1, 2. (a) Mambe masôô ma nkus maa ma mbuu Yéhôva a bi ti bés? (b) Kii di ga nigil munu yigil ini?

YÉHOVA a yé mut nu a nlôôha lingwañ ikété ngiinda yosôna. (1 Miñañ 29:11, 12) Kiki Isañ nu a gwé lem i kap, a nkap lingwañ jé li mbuu ni ba bobasôna ba nyi le li nlôôha mahee. Kinje masoda di yé le a bi ti bés lisôô li nkus i pes mbuu, i het di gwé (1) Ane Djob, (2) nson wés ñañ nlam u tohi, ni (3) biniigana bi mahee bi bi nlébna ikété Bibel! Ibale di yoñ bé matat, lisôô li nkus li, li yé le li nimis mahee mé i mis més, kayéle di pam i lep jo. Inyu tééda matehge ma, di nlama gwélél mam ma loñge, di ke ki ni bisu i gwés mo. Yésu a kal le: “Homa lisôô linan li nkus li yéne, ha ki nyen yak miñem minan mi mbane.”​—Lukas 12:34.

² Di béñge nano lelaa di nla sal inyu pam i gwés Ane, nson u ñañ nlam, ni maliga; ni lelaa di nla tééda ni diihe gwéha i. Mu kii di ga nigil i mam ma, hiki wada wés a soñda lelaa di nla kéñbaha gwéha yé inyu mana masôô ma nkus ma mbuu.

3. Kii mut nyuñga nu ngén Yésu a bé bebee i boñ inyu bana tik perl ini? (Béñge titii i bi-bôdle.)

³ Añ Matéô 13:45, 46. Yésu a bi yoñ hihéga hi mut nyuñga wada nu a bé nyéñ biloñge bi perl. Kiki nwii mi bé tagbe, di yé nkwoog nkaa le mut nyuñga nu, a bi somb, a nuñul ki ngandak perl. Nano, a bi léba perl i bé lam kiyaga i nya i yé le ngéda a mbéñge ndik yo, ñem wé u yé maséé. Ndi inyu somb yo, a bé lama nuñul gwom gwobisôna a bééna. Baa ni nhégda mambe mahee i tik perl ini i bé le i bana i mis mé?

4. Kii di ga boñ ibale di ngwés Ane Djob kiki mut nyuñga a bé gwéhék perl?

⁴ Hala a niiga kii bés? Maliga inyu Ane Djob i yé kiki tik perl i. Ibale di ngwés mo kiki mut nyuñga a bé gwéhék perl i, di ga ba bebee i nwas mam momasôna inyu yila mut nu a gwé kunde i niñ mu Ane i, d’a yéñ ki tééda libak li. (Añ Markô 10:28-30.) Di tehe bôt iba ba ba bi boñ hala.

5. Lelaa Sakéô a bi unda le makidik mé ma bé le a jôp i Ane Djob?

⁵ Sakéô a bé nkottas nunkeñi nu a bi yila ngwañ ni njel moni a bi jek bôt ni malôga. (Lukas 19:1-9) Ndi, ngéda mut ngitelepsép nu a bi nok Yésu a ñañal ñañ nlam inyu Ane, a bi neebe i nwas lingwañ a bi kôs ni malôga, a tjôô ki hép nkus a bééna. A lond le: “A Nwet, nun-ki! Me nti diyeyeba pes yada ikété nkus wem; ibale me bi yoñ mut yom ni malôga, me ntimbhe nye bi-na.” A bi neebe i nwas lingwañ li a bi kôs ni malôga, a tjôô ki hép nkus a bééna.

6. (a) Mambe maheñha Rôsa a boñ i niñ yé inyu bana botñem i niñ ikété Ane Djob? (b) Inyuki a bi boñ hala?

⁶ Hala a yé ndék nwii len le, muda wada nu di ga sébél le Rôsa, a bi nok ñañ nlam, ki le a bééna lem lalna bôda. A bé nkena nlôñ u u bé sôñ kunde i bôlôm ba nlalna baso bôlôm, ni bôda ba nlalna baso bôda. Mu kii Rôsa a bé nigil Bibel, a bi nôgda le lingwañ li mbuu li Ane Djob li nlôôha bana mahee. Ndi, a bi nok le a bé lama boñ mahéñha makeñi i niñ yé. (1 Korintô 6:9, 10) Ñem u bi tinde nye i tjôô tel yé, ni maada a bééna ni so bôda. Rôsa a bi sôblana i nwii 2009, nwii u bé noñ ki ha a yila nsañal nu ngéda yosôna. Gwéha yé inyu Yéhova ni inyu Ane yé i bé ngui iloo minheña nwé mi minsôn.​—Markô 12:29, 30.

7. Lelaa di nla tééda gwéha yés ikeñi inyu Ane Djob?

⁷ Ntiik, ngandak ikété yés i bi boñ mahéñha i niñ yap inyu bana libak li bôt ba gwé botñem i niñ ikété Ane Djob. (Rôma 12:2) To hala, nson wés u malak bé. Di nlama yoñ matat ni mam ma gwé ngôñ i yoña bés, hép nkus ni minheña mi ndéñg nwominsôna. (Bingéngén 4:23; Matéô 5:27-29) Inyu hôla bés i tééda gwéha ikeñi inyu Ane Djob, Yéhôva a bi ti bés lisôô li nkus lipe li li nlôôha mahee.

8. (a) Inyuki ñôma Paul a bi hégha nson wés ni “lisôô li nkus ikété dibee di biték”? (b) Lelaa Paul a bi unda le a bé diihe nson wé?

⁸ Ni hoñol le Yésu a bi ti bés bôlô i añal ñañ nlam, ni niiga bôt inyu Ane Djob. (Matéô 28:19, 20) Ñôma Paul a bi neebe le nson u u nlôôha ba mahee. A bi toñol le nwin u ñañ nlam u yé kiki “lisôô li nkus lini ikété dibee di biték.” (2 Korintô 4:7; 1 Timôtéô 1:12) Tolakii di yé ndigi dibee di biték, nwin di añal u nla ti bés, ni i bet ba ñemble bés niñ  boga. Ni ma mahoñol nyen Paul a kal le: “Ndi me mboñ mam momasôna inyu miñañ minlam, le yak me me ba so nyoñngaba mukété” (1 Korintô 9:23) Ñ, gwéha Paul a bééna inyu nson ñañ nlam u bi tinde nye i sal ni ngui i yilha bôt banigil. (Añ Rôma 1:14, 15; 2 Timôtéô 4:2.) Hala a bi hôla nye i hônba ngolba ikeñi. (1 Tésalônika 2:2) Lelaa di nla unda nlélém gwéha inyu nson likalô?

9. Mambe manjel di nla gwélél inyu unda le di ndiihe likalô?

⁹ Njel yada Paul a gwélél inyu unda le a bé diihe nson wé u bé le a bé hes manjel momasôna a bééna i kwélés bôt bape. Kiki baôma ni bikristen bi hiai bisu, di ntéé likalô mu kii di mboñ mam més ma niñ i hiki kel, i mbamba, ni mandap ni mandap. (Minson mi baôma 5:42; 20:20) Inoñnaga ni libak jés, di nyéñ manjel i kéñbaha nson wés likalô, bebeg di nla yoñ bôlô i nsañal i pes ngéda, tole i ngéda yosôna. Di nla ki nigil hilémb hipe, tole di ke nit libôga lipe i loñ yés, tole di ke i loñ ipe.​—Minson mi baôma 16:9, 10.

10. Bimbee bisai Irène a bi kôs inyu biliya gwé i nson u likalô?

¹⁰ Di yoñ hihéga hi mankéé muda wada nu a yé ngi biiba, jôl jé le Irène, a yé i loñ Amérika. A bééna ngôñ ikeñi i añle bôt ba bi ke loñ yap ngwéé ñañ nlam ikété hop u Ruslan. Ngéda a bi bôdôl nson u i nwii 1993, ndik 20 ma batéé likalô bon ba bé mu man juu nu hop Ruslan i tison New York. Irène a ma téé likalô ni ngandak makénd mu hilémb hi, nano a yé 20 ma nwii. A nkal le: “Me nyik bé pot Ruslan loñge loñge.” Ndi, Yéhôva a bi sayap makénd mé, ni ma bôt bape ba nsal ni nye. Inyu hala nyen, i len ini, makoda ma hop Ruslan masamal ma bi gwéé i tison i New York. Letee ni 15 bôt ba ba bi nigil lôñni Irène ba bi sôblana. Bahogi ikété yap ba nsal kiki bagwelnson i Bétel, basañal, ni mimañ. Irène a kônde le: “Ngéda me nhoñol le me bé le me bana njômbi ipe i niñ yem, me nyi bé imbe i bé le i lôôha kônha me maséé kiki i.” Ñ, a ndiihe nson wé likalô!

11. Mambe mam malam di nla kôs mu kii di ke ni bisu i boñ nson wés u likalô to ibale di mboma ndééñga?

¹¹ Ibale di ndiihe nson wés likalô, di ga ba kiki ñôma Paul nu a ke ni bisu i añal ñañ nlam ikété ngolba. (Minson mi baôma 14:19-22) Nwii mi bi tagbe ipôla 1930 ni 1940 ni jam, lôk kéé yés i loñ Amérika i bi boma ngolba i ngui ngandak. Ndi kiki Paul, ba bi téñbe i ke ni bisu i téé likalô. Inyu sôñ kunde yés i añal ñañ nlam, lôk kéé i bi tégbaha  ngandak ngéda bikééhene. I nwii 1943, mankéé Nathan H. Knorr a nkal inyu pôdôl nkaa wada u ba bi yémbél i loñ Amérika le: “Minkaa di bi yémbél mi nlôl ni ndéñbe nan. Ibale ntéé likalô a kena bé bôlô yé ni bisu, ki nkaa wo ki wo u ba bé bisu bi Bikééhene bikeñi; ndi inyule we, ntéé likalô, hala wee lôk kéé ikété nkoñ wonsôna, ni nke ni bisu, jon ndééñga i mal. Ini yémbél i nsôk lo, i nlôl ni ndéñbe i bagwélél ba Nwet ba ba tiñi ni nye.” Nlélém ndéñbe i bilôk bikéé i biloñ bipe i bi boñ le di kônde yémbél. Ñ, gwéha yés inyu nson likalô i nla yémbél ngolba.

12. Makidik moñ inyu nson likalô ma yé le kii?

¹² Ngéda di ntehe nson likalô kiki lisôô li nkus li nlôôha mahee li nlôl ni Yéhôva, di ga ba ndik bé maséé i “soñgol ngeñ.” Maselna ni hala, di ga boñ biliya gwobisôna di nla inyu “bok mbôgi miñañ minlam i nya yôni.” (Minson mi baôma 20:24, MN; 2 Timôtéô 4:5) Ndi kii di ga niiga ni bôt bape? Di tehe ki lisôô li nkus lipe li nlôl ni Djob.

13, 14. Kii i yé “lisôô li nkus” li Yésu a bi pôdôl i kaat Matéô 13:52, ni lelaa di nla pam i yônôs jo?

¹³ Jam li nyônôs aa mu lisôô li nkus li yé biniigana bi maliga Djob a bi bôk, a yeelene ki bés. Yéhôva a yé Djob li maliga. (2 Samuel 7:28; Tjémbi 31:5) Kiki Isañ nu a gwé lem i kap, Djob a nti ba ba nkon nye woñi biniigana bi maliga. Ibôdôl ngéda di bôdôl emble maliga, di bi bana pôla i kôhna maliga ndék ni ndék ni njel Bañga yé le Bibel, ni njel bikaat bi ntôñ, makoda ma ndôn, makoda makeñi mape, ni makoda ma sonde. Kiki nwii mi bé tagbe, di bi pam i kôs jam Yésu a sébél le “lisôô li nkus” li minlômbi mi maliga ni mi mondo. (Añ Matéô 13:52.) Ibale di nyéñ maliga ma Bibel kiki lisôô li nkus li li sôli, Yéhôva a ga hôla bés i kot tik maliga ma mondo mape ikété ‘lisôô jés li nkus.’ (Añ Bingéngén 2:4-7.) Lelaa di boñ hala?

¹⁴ Di nlama bana lem i nigil Bibel bésbomede, ni tibil boñ nyiña ikété Bañga i Djob ni ikété bikaat gwés. Hala a ga hôla bés i léba biniigana bi “mondo” bi di yik bé behee. (Yôsua 1:8, 9; Tjémbi 1:2, 3) Mbamble u bisu u u bi pam i sôñ Njéba u nwii 1879, u bé kal le: “Maliga ma yé kiki isiina mbônji ikété ñoñ i niñ, u u yé nkéñég ni kai ibe u bitembee i i nañ ngandak, kayéle u ba bebee i sôô maliga. Ibale ni nléba yo, ni ke ni bisu i yéñ ipe. . . . Ibale u nsômbôl tehe bilama gwé, u nlama bak kai ibe u bitembee, u bak ki ñéndi u biniigana bi ngi hikuu bôt ba nit. Inyu bana mbônji i, u nlama bandap. U nuu bañ ndik ni mbônji i maliga yada. . . . Kot yo jôga.” Ñ, di nlama nyamnda ni ngôñ i yônôs lisôô jés li nkus ni ngandak biniigana bi maliga.

15. Inyuki di nla tehe ngim biniigana bi maliga kiki “minlômbi” mi gwom, ni le bimbe u ndiihe téntén?

¹⁵ Di bi bôk di léba ngim biniigana bi maliga bi bi bé mahee ngandak ngéda di bi bôdôl adba ni ntôñ Djob. Di yé le di tehe maliga ma kii “minlômbi” mi gwom, inyule di bi bôk di yi gwo, di diihe ki gwo ngéda di bi tip yila kristen. Mambe mam di bi nigil ha ngéda i? Di bi nigil le Yéhôva a yé Nhek wés, lingen li niñ, ni le a gwé ngim bitééne inyu bôt ba binam. Di bi nigil ki le, ikété gwéha yé, Djob a bi ti Man wé kiki binoñ, inyu kobol bés i béba ni nyemb. Di bi nigil ki  le Ane yé i ga mélés mandutu, ni le di gwé botñem i niñ i boga ni boga ikété nsañ ni maséé i si énél i Ane Djob.​—Yôhanes 3:16; Masoola 4:11; 21:3, 4.

16. Kii di nlama boñ, ngéda di nkôs nokna i mondo i biniigana bi maliga?

¹⁶ Ngim mangéda, nokna yés i mbañ Bibel, tole i ngim bipes bi Bibel i nla héñha. Ngéda di nkôs nya biniigana bi mondo, di nlama yoñ ngéda i nigil gwo, ni soñda gwo loñge. (Minson mi baôma 17:11; 1 Timôtéô 4:15) Ngôñ yés i ta ndik bé le di nok mahéñha makeñi, ndi yak maselna ma ma nlôôha bé nene ipôla nokna i behee ni i yondo. Ni hala nyen, di ga tibil tééda biniigana bi mondo ikété lisôô jés li nkus. Inyuki di kôli boñ nya biliya i?

17, 18. Lelaa mbuu mpubi u nla hôla bés?

¹⁷ Yésu a bi kal le mbuu mpubi u nla bigdaha bés mam di bi nigil. (Yôhanes 14:25, 26) Lelaa hala a nla hôla bés baniiga ba ñañ nlam i mbamba? Di béñge hihéga hi mankéé wada le Pétrô. I nwii 1970, ngéda a bééna 19 nwii, a bôdôl sal i Bétel i Ngisi. Kiki a bé téé likalô lisañ jada mandap ni mandap, a boma mut wada ni mayéé. Pétrô a bat nye too a bééna ngôñ i nigil Bibel. Ni hiun, mut nu a timbhe nye le a bé hana i ndap rabi i lôk Yuda. Inyu noode Pétrô, i rabi i, i bat nye le: “A lok yem, ikété hilémb himbe kaat Daniel i bi tilba?” Pétrô a timbhe le: “Pes yada mu i bi tilba ni hop Araméa.” Pétrô a nke ni bisu i bigda le: “Hala a bi hélés rabi nu le me Pétrô me bé yi ndimbhe​—ndi a bé bé nhelek kiki memede! Lelaa me bé yi ndimbhe? Ngéda me bi huu, ndi me béñge Nkum Ntat ni Réveillez-vous! i sôñ i i bi tagbe, me bi léba yigil yada i het ba bé toñol le kaat Daniel i bi tilba ni hop u Araméa.” (Daniel 2:4, buk i si lipep i Bibel) Ñ, mbuu mpubi u nla hôñlaha bés mam di bi bôk di añ, ma di bi tééda loñge i lisôô jés li nkus.​—Lukas 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Ibale di ndiihe pék i nlôl yak Yéhôva, ñem wés u ga tinde bés i yônôs lisôô jés li nkus ni biniigana bi maliga​—minlômbi ni bi mondo. Kiki gwéha yés ni diihe di ndiihe pék i Yéhôva i nkônde hol, di ga ba nkôôbaga inyu ba baniiga bôt.

19. Inyuki di nlama tééda lisôô jés li nkus li mbuu?

¹⁹ Satan ni nkoñ isi wé, ba nyéñ tinde bés hiki ngéda i waa diihe lisôô jés li nkus di mpôdôl munu yigil ini, ni i tjé yak jo. Hala a nla pémél yak bés. Mimbônga mi lingwañ li nkoñ isi mi nla bôdôl lop bés, tole di nla bôdôl emel i bana niñ ikeñi, tole di nla kahal bana ngôñ i humbulnyu inyu unda le di gwé bigwel moo ngandak. Ñôma Yôhanes a nhôñlaha bés le nkoñ isi unu u gwéa tagbe, yak ni minheña nwé. (1 Yôhanes 2:15-17) Jon, di nlama sal ni ngui inyu tééda gwéha yés inyu lisôô jés li nkus, ni ke ni bisu i diihe jo.

20. Mambe makidik u nyoñ inyu tééda lisôône joñ li nkus i pes mbuu loñge?

²⁰ Di ba bebee i tjôô kii yosôna i yé le i nip gwéha yés ikeñi inyu Ane Djob. Di ke ni bisu i téé likalô ni makénd, kekikel, di waa bañ diihe nson wés ñañ nlam u tohi. Di boñ biliya bi ngui i yéñ biniigana bi maliga. Ibale di mboñ hala, di ga oñ “lisôô jés li nkus i ngii, i homa mut wip a nkôôge bé bebee, to ditatañga di ñôbôs bé. Inyule homa lisôô linan li nkus li yéne, ha ki nyen yak miñem minan mi mbane.”​— Lukas 12:33, 34.