1, 2. Pitrosi naaipumani mwa muinelo ufi, hamulaho wa kutanda busihu kaufela inze bayamba?

BALUTIWA ba Jesu ba 7 nese batandile busihu kaufela inze bayamba mwa Liwate la Galilea, kono nebasika fumana sesiñwi. Jesu, yanaazusizwe kwa bafu abona sikwata seo, inzaa li fa likamba la liwate. Cwale ali ku bona: “‘Munepele kanyandi ku la bulyo la sisepe mi mukafumana.’ Kiha banepa kanyandi, kono sebapalelwa kukayambula kabakala buñata bwa litapi.”—Joa. 21:1-6.

² Jesu hasaa bafile mukushuko, asikuluhela ku Simoni Pitrosi mi ali ku yena: “Simoni mwanaa Joani, kana unilata kufita ze?” Jesu naaama kwañi? Pitrosi naatabela hahulu kuyamba. Kacwalo, kubonahala kuli Jesu naabata kuli Pitrosi ataluse nto yanaalata hahulu mwa bupilo bwahae. Pitrosi naatokwa kutalusa haiba naalata hahulu litapi ni pisinisi ya litapi kufita mwanaalatela Jesu ni lituto zanaaluta. Pitrosi aalaba, ali: “Kucwalo, Mulena, waziba kuli nakulata.” (Joa. 21:15) Kaniti, Pitrosi naaezize sina mwanaabulelezi. Kuzwa feela honafo, Pitrosi naazwezipili kubonisa lilato lahae ku Kreste ka kusebeza ka taata mwa musebezi wa kuluta batu kuba balutiwa, ili kuba musumo mwa puteho ya Sikreste ya mwa linako za baapositola.

3. Ki likozi mañi zebaswanela kutokomela Bakreste?

 ³ Ki sika mañi seluituta kwa manzwi anaabulezi Jesu ku Pitrosi? Luswanela kubona teñi kuli halutuheleli lilato laluna ku Kreste kufokola kamba kutuhelela nto ifi kamba ifi kulupaleliswa kubata pili Mubuso. Jesu naaziba hande miinelo yetaata yekona kutahiseza batu lipilaelo mwa lifasi le. Mwa swanisezo yahae ya mucali, Jesu naabulezi kuli batu babañwi nebaka amuhela “linzwi la Mubuso” ni kukalisa kueza zwelopili, kono “lipilaelo za lifasi le ni maata apuma a sifumu” nelika ‘palelwisa linzwi.’ (Mat. 13:19-22; Mare. 4:19) Kaniti, haiba lusatokomeli, lipilaelo zelunani zona mwa bupilo likona kutahisa kuli lipilu zaluna lilakaze za lifasi ni kutahisa kuli lukalise kusaeza hande kwa moya. Kabakaleo, Jesu naaelelize balutiwa bahae kuli: “Mutokomele kuli lipilu zamina lisike zaimezwa ki kuca maswe, kunwa maswe, ni lipilaelo za bupilo.”—Luka 21:34.

4. Ki sika mañi sesikona kulutusa kuziba haiba lilato laluna ku Kreste ki lelituna? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 22.)

⁴ Sina mwanaaezelize Pitrosi hamulaho wa kukopana ni Jesu yanaazusizwe kwa bafu, ni luna lukona kubonisa kuli lilato laluna ku Kreste ki lelituna haiba lubeya musebezi walufile mwa sibaka sapili. Ki sika mañi sesika lutusa kuli luzwelepili kueza cwalo? Ka linako zeñwi luswanela kuipuzanga kuli: ‘Ki lika mañi zenilata hahulu mwa bupilo bwaka? Kana nibanga ni tabo yetuna hanieza lika zeñwi feela kufita hanieza lika za kwa moya?’ Kacwalo, halunyakisiseñi lika zetaalu za mwa bupilo bwaluna, zelutokwa kutokomela kuli lisike zafokolisa lilato laluna ku Kreste ni lilato la kulata lika za kwa moya—ili mubeleko, lika za kuitabisa ka zona, ni lika za kwa mubili.

5. Ki buikalabelo mañi bwa ka Mañolo bobanani bona litoho za mabasi?

⁵ Pitrosi naasaezangi musebezi wa kuyamba ka mulelo wa kuitabisa, kono neli ona musebezi wanaaipilisa ka ona. Litoho za mabasi kacenu baziba kuli banani buikalabelo bwa ka Mañolo bwa kufumanela mabasi abona zatokwa kwa mubili. (1 Tim. 5:8) Baswanela kusebeza ka taata kuli bapete buikalabelo bo. Kono mwa mazazi a mafelelezo a, batu hañata babanga ni lipilaelo ka za mibeleko.

6. Ki miinelo mañi yetaata yebatalimana ni yona batu kwa mibeleko kacenu?

⁶ Bakeñisa kuli misebezi yeliteñi ki yeminyinyani mi babatokwa misebezi ki babañata hahulu, babeleki babañata basabanga kuzwisiwa misebezi, mi kacwalo basebezanga ka lihora zeñata, fokuñwi niha bafumana feela masheleñi amanyinyani. Hape bakeñisa kuli babeleki balibelelwanga kusebeza hahulu kuli kupetwe zetuna, bafitanga fa kukatala hahulu kwa mubili, mwa munahano, ni mwa maikuto. Babeleki babasa tabeli kueza cwalo kuli batuse kampani yabona bakona kuzwiswa fa musebezi.

7, 8. (a) Ki mañi yelutokwa kusepahala pili ku yena? (b) Muzwale yomuñwi wa kwa Thailand naaitutile tuto mañi ya butokwa ka za musebezi wahae?

⁷ Ka kuba Bakreste, lutokwa kusepahala pili ku Jehova Mulimu, isiñi ku mubelekisi waluna. (Luka 10:27) Mubeleko waluna ulutusa feela kupeta lika zeñwi. Ulutusa kufumana lika zelutokwa mwa bupilo ni kulutusa kupeta bukombwa bwaluna. Kono haiba lusatokomeli, mubeleko waluna wakona kulupaleliswa kulapela hande Mulimu. Ka mutala, muzwale yomuñwi wa kwa Thailand naabulezi kuli: “Nenitabela hahulu musebezi one nieza wa kulukisa likompyuta, kono neu nitokwa kubelekanga ka lihora zeñata hahulu. Kabakaleo, nenisa bangi hande ni nako ya kueza lika za kwa moya. Kwa mafelelezo, nalemuha kuli nenitokwa kutuhela kuezanga musebezi wo kuli nibeye za Mubuso mwa sibaka sapili.” Muzwale yo naakalisize kuezañi hasamulaho?

⁸ Utalusa kuli: “Hamulaho wa kunahana ka za teñi ni kubuluka masheleñi ibato ba ka silimo, naikatulela kulekisanga lika zeñwi ni ice cream mwa mikwakwa. Kwa makalelo, nekuli taata  kufumana masheleñi mi nazwafa. Batu bane nibelekanga ni bona neba nisehanga mi nebasa utwisisi libaka hane nituhezi kueza musebezi wa kulukisa likompyuta one niezezanga mwa sibaka sesinani lipangaliko zeebatisa hande mwa muzuzu, ni kukalisa kulekisanga ice cream. Nenilapelanga ku Jehova, kumukupa kuli anife maata a kuitiisa ni kuli anituse kukwanisa sikonkwani sene niitomezi sa kuli nibe ni nako yeñata ya kueza lika za kwa moya. Hanyinyani-hanyinyani, lika zakalisa kucinca. Nakalisa kutekelela hande mufuta wa ice cream yene batabela makasitoma mi naituta mwakupangela ice cream yende. Hamulaho wa nako, nenikona kufeza kulekisa ice cream yaka kaufela zazi ni zazi. Mane nenifumananga masheleñi amañata kufita masheleñi ene nifumana hane nisalukisanga likompyuta. Nitabile hahulu bakeñisa kuli hanisa kopana ni miinelo yetaata yene nibanga ku yona hane nisalukisanga likompyuta. Mi sa butokwa ni kufita kikuli, ka nako ya cwale, niikutwa kuba bukaufi ni Jehova.”—Mubale Mateu 5:3, 6.

9. Lukona kueza cwañi kuli luzwelepili kuba ni mubonelo oswanela ka za mubeleko waluna?

⁹ Mulimu utabela kuli lube batu bababeleka ka taata, mi kueza cwalo kufumanisa mupuzo. (Liprov. 12:14) Niteñi, sina mwanaalemuhezi muzwale yasazo bulelwa, mubeleko hauswaneli kulupaleliswa kubeya lika za kwa moya mwa sibaka sapili. Jesu naaize: “Cwale muzwelepili kubata pili Mubuso ni kuluka kwahae, mi lika zeñwi zeo kaufela [lika za kwa mubili zelutokwa mwa bupilo] muka liekelezwa kwateñi.” (Mat. 6:33) Kuli luzibe haiba lulata hahulu mubeleko waluna kufita molulatela lika za kwa moya, luswanela kuipuza kuli: ‘Kana niikutwa kuli musebezi waka ki omunde hahulu mi watabisa kono misebezi ya kwa moya yona haitabisi kamba yanyikwisa?’ Kunahanisisa ka za moluungela mubeleko waluna ni moluungela lika za kwa moya kwakona kulutusa kuziba nto yelulata hahulu mwa bupilo bwaluna.

10. Jesu naalutile tuto mañi ya butokwa ka za kubeya lika za kwa moya mwa sibaka sapili?

¹⁰ Jesu naatomile mutala omunde obonisa molukona kubela ni mubonelo oswanela ka za lika za kwa mubili ni lika za kwa moya. Zazi leliñwi, Jesu naaizo pota kwa ndu ya Maria ni muhulwanaa hae Mareta. Mareta hanaapatehile kulukisa lico, Maria yena naaiketezi kuina kwa mahutu a Jesu ni kuteeleza ku yena. Mareta hanaabilaezi kuli Maria naasa mutusi mwa misebezi, Jesu naabulelezi Mareta kuli: “Maria yena, uiketezi kabelo yende, mi haana kuiamuhiwa.” (Luka 10:38-42) Jesu naaluta Mareta tuto ya butokwa. Haiba lubata kuli lika za kwa mubili lisike zaluyembulula mi lubata kuli lubonise lilato laluna ku Kreste, luswanela kuzwelapili kuketa “kabelo yende,” ili kutalusa kuli, luswanela kubeya lika za kwa moya mwa sibaka sapili.

11. Mañolo alutañi ka za kupumula ni kuikatulusa?

¹¹ Fokuñwi lutokwanga nako ya kuikatulusa ni kupumula bakeñisa kuli lubelekanga hahulu ka taata mi lupatehanga hahulu. Linzwi la Mulimu libulela kuli: “Ku mutu, hakuna nto yende yefita kuca ni kunwa ni kuikola musebezi wahae waezize ka taata.” (Muek. 2:24) Jesu naaziba kuli ka linako zeñwi, batu batokwanga kupumula. Hamulaho wa kusebeza ka taata mwa musebezi wa kufa bupaki ka nako yeñwi, naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Hamutahe, luye kwa mukunda kokusina batu, lupumule kwateñi hanyinyani.”—Mare. 6:31, 32.

12. Ki kabakalañi haluswanela kutokomela ka za moluungela kuikatulusa ni kuitabisa? Mufe mutala.

¹² Ki niti kuli kuikatulusa ni kuitabisa ki kwa butokwa. Kono luswanela kutokomela kakuli halusa mameli, lwakona kukalisa kuunga kuli kuitabisa ki yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna. Mwa linako za baapositola, batu babañata nebanani mubonelo wa kuli: “Haluceñi ni kunwa, kakuli kamuso lwashwa.” (1 Makor.  15:32) Moya oswana wo wafumaneha mwa libaka zeñata za lifasi kacenu. Ka mutala, lilimo-limo kwamulaho, mutangana yomuñwi wa kwa wiko wa Yurope naakalisize kufumanehanga kwa mikopano ya Sikreste. Kono naatabela hahulu kuitabisa kuli mane atuhela kuswalisana ni batu ba Jehova. Niteñi, hamulaho wa nako, alemuha kuli kutabela hahulu kuitabisa neku mutahiselize feela matata ni kumuzwafisa. Kacwalo, akalisa kuitutanga Bibele hape, mi hamulaho wa nako, akwanisa zetokwahala za kuba muhasanyi wa taba yende. Hamulaho wa kolobezo yahae, naabulezi kuli: “Seniinyaza feela kikuli, nekufitile nako yetelele kuli nilemuhe kuli kusebeleza Jehova ki yona nto yetahisa tabo yetuna hahulu kufita kundongwama lika za kuitabisa ka zona mwa lifasi le.”

13. (a) Mufe mutala obonisa kozi yekona kutahiswa ki lika za kuitabisa. (b) Ki sika mañi sesikona kulutusa kuba ni mubonelo oswanela wa lika za kuitabisa ka zona?

¹³ Mulelo wa kupumula kikuli lukatuluhe ni kuli lukutelwe ki maata. Kono kuli luikutwe kukatuluha, lutokwa nako yekuma kai ya kuitabisa? Ki wo mutala: Buñata bwaluna fokuñwi lutabelanga kuca nto yeñwi yemunati hamulaho wa sico sa musihali kamba sa manzibwana, kono lwaziba kuli kuzwelapili kuca lico zemunati zecwalo kwakona kulutahiseza matuku. Kabakaleo, hañata lucanga lico zende zekona kutusa mubili waluna. Ka mukwa oswana, kuzwelapili kuitusisa hahulu nako yaluna kwa kueza lika za kuitabisa ka zona, kuka lufokolisa kwa moya. Kuli lutibele muinelo wo, lutokwa kuzwelapili kuezanga misebezi ya kuzwisezapili Mubuso. Lukona kuziba cwañi kuli lunani mubonelo oswanela wa lika za kuitabisa ka zona? Mwa sunda yeñwi, lulike kunyakisisa kubona kuli ki lihora zekai zelutandanga inze lueza lika za kwa moya, zecwale ka kuyanga kwa mikopano, kuabana mwa sebelezo ya mwa simu, ni kueza tuto ya ka butu kamba tukiso ya kulapela hamoho sina lubasi. Hasamulaho, lubapanye palo ya lihora zeo kwa nako yelutandile mwa sunda yeswana yeo inze lueza lika za kuitabisa ka zona, zecwale ka kueza lipapali zetiisa mubili, kueza lika zeñwi zelulata hahulu, kubuha TV kamba kueza lipapali zeñwi fa kompyuta kamba fa TV. Lulemuhileñi hamulaho wa kunyakisisa taba yeo? Kana lulemuhile kuli lutokwa kukusufaza kwa nako yeluitusisanga kwa kueza lika za kuitabisa?—Mubale Maefese 5:15, 16.

14. Ki sika mañi sesikona kulutusa kuziba lika zende za kuitabisa ka zona?

¹⁴ Mutu ni mutu kamba litoho za mabasi balukuluhile kuiketela lika za kuitabisa ka zona zebatabela, ibile feela lika zebaketa kueza zalumelelana ni likuka za Jehova ze mwa Bibele. * Lika zende za kuitabisa ka zona ki “mpo yezwa ku Mulimu.” (Muek. 3:12, 13) Ki niti kuli kaufelaa luna lutabelanga kuitabisa ka linzila zeshutana-shutana. (Magal. 6:4, 5) Kusina taba kuli lutabela kuitabisa ka lika za mufuta mañi, luboneñi teñi kuli halulumelezi lika zeo kulupaleliswa kueza lika za kwa moya. Jesu naabulezi kuli: “Kokuinzi bufumu bwahao, ki kona koiinzi ni pilu yahao.” (Mat. 6:21) Kacwalo, kabakala lilato laluna lelituna ku Jesu, lukaisa mamelelo yaluna pili kwa lika zezwisezapili Mubuso, ibe mwa munahano waluna, lipulelo zaluna, ni likezo zaluna, isiñi kwa lika zelutokwa mwa bupilo bwaluna bwa ka zazi ni zazi.—Mafil. 1:9, 10.

15, 16. (a) Lilato la kulata sifumu likona kuba cwañi muliko ku Mukreste? (b) Ki kelezo mañi yende yanaafile Jesu ka za lika za kwa mubili?

¹⁵ Batu babañata kacenu batabela hahulu kuleka lika zesazo taha-taha, lipangaliko zenca, ni zeñwi cwalo. Kacwalo, Mukreste ni Mukreste uswanela kuitekulanga kamita kuli azibe litakazo ze mwa pilu yahae ka kuipuza lipuzo zecwale ka ze: ‘Kana niinga lika za kwa mubili kuba za butokwa  hahulu kuli mane senitandanga nako yeñata hahulu inze nieza lipatisiso ni kunahana ka za limota zenca kamba lika zeñwi zenca kufita nako yenitandanga kuitukiseza mikopano ya puteho? Kana nibilaezwa hahulu ki lika zenitokwa mwa bupilo bwa ka zazi ni zazi kuli mane senipalelwa kufumananga hande nako ya kulapela kamba kubala Bibele?’ Haiba lulemuha kuli lilato laluna la kulata lika za kwa mubili ki lelituna kufita lilato laluna ku Kreste, luswanela kunahanisisa manzwi anaabulezi Jesu, aali: “Muitibelele kwa mufuta kaufela wa mukwañuli.” (Luka 12:15) Ki kabakalañi Jesu hanaafile temuso ya butokwa yeo?

¹⁶ Jesu naabulezi kuli “hakuna mutu yakona kusebeleza malena bababeli.” Naaekelize kubulela kuli: “Hamukoni kusebeleza Mulimu ni Bufumu.” Libaka ki la kuli yomuñwi ni yomuñwi wa “malena” bao utokwa kuli musebeleze feela yena anosi. Jesu naaize zekaezahala kikuli, ‘lukatoya alimuñwi ni kulata yomuñwi’ kamba ‘kukumalela alimuñwi ni kushwaula yomuñwi.’ (Mat. 6:24) Ka kuba batu babasika petahala, kaufelaa luna luswanela kulika ka taata kuzwelapili kulwanisa “litakazo za nama yaluna,” zekopanyeleza ni lilato la kulata sifumu.—Maef. 2:3.

17. (a) Ki kabakalañi batu babalata hahulu lika za nama habafumana taata kuba ni mubonelo oswanela wa lika za kwa mubili? (b) Ki nto mañi yeelutusa kulwanisa litakazo za kulata sifumu?

¹⁷ Kutaata hahulu kuli batu babalata hahulu lika za nama babe ni mubonelo oswanela wa lika za kwa mubili. Kabakalañi? Kabakala kuli habana mubonelo wa lika za kwa moya. (Mubale 1 Makorinte 2:14.) Maata abona a kulemuha hasaafokolisizwe, kuba taata hahulu ku bona kutaluhanya zelukile ku zesika luka. (Maheb. 5:11-14) Kabakaleo, babañwi ku bona babanga ni takazo yetuna hahulu ya lika za kwa mubili—ili takazo yesakoni kukuliswa ka kutala. (Muek. 5:10) Taba yetabisa ki ya kuli, kunani nto yekona kulutusa kuhanyeza takazo ya kulata sifumu, mi nto yeo ki kubalanga kamita Linzwi la Mulimu, yona Bibele. (1 Pit. 2:2) Sina feela Jesu hanaakonile kuhanyeza miliko kabakala kunahanisisanga litaba za niti yezwa ku Mulimu, ni luna haiba luitusisa likuka ze mwa Bibele lukakona kuhanyeza litakazo za kulata sifumu. (Mat. 4:8-10) Haiba lueza cwalo, lukabonisa Jesu kuli lwamulata kufita nto ifi kamba ifi ya kwa mubili.

18. Muikatulezi kuezañi?

¹⁸ Jesu hanaabuzize Pitrosi kuli: “Kana unilata kufita ze?” naahupulisa Pitrosi kuli naatokwa kubeya lika za kwa moya mwa sibaka sapili mwa bupilo bwahae. Pitrosi, ili yo libizo lahae litalusa “Licwe,” kaniti naapilile ka kulumelelana ni selitalusa libizo lahae, kakuli naabonisize tulemeno totukona kuswanisezwa kwa licwe. (Lik. 4:5-20) Ni luna kacenu luikatulezi kuzwelapili kulata Kreste, ka kusatuhelela mubeleko, lika za kuitabisa ka zona, ni lika za kwa mubili kulupaleliswa kueza lika za kwa moya. Haike liketo zelueza mwa bupilo libonise kuli lwalumelelana ni manzwi anaabulezi Pitrosi ku Jesu, aali: “Mulena, waziba kuli nakulata.”