1, 2. (a) Kambani vinthu vitatu vakukhumbika ukongwa vo Yehova wakutipasa? (b) Kumbi tikambisanengenji munkhani iyi?

YEHOVA ndiyu ngwakukhupuka ukongwa pacharu chosi. (1Mik.29:11, 12) Chifukwa chakuti iyu ngwakupasa, wagaŵiyaku chuma chaki chauzimu ŵanthu wo aziŵa kuzirwa kwaki. Tiwonga ukongwa kuti Yehova wakutipasa chuma chakuzirwa. Chuma ichi chisazgapu (1) Ufumu waki, (2) uteŵeti wakutaska umoyu ndi (3) uneneska wa m’Mazu ngaki. Asani tingaleka kuphwere, tingayamba kuwona kuti vinthu ivi vambula kukhumbika ndipu tingavileka. Kuti tileki kuchita viyo, titenere kuvigwirisiya ntchitu ndi kulutiriza kuviyanja. Yesu wangukamba kuti: “Ko kwe chuma chinu ndiku so kwe mtima winu.”—Luka 12:34.

² Tiyeni tikambisani vo tingachita kuti tilutirizi kwanja Ufumu, uteŵeti ndi uneneska kweniso mo tingalongole kuti tiwonga vinthu venivi. Po tikambisana, ŵanaŵaniyani vo imwi mungachita kuti muyanjengi vinthu venivi.

3. Kumbi wamalonda yo wazumbulika muntharika yaku Yesu wakhumbisiskanga kuchitanji kuti wasaniyi ngali? (Wonani chithuzi cho che pa peji 9)

³ Ŵerengani Mateyu 13:45, 46. Yesu wangukamba ntharika ya munthu wamalonda yo wapenjanga ngali. Kwa vyaka vinandi, wamalonda mwenuyu watenere kuti wagulanga ndi kugulisa ngali. Kweni wangusaniya ngali yimoza yo yenga yamampha ukongwa ndipu wangukondwa ukongwa wati wayiwona ŵaka. Kuti wakayiguli, wakhumbikanga kuchigulisa vosi vo wenga navu. Ngali iyi yitenere kuti yenga yakukhumbika ukongwa kwaku iyu.

4. Asani titanja Ufumu waku Chiuta nge mo wamalonda wanguyanjiya ngali, kumbi tichitengenji?

⁴ Kumbi isi tisambiranjipu? Ufumu waku Chiuta we nge ngali yakudula ukongwa yo wamalonda uyu wangugula. Asani titanja Ufumu nge mo wamalonda wanguyanjiya ngali, tilekengi vosi vo tenavu kuti tilutirizi kuja zika ya Ufumu waku Chiuta. (Ŵerengani Marko 10:28-30.) Tiyeni tiwoni ŵanthu ŵaŵi wo anguchitapu venivi.

5. Kumbi Zakeyu wangulongo wuli kuti wakhumbisiskanga kuti wazisere mu Ufumu waku Chiuta?

⁵ Zakeyu wenga mura wa akusonkhesa msonkhu yo wangukhupuka ukongwa chifukwa waphanganga ndalama za ŵanthu. (Luka 19:1-9) Kweni wati wavwa Yesu wachisambiza za Ufumu, wanguwona kuti vo wanguvwa venga vakukhumbika ndipu wangusintha nyengu yeniyo. Iyu wangukamba kuti: “Awonani! Hafu ya vinthu vangu Ambuya ndiperekengi ku ŵanthu akavu, ndipu chechosi cho ndikuphanga ku munthu weyosi, ndimuweziyengi maulendu nganayi.” Iyu wanguleka chuma cho wanguchisaniya munthowa yambula kwenere kweniso mtima wambunu.

6. Kumbi ndi vinthu wuli vo Rose wangusintha kuti waje zika ya Ufumu waku Chiuta, ndipu ntchifukwa wuli wanguchita viyo?

⁶ Vyaka vinandi vo vajumpha munthu munyaki zina laki Rose, wanguvwa uthenga wa Ufumu. Iyu wenga pa chibwezi ndi munthukazi munyaki. Wenga so pulezidenti wa gulu lo lawonanga wanangwa wa ŵanthu wo atolana anthurumi pamwenga anthukazi pe. Rose wati wayamba kusambira Bayibolu, wanguwona kuti Ufumu waku Chiuta ngwakuzirwa ukongwa. Iyu wanguziŵa kuti wakhumbikanga kusintha vinthu vinandi. (1 Ŵakor. 6:9, 10) Wanguleka udindu waki ndipu wangumalisa chibwezi cho wenga nachu. Rose wangubatizika mu 2009, ndipu mu 2010 wangwamba kuchita upayiniya wa nyengu zosi. Iyu wangwanja ukongwa Yehova kweniso Ufumu waki kuluska makhumbiru ngaki nga liŵavu.—Marko 12:29, 30.

7. Ntchinthu wuli chingatitondekesa kuti tilutirizi kwanja Ufumu waku Chiuta?

⁷ Mbuneneska kuti tanandi tikusintha vinthu vinandi kuti tije zika za Ufumu waku Chiuta. (Ŵar. 12:2) Chinanga kuti ve viyo, tikhumbika kulutiriza kusintha. Tikhumbika kuja masu kuti tileki kwanja ukongwa vinthu vinyaki kuluska mo titanjiya Chiuta. Vinthu ivi vingaŵa vinthu vakuliŵavu kweniso makhumbiru ngaheni ngakugonana. (Nthanthi 4:23; Mat. 5:27-29) Kuti tilutirizi kwanja Ufumu waku Chiuta, Yehova watipasa chinthu chinyaki chakuzirwa ukongwa.

8. (a) Ntchifukwa wuli Paulo wangukamba kuti uteŵeti ndi ‘chuma mu viyaŵi vadongu’? (b) Kumbi Paulo wangulongo wuli kuti uteŵeti ngwakuzirwa?

⁸ Yesu wakutipasa ntchitu yakupharazga ndi kusambiza uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta. (Mat. 28:19, 20) Wakutumika Paulo wanguziŵa kuti uteŵeti ngwakukhumbika  ukongwa. Iyu wangukamba kuti ntchitu zachikhristu zo zikwaskana ndi phanganu lifya ze nge ‘chuma cho che muviyaŵi vadongu.’ (2 Ŵakor. 4:7; 1 Tim. 1:12) Chinanga kuti te viŵiya vadongu vakubuda, uthenga wo tipharazga ungachitisa kuti tizisaniyi umoyu pamoza ndi ŵanthu wo atitivwisiya. Pakuziŵa fundu iyi, Paulo wangukamba kuti: “Ndichita vinthu vosi chifukwa cha uthenga wamampha, kuti ndigaŵiyeku ŵanthu anyaki.” (1 Ŵakor. 9:23) Chifukwa chakuti Paulo wayanjanga uteŵeti, wagwiranga mwaphamphu ntchitu yakupanga akusambira. (Ŵerengani Ŵaroma 1:14, 15; 2 Timote 4:2.) Ivi vingumuwovya kuti wakunthiyepu pa nyengu yo watombozgekanga. (1 Ŵat. 2:2) Kumbi isi tingalongo wuli kuti titanja uteŵeti?

9. Kumbi ndi nthowa nizi zo tingalongole kuti tiwonga uteŵeti wo tikupasika?

⁹ Paulo wangulongo kuti uteŵeti ngwakuzirwa mwakupharazga peposi po wasaniyanga mpata. Nge mo akutumika ndi Akhristu akwamba achitiyanga nasi tipharazga mwamwaŵi, kunyumba ndi nyumba kweniso mumalu ngo musanirika ŵanthu anandi. (Mac. 5:42; 20:20) Mwakuyanana ndi mo vinthu viliri pa umoyu widu, tingasazgiyaku uteŵeti mwakuchita upayiniya wakovya pamwenga wa nyengu zosi. Tingasambira so chineneru chinyaki, kuluta kuchigaŵa chinyaki cha mucharu chidu pamwenga kucharu chinyaki.—Mac. 16:9, 10.

10. Kumbi Irene wangutumbikika wuli chifukwa chakukhumbisiska kupharazga uthenga wamampha?

¹⁰ Tiyeni tikambisani vo vinguchitikiya Irene, mzichi wambula kuyirwa wa ku United States. Iyu wakhumbisiskanga kupharazgiya ŵanthu a ku Russia wo aja ku New York. Pa nyengu yo wayambanga kupharazgiya ŵanthu yaŵa mu 1993, kwenga ŵaka apharazgi 20 wo alongoronga chineneru cha ku Russia mutawuni ya New York. Kwa vyaka 20 waja wachipharazga mwaphamphu mu chineneru chakwenuku. Irene wanguti, “Ndachiziŵanga ukongwa cha chineneru cha ku Russia.” Chinanga kuti venga viyo, Yehova wamutumbika pamoza ndi apharazgi anyaki chifukwa chakuchita phamphu. Sonu, mutawuni ya New York mwe mipingu 6 ya chineneru cha ku Russia. Ŵanthu 15 wo Irene wasambiranga nawu Bayibolu akubatizika. Anyaki ateŵete pa Beteli, achita upayiniya ndipu anyaki mbara mumpingu. Irene wanguti, “Asani ndiŵanaŵaniya za vinthu vo ndakhumbanga kuchita, palivi cho chatingi chindipasengi likondwa lo nde nalu sonu.” Iyu wawona kuti uteŵeti ngwakuzirwa.

11. Kumbi ndi vinthu vamampha nivi vo vichitika asani tilutiriza kupharazga chinanga kuti titombozgeka?

¹¹ Asani tiwona kuti uteŵeti widu ngwakukhumbika ukongwa, tilutirizengi kupharazga chinanga tingakumana ndi masuzgu, nge mo wakutumika Paulo wanguchitiya. (Mac. 14:19-22) Kwambiya mu 1930, mpaka kukwamba kwa vyaka va m’ma 1940, abali ŵidu  ku United States atombozgekanga ukongwa. Nge mo Paulo wanguchitiya, yiwu anguleka cha kupharazga. Kuti avikiliyi ntchitu yakupharazga, abali alutanga ndi nkhani kukhoti ndipu awinanga milandu yinandi. Mu 1943, Mubali Nathan H. Knorr, wangukamba vo vinguchitika pa nyengu yo anguwina mulandu unyaki ku Khoti Likulu ku U.S.A. Iyu wangukamba kuti tawina mulandu uwu chifukwa cha phamphu linu. Asani abali anguleka kugwira ntchitu yakupharazga kwatingi kuŵengevi mulandu wewosi kukhoti. Chifukwa chakuti abali yaŵa anguwina milandu vawovya kuti abali ndi azichi anandi pacharu chapasi aje ndi wanangwa wakupharazga. Venivi vawovya so abali ndi azichi mu vyaru vinyaki kuti awini milandu. Asani titanja uteŵeti tilutirizengi kupharazga chinanga kuti tingatombozgeka.

12. Kumbi mwasimikiza mtima kuchitanji pa nkhani yakupharazga?

¹² Asani uteŵeti wo Yehova wakutipasa titiwuwona kuti ngwakuzirwa, tikhorwengi ŵaka ndi maola ngo tapharazga cha. M’malu mwaki, tichitengi vosi vo tingafiska ‘kuti tipharazgi uthenga wamampha mwakukwana.’ (Mac. 20:24; 2 Tim. 4:5) Kumbi tiŵasambizengenji ŵanthu? Tiyeni tikambisani chinthu chinyaki chakuzirwa cho Chiuta wakutipasa.

13, 14. Kumbi ‘nyumba yakusungamu chuma’ yo Yesu wangukamba pa Mateyu 13:52 yimiyanji, nanga titiyizaza wuli?

¹³ Chinthu chachitatu cho Chiuta wakutipasa mbuneneska wa m’Mazu ngaki. Yehova ndi Chiuta wauneneska. (2 Sam. 7:28; Sumu 31:5) Pakuti Yehova ndi Chiuta wakupasa, watasambiza uneneska ŵanthu wo atimuwopa. Kutuliya po tingwambiya kusambira uneneska, taja ndi mwaŵi wakuziŵa vinandi kutuliya m’Bayibolu, mabuku ngidu, pa maunganu ngachigaŵa, ngadera ndi ngampingu. Mukuluta kwa nyengu, tituŵa ndi ‘nyumba yakusungamu chuma’ cha uneneska wo tisambira sonu ndi wo tikusambira kali. (Ŵerengani Mateyu 13:52.) Yehova watiwovyengi kuti tiŵikemu fundu zauneneska zasonu mu ‘nyumba yakusungamu chuma,’ asani tipenja uneneska uwu nge mo tichitiya pakupenja chuma. (Ŵerengani Nthanthi 2:4-7.) Kumbi tichita wuli venivi?

¹⁴ Titenere kusambira Bayibolu pakutija nyengu zosi kweniso kufufuza mwakukwana m’Mazu ngaku Chiuta ndi mumabuku ngidu. Asani tichitengi viyo, vitiwovyengi kuziŵa fundu zasonu za uneneska zo taziziŵanga cha. (Yos. 1:8, 9; Sumu 1:2, 3) Magazini yakwamba ya Chigongwi cha Alinda yo yingutuwa mu July 1879 yingukamba kuti uneneska wenge kaluŵa kamana kakutowa ko ke mudondu linandi. Kuti munthu wasaniyi kaluŵa kenaka wakhumbika kulereseska. Ndipu asani wakasaniya wakhumbika kukhorwa ŵaka ndi kaluŵa kamoza pe cha. Wakhumbika kulutiriza kupenja kuti wasaniyi timaluŵa tinyaki. Mwakuyanana waka, tikhumbika cha kukhorwa ndi fundu yimoza yauneneska yo tasaniya. Titenere kuŵikiyapu mtima kuti tifufuzi fundu zinandi za uneneska.

15. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti fundu zinyaki za uneneska “zakali,” nanga ndi fundu nizi zo muwona kuti zakuzirwa ukongwa kwaku imwi?

¹⁵ Tinguziŵa fundu zinyaki za uneneska tati tayamba kusambira Bayibolu. Fundu izi tingakamba kuti ‘zakali’ chifukwa ndizu tingwamba kusambira. Kumbi zinyaki mwa fundu izi ndi nizi? Tingusambira kuti Yehova ndiyu Mulengi yo wakutipasa umoyu ndipuso wakhumba kuziŵachitiya vamampha ŵanthu. Tingusambira so kuti Chiuta wakutipasa sembi ya Mwana waki kuti tifwatuliki ku ubudi ndi nyifwa. Pavuli paki, tingusambira kuti Ufumu waki wazamumalisa masuzgu ngosi ndipu te ndi mwaŵi wakuzija mwachimangu ndipuso mwalikondwa  mu Ufumu waki.—Yoh. 3:16; Chiv. 4:11; 21:3, 4.

16. Kumbi tikhumbika kuchitanji asani fundu zinyaki za uneneska zasintha?

¹⁶ Nyengu zinyaki angasintha mo tavwiyanga kali mauchimi nga m’Bayibolu pamwenga Malemba. Asani fundu zinyaki zasintha tikhumbika kusaniya nyengu yakuŵerenge ndi kuŵanaŵaniya fundu zasonu. (Mac. 17:11; 1 Tim. 4:15) Tikhumbika ŵaka kuziŵa fundu zo zasintha cha kweni tikhumbika so kuziŵa kupambana kwa fundu zakali ndi zasonu. Asani tichitengi viyo, tituzengemu fundu za uneneska zakali mu nyumba yidu yakusungiyamu chuma ndi kuŵikamu zasonu. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuchita viyo?

17, 18. Kumbi mzimu wakupaturika ungatiwovya wuli?

¹⁷ Yesu wangukamba kuti mzimu waku Chiuta ungatikumbusa vinthu vo tisambira. ( Yoh. 14:25, 26) Chifukwa chakuti ndisi asambizi a uthenga wamampha, kumbi fundu iyi yingatiwovya wuli? Ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya mubali Peter. Mu 1970 po wenga ndi vyaka 19, iyu wangwamba kuteŵete pa Beteli ya ku Britain. Po wapharazganga kunyumba ndi nyumba, wangukumana ndi munthurumi munyaki wa vyaka pafupifupi 50. Munthu uyu wenga ndi mwembi unandi. Peter wangumufumba asani wangayanja kuti walivwisengi Bayibolu. Munthu uyu wanguzizwa ndipu wangukambiya Peter kuti panu wafika mpha nyumba ya Msambizi wa chisopa cha Chiyuda. Kuti Msambizi uyu wayesi Peter wangumufumba kuti, “Wamwana wangu, kumbi buku la Danyele lingulembeka mu chineneru wuli?” Peter wangumuka kuti, “Chigaŵa chinyaki chingulembeka mu Chiaramu.” Peter wangukamba kuti, “Msambizi uyu wanguzizwa kuti ndingumuka vauneneska. Kweni ini ndini ndinguzizwa ukongwa. Ndinguwamu cha kuti ndinguziŵa wuli kwamuka kwaki. Ndati ndaluta kunyumba ndingufufuza mumagazini nga Chigongwi cha Alinda ndi Galamukani! ngakuvuli. Ndingusaniyamu nkhani yo yakonkhoskanga kuti buku la Danyele lingulembeka mu Chiaramu.” Mzimu utuŵa ungatikumbusa vo tikuŵerenga ndi kuvisunga munyumba yidu yakusungiyamu chuma cha uneneska.—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Asani tiwona kuti fundu zaku Yehova zakuzirwa tichiskikengi kuzaza nyumba yidu yakusungiyamu chuma cha uneneska ndi fundu zasonu kweniso zakali. Kwanja fundu zaku Yehova, kutiwovyengi kuti tije asambizi amampha.

19. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuvikiliya chuma cho Chiuta wakutipasa?

¹⁹ Satana ndi charu chaki atesesa kuti tilekengi kuwona kukhumbika kwa chuma chakuzirwa cho takambisana munkhani iyi. Nasi tinganyengeka ndi Satana. Tingakopeka ndi vinthu nge kukhumba kuja ndi masambiru ngapachanya, umoyu wapachanya pamwenga kujiwonesa ndi vinthu vo munthu we navu. Wakutumika Yohane watitikumbusa kuti charu chiluta limoza ndi makhumbiru ngaki. (1 Yoh. 2:15-17) Mwaviyo, tikhumbika kuphwere ukongwa ndi vo titanja kuti tilutirizi kwanja ndi kuvikiliya chuma cho Chiuta wakutipasa.

20. Kumbi muyesesengi kuchitanji kuti muvikiliyi chuma chinu chauzimu?

²⁰ Jani akunozgeka kuleka chechosi cho chingakutondekesani kwanja ukongwa Ufumu waku Chiuta. Lutirizani kupharazga mwaphamphu ndipu mungawuwonanga mwakupepuka cha uteŵeti wakutaska umoyu. Mufufuzengi fundu zinyaki za uneneska. Asani muchitengi viyo, vikuwovyeningi kuti musungi “chuma chambula kumala kuchanya, ko munkhungu wafikaku cha ndipuso ko nyenji zileka kunanga. Chifukwa ko kwe chuma chinu ndiku so kwe mtima winu.”—Luka 12:33, 34.