GAYO ndi Akhristu anyaki a munyengu ya Akutumika, akumananga ndi masuzgu. Ŵanthu anyaki wo awandisanga visambizu vaboza, akhumbanga kuti agaŵanisi mipingu kweniso kudeweza chivwanu cha abali. (1 Yoh. 2:18, 19; 2 Yoh. 7) Munthu munyaki zina laki Diotrefe, wawandisanga “nkhani zakunanga mbiri” ya wakutumika Yohane ndi Akhristu anyaki. Iyu wakananga kulondele akuwonere madera ndipuso wachitisanga Akhristu anyaki kuti achitengi viyo. (3 Yoh. 9, 10) Ivi ndivu vachitikanga pa nyengu yo Yohane wangulembe kalata Gayo. Yohane wangulemba kalata iyi mu 98 C.E., ndipu yisanirika m’Malemba Ngachigiriki Ngachikhristu. Kalata yeniyi yidanika kuti “3 Yohane.”

Chinanga kuti wakumananga ndi masuzgu, Gayo wangulutiriza kuteŵete Yehova mwakugomezeka. Kumbi wangulongo wuli kuti wenga wakugomezeka? Ntchifukwa wuli mazuŵa nganu tikhumbika kuchita vo Gayo wachitanga? Kumbi kalata yaku Yohane yingatiwovya wuli kuti tichitengi viyo?

Yo wangulemba 3 Yohane wangujidana kuti “mura.” Venivi vinguchitisa kuti Gayo, yo wangumusambiza uneneska, waziŵi kuti yo wangulemba kalata iyi, wenga wakutumika Yohane. Iyu wangudana Gayo kuti ‘wakwanjiwa, mweniyo nditimuyanja nadi.’ Pavuli paki, Yohane wangukamba kuti wenga ndi chigomezu kuti Gayo wenga ndi umoyu wamampha nge mo vinthu venge pa umoyu waki wauzimu. Vo Yohane wangukamba venga vakuchiska ukongwa!—3 Yoh. 1, 2, 4.

Gayo watenere kuti wenga mura mumpingu, kweni kalata iyi yikamba cha venivi. Yohane wangulumba Gayo chifukwa chakuti walondiyanga abali chinanga kuti waŵaziŵanga cha. Yohane wangukamba kuti vo Gayo wachitanga valongonga kuti wenga wakugomezeka, pakuti ateŵeti aku Chiuta aziŵika chifukwa cha kulondele alendu.—Chiy. 18:1-8; 1 Tim. 3:2; 3 Yoh. 5

Mazu ngo Yohane wangukamba pakuwonga Gayo chifukwa chakulonde alendu, ngalongo kuti kanandi Akhristu atuwanga mumipingu yinyaki kuluta ko Yohane wajanga. Yiwu atenere kuti amukambiyanga vo akumananga navu. Panyaki Yohane wanguvwa ku ŵanthu ŵenaŵa vo vachitikanga mumipingu.

Akuwonere madera ayanjanga kufikiya kwa Akhristu anyawu. Nyumba zo kwagonanga alendu zenga ndi mbiri yamampha cha, alendu aŵalondiyanga umampha cha ndipuso ngenga malu ngakuchitiyaku ureŵi. Mwaviyo, ŵanthu azeru ayanjanga kufikiya kwa anyawu ndipu akuwonere madera nawu afikiyanga kwa Akhristu anyawu.

Yohane wanguchiska Gayo kuti waŵachitiyi so vinthu vamampha alendu. Iyu wangumukambiya kuti ‘walayirani nawu [alendu] mu nthowa yakukondwesa Chiuta.’ Mazu ngakuti kulayirana nawu ngang’anamuwa kuŵapasa vosi vakukhumbikiya pa ulendu kuti vikaŵafikisi ko aluta. Penga ukaboni wakuti Gayo wanguchitapu kali venivi chifukwa ŵanthu anyaki wo wanguŵalondiyapu angukambiya Yohane kuti iyu wanguŵalondele mwachanju ndipuso kuti wenga ndi chivwanu.—3 Yoh. 3, 6.

Alendu yaŵa atenere kuti ŵenga wo Yohane waŵatumanga, amishonale ndipuso akuwonere madera. Yiwu ayendiyanga uthenga wamampha. Yohane wangukamba kuti: “Anguluta chifukwa cha zina laki.” (3 Yoh. 7) Muvesi 6, Yohane wanguzumbuwamu Chiuta. Mwaviyo, mazu ngakuti “chifukwa cha zina laki” ngo Yohane wangukamba, wang’anamuwanga Yehova. Abali yaŵa ŵenga chigaŵa cha mpingu ndipu akhumbikanga kuŵalondele umampha. Ve nge mo Yohane wangulembe kuti: “Nasi titenere kuŵalonde umampha ŵanthu aviyo, kuti tije antchitu anyawu mu uneneska.”—3 Yoh. 8.

Yohane wangulembe kalata Gayo kuti wamuwongi ŵaka pe cha. Iyu wakhumbanga so kuti wamukambiyi za suzgu yinyaki yo yenga mumpingu. Pa vifukwa vakuziŵa yija, Mkhristu munyaki zina laki Diotrefe, wakhumbanga cha kulonde akuwonere madera. Iyu wajalizanga anyaki wo akhumbanga kulondele alendu.—3 Yoh. 9, 10.

Tikayika cha kuti pengavi Akhristu akugomezeka wo atingi akhumbengi kuchifikiya kwaku Diotrefe chinanga kuti mwaŵi waviyo wengapu. Iyu wayanjanga kuja wakwamba mumpingu, walondiyanga mwaulemu cha kanthu kekosi kakutuliya kwaku Yohane ndipuso wawandisanga nkhani zakunanga mbiri ya akutumika ndi Akhristu anyaki. Chinanga kuti Yohane wakumukambapu cha kuti wenga musambizi waboza, Diotrefe wakoliyananga cha ndi udindu wo Yohane wenga nawu nge wakutumika. Chifukwa chakuti Diotrefe wakhumbanga kutchuka kweniso wenga ndi mijalidu yo Akhristu akhumbika cha kuja nayu, vilongo kuti wenga wakugomezeka cha. Nkhani yaku Diotrefe, yilongo kuti kujikuzga ndipuso kunyada kungachitisa kuti mpingu ugaŵikani. Chinanga kuti kalata iyi Yohane wangulembe Gayo, kweni ulongozgi waki ukwaska so isi mazuŵa nganu. Iyu wangukamba kuti: “Ungayezganga vinthu viheni cha.”—3 Yoh. 11.

Yohane wangukamba za Mkhristu munyaki zina laki Demetiriyasi. Iyu wenga munthu wamampha ndipu wapambananga ndi Diotrefe. Yohane wangukamba kuti: “Ŵanthu wosi akamba vamampha vakukwaskana ndi Demetiriyasi . . . Isi nasi titimuchitiya ukaboni ndipu muziŵa kuti ukaboni wo tipereka ngwauneneska.” (3 Yoh. 12) Viwoneka kuti Demetiriyasi wapenjanga kuti Gayo wamuwovyi. Mwaviyo, kalata yo Yohane wangulemba yilongo kuti walumbanga Demetiriyasi ndipu wakhumbanga kuti Gayo wamuziŵi. Demetiriyasi watenere kuti wanguchipereka yija kalata kwaku Gayo. Demetiriyasi wenga yumoza wa ŵanthu wo Yohane watumanga ndipu panyaki wenga wakuwonere dera. Akhumba ndiyu wanguchikonkhose Gayo chifukwa cho Yohane wangulembe kalata.

Ntchifukwa wuli Yohane wanguchiska Gayo kuti walutirizi kulonde alendu chinanga kuti ndivu wachitanga kali? Kumbi Yohane wanguwona kuti Gayo wakhumbikanga kuchiskika kuti waleki kuchita mantha? Kumbi iyu wafipanga mtima kuti Gayo walekengi kulonde alendu chifukwa chakuti Diotrefe wawofyanga Akhristu wo alondiyanga alendu kuti waŵasezgengi mumpingu? Mwe mosi mo venge, Yohane wanguchiska Gayo kuti: “Mweniyo wachita vamampha ngwakutuliya kwaku Chiuta.” (3 Yoh. 11) Ichi ntchifukwa chamampha ukongwa chakuchitiya vinthu vamampha ndi kulutiriza kuchita viyo.

 Kumbi kalata yo Yohane wangulemba, yingumuchiska Gayo kuti walutirizi kulonde alendu? Kalata iyi yingumuchiska nadi chifukwa yikulembeka m’Bayibolu kuti yichiski ŵanthu kuti ‘achitengi vinthu vamampha.’

Tiziŵa ŵaka venivi pe vakukwaskana ndi Gayo. Chinanga kuti ve viyo, pa vinthu vimanavi vo tiziŵa vaku Gayo, tingasambirapu fundu zakukhumbika.

Chakwamba, tanyaki tikuziŵa uneneska chifukwa cha ŵanthu akugomezeka wo ŵenga akujipereka kwenda mtunda utali kuti azitipharazgiyi. Chinanga kuti ve viyo, ndi wosi cha mumpingu wachikhristu mazuŵa nganu, wo atenda mtunda utali chifukwa cha uthenga wamampha. Nge mo Gayo wanguchitiya, nasi tingawovya ndi kuchiska wo atitiyende nge akuwonere madera ndi awolu ŵawu. Panyaki tingakhumbika kovya abali ndi azichi wo aluta kuchiteŵete kuchigaŵa chinyaki pamwenga ku charu chinyaki, ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu. Mwaviyo, tiyeni ‘tiyanjengi kulonde alendu.’—Ŵar. 12:13; 1 Tim. 5:9, 10.

Chachiŵi, tingazizwanga cha asani nyengu zinyaki anyaki alimbana ndi ŵanthu wo ŵe ndi udindu mumpingu. Wakutumika Yohane kweniso Paulo nawu vinguŵachitikiyapu. (2 Ŵakor. 10:7-12; 12:11-13) Kumbi tingachita wuli asani nasi takumana ndi masuzgu ngakuyanana ŵaka kutuliya ku ŵanthu anyaki mumpingu? Paulo wanguchiska Timote kuti: “Kapolu wa Ambuya wakhumbika cha kuchita ndewu, kweni wakhumbika kuja wakuzika ku ŵanthu wosi, wakwenere kusambiza, wakuwuko mtima asani ŵanthu amunangiya ndipu walunguchizgengi mwakuzika ŵanthu wo atimususka.” Asani tileka kukwiya liŵi, anyaki wo mbakususa angayamba kusintha jalidu lawu. Asani tichitengi viyo, Yehova “wangaŵawovya kuti alapi, vo vingachitiska kuti awuziŵi umampha uneneska.”—2 Tim. 2:24, 25.

Chachitatu, Akhristu wo ateŵete Yehova mwakugomezeka chinanga kuti asuskika, akhumbika kuwongeka. Tikayika cha kuti wakutumika Yohane wanguchiska Gayo ndi kumusimikiziya kuti vo wachitanga, venga vinthu vamampha. Mwakuyanana ŵaka, ŵara mazuŵa nganu akhumbika kuchiska abali ndi azichi kuti aleki “kugongowa.”—Yes. 40:31; 1 Ŵat. 5:11.

Kalata yo wakutumika Yohane wangulembe Gayo ndiyu yifupi ukongwa m’Bayibolu. Kalata iyi ye ndi mazu 219 pe mu Chigiriki. Chinanga kuti njifupi, ye ndi uthenga wakhumbika ukongwa kwa Akhristu mazuŵa nganu.