Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Maa Ɛ Nye Ɛlie Sunsum Nu Agudeɛ Nwo

Maa Ɛ Nye Ɛlie Sunsum Nu Agudeɛ Nwo

“Ɛleka mɔɔ bɛ anwonyia wɔ la, ɛkɛ ne a bɛ ahonle noko wɔ a.”LUKU 12:34.

EDWƐNE: 153, 104

1, 2. (a) Sunsum nu agudeɛ nsa boni mɔ a Gyihova ɛva ɛmaa yɛ a? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

GYIHOVA a le Awie mɔɔ le sukoavolɛ kpole kpalɛ wɔ ewiade a. (1 Ek. 29:11, 12) Kɛmɔ ɔle Selɛ mɔɔ ɔ ti akunlu le kɛnlɛma la ati, ɔmaa menli mɔɔ bu ye sunsum nu anwonyia ne kɛ ɔsonle bolɛ la amuala nyia zolɛ nvasoɛ. Yɛ nye die kɛ Gyihova ɛmaa yɛ sunsum nu agudeɛ mɔɔ bie a le (1) Nyamenle Belemgbunlililɛ ne, (2) yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ die ngoane, yɛɛ (3) ye Edwɛkɛ ne anu nɔhalɛ mɔɔ sonle bolɛ la! Noko saa yɛannea boɛ a, yɛnrɛhile agudeɛ ɛhye mɔ anwo anyezɔlɛ, na awieleɛ kolaa ne yɛbavuandi bɛ yɛagua. Amaa yɛahile nwolɛ anyezɔlɛ la, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛdi gyima na yɛ nye die nwo dahuu. Gyisɛse hanle kɛ: “Ɛleka mɔɔ bɛ anwonyia wɔ la, ɛkɛ ne a bɛ ahonle noko wɔ a.”Luku 12:34.

2 Bɛmaa yɛzuzu kɛzi yɛbahola yɛanyia ɛhulolɛ nee anyezɔlɛ yɛamaa Belemgbunlililɛ ne, ɛzonlenlɛ gyima ne yɛɛ nɔhalɛ ne la anwo. Mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu nwo la, dwenledwenle kɛzi ɛbahola wɔanyia sunsum nu agudeɛ nwo ɛhulolɛ kpole la.

NYAMENLE BELEMGBUNLILILƐ NE LE KƐ AGUDEƐ MƆƆ YE BOLƐ YƐ SE

3. Duzu a ɛnee ɔwɔ kɛ gualilɛnli ne mɔɔ wɔ Gyisɛse ndonwo ne anu la yɛ na ɔ sa aha agudeɛ ne a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

3 Kenga Mateyu 13:45, 46. Gyisɛse hanle gualilɛnli bie mɔɔ hɔle kɛ ɔkakpondɛ agudeɛ la anwo edwɛkɛ. Ɔda ali kɛ ɛnee gualilɛnli ne ɛva ɛvolɛ dɔɔnwo ɛdɔ agudeɛ ɛdɔne bɛ. Noko kɛkala akee yenwu agudeɛ ko mɔɔ ye bolɛ yɛ se mɔɔ maanle ɔ nye liele kpole a. Noko, ɛnee ɔwɔ kɛ ɔtɔne debie biala mɔɔ ɔlɛ la na yeahola yeadɔ. Ɛkola ɛnwu kɛzi agudeɛ ne sonle bolɛ maa ye la ɔ?

4. Saa yɛ nye die Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo kɛ mɔɔ gualilɛnli ne anye liele agudeɛ ne anwo la a, duzu a yɛbayɛ a?

4 Duzu a yɛsukoa yɛfi nu a? Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo nɔhalɛ ne le kɛ zɔhane agudeɛ ne la. Saa yɛ nye die Belemgbunlililɛ ne anwo kɛ mɔɔ gualilɛnli ne anye liele zɔhane agudeɛ ne anwo la a, yɛbagyakyi debie biala amaa yɛaboka Belemgbunlililɛ maanlema ne anwo dahuu. (Kenga Maake 10:28-30.) Suzu menli nwiɔ mɔɔ bɛyɛle zɔ la anwo nea.

5. Kɛzi Zakeɛse hilele kɛ ɔkulo kɛ ɔ sa ka Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ɛ?

5 Ɛnee Zakeɛse le adwuledievolɛ kpanyinli mɔɔ sisile menli ɔvale ɔnyianle ɔ nwo a. (Luku 19:1-9) Noko mekɛ mɔɔ ɛtanevolɛ zɔhane dele Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkɛ vile Gyisɛse ɛkɛ la, ɔnwunle kɛ ɔsonle bolɛ na ɔyɛle nwolɛ debie ndɛndɛ. Ɔhanle kɛ: “Nea! Awulae, mebava me ninyɛne ne anu foa ko meamaa ehyiavolɛma, na debie biala mɔɔ mesisi awie melie la, mebava ye mɔnwo nna meamaa ye.” Ɔvale ninyɛne mɔɔ ɔsisile menli ɔnyianle ye la ɔhyɛle na ɔ nye ambolo nwonane afoa nu ninyɛne bieko.

6. Nzenzaleɛ boni a Rose yɛle na yeayɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu sonla a, na duzu ati ɔ?

6 Kolaa na raalɛ bie mɔɔ yɛbavɛlɛ ye Rose ade Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne la, ɛnee yeva ɔ nwo yewula raalɛ nee raalɛ nla nu ɛvolɛ dɔɔnwo. Ɛnee ɔle eku bie mɔɔ ɛlɛpele alie fanwodi amaa menli mɔɔ bɛ awodeɛ le ko mɔɔ bɛ nee bɛ nwo da la kpanyinli. Mɔɔ Rose ɛlɛsukoa Baebolo ne la, ɔnwunle kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ nɔhalɛ ne sonle bolɛ kpole kpalɛ. Noko ɔnwunle kɛ ɔwɔ kɛ ɔyɛ nzenzaleɛ mgbole. (1 Kɔl. 6:9, 10) Ɛhye hanle ye ahonle ɔti yeanyɛ eku ne kpanyinli bieko, eza ɔgyakyile ye ɛbɛla ɛtane ne. Bɛzɔnenle Rose wɔ 2009, na ye ɛvolɛ ko anzi ɔyɛle dahuu adekpakyelɛ. Ɔnyianle Gyihova nee ye Belemgbunlililɛ ne anwo ɛlɔlɛ kpole kpalɛ ɔdɛlale nwonane nu atiakunluwɔzo biala.Maake 12:29, 30.

7. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo ɛhulolɛ kpole ɛ?

7 Yɛ nuhua dɔɔnwo ɛyɛ nzenzaleɛ wɔ ye ɛbɛlabɔlɛ nu amaa yeayɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu menli. (Wlo. 12:2) Noko yɛtɛwiele. Ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye da ɛkɛ wɔ ninyɛne mɔɔ twehwe yɛ adwenle mɔɔ bie a le nwonane afoa nu ninyɛne yɛɛ nla nu ɛbɛlatane nwo atiakunluwɔzo biala la anwo. (Mrɛ. 4:23; Mat. 5:27-29) Amaa yɛahɔ zo yɛahulo Nyamenle Belemgbunlililɛ ne la, Gyihova ɛmaa yɛ agudeɛ bieko mɔɔ sonle bolɛ.

YƐ ƐZONLENLƐ GYIMA NE DIE NGOANE

8. (a) Kɛmɔti a ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle kɛ yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne le ‘anwonyia mɔɔ wɔ mbuakɛ nu’ ɛ? (b) Kɛzi Pɔɔlo hilele kɛ ɔ nye sɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne ɛ?

8 Kakye kɛ Gyisɛse se yɛha na yɛhilehile Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkpa ne. (Mat. 28:19, 20) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo nwunle kɛ ɛzonlenlɛ gyima ne anwo hyia. Ɔhanle kɛ ngyekyeleɛ fofolɛ ne anwo ɛzonlenlɛ gyima ne le kɛ ‘anwonyia mɔɔ wɔ mbuakɛ nu’ la. (2 Kɔl. 4:7; 1 Tim. 1:12) Yɛle menli anzɛɛ mbuakɛ mɔɔ yɛnli munli a, noko edwɛkɛ ne mɔɔ yɛbɔ ye nolo la kola die yɛ nee menli mɔɔ tie yɛ la ngoane. Ɛhye ati, Pɔɔlo hanle kɛ: “Edwɛkpa ne ati a meyɛ ninyɛne kɔsɔɔti a, amaa meabɔ ye nolo meahile awie mɔ.” (1 Kɔl. 9:23) Nɔhalɛ nu, ɛnee Pɔɔlo anye die ɛzonlenlɛ gyima ne anwo, ɔti ɔbɔle mɔdenle ɔyɛle menli ɛdoavolɛma. (Kenga Wulomuma 1:14, 15; 2 Timote 4:2.) Ɛhye maanle ɔgyinlanle dwazotia mɔɔ anu yɛ se la anloa. (1 Tɛs. 2:2) Kɛzi yɛbahola yɛala ɛhulolɛ zɛhae bie ali wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu ɛ?

9. Ndenle ngakyile boni mɔ azo a yɛbahola yɛahile kɛ yɛ nye sɔ yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne a?

9 Adenle ko mɔɔ Pɔɔlo luale zo hilele kɛ ɔ nye sɔ ɛzonlenlɛ gyima ne la a le kɛ, ɔluale ndenle ngakyile zo ɔlile awie mɔ daselɛ. Yɛdi daselɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛnle daselɛlilɛ nu, bagua nu nee azua nu kɛ mɔɔ ɛzoanvolɛma ne nee alimoa Kilisienema yɛle la. (Gyi. 5:42; 20:20) Ɔdwu mekɛ ne bie a, yɛyɛ adekpakyelɛ boavolɛ anzɛɛ dahuu adekpakyelɛ gyima ne bie yɛfa yɛtɛlɛ yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Bie a yɛsukoa aneɛ fofolɛ, yɛkɔ yɛ maanle ne anu ɛleka bie anzɛɛ maanle gyɛne zo.Gyi. 16:9, 10.

10. Kɛzi bɛyilale Irene mɔdenlebɔlɛ ne azo ɛ?

10 Fa Irene mɔɔ ɔtɛgyale na ɔwɔ United States la kɛ neazo. Ɛnee ɔlɛ ɛhulolɛ kpole kɛ ɔbali nyɛvolɛ mɔɔ bɛka Russia aneɛ ne la daselɛ. Mekɛ mɔɔ ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔyɛ zɔ wɔ 1993 la, ɛnee nolobɔlɛma mɔɔ bɛwɔ Russia aneɛ ekpunli ne mɔɔ wɔ New York City anu la dodo le 20. Irene ɛyɛ gyima ɛsesebɛ wɔ zɔhane azɛlɛsinli ne anu kɛyɛ ɛvolɛ 20. Irene ka kɛ: “Kɛkala bɔbɔ, mengola menga Russia aneɛ ne kpalɛ.” Noko, Gyihova ɛyila ɔ nee ɔ gɔnwo mɔ mɔdenlebɔlɛ ne azo. Kɛkala, Russia asafo nsia a wɔ New York City a. Bɛzɔnenle menli mɔɔ Irene nee bɛ zukoale la anu bulu nee nnu. Bie mɔ le Bɛtɛlema, dahuu adekpakyelɛma nee asafo nu mgbanyima. Irene ka kɛ: “Saa mesuzu bodane gyɛne mɔɔ anrɛɛ mebahola meadwu nwo la anwo a, mennwu nuhua ne mɔɔ anrɛɛ ɔbamaa me alie kpole zɛhae a.” Nɔhalɛ nu, ɔ nye sɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne kpalɛ!

Ɛbu wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne kɛ ɔle agudeɛ na ɛfa ɛboka wɔ ngyehyɛleɛ nwo dapɛne biala ɔ? (Nea ɛdendɛkpunli 11, 12)

11. Saa yɛyia ɛkpɔlɛ na yɛangyakyi daselɛlilɛ ɛhɔlɛ a, duzu a bavi nu ara a?

11 Saa yɛ nye sɔ yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne na yɛlɛyia dwazotia bɔbɔ a yɛbaha edwɛkɛ ne, kɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo yɛle la. (Gyi. 14:19-22) Wɔ ɛvolɛ 1930 mɔɔ kɔ 1940 ne mɔ anu, yɛ mediema mɔɔ wɔ United States la yiale dwazotia mɔɔ anu yɛ se. Noko bɛgyinlanle kpundii bɛhɔle zo bɛhanle edwɛkɛ ne kɛ mɔɔ Pɔɔlo yɛle la. Amaa bɛanyia adenle bɛabɔ edwɛkpa ne nolo la, bɛvale bɛ edwɛkɛ dɔɔnwo bɛhɔle kɔɔto. Wɔ 1943, Adiema Nathan H. Knorr hanle konim ko mɔɔ bɛlile ye wɔ U.S. Kɔɔto Bedevinli ne anu la anwo edwɛkɛ. Ɔhanle kɛ saa mediema ne mɔ angɔ daselɛlilɛ dahuu a, anrɛɛ bɛ edwɛkɛ ɛnrɛdwu kɔɔto. Ɔdoale zo kɛ ɔlua edwɛkɛ ɛhye mɔ ati, mediema mɔɔ bɛwɔ ewiade amuala la ɛnyia fanwodi. Mediema mɔɔ wɔ maanle gyɛne zo la noko ɛli konim wɔ kɔɔto edwɛkɛ dɔɔnwo anu. Nɔhalɛ nu, ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ɛzonlenlɛ gyima ne la ɛnrɛmaa ɛkpɔlɛ ɛnrɛzi yɛ adenle kɛ yɛbaha edwɛkɛ ne.

12. Duzu a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ ye wɔ wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anwo a?

12 Saa yɛbu ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa yɛ la kɛ ɔsonle bolɛ a, “yɛnrɛdia mekɛ ala.” Emomu yɛbayɛ biala mɔɔ yɛbahola la yɛali “edwɛkpa ne anwo daselɛ bɔkɔɔ.” (Gyi. 20:24; 2 Tim. 4:5) Noko duzu a yɛbahilehile awie mɔ a? Suzu agudeɛ bieko mɔɔ vi Nyamenle ɛkɛ la anwo.

NƆHALƐ NE MƆƆ SONLE BOLƐ MƆƆ YƐZUKOA LA

13, 14. Duzu a ɛleka mɔɔ ‘yɛfa ninyɛne yɛsie’ mɔɔ Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ wɔ Mateyu 13:52 la kile a, na kɛzi yɛfa ninyɛne yɛsie ɛkɛ ɛ?

13 Sunsum nu agudeɛ mɔɔ tɔ zo nsa la a le nɔhalɛ ne mɔɔ yɛzukoa la. Gyihova le nɔhavo Nyamenle. (2 Sa. 7:28; Edw. 31:5) Ɔle atiakunlukɛnlɛma Selɛ, ɔti ɔmaa menli mɔɔ sulo ye la nwu nɔhalɛ ne. Ɔvi mekɛ mɔɔ yɛdele nɔhalɛ ne la, yɛzukoa nɔhalɛ ne anwo edwɛkɛ dɔɔnwo yɛvi ye Edwɛkɛ Baebolo ne, yɛ mbuluku ne mɔ, maangyeba nyianu, maanzinli nyianu nee yɛ dapɛne ayia ne mɔ anu. Kɛ mɔɔ Gyisɛse hanle la, mekɛ mɔɔ yɛlɛsukoa nɔhalɛ ne anwo edwɛkɛ dɔɔnwo la, yɛnyia ‘ɛleka yɛfa ninyɛne yɛsie’ mɔɔ nɔhalɛ fofolɛ nee dɛba wɔ la. (Kenga Mateyu 13:52.) Saa yɛkpondɛ nɔhalɛ ɛhye kɛ anwoneɛ mɔɔ vea la a, Gyihova baboa yɛ yeamaa yɛanyia nɔhalɛ fofolɛ mɔɔ sonle bolɛ la ‘yɛava yɛazie.’ (Kenga Mrɛlɛbulɛ 2:4-7.) Kɛzi yɛyɛ ye ɛ?

14 Ɔwɔ kɛ yɛsukoa debie kpalɛ, na yɛyɛ neɛnleanu wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne nee yɛ mbuluku ne mɔ anu. Ɛhye baboa yɛ amaa yɛanwu nɔhalɛ mɔɔ le “fofolɛ” mɔɔ bie a ɛnee yɛnze ye la. (Dwɔh. 1:8, 9; Edw. 1:2, 3) Ɛzinzalɛ Arane ne mɔɔ bɛlimoa bɛyɛle wɔ July 1879 la vale nɔhalɛ ne totole felawɔse mɔɔ vea ndile dɔɔnwo bie anu la anwo. Kolaa na awie anwu ye la, kyesɛ ɔtɔ ɔ rɛle aze ɔkpondɛ ye kpalɛ. Saa ɔnwu ye a ɔnle kɛ ɔgyakyi, ɔwɔ kɛ ɔkɔ zo ɔkpondɛ bie dɔɔnwo ɔboka nwo. Zɔhane ala a saa yɛnwu nɔhalɛ ko a ɔnle kɛ yɛgyakyi a, ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛkpondɛ bie dɔɔnwo yɛboka nwo.

15. Duzu ati a yɛka kɛ nɔhalɛ bie mɔ le “dɛba” ɛ, na bɛ nuhua boni a ɛ nye die nwo kpalɛ a?

15 Yɛbɔle ɔ bo kɛ yɛ nee Nyamenle menli tu la, yɛnwunle nɔhalɛ mɔɔ sonle bolɛ la bie mɔ. Ɛhye mɔ le ninyɛne “dɛba” mɔɔ yɛzukoa a na yɛ nye die nwo ɔvi mekɛ mɔɔ yɛrayɛle Kilisienema la. Nɔhalɛ ɛhye mɔ mɔɔ sonle bolɛ la bie mɔ a le boni? Yɛzukoale kɛ Gyihova a le yɛ Bɔvolɛ nee Ngoane Maavolɛ a, na ɔlɛ bodane ɔmaa alesama. Eza yɛzukoale kɛ ɛlɔlɛ ti, Nyamenle vale ɔ Ra ne yɛle ɛkpɔnedeɛ amaa bɛalie yɛ bɛavi ɛtane nee ewule nu. Eza yɛzukoa kɛ, wɔ ye Belemgbunlililɛ ne abo, amaneɛnwunlɛ bavi ɛkɛ na yɛadɛnla aze dahuu wɔ anzodwolɛ nee anyelielɛ nu.Dwɔn 3:16; Yek. 4:11; 21:3, 4.

16. Saa bɛkakyi ndelebɛbo mɔɔ yɛlɛ la bie a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a?

16 Ɔyɛ a bɛkakyi ndelebɛbo mɔɔ yɛlɛ wɔ Baebolo nu ngapezo anzɛɛ Ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛ bie anwo la. Saa bɛfa ndelebɛbo fofolɛ ɛhye mɔ bɛba a, ɔwɔ kɛ yɛnyia mekɛ yɛsukoa bɛ kpalɛ na yɛdwenledwenle nwo. (Gyi. 17:11; 1 Tim. 4:15) Tɛ nzenzaleɛ mgbole ne mɔ ala a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛte ɔ bo a, emomu ngakyile ngyikyi mɔɔ wɔ dɛba ne nee fofolɛ ne anu la noko. Yɛyɛ ɛhye a, ɔbamaa yɛava nɔhalɛ fofolɛ ne yɛazie kpalɛ. Duzu ati a mɔdenlebɔlɛ zɛhae hyia a?

17, 18. Kɛzi sunsum nwuanzanwuanza ne kola boa yɛ ɛ?

17 Gyisɛse hanle kɛ Nyamenle sunsum ne kola maa yɛkakye ninyɛne mɔɔ yɛzukoa la. (Dwɔn 14:25, 26) Kɛzi ɛhye kola boa yɛ kɛ edwɛkpa ne nolobɔlɛma ɛ? Suzu adiema Peter anwubielɛ ne anwo nea. Ɔnyianle ɛvolɛ 19 wɔ 1970, na ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔsonle wɔ Britain Bɛtɛle la ɛtɛkyɛle. Mekɛ mɔɔ ɔlɛyɛ azua nu daselɛlilɛ la, ɔyiale nrenyia bie mɔɔ yezie ɔ kɛsa na ɔwɔ ye ɛvolɛ 50 ne anu la. Peter bizale ye saa ɔkulo kɛ ɔte Baebolo ne abo a. Nrenyia ne le Dwuu relabae, na ɔzinle ɔ nwo kɛ kpavolɛ ne bahola ahilehile ye Baebolo ne. Ɛnee relabae ne kulo kɛ ɔsɔ Peter ɔnea, ɔti ɔbizale ye kɛ: “Me ra nrenyia, aneɛ boni a bɛvale bɛhɛlɛle Daneɛle buluku ne a?” Peter buale kɛ: “Bɛvale Arelam a bɛhɛlɛle ye foa bie a.” Peter ka kɛ: “Ɔzinle relabae ne anwo kɛ meze mualɛ ne la, noko, ɔzinle me nwo ɔdɛlale ye! Kɛ ɔyɛle mɔɔ menwunle mualɛ ne ɛ? Mɔɔ mengɔle sua nu mengɔneanle Ɛzinzalɛ Arane nee Awake! mɔɔ ɛra dɛba anu la, menwunle ye wɔ edwɛkɛ bie anu kɛ bɛvale Arelam a bɛhɛlɛle Daneɛle buluku ne a.” * Nɔhalɛ nu, sunsum nwuanzanwuanza ne kola maa yɛkakye ninyɛne mɔɔ yɛgenga ye dɛba na yɛva yɛzie kpalɛ la.Luku 12:11, 12; 21:13-15.

18 Saa yɛ nye sɔ nrɛlɛbɛ ne mɔɔ vi Gyihova ɛkɛ la a, ɔbamaa yɛava nɔhalɛ dɔɔnwo mɔɔ le fofolɛ nee dɛba la yɛazie. Saa yɛnyia ɛhulolɛ nee anyezɔlɛ kpole yɛmaa nrɛlɛbɛ ne mɔɔ vi Gyihova ɛkɛ la a, ɔbamaa yɛanyia ɛhulolɛ kɛ yɛbahilehile awie mɔ.

BƆ WƆ AGUDEƐ NWO BANE

19. Kɛmɔti a ɔwɔ kɛ yɛbɔ yɛ sunsum nu agudeɛ anwo bane ɛ?

19 Seetan nee ye ewiade ne ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛsɛkye anzɛɛ bɛmaa anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa sunsum nu agudeɛ mɔɔ yɛzuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu la aha aze. Ye ngane ne mɔ bahola ahye yɛ. Yɛ nye bahola alie gyima mɔɔ bɛtua kakɛ kpole, asetɛnla kpalɛ, anzɛɛ ɛbɛlabɔlɛ nu ninyɛne mɔɔ awie fa tu ɔ nwo la anwo. Ɔti ɛzoanvolɛ Dwɔn hakyele yɛ kɛ: “Ewiade nee ye atiakunluwɔzo ɛlɛpɛ nu.” (1 Dwɔn 2:15-17) Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ yɛnea yɛ nganeɛdelɛ boɛ, na yɛbɔ ɛlɔlɛ nee anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa sunsum nu agudeɛ la anwo bane.

20. Duzu a ɛkulo kɛ ɛyɛ ɛbɔ wɔ sunsum nu anwonyia nwo bane a?

20 Nyia ɛhulolɛ kɛ ɛbagyakyi debie biala mɔɔ bahola amaa ɛhulolɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne aha aze la anu. Ka edwɛkɛ ne dahuu, na kile yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ die ngoane la anwo anyezɔlɛ. Bɔ mɔdenle kpondɛ nɔhalɛ ne dahuu. Mekɛ mɔɔ ɛlɛyɛ ɛhye la, ɛbanyia “anwonyia mɔɔ ɛmminli ɛlɛ la wɔ anwuma, ɛleka mɔɔ awule ɛngola ɛmbikye nwo na ngɛkɛba ɛngola ɛnzɛkye ye la. Ɔluakɛ ɛleka mɔɔ bɛ anwonyia wɔ la, ɛkɛ ne a bɛ ahonle noko wɔ a.”Luku 12:33, 34.

^ ɛden. 17 Bɛvale Arelam a bɛhɛlɛle Daneɛle 2:4b kɔdwu 7:28 a.