: “Maria a ntep loñge ngaba, i y’a yôña bé nye.” (Lukas 10:38-42) Yésu a bé niiga Marta jam li nlôôha ba nseñ. Inyu boñ le mam ma nkoñ isi ma yoña bañ bés, ni inyu unda gwéha yés inyu Kristô, di nlama ke ni bisu i pohol “loñge ngaba,” hala wee di bii mam ma mbuu i bisu mu niñ yés.

11. Kii Bitilna bi niiga inyu ngéda noi?

¹¹ Di gwé ngôñ ni ngéda noi. Ngim mangéda, i mbéda ki le di bii bôlô i pañ inyu témbna ngui yés. Bañga i Djob i nkal le: “Jam lipe li tane bé mut loñge, ndik, le a jek, a nyok, ñem wé u nogok loñge i ndumbba yé.” (Ñañal 2:24) Yésu a bé yi nseñ u noi. Lisañ jada, ngéda ba bé lôl i hônd i likalô i i bi tômbôs bo ngandak, a bi kal banigil bé le: “Lona bébotama homa ñoñ, ni noi ndék.”​—Markô 6:31, 32.

12. Mambe matat di nlama yoñ inyu jam li noi ni jam li mintuk? Ti hihéga.

¹² I pot maliga, noi ni mintuk mi yé nseñ inyu mut binam. Ndi hiandi hi yé le, i tégbaha loñge ngéda i nla yila jam li bisu i niñ yés. I hiai hi bisu, ngandak bôt i bééna mana mahoñol le:  “Wee di jek, di nyok, ngo yani d’a wo.” (1 Korintô 15:32) Bôt ba ngi gwé mahoñol ma mu ngandak bahoma ba nkôñ isi. Kii hihéga, hala a yé ndék nwii nano, mañge wanda i Érôpa a bi bôdôl ke i makoda. Ndi a bé lôôha gwés mintuk kayéle a kit maada momasôna ni Mbôgi Yéhôva. I mbus ngéda, a bi sôk nok le gwéha yé inyu mintuk i bi lona ndik nye mandutu. Jon a bi témb a bôdôl yigil yé i Bibel, a sôk a yila ñañal ñañ nlam. A bi kal i mbus sôble yé le: “Mpom jam me ntam i yé le me bi tiñha nok le i gwélél Yéhôva i nlona ngandak maséé iloo noñ mintuk mi nkoñ isi.”

13. (a) Gwélél hihéga inyu unda hiandi hi nla ba i lôôha tégbaha ngéda i mintuk. (b) Kii i nla hôla bés i tééda litehge lilam inyu mintuk?

¹³ Noi i yé inyu hôla bés i nôgda nyuu ni i témbna ngui yés. Ngeñ yañen i mbéda inyu boñ le di témbna ngui yés? Hek pék munu hihéga hini: Ngim mangéda, ngandak ikété yés i ngwés i nyoñ bineene tole i nleñba biôlô. Ndi di nek bé le ibale di nje ndigi biôlô ni baboñboñ, di nsôk di kwo kon. Inyu hala nyen di nje bañga bijek. Nlélém jam ni mintuk, ibale di ntégbaha ngéda yés yosôna i mintuk, di nsôk di kwo kon i pes mbuu. Inyu boñ le hala a pémél bañ bés, di nlama bana lem i yoñ ngaba i mam ma mbuu. Lelaa di nla yi too di gwé litehge lilam li mintuk? Di nla pohol ngim sonde, di yoñ bitelbene i soñgol ngeñ di ntégbaha i mam ma mbuu kii bo i ke makoda, i ke i likalô, i nigil Bibel bés botama ni i nigil Bibel ni ndap yés lihaa. I mbus, di hégha ngéda i lôñni ngéda di ntégbaha mu nlélém sonde i mintuk kii bo i pémés mbiibe, i tégbaha loñge ngéda, i béñge biliñgeliñge tole i tuk mintuk mi vidéô. Ngéda di mboñ hala, kii di nsôk léba? Bebeg y’a béda le di hubus ngéda di ntégbaha i “mintuk”?​—Añ Efésô 5:15, 16.

14. Kii i nlama éga bés ngéda di mpohol mintuk?

¹⁴ Hiki mut, yak basañ mbai, ba gwé kunde i pohol to mimbe mintuk ba ngwés, ntel mi nkiha ni matiñ ma Yéhova ma ma yé ikété Bibel. * Biloñge bi mintuk bi yé “likébla li Nyambe” (Ñañal 3:12, 13) I yé yaga maliga le bôt bobasôna ba nla bé gwés minlélém mi mintuk. Hiki mut a gwé nwé mintuk mi nlémél nye, mi kihga ki ni kiññem yé. (Galatia 6:4, 5) Ndi to ibale di mpohol umbe ntuk, jam li yé nseñ li yé le u nlama bé yuu mam ma mbuu. Yésu a bi kal le: “Inyule homa lisôô joñ li nkus li yéne, ha ki nyen yak ñem woñ u mbane” (Matéô 6:21) Jon, gwéha yés inyu Yésu i ga tinde bés i bok mahoñol més, bipôdôl gwés ni maboñog més inyu minson mi Ane iloo kiki di gwélél ngap yés inyu mam més.​—Filipi 1:9, 10.

15, 16. (a) Lelaa lem i hép nkus i nla yila hiandi inyu kristen? (b) Mambe maéba ma pék Yésu a bi ti inyu jam li nkus?

¹⁵ Ngandak i len ini i nke bé ’ilo ibale ba nsombok bé gwom bi ntip pam, kiki bo mambot, téléfôn, tafel i mondo ni mam mape ki. Jon hiki kristen i nlama bana lem i wan ngôñ yé ni njel mambadga mana: ‘Baa i bana nkus i nyoñ me libim li ngéda kayéle me nhoñol ndik i bana matôa ma ntip pam tole mambot ma yé nano  i mbégdé iloo ngéda i me ntégbaha inyu kôôba makoda? Baa mam ma niñ ma nyoña me kayéle me tégbaha ndik ndék ngéda i masoohe ni i lisoñgol li Bibel?’ Ibale di nléba le gwéha yés inyu nkus i nloo gwéha yés inyu Kristô, di nlama hoñol bini bibañga bi Yésu: “Ni tadak ki bébomede inyu hép yosôna.” (Lukas 12:15) Inyuki Yésu a bi ti mana mabéhna ma ngui?

¹⁶ Yésu a bi kal le “mut nye ki nye a nla bé gwélél bet iba.” A kônde ki kal le: “Ni ta bé le ni gwéélak Nyambe, ni gwéélak ki Nkus.” A bi kal hala inyule bana “bet” boba ba mbat le ba bégés ndik botama. Jon Yésu a sôk kal le hiki mut binam sôk i nsôk “a’ oo wada, a gwés nuu,” tole “a’ adbe ni wada, a yan nuu.” (Matéô 6:24) Kii di yé bikwéha bi bôt, bés bobasôna di nlama ke ni bisu i jôs “minheña mi minsôn nwés” mi mi ntihba yak lem i hép nkus.​—Efésô 2:3.

17. (a) Inyuki bôt ba gwé minheña mi minsôn ba ntehe hala ndutu i tééda litehge lilam inyu bigwel moo? (b) Kii i nhôla bés i jôs lem i hép nkus?

¹⁷ Bôt ba gwé minheña mi minsôn ba ntehe hala ndutu i tééda litehge lilam inyu bigwel moo. Inyuki? Inyule ngui yap i yimbe mam ma yé mahee i mis ma Djob i nhoi. (Añ 1 Korintô 2:14.) Ntel ba gwé bé litehge lilam inyu nkus, i yé bo ndutu i boñ maselna ipôla loñge ni béba. (Lôk Héber 5:11-14) Sôk i nsôk, bahogi ba nhôlôs ngôñ i nlôôha keñi inyu nkus​—ngôñ le ba nla bé yônôs kekikel. (Ñañal 5:10) Loñge jam i yé le matibla ma yé inyu jôs lem i hép nkus: Di nlama bana lem i añ Bañga i Djob hiki ngéda. (1 Pétrô 2:2) Ndik kiki i soñda maliga ma bibel i bi hôla Yésu i tjél kwo ikété manoodana, hala nyen i gwélél matiñ ma bibel i nhôla bés i jôs lem i hép nkus. (Matéô 4:8-10) Ibale di mboñ hala di ñunda Yésu le di ngwés nye iloo nkus.

18. Mambe makidik u nyoñ?

¹⁸ Ngéda Yésu a bi bat Pétrô le: “Baa u ngwés me iloo bana?” a bé hôñlaha Pétrô le a nlama ha mam ma mbuu kii jam li bisu i niñ yé. Pétrô, nu jôl jé li nkobla le “Ngok,” a bi unda toi i niñ yé le a kôli ni jôl li, inyule a bé a umi siñ, kiki mamb ngok, ikété nson u Yéhôva (Minson mi baôma 4:5-20) Yak bés i len ini di gwé minlélém mi makidik i telep siñ ikété gwéha yés inyu Kristô, di tadak le bôlô, mintuk ni hép nkus bi yuu bañ mam ma mbuu. Makidik di nyoñ i niñ yés ma nlama unda le di gwé minlélém mi mahoñol kii Pétrô nu a kal Yésu le: “A Nwet, u nyi le me nsiñge we.”