Skip to content

Skip to table of contents

“Sena Ulandiyanda Kwiinda Zyeezyi?”

“Sena Ulandiyanda Kwiinda Zyeezyi?”

“Simoni omwana wa Johane, sena ulandiyanda kwiinda zyeezyi?”—JOH. 21:15.

NYIMBO: 128, 45

1, 2. Naakamana kuzuba busiku boonse, ino ncinzi cakamucitikila Petro?

BASIKWIIYA ba Jesu ibali ciloba bakazuba busiku boonse mu Lwizi lwa Galilaya, pele kunyina nswi nzyobakajaya. Kali kunkomwe yalwizi, Jesu iwakabusyigwa wakali kukonzya kubabona bantu aaba. Mpoonya “wakati kulimbabo: ‘Amuwaale kansabwe kanu kululyo lwabwato eelyo mulajaya nswi.’ Aboobo bakakawaala, pele bakaalilwa kukakwela akaambo kakuvwula kwanswi.”—Joh. 21:1-6.

2 Naakamana kubapa cakulya camafwumofwumo, Jesu wakalanga kuli Simoni Petro akumubuzya kuti: “Simoni omwana wa Johane, sena ulandiyanda kwiinda zyeezyi?” Ino Jesu wakali kwaamba nzi? Petro wakali kukuyandisisya kuzuba. Aboobo kuboneka kuti Jesu wakali kumubuzya kujatikizya mizeezo yakwe iini mpoyakayeeme. Sena wakali kubikkila kapati maano kunswi alimwi amulimo wakuzuba kwiinda kubikkila maano kuli Jesu alimwi azintu nzyaakali kuyiisya? Mukwiingula Petro wakati: “Inzya Mwami, ulizyi kuti ndilakuyanda kapati.” (Joh. 21:15) Petro wakacita kweelana ambwaakaamba. Kuzwa buzuba oobo, wakatondezya kuti wakali kumuyanda Kristo kwiinda mukujata bubi mumulimo wakupanga basikwiiya, mpoonya wakaba muntu uuyandika kapati mumbungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna.

3. Ino nzintu nzi Banakristo nzyobeelede kucenjelela?

3 Ino inga twaiya nzi kumajwi Jesu ngaakaambila Petro? Tweelede kucenjela kutegwa luyando ndotujisi kuli Kristo lutanyonganizyigwi alimwi akutazumizya zintu zimwi kuti zitulesye kubikkila maano kuzintu zya Bwami. Jesu wakalaazyi kabotu mapenzi aaboola akaambo kakulibilika kujatikizya zintu zyamubweende obuno. Mucikozyanyo cakwe casikuminza, Jesu wakaamba kuti ibamwi bayoolitambula “ijwi lya Bwami” akuyaambele pele “kulibilika kwamubweende bwazintu obuno akoongelezya kwalubono akuyandisya zintu zimwi” kwakali ‘kuyoosyaanikizya jwi.’ (Mt. 13:19-22; Mk. 4:19) Masimpe, ikuti tiitwacenjela, zintu nzyotuyandika buzuba abuzuba inga zyatoongelezya akutupa kuyaansi kumuuya. Aboobo Jesu wakacenjezya basikwiiya bakwe kuti: “Mulilingule nobeni kutegwa myoyo yanu itabi niilengaana akaambo kabulyato, bucakolwa akulibilika azintu zyamubuumi.”—Lk. 21:34.

4. Ino ncinzi icikonzya kutugwasya kulilingula kubona luyando lwesu kuli Kristo mpolusikide? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

4 Mbubwenya mbuli Petro mbwaakacita naakamana kubandika a Jesu iwakabusyigwa, andiswe tulakonzya kutondezya mpolusikide luyando lwesu kuli Kristo kwiinda mukubikka mulimo ngwaatupa kucita mubusena bwakusaanguna. Ino mbuti mbotukonzya kuba masimpe kuti tulimukuzumanana kucita boobo? Ciindi aciindi tweelede kulibuzya kuti: ‘Ino zintu nzyondiyandisya ziyeeme aali? Sena zintu nzyondikkomanina zilemenena kapati kuzintu zyakumubili nzyondicita buzuba abuzuba naa kuzintu zyakumuuya?’ Atulange-lange mbazu zyotatwe izikonzya kupa kuti luyando ndotujisi kuli Kristo alimwi akuzintu zyakumuuya luceye ikuti tiitwazibikka mubusena bweelede, nkokuti mulimo wakumubili, kulikondelezya alimwi azintu zyakumubili.

AMUUBIKKE MUBUSENA BWEELEDE MULIMO WAKUMUBILI

5. Ino mukuli nzi wamu Magwalo basilutwe bamikwasyi ngobapedwe?

5 Kuli Petro, kuzuba tiicakali buyo cintu ncaakali kukkomanina, pele ngomulimo iwakali kumupa kujana mali aakuligwasya mubuumi. Basilutwe bamikwasyi balizyi kuti bajisi mukuli wamu Magwalo wakujanina mikwasyi yabo zintu zyakumubili. (1Tim. 5:8) Beelede kubeleka canguzu kuzuzikizya mukuli ooyu. Nokuba boobo, mumazuba aano aamamanino, mulimo wakumubili kanji-kanji upa bantu kulibilika.

6. Ino mbuyumuyumu nzi bujanika mumilimo yamazuba aano?

6 Akaambo kakuceya kwamilimo, babelesi banji inga bazumina kubeleka mawoola manji, pele zimwi ziindi bavwozyegwa buyo mali masyoonto. Alimwi akaambo kakuti makkampani manji ayanda kupanga mali manji, bantu balabelesyegwa kapati cakuti balakatala kapati kumubili amumizeezo. Babelesi ibatayandi kubeleka munzila iili boobu inga baba muntenda yakutandwa milimo.

7, 8. (a) Ino tweelede kusaanguna kusyomeka kuli ni? (b) Ino nciiyo nzi ciyandika kapati mukwesu umwi ku Thailand ncaakaiya kujatikizya mulimo wakwe?

7 Mbotuli Banakristo, nkuuli Jehova Leza nkotweelede kusaanguna kusyomeka, ikutali kuli basikutulemba milimo. (Lk. 10:27) Mulimo wakumubili ninzila buyo yakutugwasya kujana nzyotuyandika. Tulabeleka kutegwa tujane nzyotuyandika kumubili alimwi akuti tucikonzye kuubeleka mulimo wesu wakukambauka. Nokuba boobo, ikuti naa tiitwacenjela, mulimo wakumubili ulakonzya kunyonganya bubambe bwesu bwakukomba. Mucikozyanyo, mukwesu umwi kucisi ca Thailand wakaamba kuti: “Mulimo wangu wakubamba makkompyuta wakali kukkomanisya kapati, pele wakali kutola mawoola manji kuubeleka. Aboobo tiiwakali kundipa ciindi cakucita zintu zyakumuuya. Mpoonya ndakabona kuti kutegwa ndibikke zintu zya Bwami mubusena bwakusaanguna, ndakeelede kujana mulimo uumbi.” Ino ncinzi mukwesu ooyu ncaakacita?

8 Mukwesu ooyu wakaamba kuti: “Nondakakkala ansi kuyeeya ncondakali kukonzya kucita alimwi akuyobola mali kwamwaka omwe, ndakasala kunoosambala ice cream mumbali aanzila. Kumatalikilo, ndakaba apenzi lyakujana mali mpoonya eeci cakapa kuti ndityompwe. Ndaswaangana ambondakali kubeleka limwi, bakali kundiseka akundaambila kuti, ino mbubotu nzi mbookabona mukusambala ice cream waleka kubeleka amakkompyuta mubusena ibubambidwe kabotu? Ndakapaila kuli Jehova kuti andigwasye kuliyumya akusika ambaakani yangu yakuba aciindi cinji cakucita milimo yakumuuya. Kalitanalampa, zintu zyakatalika kubota asyoonto-syoonto. Ndakaizyiba kabotu ice cream njobakali kukkomanina basikuula, aboobo ndakaba muntu uucibwene kujatikizya mboipangwa. Mukuya kwaciindi, ice cream yoonse njondakali kupanga yakali kumana buzuba mbubwenya. Kwaamba masimpe, ndakali kujana mali manji kwiinda yaayo ngondakali kujana ciindi nondakali kubeleka amakkompyuta. Eeci capa kuti ndibe alukkomano kapati nkaambo tandikatali kapati akulibilika mbuli mbocakabede kumulimo wangu wakaindi. Pele ciinda kubota ncakuti, lino cilongwe cangu a Jehova nciyumu kapati kwiinda mbocakabede musyule.”—Amubale Matayo 5:3, 6.

9. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuubona munzila yeelede mulimo wesu wakumubili?

9 Jehova ulakkomana kapati ciindi notubeleka canguzu alimwi kubeleka canguzu kuleta mpindu. (Tus. 12:14) Nokuba boobo, mbubwenya mbwaakabona mukwesu iwaambwa atala aawa, mulimo wakumubili weelede kubikkwa mubusena bweelede. Jesu wakaamba kuti: “Aboobo, amuzumanane kusaanguna kuyandaula Bwami abululami bwakwe, eelyo zintu zimbi zyoonse eezyi [zintu nzyomuyandika] ziyooyungizyigwa kulindinywe.” (Mt. 6:33) Kutegwa tuzyibe naa tuzibikka mubusena bweelede zintu zyakumubili alimwi azintu zyakumuuya, inga cabota kulibuzya kuti: ‘Sena mulimo wangu wakumubili ndilaukkomanina kapati kakuli zintu zyakumuuya ndizicita buyo kwiinzya mulawo?’ Ikuzinzibala kuyeeya mbotulimvwa kujatikizya milimo yakumubili alimwi azintu zyakumuuya inga kwatugwasya kuzyiba mizeezo yesu eeni mpoiyeeme.

10. Ino nciiyo nzi ciyandika kapati Jesu ncaakayiisya kujatikizya zintu nzyotweelede kusaanguna kubikkila maano?

10 Jesu wakatupa ceelelo icikonzya kutugwasya mbotukonzya kuzibikka mubusena bweelede zintu zyakumubili alimwi azintu zyakumuuya. Cimwi ciindi, Jesu wakaswaya Mariya amwanookwabo Marta kuŋanda yabo. Ciindi Marta naakali kubbilingana kubamba cakulya, Mariya wakasala kukkala kumaulu aa Jesu kutegwa aswiilile kulinguwe. Ciindi Marta naakatongooka kuti Mariya wamulekelezya, Jesu wakaambila Marta kuti: “Mariya wasala cibeela cibotu, alimwi takanyangwi ncico pe.” (Lk. 10:38-42) Aawa Jesu wakali kuyiisya Marta ciiyo ciyandika kapati. Kutegwa tutanyonganizyigwi azintu zyakumubili akuzumanana kutondezya kuti tulamuyanda Kristo, tweelede kuzumanana kusala “cibeela cibotu,” nkokuti kubikkila kapati maano kuzintu zyakumuuya.

MBOTWEELEDE KUKUBONA KULIKONDELEZYA

11. Ino Magwalo aamba nzi kujatikizya kulyookezya alimwi akukatalukwa?

11 Tweelede kujana ciindi cakulyookezya akukatalukwa kuzwa kumilimo yesu njotubeleka canguzu. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Kumuntu, kunyina cintu cibotu kwiinda kulya, kunywa alimwi akukkomana mumilimo njabeleka canguzu.” (Muk. 2:24) Jesu wakalizyi kuti zimwi ziindi kwakali kuyandika kulyookezya. Cimwi ciindi nobakamana kubeleka mulimo mupati wakukambauka, wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Atweende tukkalile kubusena bunyina bantu mulyookezye aniini.”—Mk. 6:31, 32.

12. Kujatikizya kulikondelezya, ino nkucenjezya nzi kuliko? Amupe cikozyanyo.

12 Masimpe, kulikondelezya kuzuzikizya lubazu luyandika kapati. Nokuba boobo, ntenda iiliko njakuti, kuba aziindi zyakulikkomanisya kulakonzya kuba ncecintu ciyandika kapati mubuumi bwesu. Mumazuba aamusyule mumwaanda wamyaka wakusaanguna, bantu banji bakajisi muzeezo wakuti “Atulye akunywa, nkaambo kayi juunza tuyoofwa.” (1Kor. 15:32) Naaba mazuba aano, muuya nguwenya ooyu ulidumide kapati mumasena aaindene-indene munyika. Mucikozyanyo, mwaalumi mwana-mwana ku Europe nkoili Kumbo wakatalika kujanika kumiswaangano ya Bunakristo. Pele zyakulikondelezya zyakamunonezya kapati cakuti wakaleka kuyanzana abantu ba Jehova. Mukuya kwaciindi, wakabona kuti ikubikkila kapati maano kukulikondelezya kwakali kumuletela buyo mapenzi akuusa. Aboobo wakatalika alimwi kwiiya ciiyo ca Bbaibbele, kumane asyoonto-syoonto wakeelela kuba sikumwaya wamakani mabotu. Naakamana kubbapatizyigwa wakati: “Cintu buyo comwe icindipa kuusa ncakuti, ndakasowa ciindi cinji kanditanazyiba kuti ikubelekela Jehova kuletela lukkomano lunji kapati kwiinda kuyandisya kulikondelezya ikujanika munyika eeyi.”

13. (a) Amupe cikozyanyo citondezya ntenda iikonzya kuba akaambo kakulikondelezya. (b) Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kukubona munzila yeelede kulikondelezya?

13 Makanze aakulikondelezya ngakutukatalusya. Kutegwa eeci cikonzyeke, ino tweelede kutola ciindi cinji buti? Amuyeeye kujatikizya kweezyanisya ooku: Bunji bwesu tulayanda kulya twakulya tumwi tulweela muziindi, pele tulizyi kuti ikuti naa twaciindizya kulya twakulya mbuli makkeke answiti tulakonzya kuciswa. Aboobo bunji bwaziindi inga tulya zyakulya zijisi busani. Mbubwenya buyo, ikuciindizya kulikondelezya inga kwanyonganya buumi bwesu bwakumuuya. Ikutegwa eeci citacitiki, tweelede kutola lubazu lyoonse mumilimo ya Bwami. Ino mbuti mbotukonzya kuzyiba ikuti naa kulikondelezya tukubona munzila yeelede? Tulakonzya kusala mvwiki mpoonya akulemba mawoola ngotutola kucita zintu zyakumuuya mumvwiki eeyo, mbuli kuunka kumiswaangano, kutola lubazu mukukambauka, kucita ciiyo cesu tobeni alimwi akukomba mumukwasyi. Mpoonya inga tweezyanisya mawoola aayo kumawoola ngotwakatola mumvwiki njimunya eeyo mukulikondelezya, mbuli kutola lubazu muzisobano, kucita zintu nzyotuyandisya kapati, kweebelela TV naa kusobana zisobano zyaakkompyuta. Ino kweezyanisya ooko kutondezya nzi? Sena inga kwayandika kuti tucesye kulya “twakulya tulweela” nkokuti zyakulikondelezya?—Amubale Baefeso 5:15, 16.

14. Ino ncinzi iceelede kutugwasya ciindi notusala zyakulikondelezya?

14 Umwi aumwi alimwi abasilutwe bamikwasyi balaangulukide kulisalila zyakulikondelezya nzyobayanda, kufwumbwa buyo kuti kazibikkilizya milimo yeendelana amalailile aambidwe munjiisyo zyamu Bbaibbele. * Kulikondelezya kubotu “ncipego ca Leza.” (Muk. 3:12, 13) Pele tulizyi kuti zyakulikondelezya nzyotusala zilakonzya kwiindana. (Gal. 6:4, 5) Kufwumbwa zyakulikondelezya nzyotukonzya kusala, tweelede kuzibikka mubusena bweelede. Jesu wakati: “Ooko kuli lubono lwako, awalo moyo wako nkuuyooba.” (Mt. 6:21) Aboobo ikuyanda nkotumuyanda camoyo woonse Jesu, kuyootugwasya kuti nzyotuyeeya, nzyotwaamba alimwi amilimo yesu kaziyeeme kapati amilimo ya Bwami muciindi cazintu zyamubuumi zyabuzuba abuzuba.—Flp. 1:9, 10.

KULWANA PENZI LYAKUYANDISISYA ZINTU ZYAKUMUBILI

15, 16. (a) Muunzila nzi kuyandisya zintu zyakumubili mbokukonzya kuba kakole ku Munakristo? (b) Ino ndulayo nzi lugwasya Jesu ndwaakapa kujatikizya zintu zyakumubili?

15 Bantu banji mazuba aano babikkilide kapati maano kuba azisani zili mufasyoni, zintu zisumpukide zipangwa mazuba aano mbuli matabbuleti, mafooni, makkompyuta alimwi azintu zimwi buyo. Aboobo Munakristo umwi aumwi ciindi aciindi weelede kulilingula akubona zintu nzyayandisya kwiinda mukulibuzya mibuzyo mbuli yakuti: ‘Sena zintu zyakumubili ndilazibikkila maano kapati cakuti ciindi nconditola kulanga-langa akuyeeya kujatikizya myootokala mipya naa mafasyoni ncinji kwiinda ciindi nconditola ikulibambila miswaangano yambungano? Sena ndijisi bubi kapati muzintu zyabuzuba abuzuba cakuti ndijisi buyo ciindi cisyoonto cakupaila naa kubala Bbaibbele?’ Ikuti twabona kuti zintu zyakumubili tulaziyandisisya kwiinda mbotumuyanda Kristo, nkokuti tweelede kuyeeya majwi aa Jesu aakuti: ‘Amulikasye kubusyaacivwulemwangu buli boonse.’ (Lk. 12:15) Nkaambo nzi Jesu ncaakapeda kucenjezya kupati ooku?

16 Jesu wakaamba kuti “taakwe uukonzya kubelekela basimalelo bobilo.” Wakayungizya kuti: “Tamukonzyi kubelekela Leza alimwi a Lubono.” Cili boobo nkaambo “basimalelo” boonse bobilo bayanda kubelekelwa camoyo woonse. Jesu wakaamba kuti tulakonzya ‘kusula umwi akuyanda umbi’ naa ‘kusyomeka kuli umwi akusampula umbi.’ (Mt. 6:24) Mbwaanga tatulondokede, toonse tweelede kubeleka canguzu ikulwana “zisusi zyanyama yesu,” zyalo izibikkilizya kuyandisya zintu zyakumubili.—Ef. 2:3.

17. (a) Ino nkaambo nzi bantu ibatabikkili maanu kuzintu zyakumuuya ncobajisi penzi lyakubona zintu zyakumubili munzila yeelede? (b) Ino ncinzi icikonzya kutugwasya kulwana penzi lyakuyandisisya zintu zyakumubili?

17 Bantu ibatabikkili maano kuzintu zyakumuuya bajisi penzi lyakubona zintu zyakumubili munzila yeelede. Ino nkaambo nzi? Nkaambo mizeezo yabo yakumuuya inga tiicibeleki kabotu. (Amubale 1 Bakorinto 2:14.) Kufwumbwa buyo ikuti maano aabo aayiisyidwe anyonganisyigwa azintu zyakumubili, cilabayumina ikwiindanya akati kacintu ciluzi acitaluzi. (Heb. 5:11-14) Akaambo kaceeci bamwi inga baba aluyandisisyo lwazintu zyakumubili cakuti tabakonzyi kukkutila azintu nzyobajisi. (Muk. 5:10) Cibotu ncakuti, kuli musamu uukonzya kulimana penzi eeli lyakuyandisya zintu zyakumubili, nkokuti: kubala Jwi lya Leza, Ibbaibbele buzuba abuzuba. (1Pet. 2:2) Mbubwenya ikuzinzibala kuyeeya mbokwakagwasya Jesu kuzunda masunko, nkokuti ikutobela njiisyo zyamu Bbaibbele kulakonzya kutugwasya kulwana penzi lyakuyandisisya zintu zyakumubili. (Mt. 4:8-10) Kwiinda mukucita boobo, tutondezya Jesu kuti tulamuyanda kapati kwiinda zintu zyakumubili.

Ino nzintu nzi nzyomubikkila maano kapati mubuumi bwanu? (Amubone muncali 18)

18. Ino mukanzide kucita nzi?

18 Ciindi Jesu naakali kubuzya Petro kuti: “Sena ulandiyanda kwiinda zyeezyi?” wakali kuyeezya Petro ikaambo ncociyandika kubikka zintu zyakumuuya mubusena bwakusaanguna mubuumi bwakwe. Petro, walo uujisi zina ilyaamba “Mwala,” wakapona kweelana ancolyaamba zina lyakwe, nkaambo wakali muyumu alimwi wakali sicamba. (Mil. 4:5-20) Andiswe mazuba aano tulikanzide kutazungaana muluyando ndotujisi kuli Kristo, kwiinda mukuzibikka mubusena bweelede zintu mbuli mulimo wakumubili, kulikondelezya alimwi azintu zyakumubili. Zintu nzyotusala mubuumi azitondezye kuti tulaazuminizya majwi Petro ngaakaambila Jesu aakuti: “Mwami, ulizyi kuti ndilakuyanda kapati.”

^ munc. 14 Amubone cibalo cakuti “Sena Zyakulikondelezya Zyanu Zilagwasya?” mu Ngazi Yamulindizi yamu October 15, 2011, mapeeji 9-12, mincali 6-15.