Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

“Ɛkulo Me Ɛtɛla Ɛhye Mɔ Ɔ?”

“Ɛkulo Me Ɛtɛla Ɛhye Mɔ Ɔ?”

“Dwɔn ara Saemɔn, ɛkulo me ɛtɛla ɛhye mɔ ɔ?”​—DWƆN 21:15.

EDWƐNE: 128, 45

1, 2. Mɔɔ Pita hɔle fɛlɛhyelɛ nɔe ne amuala la anzi, duzu a zile a?

GYISƐSE ɛdoavolɛma nsuu hɔle fɛlɛhyelɛ wɔ Galeli Nyevile ne azo nɔe ne amuala, noko bɛangye bie. Gyisɛse mɔɔ ɛnee bɛdwazo ye na ɔgyi ɛnwea ne anloa la nwunle bɛ. Akee “ɔzele bɛ kɛ: ‘Bɛdo avonle ne wɔ ɛlɛne ne fema zo na bɛbahye bie.’ Yemɔti bɛdole, na kɛmɔ bɛhyele fɛlɛ dɔɔnwo la ati, ɛnee bɛngola ye twe.”​—Dwɔn 21:1-6.

2 Mɔɔ Gyisɛse maanle bɛ aleɛ nwonlomɔ ne wiele la, ɔhakyile ɔ nye ɔnleanle Pita na ɔbizale ye kɛ: “Dwɔn ara Saemɔn, ɛkulo me ɛtɛla ɛhye mɔ ɔ?” Duzu a ɛnee Gyisɛse ɛlɛka nwolɛ edwɛkɛ a? Ɛnee Pita anye die fɛlɛhyelɛ nwo. Ɔti, ɔzɔho kɛ ɛnee Gyisɛse kpondɛ kɛ ɔnwu mɔɔ ɔkulo la. Asoo ɛnee ɔkulo fɛlɛ ne nee fɛlɛhyelɛ gyima ne ɔtɛla Gyisɛse nee ye ngilehilelɛ ne ɔ? Pita buale ye kɛ: “Ɛhɛe, Awulae, ɛze kɛ mekulo wɔ edwɛkɛ.” (Dwɔn 21:15) Pita maanle ye ɛbɛlabɔlɛ nee ye edwɛkɛ yɛle ko. Ɔvi mekɛ zɔhane mɔɔ kɔ la, ɔhilele kɛ ɔkulo Kelaese ɔlua mɔdenle mɔɔ ɔbɔle ɔyɛle ɛdoavolɛ gyima ne na ɔyɛle pila wɔ ɛvoya mɔɔ limoa Kilisiene asafo ne anu la azo.

3. Ninyɛne boni mɔ a ɔwɔ kɛ Kilisienema nea boɛ wɔ nwo a?

3 Duzu a yɛsukoa yɛfi mɔɔ Gyisɛse hanle hilele Pita la anu a? Ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ na ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Kelaese la anga aze na yɛ adwenle anvi Belemgbunlililɛ ne azo. Ɛnee Gyisɛse ze kɛzi ewiade ɛhye anu adwenleadwenle maa yɛ nwo kyele yɛ la kpalɛ. Wɔ ma ɛgualɛ ɛrɛlɛ ne anu, Gyisɛse hanle kɛ: Bie mɔ balie “Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkɛ ne” ado nu na bɛanyia anyuhɔlɛ, noko mekɛ ɛhye anu adwenleadwenle nee ‘anwonyia mɛlɛbɛla . . . bamia edwɛkɛ ne.’ (Mat. 13:19-22; Maake 4:19) Nɔhalɛ nu, saa yɛannea boɛ a ninyɛne mɔɔ yɛhyia nwo alehyenlɛ biala la anwo adwenleadwenle bahola anyia yɛ ahonle ne azo tumi na yɛado yɛ sa nu wɔ yɛ Nyamenlezonlenlɛ nu. Ɛhye ati, Gyisɛse bɔle ye ɛdoavolɛma ne kɔkɔ kɛ: “Bɛnlea bɛ nwo boɛ na aleɛlilɛ molozo nee nza dɔɔnwo ɛnlonlɛ yɛɛ ɛbɛlabɔlɛ nu adwenleadwenle angomo bɛ ahonle zo ɛlɛ.”​—Luku 21:34.

4. Duzu a baboa yɛ amaa yɛanwu kɛzi yɛkulo Kelaese la ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

4 Kɛ mɔɔ Pita yɛle la, saa yɛfa edwɛkɛhanlɛ gyima ne yɛdimoa yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu a ɔkile kɛ yɛkulo Kelaese. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛayɛ zɔ dahuu ɛ? Ɔvi mekɛ mɔɔ kɔ mekɛ la, ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo kɛ: ‘Duzu a me nye die nwo kpalɛ a? Asoo me anyelielɛ amuala gyi ɛzonlenlɛ gyima ne anzɛɛ ninyɛne gyɛne mɔɔ meyɛ la azo?’ Amaa yɛahola yɛabua kpuya ɛhye mɔ la, bɛmaa yɛzuzu ninyɛne nsa mɔɔ bahola amaa ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Kelaese aha aze la. Bɛmɛ a le yɛ gyima, ɛnwomenlelielɛ yɛɛ nwonane afoa nu ninyɛne.

NYIA GYIMA NWO ADWENLE KPALƐ

5. Ɛzonlelilɛ boni a mbusua tile lɛ a?

5 Wɔ Pita afoa nu, ɛnee ɔngye fɛlɛ ɔnva ɔnlie ɔ nye ala​—yemɔ a ɔfa ɔnea ɔ nwo a. Ɛnɛ, mbusua tile ze kɛ ɔle bɛ ɛzonlelilɛ kɛ bɛbamaa bɛ mbusua anyia bɛ nwonane afoa nu ngyianlɛ. (1 Tim. 5:8) Ɔwɔ kɛ bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbali ɛzonlelilɛ ɛhye anwo gyima. Noko wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye anu, yɛ gyima kola maa adwenleadwenle tɔ yɛ nwo.

6. Ngyegyelɛ boni a ɛlɛkɔ zo wɔ gyima dɔɔnwo anu ɛnɛ a?

6 Kɛmɔ gyima mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la anzo na menli dɔɔnwo kpondɛ kɛ bɛyɛ bie la ati, ɔmaa gyimayɛvoma dɔɔnwo fa mekɛ tendenle yɛ gyima, na ɔyɛ bɔbɔ a bɛndua bɛ kakɛ kpalɛ. Bieko, kɛmɔ dahuu gyimamenlema kpondɛ kɛ gyimayɛvoma yele bɛ nwo yɛ gyima dɔɔnwo la ati, ɔmaa gyimayɛvoma fɛ wɔ nwonane, adwenle nee nganeɛdelɛ nu. Gyimayɛvoma mɔɔ bɛnlie afɔlebɔlɛ ɛhye bɛndo nu la gyima bɔ bɛ.

7, 8. (a) Nwane a ɔwɔ kɛ yɛdimoa yɛdi nɔhalɛ yɛmaa ye a? (b) Ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ hyia la boni a Thailand adiema nrenyia bie nyianle ye wɔ gyima nwo a?

7 Kɛ Kilisienema la, ɔwɔ kɛ yɛdimoa yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Gyihova Nyamenle, tɛ yɛ gyimamenle. (Luku 10:27) Yɛ gyima maa yɛkola yɛnea yɛ nwo. Yɛyɛ gyima amaa yɛ sa aha yɛ nwonane afoa nu ngyianlɛ na yeahola yɛayɛ yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne. Noko saa yɛannea boɛ a, yɛ gyima bahola aha yɛ ɛzonlenlɛ ne. Kɛ neazo la, adiema nrenyia bie mɔɔ wɔ Thailand la hanle kɛ: “Ɛnee me nye die kɔmpita mɔɔ meyɛ bɛ boɛ la anwo, noko ɛnee ɔdie me mekɛ. Ɔti ɛnee ɔmmaa mennyia mekɛ memmaa sunsum nu ninyɛne. Awieleɛ bɔkɔɔ ne, menwunle kɛ amaa meava Belemgbunlililɛ ne mealimoa la, ɔwɔ kɛ mekakyi gyima mɔɔ meyɛ la.” Duzu a adiema ɛhye yɛle a?

8 Ɔkilehile nu kɛ, “Menvale kɛyɛ ɛvolɛ ko menzuzule nwo la, menzile kpɔkɛ kɛ mebadɔne ice cream. Alimoa ne, me nwo hyelele me wɔ ezukoa afoa anu yɛɛ me sa nu dole. Saa meyia menli mɔɔ ɛnee me nee bɛ yɛ gyima la a, bɛsele me na bɛbiza me deɛmɔti mesuzu kɛ ice cream mɔɔ mebadɔne la le kpalɛ tɛla kɔmpita mɔɔ mebayɛ bɛ boɛ wɔ ɔfese la. Menzɛlɛle Gyihova kɛ ɔboa me ɔmaa mengyinla ngyegyelɛ ne anloa na mendwu bodane mɔɔ melɛ kɛ mebayɛ dɔɔnwo wɔ sunsum nu la anwo. Yeangyɛ ninyɛne bɔle ɔ bo yɛle boɛ. Menwunle mɔɔ menli ne anye die nwo la yɛɛ menwunle ice cream ne yɛ kpalɛ. Yemɔti, ɛnee dahuu bɛtɔ ice cream mɔɔ meyɛ la amuala. Menyianle ezukoa dɔɔnwo mendɛlale mekɛ mɔɔ ɛnee meyɛ kɔmpita boɛ la. Yemaa me nye ɛlie kpalɛ ɔluakɛ adwenleadwenle ɛnla me nwo zo kɛ mekɛ mɔɔ ɛnee meyɛ me gyima dɛba ne la. Mɔɔ tɛla biala la, kɛkala mebikye Gyihova kpalɛ.”​—Kenga Mateyu 5:3, 6.

9. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia adwenle kpalɛ wɔ yɛ gyima nwo ɛ?

9 Nyamenle kpondɛ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛyɛ gyima ɛsesebɛ, ɔluakɛ nvasoɛ wɔ zo. (Mrɛ. 12:14) Noko, kɛ mɔɔ adiema ne mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ nwunle ye la, ɔwɔ kɛ yɛnyia adwenle kpalɛ wɔ yɛ gyima nwo. Gyisɛse hanle kɛ: “Yemɔti, bɛhɔ zo bɛlimoa bɛkpondɛ Belemgbunlililɛ ne nee Nyamenle tenleneyɛlɛ ne, na ɔbava ninyɛne ɛhye mɔ [bɛ ngyianlɛdeɛ] mɔɔ ɛha la amuala yeaboka nwo yeamaa bɛ.” (Mat. 6:33) Amaa yɛanwu kɛ yɛlɛ adwenle kpalɛ wɔ yɛ gyima nee ɛzonlenlɛ nu ɛzonlelilɛ nwo la, ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo kɛ: ‘Asoo me nye die me gyima ne anwo na mebu ɛzonlenlɛ gyima ne kɛ ɔle debie ɛsesebɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ meyɛ ye dahuu ɔ?’ Saa yɛdwenledwenle kɛzi yɛte nganeɛ wɔ yɛ gyima nee ɛzonlenlɛ gyima nwo la anwo a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛanwu ɛleka mɔɔ yɛ ahonle wɔ la.

10. Debie mɔɔ anwo hyia kpalɛ la boni a Gyisɛse hilele kɛ ɔwɔ kɛ yɛfa yɛdimoa a?

10 Gyisɛse yɛle neazo kpalɛ wɔ kɛzi yɛbanyia adwenle kpalɛ wɔ nwonane afoa nu gyima nee sunsum nu ninyɛne nwo la. Kenle ko, Gyisɛse hɔkpɔlale Mɛle nee ɔ diema Maata wɔ bɛ sua nu. Mekɛ mɔɔ ɛnee Maata anye ɛbolo ɛlɛto aleɛ la, Mɛle hɔdɛnlanle Gyisɛse anwo ɛkɛ ɔdiele ye. Mɔɔ ɛnee Maata ɛlɛtendɛ ɔ nzo abo kɛ Mɛle ɛmboa ye la, Gyisɛse zele Maata kɛ: “Mɛle ɛkpa nu ɛva kpalɛ ne na bɛnrɛlie bɛnrɛvi ɔ sa nu.” (Luku 10:38-42) Ɛnee Gyisɛse ɛlɛkile Maata debie mɔɔ anwo hyia kpalɛ la. Amaa nwonane afoa nu ninyɛne andwehwe yɛ adwenle na yɛahile kɛ yɛkulo Kelaese la, ɔwɔ kɛ ‘yɛkpa nu yɛfa kpalɛ ne,’ yɛfa sunsum nu ninyɛne yɛdimoa.

KƐZI YƐBU ƐNWOMENLELIELƐ NEE ANYELIELƐ NINYƐNE LA

11. Duzu a Ngɛlɛlera ne ka ye wɔ ɛnwomenlelielɛ nwo a?

11 Ɔnle kɛ yɛyɛ gyima dedee mɔɔ yɛnnyia mekɛ yɛnlie yɛ ɛnwomenle a. Nyamenle Edwɛkɛ ne ka kɛ: “Debie kpalɛ biala ɛnle ɛkɛ ɛmmaa sonla ɛndɛla kɛ ɔkɛli na ɔkɛnlo, na ɔkɛlielie ɔ nye wɔ ye ɛvɛlɛ nwo.” (Nol. 2:24) Gyisɛse nwunle kɛ ɔwɔ kɛ ɔdie ye ɛnwomenle. Mɔɔ bɛhɔbɔle edwɛkpa ne nolo na bɛvɛle kpalɛ la, ɔzele ye ɛdoavolɛma ne kɛ: “Bɛrɛla, bɛmaa yɛhɔ ɛleka bie koonwu na bɛlie bɛ menle ekyii.”​—Maake 6:31, 32.

12. Ɛnwomenlelielɛ nee anyelielɛ ninyɛne nwo kɔkɔbɔlɛ boni a ɔwɔ kɛ yɛdi zo a? Maa neazo.

12 Nɔhalɛ nu, ɛnwomenlelielɛ nee anyelielɛ ninyɛne di ngyianlɛ bie anwo gyima. Noko saa yɛmaa ɛnwomenlelielɛ kyia yɛ tɛla debie biala a, ɔbayɛ esiane. Wɔ ɛvoyia mɔɔ limoa la anu, ɛnee menli dɔɔnwo ka kɛ: “Bɛmaa yɛli na yɛnlo, ɔluakɛ ɛhyema ɛnee yɛwu.” (1 Kɔl. 15:32) Menli lɛ adwenle zɛhae wɔ ewiade ɛleka dɔɔnwo. Kɛ neazo la, ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛze ɛhɔ la, kpavolɛ bie mɔɔ ɛnee wɔ Europe Adɔleɛ la bɔle debiezukoalɛ ɛhɔlɛ bo. Noko, kɛmɔ ɛnee ɔ nye die anyelielɛ ninyɛne nwo kpole la ati, ɔgyakyile kɛ ɔ nee Gyihova menli badu. Nzinlii, ɔnwunle kɛ anyelielɛ ninyɛne mɔɔ yeva ye adwenle yezie zo la maa ɔyia ngyegyelɛ na ɔ rɛle bɔ. Yemɔti ɔbɔle ye Baebolo ɛzukoalɛ bo bieko, na ɔfɛtale kɛ edwɛkpa ne nolobɔlɛnli mɔɔ bɛtɛsɔnenle ye. Mɔɔ bɛzɔnenle ye la anzi, ɔhanle kɛ: “Debie mɔɔ maanle menunle me nwo la a le mekɛ mɔɔ menzɛkyele ye wɔ anyelielɛ mɔɔ ɛnee meli ɔ nzi wɔ ewiade ne anu kolaa na meanwu kɛ Gyihova ɛzonlenlɛ a maa bɛ nye die kpalɛ la.”

13. (a) Maa neazo mɔɔ maa yɛnwu esiane mɔɔ wɔ anyelielɛ ninyɛne nee ɛnwomenlelielɛ nu la. (b) Duzu a bamaa yɛanyia adwenle kpalɛ wɔ anyelielɛ ninyɛne nee ɛnwomenlelielɛ nwo a?

13 Yɛdie yɛ ɛnwomenle amaa yɛanyia anwosesebɛ na yɛahola yɛayɛ gyima dɔɔnwo. Ɔti, mekɛ dodo nyɛ a ɔwɔ kɛ yɛfa yɛdie yɛ ɛnwomenle a? Nea ndotonwo ɛhye: Yɛ nuhua dɔɔnwo kulo kɛ ɔyɛ a yɛdi ninyɛne mɔɔ bɛle menlemenle la, noko yɛze kɛ ninyɛne le kɛ keeki nee tɔfe mɔɔ yɛbada yɛali la ɛnrɛboa yɛ sonla baka ne. Ɔti, yɛta yɛdi aleɛ mɔɔ anwosesebɛ wɔ nu la. Zɔhane ala a saa yɛ nye die ɛnwomenlelielɛ nee anyelielɛ nwo somaa a, kɛ Kilisienema la, ɔbamaa yɛ diedi aha aze a. Amaa ɛhye anzi la, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ nwo yɛwula Belemgbunlililɛ gyima nu dahuu. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanwu kɛ yɛlɛ adwenle kpalɛ wɔ ɛnwomenlelielɛ nwo ɛ? Yɛbahola yɛakpa dapɛne ko, na yɛanlea mekɛ dodo mɔɔ yɛfa yɛyɛ ninyɛne le kɛ, debiezukoalɛ ɛhɔlɛ, daselɛlilɛ ɛhɔlɛ nee bɛ ti anwo debiezukoalɛ yɛɛ abusua ɛzonlenlɛ la. Akee yɛbahola yɛava mekɛ zɔhane yɛatoto mɔɔ yɛvale yɛnleanle bɔlo nee vidio wɔ TV zo, yɛvale yɛlile nwɔhoa nee mɔɔ yɛvale yɛbɔle vidio game la anwo. Duzu a ndotonwo ɛhye maa ɔda ali a? Asoo ɔwɔ kɛ yɛte “ninyɛne menlemenle” ɛhye mɔ azo?​—Kenga Ɛfɛsɛsema 5:15, 16.

14. Duzu a baboa yɛ yeamaa yɛakpa anyelielɛ ninyɛne nee ɛnwomenlelielɛ a?

14 Gyihova ɛmaa yɛ adenle kɛ yɛkpa anyelielɛ ninyɛne mɔɔ yɛkulo yɛɛ mbusua tile ɛkpa mɔɔ bɛ abusua ne bava alielie bɛ nye la. * Anyelielɛ ninyɛne mɔɔ fɛta la le “Nyamenle ahyɛlɛdeɛ.” (Nol. 3:12, 13) Asolo debie mɔɔ yɛ nuhua ko biala fa dielie ɔ nye a. (Gal. 6:4, 5) Yɛkpondɛ kɛ yɛnyia adwenle kpalɛ wɔ anyelielɛ ninyɛne mɔɔ yɛkpa la anwo. Gyisɛse hanle kɛ: “Ɛleka mɔɔ wɔ anwonyia wɔ la, ɛkɛ ne a wɔ ahonle noko wɔ a.” (Mat. 6:21) Yemɔti, saa yɛkulo Gyisɛse a, yɛbava yɛ nzuzulɛ, yɛ ɛdendɛlɛ nee yɛ nyɛleɛ yɛazie Belemgbunlililɛ gyima ne azo yɛadɛla ninyɛne mɔɔ yɛyɛ ye alehyenlɛ biala la.​—Fel. 1:9, 10.

ƆWƆ KƐ YƐKO YƐTIA NWONANE AFOA NU NINYƐNE

15, 16. (a) Kɛzi anwonyia ɛhulolɛ bahola azua Kilisienenli ɛhane ɛ? (b) Nwonane afoa nu ninyɛne nwo folɛdulɛ boni a Gyisɛse vale maanle a?

15 Ɛnɛ, menli dɔɔnwo ɛva bɛ adwenle ɛzie adɛladeɛ mɔɔ ɛdwu zo, ɛlɛtɔlɔneke ninyɛne nee mɔɔ bokɛboka nwo la azo. Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ Kilisienenli biala biza ɔ nwo kpuya ɛhye fa suzu kɛzi ɔte nganeɛ la anwo: ‘Asoo nwonane afoa nu ninyɛne hyia me dedee mɔɔ ɔti mefa mekɛ dɔɔnwo meyɛ neɛnleanu na bɔbɔ medwenle kale fofolɛ anzɛɛ adwuleso ninyɛne nwo metɛla mekɛ dodo mɔɔ mefa mesiezie me nwo memaa debiezukoalɛ la ɔ? Asoo alehyenlɛ biala anu gyimayɛlɛ die me mekɛ mɔɔ mennyia mekɛ dɔɔnwo menyɛ asɔne anzɛɛ mengenga Baebolo ne ɔ?’ Saa yɛnwu kɛ ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa nwonane afoa nu ninyɛne la ɛlɛfo ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Kelaese la azo a, ɔwɔ kɛ yɛdwenledwenle Gyisɛse edwɛkɛ ɛhye anwo kpalɛ: “Bɛnlea bɛ nwo boɛ wɔ anyebolo biala anwo.” (Luku 12:15) Kɛmɔti a Gyisɛse vale kɔkɔbɔlɛ ɛhye mɔɔ anu yɛ se la maanle a?

16 Gyisɛse hanle kɛ: “Awie biala ɛnrɛhola ɛnrɛzonle menlenlɛ nwiɔ.” Ɔdoale zo kɛ: “Bɛnrɛhola bɛnrɛzonle Nyamenle nee Anwonyia.” Ɛhye le zɔ, ɔluakɛ “menlenlɛ nwiɔ” ne biala bahulo kɛ bɛsonle ɔ ngomekye. ‘Yɛbahulo ko na yɛakpɔ ko’ anzɛɛ ‘yɛbali ko eni yɛagyakyi ko.’ (Mat. 6:24) Kɛmɔ yɛnli munli la ati, ɔwɔ kɛ yɛ muala yɛko yɛtia “yɛ nwonane nu atiakunluwɔzo ne” mɔɔ anwonyia ɛhulolɛ boka nwo la.​—Ɛfɛ. 2:3.

17. (a) Duzu ati a ɔyɛ se kɛ menli mɔɔ bɛdi bɛ atiakunluwɔzo nzi la banyia adwenle kpalɛ wɔ nwonane afoa nu ninyɛne nwo a? (b) Duzu a boa yɛ ɔmaa yɛkpo anwonyia ɛhulolɛ a?

17 Ɔyɛ se kɛ menli mɔɔ bɛdi bɛ atiakunluwɔzo nzi la banyia adwenle kpalɛ wɔ nwonane afoa nu ninyɛne nwo. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ bɛ adwenle ɛtili. (Kenga 1 Kɔlentema 2:14.) Kɛmɔ bɛtɛtetele bɛ adwenle ne la ati, ɔyɛ se ɔmaa bɛ kɛ bɛbanwu ngakyile mɔɔ wɔ kpalɛ nee ɛtane nu la. (Hib. 5:11-14) Ɛhye ati, bie mɔ nyia nwonane afoa nu ninyɛne nwo ɛhulolɛ kpole​—bɛ kunlu ɛndwo mɔɔ bɛlɛ ye la anwo ɛlɛ. (Nol. 5:10) Noko, yɛbahola yɛaho yɛatia anwonyia ɛhulolɛ: Nyamenle Edwɛkɛ Baebolo ne mɔɔ yɛbazukoa ye dahuu la baboa yɛ. (1 Pita 2:2) Gyisɛse holale lile sɔnea zo ɔluakɛ ɔdwenledwenlenle Baebolo ne anu nɔhalɛ ne anwo, ɔti saa yɛdayɛ noko yɛfa Baebolo ngyinlazo yɛbɔ yɛ ɛbɛla a, ɔbamaa yɛakpo anwonyia ɛhulolɛ. (Mat. 4:8-10) Yɛyɛ zɔ a, yɛbamaa Gyisɛse anwu kɛ yɛkulo ye yɛtɛla nwonane afoa nu debie biala.

Duzu a ɛfa ɛdimoa wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu a? (Nea ɛdendɛkpunli 18)

18. Duzu a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ a?

18 Mekɛ mɔɔ Gyisɛse bizale Pita kɛ: “Ɛkulo me ɛtɛla ɛhye mɔ” la, ɛnee ɔlɛmaa Pita anwu kɛ ɔwɔ kɛ ɔfa sunsum nu ninyɛne ɔdimoa ye ɛbɛlabɔlɛ nu. Pita mɔɔ ye duma kile “Bolɛ Kpole Sinli” la bɔle ye duma ne anwo ɛbɛla, lale subane mɔɔ le kɛ bodane la ali. (Gyi. 4:5-20) Ɛnɛ noko, yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbahulo Kelaese, yɛanyia adwenle kpalɛ wɔ yɛ gyima, ɛnwomenlelielɛ, nee nwonane afoa nu ninyɛne nwo. Bɛmaa yɛ kpɔkɛzilɛ ɛhile kɛ, yɛdie edwɛkɛ mɔɔ Pita hanle hilele Gyisɛse la yɛto nu: “Awulae, ɛze kɛ mekulo wɔ edwɛkɛ.”

^ ɛden. 14 Nea edwɛkɛ “Asoo Nvasoɛ Wɔ Ninyɛne Mɔɔ Ɛfa Ɛdielie Ɛ Nye La Azo?” mɔɔ wɔ October 1, 2011 Ɛzinzalɛ Arane ne, m. 11-14, ɛden. 6-15.