1, 2. (a) Lelo i byabulēme’ka bisatu bitupele Yehova? (b) Le i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

YEHOVA ye mpeta wa ntanda ne miseke mūlu ne pano panshi. Bintu byonso i byandi. (1 Bilongwa 29:11, 12) Inoko Yehova udi na buntu ku bonso. Bine tumufwijanga’ko pa kwitupa byabulēme bivule bya ku mushipiditu! Le i byabulēme’ka bimobimo? Mu bino byabulēme mubadilwa, (1) Bulopwe bwa Leza, (2) mwingilo wetu, ne (3) bubine bulēme budi mu Kinenwa kyandi. Inoko shi ketutele’kopo mutyima, kyaba kimo tubwanya kwilwa mvubu ya bino byabulēme. Tufwaninwe kuvuluka nyeke mvubu yabyo ne kutamija buswe botwibiswele, mwanda Yesu wānenene amba, “kokwa kudi byabulēme byenu, ne mityima yenu mine ikekala konka.”​—Luka 12:34.

² Nanshi tubandaulei muswelo otubwanya kulama nyeke buswe bwetu ne mutyima wa kufwija’ko pangala pa Bulopwe, mwingilo wetu, ne pa bubine. Potubandaula bino bintu, langulukila ne pa muswelo obwanya kutamija buswe boswele bino byabulēme bya ku mushipiditu.

3. Le i bika byālongele muntu wa mu mānga yēsambīle’po Yesu mwanda’tu wa kupota dilungo dimo? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

³ Tanga Mateo 13:45, 46. Yesu wēsambīle pa mānga ya muntu umo wādi upota ne kupotoloja malungo. Difuku dimo, wātana dilungo dya bulēme bukatampe kupita onso akadi mumone. Uno muntu byaāsenswe dino dilungo bininge, wāpoteje bintu byonso byaādi nabyo mwanda wa kwidipota. Lelo ubwanya kufwatakanya mu ñeni mwādi mwikadile dino dilungo na mvubu kwadi?

4. Le tudi na mutyima wa kulonga bika pa mwanda wa Bulopwe?

⁴ Le mānga yēsambīle’po Yesu ibwanya kwitufundija bika? Bubine bwa Bulopwe bwa Leza budi pamo bwa dino dilongo dya bulēme. Shi tusenswe Bulopwe bwa Leza bininge na mwādi mumwenine uno muntu dilungo na bulēme, nabya tukekala na mutyima wa kuleka kintu kyo-kyonso mwanda kwikala nyeke babikalwa ba Bulopwe. (Tanga Mako 10:28-30.) Shi ke pano, tubandaulei’ko bimfwa bya bantu babidi.

5. Lelo Zakiasa wādi na mutyima wa kulonga bika pa mwanda wa Bulopwe?

⁵ Zakiasa wādi musonkeji wa musonko. Wāikele mpeta pa mwanda wa lupeto lwaādi unyongolola bantu. (Luka 19:1-9) Inoko difuku dimo, Zakiasa wāivwene Yesu wīsambila pa Bulopwe. Wāsangedile bininge byobya byaāivwene ne kusaka kushinta ne pa mfulo. Wānenene amba: “Tala! A Mfumwami, kipindi kya bintu byami nsa kupāna’kyo ku balanda, kadi kyonso kyonaselele muntu na kumusambila bya bubela, nsa kumwalwija’kyo paná.” Zakiasa wājokeje lupeto lwaādi usela bantu ne kuleka makomwa-meso.

6. Le mwana-mukaji umo washintyile namani, ne mwanda waka walongele namino?

⁶ Mwana-mukaji umo waivwene myanda ya Bulopwe myaka kunyuma, aye papo mwiele mu bulādi bwa bantu ba ngitu imo. Kadi wadi mwimaniji wa bulongolodi bulwila byepelo bya bulādi bwa bantu ba ngitu imo. Inoko paefundile Bible ne kuyuka mvubu ya Bulopwe bwa Leza, wajingulwile amba ufwaninwe kushinta bininge mu būmi bwandi. (1 Kodinda 6:9, 10) Buswe bwaadi uswele Yehova bwamutonwene atambe mu buno bulongolodi ne kuleka bulādi bwa bantu ba ngitu imo. Wabatyijibwe mu 2009, kadi mwaka umo pa kupita’po, waikala ke pania wa lonso. Washintyile bininge uno muswelo mwanda wadi usenswe Yehova bininge kupita bilokoloko bibi byaadi nabyo.—Mako 12:29, 30.

7. I muswelo’ka otubwanya kulama nyeke buswe botuswele Bulopwe bwa Leza?

⁷ Pa kusaka kwikala babikalwa ba Bulopwe bwa Leza, bavule motudi i bashinte būmi bwabo ne pa mfulo. (Loma 12:2) Inoko bulwi bwetu kebwapwile. Ketufwaninwepo kuleka kintu nansha kimo, kimfwa kusanswa bintu bya ku ngitu ne bilokoloko byonso bya busekese bizozeje buswe botuswele Bulopwe. (Nkindi 4:23; Mateo 5:27-29) Yehova i mwitupe kyabulēme kikwabo pa kwitukwasha tulame nyeke buswe botuswele Bulopwe bwandi.

8. (a) Mwanda waka Polo wādingakenye mwingilo wetu na “kyabulēme mu bipungwa bya dīma”? (b) Lelo Polo wālombwele namani amba usenswe mwingilo?

⁸ Yesu wētupele mwingilo wa kusapula ne kufundija myanda miyampe ya Bulopwe. (Mateo 28:19, 20) Mutumibwa Polo wātelele uno mwingilo bu kyabulēme kidi mu bipungwa bya dīma. (2 Kodinda 4:7; 1 Temote 1:12) Byotudi bantu bampikwa kubwaninina, tudi pamo bwa bipungwa bya dīma. Ino musapu otusapula udi pamo bwa kyabulēme mwanda ubwanya  kwituletela būmi bwa nyeke ne boba betuteja bene. O mwanda Polo wānenene amba: “Noñanga bintu byonso pa mwanda wa myanda miyampe, amba nsapule’yo na bantu bakwabo.” (1 Kodinda 9:23) Polo wālongele bukomo mwanda wa kufundija bantu bakwabo myanda ya Bulopwe bwa Leza. (Tanga Loma 1:14, 15; 2 Temote 4:2.) Buswe bwaādi uswele myanda miyampe bwāmukweshe endelele na kusapula nansha ke paādi upangwapangwa bya malwa. (1 Tesalonika 2:2) Le tukeula namani muswelo wādi usenswe Polo mwingilo?

9. Le i mu miswelo’ka imoimo motukokeja kulombola’mba tusenswe mwingilo?

⁹ Muswelo umo bidi wālombwele Polo amba usenswe mwingilo i wa kwingidija mukenga o-onso mwanda wa kusapwila bakwabo. Pamo bwa Polo ne bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji, netu tusapwilanga bantu myanda miyampe ku njibo ne njibo, mu bifuko mudi bantu bavule, ne konso kobatanwa. (Bilongwa 5:42; 20:20) Tukimbanga miswelo ya kusapwila bantu bavule ponso pobibwanika. Shi bikokejika, tubwanya kwingila bupania mukwashi nansha bu wa lonso. Kadi tubwanya kwifunda ludimi lweni, kwituma mu kipindi kikwabo kya mu yetu ntanda, nansha ke kwituma mu ntanda ya bweni.—Bilongwa 16:9, 10.

10. Le i bya buyabuya’ka byemwenine Irene paalongele bukomo bwa kusapula myanda miyampe?

¹⁰ Irene, kaka umo nkungakaji wa mu États-Unis, wadi usaka kusapwila bantu besamba Kirusi myanda miyampe. O mwanda mu 1993, waendele mu kisumpi kya ludimi lwa Kirusi mu New York City. Mu kine kitatyi’kya, mu kino kisumpi mwadi enka basapudi 20 kete. Myaka 20 pa kupita’po, Irene wanenene amba, “Ne pano nkisambengapo biyampe Kirusi.” Nansha nankyo, Yehova wamukweshe aye ne basapudi bakwabo basapwile bantu besamba luno ludimi. Mfulo mfulō, dyalelo dino’di mu New York City mudi bipwilo bisamba bya ludimi lwa Kirusi. Irene wefundile Bible na bantu bavule, kadi mu bano bantu mwabatyijibwe 15. Bamo bengilanga ku Betele, bu bapania, ne bu bakulumpe. Irene unena’mba, “Ponangulukilanga pa bitungo bikwabo byonadi wa kulondalonda, nkilañangapo amba kudi kyadi kya kundetela nsangaji mivule kupita kino.” Bine Irene ulēmekele mwingilo wandi!

11. Le i bika bilupukanga’ko shi twendelela na kusapula nansha ke mu kupangwapangwa?

¹¹ Shi tulēmekele mwingilo wetu, nabya tukekala pamo bwa mutumibwa Polo kadi tukendelela na kusapula nansha ke potupangwapangwa. (Bilongwa 14:19-22) Kimfwa, mu myaka ya 1930 kutūla ku 1944, banabetu ba mu États-Unis badi bapangwapangwa bya mwiko. Inoko baendelele’nka na kusapula. Ba lupusa  pobatompele kwimika mwingilo wabo, banabetu bakatūdile uno mwanda mu kidye, kadi babingile mu bidye bivule. Mu 1943, Tutu Knorr watelele’ko mwanda umo otwabingile’mo mu Kidye Kikatampe kya mu États-Unis. Wānenene amba shi kwadi amba banabetu balekele’byo kusapula, nabya kekwadipo kwa kwikala bubinga nansha bumo bwa kukatūdila ino myanda mu kino Kidye. Wabwejeje’ko amba banabetu ba ntanda yonso byobaendelele na kusapula, balombwele amba abakomena kupangwapangwa. Kadi mu matanda mavule banabetu babiñanga mu bidye bikwabo. I bine, buswe botuswele mwingilo kebuketulengejapo tuleke kusapula pa mwanda wa kupangwapangwa.

12. Le ubasumininwa kulonga bika?

¹² Shi tulēmekele mwingilo wetu, nabya ketukatepo mutyima’nka pa buvule bwa mansá otulemba ku lapolo kete. Ino tukalonga byonso byotubwanya mwanda wa “kusapula ne pa mfulo bukamoni bwa myanda miyampe.” (Bilongwa 20:24; 2 Temote 4:5) Shi ke pano, i bika byotukafundija bakwabo? Tala kyabulēme kikwabo kitupele Leza.

13, 14. Lelo i ‘kibīko’ka kya byabulēme’ kyēsambīle’po Yesu mu Mateo 13:52, ne tuyujanga’kyo namani?

¹³ Kyabulēme kya busatu kitupele Yehova i bubine botwifunda. Yehova ye Nsulo ya bubine. (2 Samwele 7:28; Ñimbo ya Mitōto 31:5) Kadi byadi Tata wa buntu, i mwitupe buno bubine. Dibajinji, twefundile bivule pa buno bubine na kutanga Kinenwa kyandi, mabuku etu, ne na kutanwa ku bitango byetu ne ku kupwila kwa yenga ne yenga. Shi tukongakanye pamo buno bubine, tukekala na kyokya kyātelelwe na Yesu bu ‘kibīko kya byabulēme’ kya bubine ‘bupya ne bukulu.’ (Tanga Mateo 13:52.) Yehova uketukwasha tuyuje kyetu ‘kibīko kya byabulēme’ shi tukimba bubine pamo bwa byabulēme bifibwe. (Tanga Nkindi 2:4-7.) Le tuloñanga kino muswelo’ka?

¹⁴ Tusakilwa kwifunda Bible ne mabuku etu kitatyi ne kitatyi ne kulonga bukimbi na katentekeji. Kino kiketukwasha tusokole bubine ‘bupya’ boketwadipo tuyukile. (Yoshua 1:8, 9; Ñimbo ya Mitōto 1:2, 3) Nimelo imbajinji ya Kiteba kya Mulami, yālupwile mu Kweji 7, 1879, yādingakenye bubine na diluba difibwe mu biyombo bivule bityani. Pa kusokola dino diluba, bilomba muntu edikimbe na katentekeji. Ebiya shi wedisokola, kakasangelapo kwikala’tu enka na dimo kete. Ino ufwaninwe kwendelela na kukimba enka ne byasokola maluba mavule. Muswelo umo onka, ketufwaninwepo kusangela’nka bubine bumo kete botusokola. Ino tufwaninwe kwikala na kipyupyu kya kwendelela na kukimbila’ko bubine buvule.

15. Mwanda waka tubwanya kwita bubine bumo bu ‘bukulu,’ ne i bwepi bomwene na mvubu kutabuka?

¹⁵ Potwashilwile kwifunda Bible, twayukile bubine bumobumo bwa kutendelwa. Tubwanya kwibwita bu bubine ‘bukulu’ mwanda ye botwayukile dibajinji. Le mu buno bubine mubadilwa bwepi ne bwepi? Ku ngalwilo, twefundile amba Yehova ye Mupangi ne amba udi na mpango itala pa bantu. Twefundile kadi amba Leza wātumine wandi Mwana pano pa ntanda afwe bu kitapwa kya kinkūlwa pa kusaka’mba tunyongololwe ku bubi ne ku lufu. Twefundile monka amba Bulopwe bwa Leza bukatalula’ko masusu onso ne kadi amba tubwanya kwikala’ko nyeke pano pa ntanda mu ndoe ne mu nsangaji.—Yoano 3:16; Kusokwelwa 4:11; 21:3, 4.

16. I bika byotufwaninwe kulonga shi mwivwanino wetu wa bubine bwa mu Bible ubajadikwa?

¹⁶ Kitatyi kimo, mwivwanino wetu wa bupolofeto bwa Bible nansha wa kisonekwa  kampanda ubwanya kujadikwa. Shi kino kibalongeka, i kya mvubu kwitūdila’ko kitatyi kya kwifunda buno bujadiki ne kulangulukila’po. (Bilongwa 17:11; 1 Temote 4:15) Ketufwaninwepo kwimanina enka pa kwishila kwa mwivwanino mubajinji na mupya, inoko tufwaninwe ne kuta mutyima ku myanda yonso ishintulwilwe mu mwivwanino mupya. Kwifunda na katentekeji uno muswelo, kuketulengeja tubweje buno bubine bupya mu bubine bwa mu Bible botuyukile. Mwanda waka i biyampe tulonge buno bukomo?

17, 18. Lelo mushipiditu ujila ubwanya kwitukwasha namani?

¹⁷ Yesu wāfundije amba mushipiditu wa Leza uketukwasha tuvuluke bintu byotwefundile pa kala. (Yoano 14:25, 26) Le kino kiketukwasha namani potusapula myanda miyampe? Tala myanda yemwenine tutu umo witwa bu Peter. Wabwenye myaka 19 mu 1970, kadi wadi ukishilula’tu kwingila ku Betele ya mu Beletanye. Peter paadi usapula ku njibo ne njibo wetana na mwana-mulume umo wa myaka mibwanine wa myevu milampe. Wanena uno muntu shi usaka kwivwanija Bible. Uno muntu wadi labi Muyuda, kadi milangwe ya uno nkasampe ya kumufundija Bible yamusense. Pa kusaka kutompa Peter, uno labi wamwipangwile amba, “Leka bidi, a mwana, le mukanda wa Danyele wālembelwe mu ludimi’ka?” Peter wamulondolola’mba, “Kipindi kimo kyālembelwe mu Kialamia.” Peter uvuluka’mba, “Labi watulumukile ponamulondolwele​—inoko ami natumukile kumupita! Le nayukile namani kilondololwa? Ponajokele, nakatadile mu mapepala a Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous a myeji kunyuma, natana’mo kishinte kishintulula’mba mukanda wa Danyele wālembelwe mu Kialamia.” (Danyele 2:4) Na bubine, mushipiditu ujila ubwanya kwitukwasha tuvuluke myanda yotwatangile ne yotwaelele pa kala mu kibīko kyetu kya byabulēme.​—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Shi tusenswe bubine bwitufundija Yehova, ne kwikala na mutyima wa kufwija’ko, nabya tukasangela kwibubweja mu kibīko kyetu kya byabulēme. Potwendelela kulonga kino, po pene tukemona’mba twi bateakanibwe senene mwa kufundijija bantu bakwabo.

19. Mwanda waka tufwaninwe kulama byabulēme byetu bya ku mushipiditu?

¹⁹ Mu kino kishinte, tubefunde’mo byokikadile kya kamweno kotudi kumona byabulēme byetu bya ku mushipiditu na mvubu. Inoko tufwaninwe kutadija kutyina’mba twakapa Satana ne ino ntanda mukenga wa kuzozeja buswe botuswele bino byabulēme. Shi ketutele’kopo mutyima, tubwanya kulabikwa na milao ya kaji ka mfutwa mivule, nansha na bilotwa bya kwikala na būmi bwa katutu, nansha kwianinya bintu bya ku ngitu byotudi nabyo. Mutumibwa Yoano wituvuluja amba ino ntanda ne byonso bidi’mo bisa kupita panopano ponka. (1 Yoano 2:15-17) O mwanda mwine tufwaninwe kwikala nyeke na mutyima wa kufwija’ko pa byabulēme byetu bya ku mushipiditu ne kwibilama.

20. Le ubasumininwa kulonga bika pa kulama byabulēme byobe bya ku mushipiditu?

²⁰ Sumininwa kuleka kulonga kintu kyo-kyonso kibwanya kuzozeja buswe boswele Bulopwe bwa Leza. Sumininwa kusapula na bupyasakane, kadi kokajimija buswe boswele mwingilo. Endelela na kukimba bubine bwa mu Bible. Shi ulonge namino, nabya ukebikila “byabulēme byampikwa kupwa momwa mūlu, kemufwenapo ngivi, ne bīshi kudya mpika. Mwanda kokwa kudi byabulēme byenu, ne mityima yenu mine ikekala konka.”—Luka 12:33, 34.