1, 2. Musi o fhedza vhusiku hoṱhe a tshi khou fasha khovhe, Petro o tshenzhela mini?

VHAFUNZIWA vha Yesu vha sumbe vho fhedza vhusiku hoṱhe vha tshi khou fasha khovhe lwanzheni lwa Galilea, fhedzi vha si fashe tshithu. Musi vhe henefho, Yesu we a vha o no vuswa o vha o lavhelesa tshenetsho tshigwada. Nga zwenezwo, o amba navho a ri: “‘Arali na posela mambule kha tshanḓa tsha u ḽa tsha tshikepe ni ḓo fasha.’ Vha ita nga u ralo, fhedzi vha si tsha kona u kokodza mambule ngauri vho vha vho fasha khovhe nnzhi.”—Yoh. 21:1-6.

² Musi o no vha ṋea zwiḽiwa zwa nga matsheloni, Yesu o vhudzisa Simoni Petro a ri: “Simoni murwa wa Yohane, naa u a mpfuna u fhira izwi?” Yesu o vha a tshi khou ambela kha mini? Petro o vha a tshi funesa u fasha khovhe. Nga zwenezwo, zwi vhonala u nga Yesu o vha a tshi khou vhudzisa zwine Petro a zwi funesa vhukuma. Naa o vha a tshi funesa u fasha na u rengisa khovhe u fhira u funa Yesu na zwe a vha tshi zwi funza? Petro o fhindula a ri: “Ee, Murena, u a zwi ḓivha uri ndi a u funa.” (Yoh. 21:15) Petro o tshila u tendelana na zwe a zwi amba. U bva tsheetsho, o sumbedza uri u funa Kristo nga u dzula o farakanea kha mushumo wa u ita vhafunziwa na u vha thikho kha tshivhidzo tsha Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha.

3. Vhakriste vha fanela u ṱhogomela khombo dzifhio?

³ Ndi mini zwine ra zwi guda kha zwe Yesu a zwi vhudza Petro?  Ri fanela u ṱhogomela uri nḓila ine ra funa ngayo Kristo i si thenga-thenge na u sa khakhisea kha u shumela hashu Mudzimu. Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri maitele a ḽino shango a a tsikeledza. Kha tshifanyiso tshawe tsha muzwali, Yesu o amba uri vhaṅwe vha ḓo ṱanganedza “mulaedza wa Muvhuso” na u ita mvelaphanḓa, fhedzi “mbilaelo dza shango na maanḓa a vhufhura a lupfumo” zwi ḓo “pwanyeledza mulaedza.” (Mat. 13:19-22; Marko 4:19) Vhukuma, arali ra sa ṱhogomela, mbilaelo dzashu dza ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe dzi nga ri linga nahone dza ita uri ri fe nga lwa muya. Nga zwenezwo, Yesu o tsivhudza vhafunziwa vhawe a ri: “Ni ṱhogomele uri mbilu dzaṋu dzi sa ḓo lemelwa nga u ḽesa, u nwesa, na mbilaelo dza vhutshilo.”—Luka 21:34.

4. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u ḓivha arali ri tshi funa Kristo nga ho engedzeaho? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁴ U fana na Petro, na riṋe ri sumbedza uri ri funa Kristo nga u vhea u thoma mushumo we a ri ṋea wone. Ri nga vha hani na vhungoho ha uri ri bvela phanḓa ri tshi ita nga u ralo? Tshifhinga tshoṱhe, ri fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Ndi mini zwine nda zwi funesa? Naa ndi takadzwa nga u dzula ndo farakanea nga mishumo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe kana nga u ita zwithu zwa lwa muya?’ Kha ḽeneḽi sia, kha ri ṱolisise zwithu zwiraru zwine arali ra zwi shumisa nga nḓila i songo teaho, zwi nga ita uri nḓila ine ra funa ngayo Kristo i fhungudzee u katela na nḓila ine ra shumela ngayo Mudzimu—mushumo wa u ḓitshidza, u ḓimvumvusa na zwithu zwi vhonalaho.

5. Ṱhoho dza miṱa dzi na vhuḓifhinduleli vhufhio ho thewaho Maṅwaloni?

⁵ U fasha khovhe ho vha hu si zwithu zwe Petro a vha a tshi sokou ḓitakadza ngazwo, o vha a tshi ḓitshidza ngazwo. Musalauno, ṱhoho dza miṱa dzi a zwi ḓivha uri dzi na vhuḓifhinduleli ho thewaho Maṅwaloni ha u ṱunḓela miṱa yadzo. (1 Tim. 5:8) Vha fanela u shuma nga nungo dzoṱhe u itela u hwala honoho vhuḓifhinduleli. Naho zwo ralo, kha ano maḓuvha a vhufhelo, mushumo wa u ḓitshidza u dovha wa ita uri hu vhe na mbilaelo.

6. Musalauno, ndi thaidzo dzifhio dzine dza vha hone mishumoni?

⁶ Hu na vhathu vhanzhi vhane vha khou ṱoḓa mushumo nahone a zwo ngo leluwa u u wana, nga zwenezwo, vhunzhi ha vhane vha shuma vha pfa vha tshi kombetshedzea u shuma awara dzo engedzeaho naho nga zwiṅwe zwifhinga vha tshi badelwa tshelede ṱhukhu. Zwiṅwe hafhu, vhatholi vha ita uri vhashumi vhavho vha shume lu fhiraho mpimo nahone zwenezwo zwi ita uri hu vhe na masiandoitwa a si avhuḓi kha mutakalo wavho. Vhashumi vha songo ḓiimiselaho u shuma nga yeneyo nḓila, vha nga xelelwa nga mishumo yavho.

7, 8. (a) Ndi nnyi ane ra fanela u fulufhedzea khae? (b) Wahashu wa ngei Thailand o guda ngudo ifhio ya ndeme nga ha mushumo wawe?

⁷ Sa Vhakriste, ri fanela u fulufhela Yehova Mudzimu, hu si vhatholi vhashu. (Luka 10:27) Ri shuma u itela u ḓitshidza. Ri shuma u itela u ṱhogomela zwishaiwa zwashu na u tikedza mushumo washu wa u huwelela. Naho zwo ralo, arali ra sa ṱhogomela, mushumo washu wa u ḓitshidza u nga thithisa vhurabeli hashu. Sa tsumbo, wahashu wa ngei Thailand o ri: “Ndo vha ndi tshi shuma nga dzikhomphyutha nahone zwo vha zwi tshi ntakadza vhukuma, fhedzi ndo vha ndi tshi fanela u shuma awara ndapfu. Zwenezwo zwo ita uri ndi si tsha vha na tshifhinga tsho linganaho tsha u ita zwithu zwa lwa muya. Mafheleloni, ndo ṱhogomela uri u itela uri ndi vhee Muvhuso u thoma, ndi fanela u wana muṅwe mushumo.” Onoyo wahashu o ita mini?

⁸ O ri: “Nga murahu ha u dzudzanya lu ṱoḓaho u vha ṅwaha, ndo dzhia phetho ya u rengisa ice cream tshiṱaraṱani. Mathomoni, ndo vha na thaidzo dza masheleni nahone nda kulea nungo. Musi ndi tshi ṱangana na vhathu  vhe nda vha ndi tshi shuma navho, vho vha vha tshi ntsea nahone vha tshi mmbudzisa uri ndi ngani ndi tshi vhona u rengisa ice cream zwi khwine u fhira u shuma nga dzikhomphyutha fhethu hune ha vha na mufhe wavhuḓi. Ndo humbela Yehova nga thabelo uri a nthuse uri ndi kone u sedzana na zwiimo na u swikelela tshipikwa tshanga tsha u vha na tshifhinga tsho engedzeaho tsha u ita zwithu zwa lwa muya. Nga u ṱavhanya, vhuimo ho vha khwine. Ndo vha ndi tshi vho ḓivha zwine vharengi vhanga vha zwi takalela nahone ndo kona u engedza vhutsila hanga ha u ita ice cream. Nga u ṱavhanya, ice cream dzo vha dzi tshi rengwa dzoṱhe ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Vhukuma, vhuimo hanga ha masheleni ho vha ho no vha khwine u fhira musi ndi kha ḓi shuma nga dzikhomphyutha. Zwo ita uri ndi takale vhukuma ngauri a thi tsheena mutsiko na mbilaelo dze nda vha ndi nadzo musi ndi kha ḓi shuma nga dzikhomphyutha. Nahone zwa ndeme vhukuma, zwino ndi na vhushaka ha tsini-tsini na Yehova.”—Vhalani Mateo 5:3, 6.

9. Ri nga vha hani na mavhonele o linganyiselwaho nga ha mushumo wa u ḓitshidza?

⁹ Mudzimu u dzhiela nṱha u shuma hashu nga nungo dzoṱhe nahone u vha mushumi wa biko zwi a vhuyedza. (Mir. 12:14) Zwiṅwe hafhu, samusi wahashu we a bulwa mathomoni o guda, ri fanela u linganyisela kha mushumo washu wa u ḓitshidza. Yesu o ri: “Dzulani ni tshi ṱoḓa Muvhuso wa Mudzimu na u luga hawe u thoma, zwiṅwe zwithu [zwishaiwa] zwoṱhe ni ḓo engedzwa ngazwo.” (Mat. 6:33) U itela u vhona arali ri na mavhonele o linganyiselwaho nga ha mushumo wa u ḓitshidza na vhuḓifhinduleli ha lwa muya, ndi zwavhuḓi u ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi vhona mushumo wa u ḓitshidza u tshi takadza, fhedzi ndi tshi dzhia mushumo wanga wa lwa muya sa wo ḓoweleaho?’ U humbula na u elekanya nga ha nḓila ine ra ḓipfa ngayo nga ha mushumo washu wa u ḓitshidza na zwithu zwa lwa muya, zwi nga ri thusa u ḓivha zwine ra zwi funesa.

10. Ndi ngudo ifhio ya ndeme ye Yesu a i funza nga ha u vhea zwithu zwa ndeme u thoma?

¹⁰ Yesu o vhea tsumbo yavhuḓi ya u linganyisela mushumo wa u ḓitshidza na zwithu zwa lwa muya. Kha tshiṅwe tshiitea, Yesu o dalela Maria na mukomana wawe Marita. Musi Marita o farakanea nga u lugiselela zwiḽiwa, Maria o khetha u dzula milenzheni ya Yesu nahone a mu thetshelesa. Musi Marita a tshi gungulela uri Maria ha khou mu thusa, Yesu o vhudza Marita a ri: “Maria o nanga zwithu zwavhuḓi, nahone ha nga dzhielwi zwone.” (Luka 10:38-42) Yesu o vha a tshi khou funza Marita ngudo ya ndeme. U itela uri ri si thithiswe nga mushumo washu wa u ḓitshidza na u sumbedza nḓila ine ra funa ngayo Kristo, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi khetha “zwithu zwavhuḓi,” u itela uri ri vhee zwithu zwa muya u thoma.

11. Maṅwalo a ri funza mini nga ha u awela na u homolowa?

¹¹ Samusi ri tshi shuma nga nungo dzoṱhe nahone ri tshi dzula ro farakanea, ri fanela u ḓiṋea tshifhinga tsha u awela na u homolowa. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “A huna tshi re khwine kha muthu; nga a ḽe, nga a nwe; mbilu yawe nga i takalele vhuḓi a tshee kha mishumo yawe.” (Muh. 2:24) Yesu o amba uri ndi zwa ndeme u awela nga zwiṅwe zwifhinga. Musi vho shuma nga nungo dzoṱhe kha mushumo wa u huwelela, Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe a ri: “Kha ri ṱuwe nga tshashu ri ye fhethu hu re thungo uri ri awelenyana.”—Marko 6:31, 32.

12. Ro ṋewa tsevho ifhio malugana na u ḓimvumvusa? Ṋeani tsumbo.

¹² Ndi ngoho uri u ḓimvumvusa ndi zwa ndeme. Fhedzi zwi nga vha na khombo arali zwa vha zwone zwa ndeme vhutshiloni hashu. Ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, vhathu vho vha vhe na mavhonele a uri, “Kha ri ḽe ri nwe, ngauri matshelo ri ḓo fa.” (1 Vhakor. 15:32) Wonoyo muya wo phaḓalala kha zwipiḓa zwinzhi  zwa shango ṋamusi. Sa tsumbo, miṅwahani minzhi yo fhiraho, muṅwe muswa wa ngei Vhukovhela ha Yuropa o thoma u ya miṱanganoni ya Vhukriste. Fhedzi o vha a tshi takalela vhukuma u ḓimvumvusa nahone zwenezwo zwo ita uri a litshe u ḓikonanya na vhathu vha Yehova. Nga u ya ha tshifhinga, o vha a tshi pfesesa uri nḓila ye a vha a tshi ḓimvumvusa ngayo yo ita uri a vhe na thaidzo nnzhi. Nga zwenezwo, o dovha a guda Bivhili nahone mafheleloni a fanelea u vha muhuweleli wa mafhungo maḓifha. Musi o no lovhedzwa, o ri: “Zwine nda ḓisola ngazwo ndi zwa uri ndo tambisa tshifhinga tshinzhi ndi sa athu u ṱhogomela uri u shumela Yehova zwi ḓisa dakalo ḽo engedzeaho u fhira vhuḓimvumvusi ha ḽino shango.”

13. (a) Ṋeani tsumbo ine ya sumbedza uri ndi ngani zwi na khombo u ḓimvumvusa nga nḓila yo kalulaho. (b) Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri dzule ri na mavhonele o linganyiselwaho nga ha u ḓimvumvusa?

¹³ Ndivho khulwane ya u ḓimvumvusa ndi ya u ḓihomolosa na u ḓitakadza. Ri fanela u fhedza tshifhinga tshingafhani ri tshi ita nga u ralo? Kha ri vhambedze zwi tevhelaho: Nga zwiṅwe zwifhinga, vhunzhi hashu ri takalela u ḽa zwidyangudyangu, fhedzi ri ṱhogomela uri u ḽesa makhekhe na maḽegere zwi nga vhaisa mutakalo washu. Nga zwenezwo, kanzhi ri ḽa zwiḽiwa zwi re na pfushi. Nga hu fanaho, u fhedza tshifhinga ri tshi khou ḓimvumvusa zwi ḓo kwama vhumuya hashu. U itela u iledza zwenezwo, tshifhinga tshoṱhe ri fanela u dzula ro farakanea kha mushumo wa Muvhuso. Ri nga zwi ḓivha hani uri ri na mavhonele o linganyiselwaho nga ha u ḓimvumvusa? Ri nga khetha vhege nahone ra ṅwala awara dzine ra dzi fhedza kha zwithu zwa lwa muya, zwithu zwi ngaho u ya miṱanganoni, u shela mulenzhe vhuḓinḓani, u ita ngudo ya Bivhili ya muthu nga eṱhe na ngudo ya Bivhili ya muṱa. Nga zwenezwo, ri nga vhambedza dzenedzo awara na awara dzine ra dzi fhedza kha yeneyo vhege ri tshi khou ḓimvumvusa nga zwithu zwi ngaho mitambo, zwithu zwine ra takalela u zwi ita, u ṱalela thelevishini kana u tamba mitambo ya vidio. Ri wana mini musi ri tshi vhambedza dzenedzo awara? Naa ri fanela u ita tshanduko?—Vhalani Vhaefesa 5:15, 16.

14. Ndi mini zwine zwa fanela u ri livhisa musi ri tshi khetha vhuḓimvumvusi?

¹⁴ Muṅwe na muṅwe u katela na ṱhoho dza miṱa vha na mbofholowo ya u khetha vhuḓimvumvusi vhune vha vhu takalela, tenda zwi tshi tshimbidzana na vhulivhisi ha Yehova vhune ha vha Bivhilini. * Vhuḓimvumvusi havhuḓi ndi “tshifhiwa tsha Mudzimu.” (Muh. 3:12, 13) Ndi ngoho uri nḓila ine ra ḓimvumvusa ngayo a i fani na ya vhaṅwe. (Vhagal. 6:4, 5) Hu sa londwi vhuḓimvumvusi vhune ra vhu khetha, ri fanela u linganyisela. Yesu o ri: “Hune lupfumo lwau lwa vha hone, ndi hune mbilu yau ya vha hone.” (Mat. 6:21) Nga zwenezwo, u funa hashu Yesu zwi tshi bva mbiluni, zwi ḓo ri sudzulusela uri ri livhise ṱhogomelo kha zwine ra zwi humbula, u zwi amba na u ita zwithu nga nḓila ine ya sumbedza uri ri vhea zwithu zwa Muvhuso u thoma nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha zwiṅwe zwithu.—Vhafil. 1:9, 10.

15, 16. (a) Zwithu zwi vhonalaho zwi nga vha hani tshikwekwe kha Vhakriste? (b) Yesu o ṋea nyeletshedzo ifhio ya vhuṱali malugana na zwithu zwi vhonalaho?

¹⁵ Vhathu vhanzhi ṋamusi, vha vhona u nga vha fanela u vha na fesheni dza tshizwino-zwino, zwithu zwa thekinolodzhi na zwiṅwe-vho. Nga zwenezwo, tshifhinga tshoṱhe Mukriste muṅwe na muṅwe u fanela u ṱolisisa zwine a zwi takalela nga u ḓivhudzisa uri: ‘Naa zwithu zwi vhonalaho ndi zwa ndeme vhukuma kha nṋe lune zwa ita uri ndi fhedze tshifhinga tshinzhi ndi tshi khou ita ṱhoḓisiso  na u humbula nga ha dzigoloi dza tshizwino-zwino kana fesheni u fhira tshifhinga tshine nda tshi fhedza ndi tshi khou lugisela miṱangano ya tshivhidzo? Naa ndo farakanea vhukuma nga mishumo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe lune zwa ita uri ndi vhe na tshifhinga tshiṱuku tsha u rabela kana u vhala Bivhili?’ Arali ra ṱhogomela uri nḓila ine ra funa ngayo zwithu zwi vhonalaho i ita uri u funa hashu Kristo zwi thenga-thenge, ri fanela u humbula maipfi a Yesu ane a ri: “Ni ḓilinde kha vhupangwa hoṱhe.” (Luka 12:15) Ndi ngani Yesu o ṋea yeneyo tsevho ya ndeme?

¹⁶ Yesu o amba uri “a hu na ane a nga kona u shumela vhaṋe vhavhili.” O dovha a ri: “Ni nga si kone u shumela Mudzimu na Lupfumo.” A zwi konadzei u shumela “vhaṋe” vhavhili nga nḓila i fanaho. Yesu o amba uri zwenezwo zwi ḓo ita uri ri ‘vhenge muṅwe na u funa muṅwe’ kana u “nambatela muṅwe [na u] nyadza muṅwe.” (Mat. 6:24) Sa vhathu vha songo fhelelaho, roṱhe ri fanela u lwisana na “nyemulo dza ṋama” u katela na u funesa zwithu zwi vhonalaho.—Vhaef. 2:3.

17. (a) Ndi ngani vhathu vhanzhi vha tshi wana zwi tshi konḓa u vha na mavhonele o linganyiselwaho nga ha zwithu zwi vhonalaho? (b) Ndi mini zwine zwa ri thusa u lwisana na lutamo lwa u funesa zwithu zwi vhonalaho?

¹⁷ Vhathu vhanzhi vha wana zwi tshi konḓa u vha na mavhonele o linganyiselwaho nga ha zwithu zwi vhonalaho. Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri a vha pfesesi zwithu zwa lwa muya nga vhuḓalo. (Vhalani 1 Vhakorinta 2:14.) Musi vha si tsha kona u shumisa maanḓa a u ṱalukanya, zwi a vha konḓela vhukuma u ḓivha zwo lugaho na zwo khakheaho. (Vhaheb. 5:11-14) Nga zwenezwo, vhaṅwe vha thoma u vha na lutamo lu sa langei lwa u funa zwithu zwi vhonalaho nahone a vha fushei. (Muh. 5:10) Zwi takadzaho ndi uri hu na dzilafho ḽa u iledza u funesa zwithu zwi vhonalaho: ḽeneḽo dzilafho ndi Ipfi ḽa Mudzimu, ḽine ḽa vha Bivhili nahone ḽi fanela u shumiswa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. (1 Pet. 2:2) Samusi Yesu o vha a tshi elekanya nga ha ngoho ya Mudzimu, zwo mu thusa uri a kone u kunda milingo, nga zwenezwo, musi ri tshi shumisa vhulivhisi vhu re Bivhilini, zwi ri thusa uri ri kone u lwisana na lutamo lwa u funesa zwithu zwi vhonalaho. (Mat. 4:8-10) Musi ri tshi ita nga u ralo, ri vha ri tshi khou sumbedza uri ri funa Yesu u fhira zwiṅwe zwithu zwi vhonalaho.

18. No ḓiimisela u ita mini?

¹⁸ Musi Yesu a tshi vhudzisa Petro uri: “Naa u a mpfuna u fhira izwi?” o vha a tshi khou humbudza Petro uri u fanela u vhea zwithu zwa muya u thoma vhutshiloni hawe. Petro ane dzina ḽawe ḽa amba “Tshipiḓa tsha Tombo,” o tshila u tendelana na dzina ḽawe ngauri o sumbedza pfaneleo dzi fanaho na dza tombo. (Mish. 4:5-20) Na riṋe ṋamusi ri fanela u ḓiimisela u khwaṱhisa nḓila ine ra funa ngayo Kristo nga u linganyisela mushumo wa u ḓitshidza, u ḓimvumvusa na zwithu zwi vhonalaho. U nga ri nḓila ine ra tshila ngayo i nga sumbedza uri ri tendelana na maipfi e Petro a a vhudza Yesu, ane a ri: “Murena, u a zwi ḓivha uri ndi a u funa.”