Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Ña-laŋɩyɛ ɛwɛɛ fezuu taa ñɩm yɔɔ

Ña-laŋɩyɛ ɛwɛɛ fezuu taa ñɩm yɔɔ

“Ðenɖe ña-ñɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ña-laŋɩyɛ kaɣ wɛʋ ɖɔɖɔ.” —LUKA 12:34.

HENDU: 153, 9

1, 2. (a) Yaa fezuu taa ñɩm mbʋ Yehowa ha-ɖʋ yɔ, pɩ-taa naadozo hɩla? (b) Ɛbɛ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

YEHOWA kɛnɩ weyi ɛkɩlɩ ñɩm kedeŋa kpeekpe yɔɔ yɔ. (3 Aw. 29:11, 12) Ɛzɩ caja sɔɔlɩm tʋ yɔ, ɛhaɣ fezuu taa ñɩm ɛyaa mba pɔsɔɔlɩ-pʋ yɔ. Pɩkɛnɩ-ɖʋ taa leleŋ siŋŋ se Yehowa ha-ɖʋ fezuu taa ñɩm sakɩyɛ nɛ pɩ-taa nabʋyʋ yɔ: (1) Ɛsɔ Kewiyaɣ, (2) tɔm susuu tʋmɩyɛ, nɛ (3) Bibl taa toovenim tɔm. Ɛlɛ ye ɖɩtɩtɩlɩ labʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖilesi sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ñɩm mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, nɛ halɩ ɖɩlɔ-pʋ. Pɩsa nɛ ɖɩñɔɔnɩ ñɩm mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ-pʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ, nɛ ɖɩkpazɩɣ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ pɩ-yɔɔ yɔ ɖoŋ paa ɛzɩmtaa. Yesu yɔɔdaa se: “Ðenɖe ña-ñɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ña-laŋɩyɛ kaɣ wɛʋ ɖɔɖɔ.”—Luka 12:34.

2 Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ, tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ Bibl taa toovenim tɔm yɔ. Nɛ ɖɩna ɖɔɖɔ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɔkɩ-pʋ kpam nɛ ɖɩkpazɩ-pʋ ɖoŋ yɔ. Ðɩɩtazɩɣ tɔm ndʋ tɩ-taa lɛ, ña-maɣmaɣ maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋsɔɔlɩ fezuu taa ñɩm nɛ pɩkpaɖɩ yɔ.

ƐSƆ KEWIYAƔ WƐ ƐZƖ KIJIƔA ŊGA KƐWƐ ÑƖM SIŊŊ YƆ

3. Ɛbɛ Yesu eduuye ɖɩnɛ ɖɩ-taa tadɩyɛ laɖʋ tisaa se ɛlakɩ nɛ ɛpɩzɩ ɛya kijiɣa ŋga kɛwɛ ñɩm yɔ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

3 Kalɩ Maatiyee 13:45, 46. Yesu tuu eduuye naɖɩyɛ tadɩyɛ laɖʋ weyi ɛñɩnaɣ kijisi yɔ ɛ-yɔɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se tadɩyɛ laɖʋ ɛnʋ ɛpaɣzʋʋ ɛ-tʋmɩyɛ yɔ pileɖaa, nɛ ɛɛtɛm kijisi sakɩyɛ yabʋ nɛ ɛpɛdɩ. Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ ɛna kijiɣa ŋga yɔ, kɛwɛ ñɩm siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ nzɩ payɩ ɛɛtɛm naʋ yɔ nɛ ɛ-taa la leleŋ. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛyabɩ-kɛ lɛ, etisaa se ɛpɛdɩɣ mbʋ payɩ ɛwɛna yɔ. Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma kijiɣa ŋga kɛwɛ ñɩm siŋŋ ɛ-ɛsɩndaa yɔ!

4. Ye ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ kpem ɛzɩ tadɩyɛ laɖʋ sɔɔlʋʋ kijiɣa yɔ, ɛbɛ ɖitisiɣ nɛ ɖɩla?

4 Ɛbɛ eduuye ɖɩnɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ toovenim tɔm wɛ ɛzɩ kijiɣa ŋga kɛwɛ ñɩm siŋŋ yɔ. Ye ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ kpem ɛzɩ tadɩyɛ laɖʋ sɔɔlʋʋ kijiɣa yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖitisiɣ nɛ ɖiyele pɩtɩŋa payɩ yaa ɖilesi mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ nɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɖiyi-ɖʋ. (Kalɩ Maarkɩ 10:28-30.) Iyele nɛ ɖɩtazɩ ɛyaa mba palabɩ mbʋ yɔ pa-taa naalɛ kɩɖaŋ taa.

5. Ɛzɩma Zaacee wɩlaa se ɛtɛm ɛ-taa se ɛsʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa?

5 Zaacee kaakɛ lambuu mʋyʋ weyi ɛtɩŋnɩ mulum yɔɔ nɛ ɛpɩsɩ ñɩm tʋ sɔsɔ yɔ. (Luka 19:1-9) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ Yesu susi kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm yɔ, eeɖiɣzinaa se tɩwɛ ñɩm siŋŋ nɛ ɛla lɛɣzɩtʋ kpaagbaa. Ɛyɔɔdaa se: “Kɩbaɣlʋ, mantayɩɣ ma-ñɩm hɔɔlɩŋ naalɛ nɛ mɛncɛlɩ kʋñɔndɩnaa hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ pilim. Ye maamuli nɔɔyʋ yɔ, mɛhɛyɩɣ-ɩ pɩ-yɔɔ tam nabʋnaza.” Etisini taa leleŋ se elesi ñɩm mbʋ ɛɛtɩŋnɩ mulum yɔɔ nɛ ehiɣ yɔ, nɛ etisi ɖɔɖɔ se eyeki ñɩm laɣzaɣ wɛtʋ ndʋ ɛɛwɛna yɔ.

6. (a) Lɛɣzɩtʋ ndʋ Rose laba se ɛpɩzɩ eyele nɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɖiyi-i? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ ɛpɩzaa nɛ ɛla lɛɣzɩtʋ ndʋ?

6 Pɩlakɩ pɩnzɩ cabɩ yɔ, paasusi halʋ weyi payaɣ se Rose yɔ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm. (Ðɩlɛɣzɩ ɛ-hɩɖɛ.) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɛ nɛ halaa lalaa pasʋwaɣnɩ ɖama. Ɛɛkɛ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ nɖɩ ɖɩlʋkɩ halaa nɛ halaa nɛ abalaa nɛ abalaa pa-ɖama sʋnʋʋ yɔɔ yɔ ɖɩ-ñʋʋdʋ. Rose kpɛlɩkɩ Bibl lɛ, ɛna se Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ toovenim tɔm wɛ ñɩm siŋŋ. Ɛlɛ ɛɛnawa ɖɔɖɔ se pɩpɔzʋʋ se ɛla lɛɣzɩtʋ sɔsɔtʋ. (1 Kɔr. 6:9, 10) Peeɖe ɛ-laŋɩyɛ seɣti-i nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣza nɛ ɛlɩɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛɛwɛɛ yɔ nɛ eyele ɖɔɖɔ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu ŋgʋ ɛcakaɣ yɔ. Pamɩyɩsɩ Rose lɩm pɩnaɣ 2009 taa, nɛ pɩlabɩ pɩnaɣ lɛ, ɛpɩsɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ. Sɔɔlɩm mbʋ ɛwɛnɩ Yehowa nɛ e-Kewiyaɣ pɔ-yɔɔ yɔ, pɩɩwɛ ɖoŋ nɛ pɩkpaɖɩ tomnaɣ nandʋ sɔɔlɩm tɩŋa.—Mark. 12:29, 30.

7. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ kpam?

7 Ða-taa sakɩyɛ tɛm lɛɣzɩtʋ sakɩyɛ labʋ pe-wezuu caɣʋ taa se Ɛsɔ Kewiyaɣ eɖiyi-wɛ. (Roma 12:2) Ɛlɛ pɩtɩwɩlɩ se pɩtɛma. Pɩcɛyaa se ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ mbʋ payɩ pɩpɩzɩɣ nɛ piyele nɛ ɖilesi sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ fezuu taa wondu yɔɔ yɔ, ɛzɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm laɣzaɣ nɛ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza mbʋ yɔ. (Adu. 4:23; Mat. 5:27-29) Pɩsa nɛ ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim lɛ, Yehowa ha-ɖʋ fezuu taa ñɩm sɔsɔm lɛɛbʋ se pɩsɩnɩ-ɖʋ.

TƆM SUSUU TƲMƖYƐ

8. (a) Ɛbɛ yɔɔ Pɔɔlɩ kpaɣ tɔm susuu nɛ ɛmaɣzɩnɩ ‘ñɩm sɔsɔm mbʋ pɩwɛ cʋʋ ɖeebiye taa yɔ?’ (b) Ɛzɩma Pɔɔlɩ wɩlaa se tɔm susuu tʋmɩyɛ wɛ ñɩm siŋŋ ɛ-ɛsɩndaa?

8 Tɔzɩ se Yesu ɖʋ-ɖʋ tʋmɩyɛ se ɖisusi nɛ ɖɩwɩlɩ ɛyaa Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ. (Mat. 28:19, 20) Apostoloo Pɔɔlɩ kaasɩm mbʋ se tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩkɛnɩ ñɩm sɔsɔm. Ɛyɔɔdaa se ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ ɖʋ yɔ, ɖɩkɛ ‘ñɩm sɔsɔm mbʋ pɩwɛ cʋʋ ɖeebiye taa’ yɔ. (2 Kɔr. 4:7; 1  Tim. 1:12) Ðɩkɛ cʋʋ, pɩtasɩ lɛ, ɖɩtɩtalɩ pilim, paa mbʋ yɔ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ, tɩhaɣ ɖa nɛ mba pewelisiɣni-ɖʋ yɔ wezuu maatɛŋ. Pɔɔlɩ kaana mbʋ, pʋyɔɔ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm susuu nʋmɔŋ ndɩ ndɩ nɛ ɛyɔɔdɩ se “tɔm kɩbandʋ yɔɔ malabɩ pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ se manpɩzɩ nɛ mantanɩ-tʋ ɛyaa lalaa.” (1 Kɔr. 9:23, nwt) Sɔɔlɩm mbʋ Pɔɔlɩ kaawɛnɩ kpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ yɔɔ yɔ, piiseɣti-i nɛ ɛlabɩ-ɖɩ nɛ e-ɖoŋ kpeekpe. (Kalɩ Roma 1:14, 15; 2 Timootee 4:2.) Pɩɩsɩnɩ-ɩ ɖɔɖɔ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kpam alɩwaatʋ ndʋ panazaɣ-ɩ yɔ. (1 Tes. 2:2) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Pɔɔlɩ?

9. Nʋmɔŋ weyi yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ?

9 Nʋmɔʋ lɛɛkʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Pɔɔlɩ tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ lɛ se etaayeki tɔm susuu waɖɛ naɖɩyɛ se ɖɩɖɛɛ ɛ-yɔɔ. Ɛzɩ apostoloowaa nɛ kajalaɣ Krɩstʋ mba labʋ yɔ, ɖɩlakɩ alɩwaatʋ fanʋʋ tɔm susuu, ɖisusuu tɔm samaɣ taa nɛ kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa. (Tʋma 5:42; 20:20) Ye ɖɛ-wɛtʋ ɛhaɣ-ɖʋ nʋmɔʋ kɔyɔ, ɖɩtɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ se ɖɩwalɩsɩ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Pɩtɩla ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩha ɖa-tɩ nɛ ɖɩla nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyʋ tʋmɩyɛ yaa ɖɩkɛnɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ, ɖiwolo egeetiye naɖɩyɛ taa ɖɛ-ɛjaɖɛ taa yaa ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa nɛ ɖisusi tɔm.—Tʋma 16:9, 10.

10. Irene kam ɛ-lɩmaɣza nɛ tɔm susuu lɛ, wazasɩ nzɩ ehiɣaa?

10 Maɣzɩ koobu halɩñɩnʋ Irene kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna; ɛkɛ ɛɖanɛ nɛ ɛwɛɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa. Ɛɛsɔɔlɩ siŋŋ se esusi tɔm agɔma mba pɔyɔɔdʋʋ Rusii kʋnʋŋ yɔ. Ɛpaɣzɩ tɔm susuu Rusii kʋnʋŋ taa pɩnaɣ 1993 lɛ, tɔm susuyaa mba pɔyɔɔdaɣ kʋnʋŋ ŋgʋ Niyuu Yɔrɩkɩ tɛtʋ taa yɔ, paakpɛndɩ ɛyaa 20 mbʋ yɔ. Irene labɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka pɩnzɩ 20 mbʋ yɔ nɛ esusi tɔm kʋnʋŋ ŋgʋ kɩ-taa. Ɛkɛdaa se: “Maapɩzɩɣ Rusii kʋnʋŋ yɔɔdʋʋ camɩyɛ halɩ nɛ sɔnɔ.” Paa mbʋ yɔ, Yehowa wazɩ Irene nɛ mba payɩ pañaɣ pana nɛ posusi tɔm Rusii mba Niyuu Yɔrɩkɩ tɛtʋ taa yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, agbaa loɖo wɛnɩ peeɖe Rusii kʋnʋŋ taa. Ɛyaa mba Irene kpɛlɩkɩnɩ Bibl yɔ, pa-taa hiu nɛ kagbanzɩ ha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm. Pa-taa nabɛyɛ pɩsɩ Betɛɛlɩ tʋmlaɖaa, nʋmɔʋ lɩzɩyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. Irene kɛdaa se: “Mantasɩɣ maɣzʋʋ mbʋ pɩ-wayɩ manpɩzaɣ se mantɩŋ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, mantɩsa se pɩ-taa nabʋyʋ kaɣaɣ-m haʋ taa leleŋ weyi mɛwɛnɩ sɔnɔ yɔ.” Irene wɩlaa se tɔm susuu tʋmɩyɛ wɛ ñɩm siŋŋ ɛ-ɛsɩndaa.

Ðʋtʋ ndʋ ŋlakɩ paa kpɩtaʋ ŋgʋ yɔ, tɩwɩlɩɣ se tɔm susuu wɛ ñɩm ñɛ-ɛsɩndaa? (Cɔnɩ tayʋʋ 11, 12)

11. Ye ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kpam nɛ ɖisusuu tɔm nazɩm alɩwaatʋ taa, wazasɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ?

11 Ye tɔm susuu tʋmɩyɛ ɛwɛ ñɩm siŋŋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ, ɖɩkaɣ maɣzɩnʋʋ apostoloo Pɔɔlɩ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusi tɔm halɩ pɩkpɛndɩnɩ nazɩm taa. (Tʋma 14:19-22) Kpaɣnɩ pɩnzɩ 1930 waa taa nɛ piwolo pɩnzɩ 1940 waa ɖɩbazɩyɛ lɛ, paanazɩ ɖo-koobiya mba pɛwɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa yɔ siŋŋ. Ɛlɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ kpam nɛ powolo tɔm susuu yɔɔ ɛzɩ Pɔɔlɩ kaalabʋ yɔ. Pɩsa nɛ koobiya hiɣ waɖɛ nɛ powolo tɔm susuu yɔɔ lɛ, pakpaɣ tɔm ndʋ nɛ powoni tɔm hʋyaa cɔlɔ tam sakɩyɛ. Pɩnaɣ 1943 taa koobu Nathan H. Knorr kɛdaɣ ɛzɩma ɖɔ-tɔm natʋyʋ ɖe Etaazuunii Tɔm Ðɩhʋyɛ Sɔsɔyɛ taa yɔ pɩ-tɔm lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Ða-wabɩyɛ lɩnɩ mɩ-pana ñaɣʋ cɔlɔ. Ye tɔm susuyaa ɩɩpɩsɩnɩ wayɩ kɔyɔ, ɖitaawoni tɔm natʋyʋ Tɔm Ðɩhʋyɛ Sɔsɔyɛ taa. Ɛlɛ, mɩ tɔm susuyaa, mɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya, iwobi tʋmɩyɛ yɔɔ ɩtɩpɩsɩnɩ wayɩ, pʋyɔɔ ɖɩwabɩ nazɩm. Kɩbaɣlʋ samaɣ wabɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩlɩnɩ ɛzɩma ɩɖɔkɩ mɩ-tɩ kpam yɔ pɩ-cɔlɔ.” Sɔnɔ ɖɔɖɔ koobiya mba pɔɖɔkɩ pa-tɩ kpam ajɛɛ lɛɛna taa yɔ, pawabɩ tam sakɩyɛ tɔm ɖɩhʋyɛ taa. Toovenim, ye ɖɩsɔɔlɩ tɔm susuu yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa nazɩm.

12. Ɛzɩma ŋɖʋ ña-taa se ŋlakɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ?

12 Ye ɖɩkpaɣ tɔm susuu tʋmɩyɛ ɛzɩ ñɩm sɔsɔm mbʋ pɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ, “ñɩɣtʋ kalʋʋ” ɛɛkɛɣnɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ. Ɛlɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩɣ cɛyʋʋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ lɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖo-ɖoŋ kpeekpe nɛ ɖɩlɩzɩ tɔm kɩbandʋ aseɣɖe ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ. (Tʋma 20:24; 2 Tim. 4:5) Ɛlɛ ɛbɛ ɖɩkaɣ ɛyaa lalaa wɩlʋʋ? Iyele nɛ ɖɩtasɩ yɔɔdʋʋ ñɩm sɔsɔm lɛɛbʋ mbʋ Ɛsɔ ha-ɖʋ yɔ pɩ-tɔm.

BIBL TAA TOOVENIM TƆM

13, 14. (a) Ɛbɛ kɛnɩ ñɩm “kpou” ŋgʋ kɩ-tɔm Yesu yɔɔdɩ Maatiyee 13:52 taa yɔ? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖisuyi-kʋ?

13 Ñɩm sɔsɔm naadozo ñɩmbʋ mbʋ ɖɩwɛnɩ yɔ lɛ Bibl taa toovenim tɔm ndʋ tɩwɛ ɖa-ñɩm kpou taa yɔ. Yehowa kɛ toovenim tɛ Ɛsɔ. (2 Sam. 7:28; Keɣa 30:6) Ɛkɛ caja kʋjɔʋ tʋ nɛ ɛwɩlɩɣ mba pañaŋɩ-ɩ yɔ fezuu taa toovenim tɔm. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnɩ toovenim tɔm yɔ, ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ Bibl taa, ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa, kigbeɣliŋ taa nɛ ɖe-kediɣzisi taa. Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñɩm “kpou” ŋgʋ kɩ-taa toovenim tɔm kɩfatʋ nɛ kɩbɩndʋ wɛɛ yɔ. (Kalɩ Maatiyee 13:52.) Ye ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩñɩnɩɣ toovenim tɔm ndʋ ɛzɩ ñɩm mbʋ pɩwɛ mɛsaɣ tɛɛ yɔ, Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖihiɣ toovenim tɔm kɩfatʋ nɛ ɖisuu ɖa-ñɩm “kpou” taa. (Kalɩ Aduwa 2:4-7.) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ?

14 Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩlakɩ tɩ-yɔɔ kpɛlɩkʋʋ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩtazɩɣ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩlɩɩ toovenim tɔm ‘kɩfatʋ’ yɔɔ. Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɖɩlɩɣ toovenim tɔm ndʋ ɖɩtaasɩm-tʋ yɔ tɩ-yɔɔ. (Yoz. 1:8, 9; Keɣa 1:2, 3) Feŋuu Tilimiye kajalaɣ ñɩnɖɛ nɖɩ pacalɩ lɩzʋʋ aŋglɛɛ taa juillet 1879 taa yɔ ɖɩyɔɔdaa se: “Toovenim tɔm wɛ ɛzɩ hɛɖʋʋ cikpeluu nakʋyʋ ŋgʋ kɩñɔ ñɩtʋ hɛkʋ taa yɔ. Ñɩtʋ sɔsɔtʋ ndʋ tɩpaɣlɩ fɛlɛ fɛlɛ yɔ, yaa cɛtɩm wɩlɩtʋ, cɔ-kʋ nɛ pɩta nɛ tɩcaɣ kɩ-yɔɔ huuzuu. Pʋcɔ nɛ ɛyʋ pɩzɩ nɛ ɛlɩɩ hɛɖʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɛtɩlɩ ñɩnʋʋ. . . . Ye ŋsɔɔlaa se ŋwɛɛnɩ-kʋ yɔ, pɩwɛɛ se ŋluzi ña-tɩ. Ñe-liu ɛtaasɩbɩnɩ hɛɖʋʋ kʋɖʋmʋʋ yaa toovenim tɔm kʋɖʋmtʋ ɖeke. . . . Kpaɣ hɛtʋ sakɩyɛ, nɛ ŋtasɩ ñɩnʋʋ hɛtʋ sakɩyɛ nɛ ŋsɔzɩ.” Tobi lɛ, pɩwɛɛ se ɖe-liu ɛwɛɛ siŋŋ se paa ɛzɩmtaa lɛ, ɖɩñɩnɩɣ toovenim tɔm nɛ ɖisuyuu ɖa-ñɩm kpou taa.

15. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩyaa toovenim tɔm natʋyʋ se ‘kɩbɩndʋ’? (b) Nɛ tɩ-taa ndʋ ŋkɩlɩ sɔɔlʋʋ?

15 Ðɩlɩ Bibl taa toovenim tɔm ndʋ tɩwɛ ñɩm siŋŋ yɔ tɩ-taa natʋyʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩpaɣzɩ taabalɩyɛ ɖʋʋ nɛ Ɛsɔ samaɣ yɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩyɔɔdɩ se tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩ alɩwaatʋ ndʋ yɔ tɩkɛ ‘kɩbɩndʋ’ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩkpɛlɩkʋʋ-tʋ yɔ pileɖaa. Tɔm ndʋ tɩ-taa natʋyʋ yɔ ndʋ? Ðɩkpɛlɩkaa se Yehowa kɛnɩ ɖa-Lɩzɩyʋ, ɛnʋ hanɩ-ɖʋ wezuu, nɛ ɛwɛnɩ tamaɣ nakɛyɛ ɛyaa yɔɔ. Ðɩkpɛlɩkaa ɖɔɖɔ se Ɛsɔ sɔɔlɩ-ɖʋ nɛ ɛha ɛ-Pɩyalʋ se eholi-ɖʋ kɩwɛɛkɩm nɛ sɩm pe-nesi tɛɛ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɖɩkpɛlɩkaa se ɛkaɣ tɩŋnʋʋ e-Kewiyaɣ yɔɔ nɛ ɛɖɩzɩ kʋñɔmɩŋ tɩŋa nɛ piyele nɛ ɖɩcaɣ wezuu maatɛŋ laŋhɛzɩyɛ nɛ pɛɛyɛ taa.—Yoh. 3:16; Natʋ 4:11; 21:3, 4.

16. Ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ palakɩ lɛɣzɩtʋ natʋyʋ yɔ?

16 Nabʋyʋ taa pɛlɛɣzɩɣ yaa pɔñɔɔzʋʋ ɛzɩma ɖɩɩnɩ Bibl taa natʋ tɔm natʋyʋ taa yaa Bibl masɩ nasɩyɩ taa yɔ. Ye lɛɣzɩtʋ kɩfatʋ ndʋ tɩkɔma yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ nɛ ɖɩmaɣzɩ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. (Tʋma 17:11; 1 Tim. 4:15) Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtazɩ nɛ ɖɩnɩɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ tɩ-taa camɩyɛ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ tɩ-hɔɔlɩŋ cikpeŋ taa nɛ pɩtaakɛ tɩ-hɔɔlɩŋ sɔsɔŋ ɖeke taa nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩɖʋ tʋkaɣ kɩbɩndʋ nɛ kɩfatʋ pɛ-hɛkʋ taa. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖisuyi toovenim tɔm kɩfatʋ ndʋ ɖa-ñɩm kpou taa. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana mbʋ?

17, 18. Ɛzɩma fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ?

17 Yesu wɩlaa se fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ kɩtɔzɩ-ɖʋ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkaa yɔ tɩ-yɔɔ. (Yoh. 14:25, 26) Ɛzɩma kɩpɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ, ɖa mba ɖɩkɛ tɔm kɩbandʋ susuyaa yɔ? Maɣzɩ koobu Peter kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna. Pɩnaɣ 1970 taa lɛ ɛɛwɛnɩ pɩnzɩ 19, nɛ ɛɛpaɣzɩ tʋmɩyɛ Aŋgletɛɛrɩ Betɛɛlɩ taa kɩpaɣzʋ. Esusaɣ tɔm kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa lɛ, ɛkatɩ abalʋ sɔsɔ nɔɔyʋ, ɛɛwɛnɩ tandaʋ kpem. Peter pɔzɩ abalʋ ɛnʋ se ɛsɔɔlaa se ɛnɩɩ Bibl taa lɛ, pɩɖɩɣzɩ-ɩ nɛ ecosi Peter se ɛnʋ kɛ Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ɛgbɛyɛ taa wɩlɩyʋ. Ɛñɩnaɣ se ɛtakɩ Peter nɛ ɛna lɛ, ɛpɔzɩ-ɩ se: “Man-pɩyalʋ, kʋnʋŋ ŋgʋ taa paama Danɩyɛɛlɩ takayaɣ?” Peter cosi-i se: “Paama kɔ-hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ Arameya kʋnʋŋ taa.” Peter tɔzʋʋ se: “Pɩɩlabɩ wɩlɩyʋ ɛnʋ piti se moncosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ, ɛlɛ pɩɩlabɩ-m ɖɔɖɔ piti nɛ pɩkɩlɩ-ɩ. Ɛzɩma malaba nɛ moncosi-i? Manpɩsɩ ɖɩɣa nɛ mewili Feŋuu Tilimiye Réveillez-vous! takayɩsɩ nzɩ sɩlɩwa pitileɖi yɔ sɩ-taa lɛ, mana se ñʋʋ nakʋyʋ kaalɩzɩ pɩ-taa se paama Danɩyɛɛlɩ takayaɣ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ Arameya kʋnʋŋ taa.” * Ɛɛɛ, fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɔzɩ mbʋ ɖɩɩkpɛlɩkaa yaa ɖiisu ɖa-ñɩm kpou taa nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ.—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

18 Ye lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ ɖɩwɛ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ seɣtuu nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ ɛ-tɔm camɩyɛ nɛ ɖiyele nɛ toovenim tɔm kɩfatʋ nɛ kɩbɩndʋ su ɖa-ñɩm kpou taa. Ye ɖiyeba nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa lɔŋsɩnɖɛ yɔɔ yɔ, pɩwɛɛ pɩpaɣlɩɣ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛ niye tɔm susuu taa.

ÐƆKƖ ÑA-ÑƖM KPAM

19. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔkɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ fezuu taa ñɩm yɔɔ yɔ kpam?

19 Sataŋ nɛ ɛ-ɛjaɖɛ pañɩnɩɣ paa ɛzɩmtaa se pacamɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaasɔɔlɩ fezuu taa ñɩm mbʋ pɩ-tɔm ɖɩyɔɔdɩ ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa yɔ. Ða-taa paa anɩ pɩzɩɣ nɛ ɛtɔlɩ Sataŋ kpacanaa taa. Ðɩtɩkpa ɖa-tɩ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ tʋmɩyɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ labʋ kpaca taa yaa pɩpɩzɩɣ pɩlabɩ-ɖʋ se ɖɩcaɣ wezuu ɛzɩ ɛjaɖɛ yɔɔ mba yɔ, yaa ɖɩkɛ mba pawɩlɩɣ pa-tɩ pa-ñɩm yɔɔ yɔ. Apostoloo Yohanɛɛsɩ tɔzɩ-ɖʋ se ɛjaɖɛ nɛ ɖɩ-sɔɔlɩm pɛɖɛɣ. (1 Yoh. 2:15-17) Ye mbʋ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔkɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ fezuu taa ñɩm yɔɔ yɔ kpam.

20. Ɛbɛ ŋtɛm ña-taa se ŋlakɩ nɛ ŋɖɔkɩ fezuu taa ñɩm mbʋ ŋwɛna yɔ kpam?

20 Tɛ ña-taa nɛ ŋkizi mbʋ payɩ pɩpɩzɩɣ pɩcamɩ sɔɔlɩm mbʋ ŋwɛnɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ. Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsusi tɔm nɛ kpekpeka, nɛ pɩtaala kaaʋ se ŋlesi sɔɔlɩm mbʋ ŋŋwɛnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ yɔ. Kpɛlɩkɩɣ toovenim tɔm tam. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ kpeɣluu ñɩm “mbʋ pɩɩtɛŋ yɔ ɛsɔdaa, ɖenɖe mɩlʋ ɛɛñɔtʋʋ, ɖenɖe kaakɔdaɣ fɛyɩ yɔ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖenɖe ña-ñɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ña-laŋɩyɛ kaɣ wɛʋ ɖɔɖɔ.”—Luka 12:33, 34.