1, 2. (a) Ino nimbono nzi zyakumuuya zyotatwe nzyaatupa Jehova? (b) Ncinzi ncotutiibandike mucibalo eeci?

JEHOVA nguwiinda kuvwuba mububumbo boonse. (1Mak. 29:11, 12) Mbwali Taata imwaabi, ulaabila mbono zyakumuuya cakutawayawaya kuli baabo ibabona mboziyandika kapati mbono eezyi. Elo kaka tulalumba kapati kuti Jehova watupa mbono zyakumuuya zyalo izibikkilizya (1) Bwami bwa Leza, (2) mulimo wesu uufwutula bantu, alimwi (3) akasimpe kayandisi ikajanika mu Jwi lyakwe! Nokuba boobo, ikuti naa tiitwacenjela tulakonzya kuleka kuzibikkila maano mbono eezyi, mane akuzisowa buya. Ikutegwa tuzijatisye amaanza obilo, tweelede kuzibelesya kabotu alimwi lyoonse tweelede kubukulusya luyando ndotujisi kulinzizyo. Jesu wakati: “Ooko ikuli lubono lwanu, ayalo myoyo yanu nkwiinoobede.”—Lk. 12:34.

² Lino atulange-lange ncotukonzya kucita kutegwa tutalike kutondezya kuti zintu eezyi tulaziyanda, tulazibikkila maano kapati akuti tulalumba kujatikizya nzizyo, nkokuti Bwami, mulimo wakukambauka alimwi akasimpe. Ciindi notucita boobo, amuzinzibale kuyeeya nywebo lwanu kumugama mbomukonzya kuyungizya luyando lwanu kumbono eezyi zyakumuuya.

3. Ino ncinzi musambazi wamucikozyanyo ca Jesu ncaakalibambilide kucita kutegwa ayuule ngale iyakali kudula kapati? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

³ Amubale Matayo 13:45, 46. Jesu wakaamba kujatikizya cikozyanyo camusambazi iwakali kuyandaula ngale. Kuboneka kuti kwamyaka minji musambazi ooyu wakali kuula akusambala ngale zinji kapati. Pele lino wakajana ngale yomwe yeebeka citaambiki cakuti mbwaakaibonena buyo, wakakondwa kapati. Pele kutegwa ayuule, wakeelede kusambala zintu zyoonse nzyaakajisi. Sena inga mweezyeezya mboyakali kuyandika kapati ngale eeyi kulinguwe?

4. Ikuti tulabuyanda kapati Bwami bwa Leza mbubwenya mbuli musambazi mbwaakaiyanda kapati ngale yeebeka, ino tuyoocita nzi?

⁴ Ino nciiyo nzi ncotwiiya? Kasimpe ka Bwami bwa Leza kali mbuli ngale eeyo iidula kapati. Ikuti kasimpe tulakayanda kapati mbubwenya mbuli musambazi mbwaakaiyanda kapati ngale eeyo, nkokuti tuyooliimya zintu zimwi kutegwa tuzumanane kuba balelwa ba Bwami. (Amubale Marko 10:28-30.) Atulange-lange bantu bobilo ibakacita oobo.

5. Ino Zakeyo wakatondezya buti kuti wakali kubuyanda kapati Bwami bwa Leza?

⁵ Zakeyo wakali mupati wabasimutelo ooyo iwakavwuba kapati kwiinda mukubejelezya bamwi kutegwa ajane mali. (Lk. 19:1-9) Nokuba boobo, ciindi muntu ooyu uutaluleme naakamvwa Jesu kakambauka kujatikizya Bwami, wakabona mbwaakali kuyandika kapati makani aaya aboobo wakabweza ntaamu mpoonya-mpoonya. Aboobo wakati: “Bona! Cisela calubono lwangu, O Mwami, ndilacipa bacete, alimwi kufwumbwa ceeco ncindakanyanga muntu kwiinda mukumubejelezya, ndilamujolela akumuyungizyila ziindi zyone.” Cakutawayawaya, wakalupilusya lubono ndwaakajana munzila yabumpelenge akuleka micito yakwe yabusyaacivwulemwangu.

6. Ino nkucinca kuli buti nkwaakacita Rose kutegwa abe mulelwa wa Bwami bwa Leza, alimwi nkaambo nzi ncaakacitila boobo?

⁶ Myaka yainda musyule, ciindi muntu ngotulaite kuti Rose naakamvwa mulumbe wa Bwami, wakali mucilongwe cabamakaintu boonana mulicabo. Wakali mweendelezi wambunga iiminina bantu boonana mulicabo. Nokuba boobo, ciindi Rose naakali kuyaabwiiya Bbaibbele, wakabona mbokakali kayandisi kasimpe kajatikizya Bwami bwa Leza. Pele wakabona kuti wakeelede kupanga kucinca kupati kapati. (1Kor. 6:9, 10) Aboobo wakayeeya kuti acisiye cuuno ncaakajisi alimwi akucimana cilongwe ncaakajisi amukaintu umwi cakoonana mulicabo. Rose wakabbapatizyigwa mu 2009, mpoonya mwaka wakatobela wakatalika bupainiya bwaciindi coonse. Luyando ndwaakajisi kuli Jehova aku Bwami bwakwe lwakali luyumu kapati kwiinda mbolwakabede kuzisusi zyanyama.—Mk. 12:29, 30.

7. Ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kutondezya kuti tulabuyanda kuzwa aansi aamoyo Bwami bwa Leza?

⁷ Mubwini, tobanabunji twakapanga kucinca kupati kapati kutegwa tube balelwa ba Bwami bwa Leza. (Rom. 12:2) Nokuba boobo, nkondo yesu tainamana pe. Tweelede kuzumanana kuzicenjelela zintu zibyaabi nzyotulombozya zyalo izibikkilizya kuyandisya zintu zyakumubili alimwi akulombozya koonana kutali kwamumulawo. (Tus. 4:23; Mt. 5:27-29) Kutegwa tuzumanane kubikkila maano kuyandisya Bwami bwa Leza kuzwa aansi aamoyo, Jehova watupa imbono aimbi iidula kapati.

8. (a) Ino nkaambo nzi mwaapostolo Paulo ncaakaambila kuti mulimo wesu wakukambauka uli mbuli “lubono muziyobwedo zyabulongo”? (b) Mbuti Paulo mbwaakatondezya kuti wakali kuuyanda kapati mulimo wakukambauka?

⁸ Amuyeeye kuti Jesu wakatupa mulimo wakukambauka akuyiisya makani mabotu aa Bwami bwa Leza. (Mt. 28:19, 20) Mwaapostolo Paulo wakalizyi mbowakali kuyandika kapati mulimo wakukambauka. Wakaamba mulimo wacizuminano  cipya kuti uli mbuli “lubono muziyobwedo zyabulongo.” (2Kor. 4:7; 1Tim. 1:12) Nokuba kuti tuli ziyobwedo zyabulongo zitalondokede, mulumbe ngotukambauka ulakonzya kutusololela kubuumi butamani antoomwe abaabo mbotukambaukila. Kakayeeyede kaambo aaka, Paulo wakabelesya nzila ziindene-indene mubukambausi akwaamba kuti: ‘Ndilazicita zintu zyoonse eezyi akaambo kamakani mabotu, kutegwa ndaabile bamwi.’ (1Kor. 9:23) Inzya, luyando Paulo ndwaakajisi kumulimo wakukambauka lwakamupa kuti abeleke canguzu kupanga basikwiiya. (Amubale Baroma 1:14, 15; 2 Timoteyo 4:2.) Eeco cakamupa kuti aliyumye kukupenzyegwa kutaambiki. (1Tes. 2:2) Mbuti mbotukonzya kutondezya luyando luli boobo kumulimo wakukambauka?

9. Ino ninzila nzi zimbi motukonzya kutondezya kuti tulalumba kapati kucoolwe ncotujisi cakukambauka?

⁹ Nzila imwi Paulo njaakatondezya kuti wakali kuuyanda kapati mulimo wakukambauka nkwiinda mukubandika abantu kufwumbwa naakali kuba acoolwe cakucita boobo. Mbubwenya mbuli baapostolo a Banakristo bakusaanguna, tulakambauka ciindi notwiizya, notuli mubuleya alimwi akuŋanda aŋanda. (Mil. 5:42; 20:20) Kuti bukkale bwesu kabuzumizya, tweelede kuyandaula nzila mbotukonzya kuyungizya mulimo wesu, ambweni kwiinda mukubeleka katuli bapainiya bagwasyilizya naa bapainiya baciindi coonse. Kuyungizya waawo, tulakonzya kwiiya mwaambo uumbi, kulongela kubusena bumbi mumwenya mucisi cesu, nokuba kulongela kucisi cimbi buya.—Mil. 16:9, 10.

10. Ino mbuti ba Irene mbobakalongezyegwa akaambo kakutola lubazu mumulimo wakukambauka makani mabotu?

¹⁰ Atulange-lange cikozyanyo caba Irene, imucizyi uutakwetwe kucisi ca United States. Mucizyi ooyu wakali kuyandisisya kuti akambaukile bantu ibakalongela ku United States balo ibakali kubelesya mwaambo waku Russia. Naakatalika kucita boobo mu 1993, kwakali buyo basikumwaya bali 20 mukabunga kabelesya mwaambo waku Russia mu New York City. Kwamyaka iili 20, ba Irene babeleka canguzu kubelesya mwaambo waku Russia. Ba Irene baamba kuti: “Noliba lino, tandinauzyiba kabotu mwaambo waku Russia.” Pele Jehova waulongezya muuya wabusungu ngobatondezya ba Irene alimwi abamwi ibacita mbuli mbabo. Mazuba aano, kuli mbungano zibelesya mwaambo waku Russia izili cisambomwe mu New York City. Bantu ibali 15 ibakaiya aba Irene bakabbapatizyigwa. Bamwi lino babelekela ku Beteli, bamwi mbapainiya mpoonya bamwi mbaalu. Ba Irene baamba kuti, “Ciindi nondiyeeya mbaakani zimbi nzyondakali kuyeeya kucita kaindi, tandisyomi kuti naa kuli mbaakani noiba yomwe iyakali kukonzya kundiletela lukkomano kwiinda alukkomano ndondijisi lino.” Inzya, balaukkomanina kapati mulimo wakukambauka!

11. Ino mbubotu nzi buboola akaambo kakuzumanana kukambauka nokuba kuti kuli kupenzyegwa?

¹¹ Ikuti katuukkomanina mulimo wesu wakukambauka, tuyooba mbuli mwaapostolo Paulo walo iwakazumanana kukambauka nokuba  kuti wakali kupenzyegwa. (Mil. 14:19-22) Mumyaka yakuma 1930 alimwi akumatalikilo kwamyaka yakuma 1940, bakwesu kucisi ca United States bakapenzyegwa citaambiki. Nokuba boobo, mbubwenya mbuli Paulo, tiibakazungaana pele bakazumanana kukambauka. Kutegwa bakwabilile lwaanguluko lwesu lwakucita boobo, ibakwesu bakalwana nkondo zinji zyamunkuta. Mu 1943, Mukwesu Nathan H. Knorr wakaamba boobu ciindi notwakazunda mu Nkuta Mpati yaku United States: “Twakazunda nkondo zyamunkuta akaambo kakuti mulabeleka canguzu. Ikuti basikumwaya nobatakazumanana kukambauka, nokwakanyina twaambo twakulwanina mu Nkuta Mpati; pele twakazunda nkaambo nywebo nobasikumwaya kubikkilizya abakwesu nyika yoonse, mwazumanana kukambauka akuti tamulibambilide kucileka akaambo kakupenzyegwa ikukonzya kuboola. Ikuzunda ooku kwabantu ba Mwami akaambo kakutazungaana nkokwapa kuti kube muzeezo ooyu.” Ikutazungaana kwabakwesu ikuli boobu muzisi zimbi kwapa kuti kube kuzunda munkuta. Masimpe, akaambo kakuti tulauyanda kapati mulimo wesu wakukambauka, tulazwidilila nokuba kuti kuli kupenzyegwa.

12. Ino mukanzide kucita nzi kujatikizya mulimo wakukambauka?

¹² Ikuti mulimo wesu wakukambauka tuubona kuti nimbono iidula kapati kuzwa kuli Jehova, tatukabikkili maano “kukupanga buyo mawoola.” Muciindi caboobo, tuyoobeleka kusikila mpotugolela ikupa “bumboni cakulomya kujatikizya makani mabotu.” (Mil. 20:24; 2Tim. 4:5) Pele ino bantu tuyoobayiisya nzi? Amulange-lange mbono aimwi kuzwa kuli Leza.

13, 14. Ino ‘nciyobwedo’ nzi ncaakali kwaamba Jesu kulugwalo lwa Matayo 13:52, alimwi mbuti mbotukonzya kucizuzya?

¹³ Mbono yesu yakumuuya yatatu, nciyobwedo cesu cakasimpe kayubunwidwe. Jehova ngu Leza wakasimpe. (2Sam. 7:28; Int. 31:5) Mbwaanga ngu Taata imwaabi, ulaabila kasimpe kajatikizya nguwe kuli baabo ibamuyoowa. Kuzwa ciindi notwakasaanguna kumvwa kasimpe, twalijisi coolwe cakuyobolola kasimpe kuzwa mu Jwi lyakwe, Bbaibbele, mabbuku eesu aa Bunakristo alimwi akuzwa kumiswaangano yesu yacooko, yabbazu alimwi amiswaangano iicitwa nsondo ansondo. Mukuya kwaciindi, tulaba aceeco Jesu ncaakapandulula kuti “ciyobwedo” cakasimpe kakaindi alimwi akapya. (Amubale Matayo 13:52) Jehova uyootugwasya kuyobolola kasimpe kayandisi kapya ‘muciyobwedo cesu’ ikuti naa katukayandaula kasimpe kali boobo mbuli mbotuyandaula lubono lusisidwe. (Amubale Tusimpi 2:4-7.) Mbuti mbotukonzya kucita oobo?

¹⁴ Tweelede kuba abubambe bubotu bwaciiyo cesu tobeni alimwi akuvwuntauzya cakulomya mu Jwi lya Leza amabbuku eesu. Eeci cilakonzya kutugwasya kujana kasimpe kalo ikakonzya kwaambwa kuti ‘nkapya’ mukuti tiitwakakazyi kaindi. (Jos. 1:8, 9; Int. 1:2, 3) Magazini yakusaanguna ya Ngazi Yamulindizi eeyi iyakamwaigwa mu July 1879 yakaamba kuti: “Mbubwenya mbuli kaluba kaniini ikali munkanda, kasimpe kazingulukidwe aansaku zitalivwulili zyabubeji. Kuti kamuyanda kukajana, mweelede kulangisisya kapati. . . . Kuti kamuyanda kubona bubotu bwankako mweelede kusintama kutegwa mukabweze. Mutakkutili akaluba komwe buyo kakasimpe. . . . Kamuujisi kubwezelela, kamuciyandaula.” Inzya, tweelede kuba amakanze aakuzuzya ciyobwedo cesu ambono zyakasimpe.

15. Ino nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti twaambo tumwi twakasimpe ‘ntwakaindi,’ alimwi ntwaambo nzi tumwi ntomuyandisya kapati?

¹⁵ Twakakazyiba kasimpe kayandika kapati ciindi notwakatalika kuyanzana abantu ba Leza. Kasimpe aaka inga kaambwa kuti ‘nkakaindi’ akaambo kakuti twakakazyiba kuzwa notwakatalika kupona buumi bwa Bunakristo. Ino kasimpe aaka ikayandika kapati kabikkilizya nzi? Twakaiya kuti Jehova ngo Mulengi wesu akuti ngo Sikutupa Buumi alimwi akuti kuli makanze ngajisi kujatikizya bantu. Alimwi twakaiya kuti caluyando Leza wakapa cinunuzyo ca Mwanaakwe kutegwa  twaangululwe kucibi alufwu. Kuyungizya waawo, twakaiya kuti Bwami bwakwe buya kwaamana mapenzi oonse alimwi akuti tujisi bulangizi bwakupona kukabe kutamani muluumuno akukondwa mubulelo bwa Bwami oobo.—Joh. 3:16; Ciy. 4:11; 21:3, 4.

16. Ino ncinzi ncotweelede kucita ikuti kwaba kucinca kujatikizya mbotukamvwisya kasimpe?

¹⁶ Ciindi aciindi, kulakonzya kuba kucinca kujatikizya mbotubumvwisya businsimi bwamu Bbaibbele naa zibalo zimwi zyamu Magwalo. Ikuti caba boobo, tweelede kujana ciindi cakukaiya cakulomya kaambo ikacinca akuzinzibala kuyeeya kujatikizya nkako. (Mil. 17:11; 1Tim. 4:15) Tuyanda kumvwisya ikutali buyo kujatikizya kucinca kupati kolikke pe, pele akujatikizya kucinca kuniini alimwi alwiindano luliko akati kakasimpe kakaindi akapya. Kwiinda mukucita boobo, tulakonzya kuba masimpe kuti twabikka kasimpe kapya muciyobwedo cesu. Ino nkaambo nzi kusoleka kuli boobu ncokuyandika kapati?

17, 18. Ino mbuti muuya uusalala mboukonzya kutugwasya?

¹⁷ Jesu wakayiisya kuti muuya wa Leza ulakonzya kutuyeezya zintu nzyotwakaiya kale. (Joh. 14:25, 26) Ino mbuti eeci mbocikonzya kutugwasya mbotuli bamayi bakubuleya bamakani mabotu? Amumvwe cakuluula camukwesu wazina lya Peter. Mu 1970 wakali amyaka yakuzyalwa iili 19 alimwi wakazwide aakutalika kubelekela ku Beteli yaku Britain. Naakali kukambauka kuŋanda aŋanda, wakayaanya mwaalumi iwakajisi myaka yakuma 40 alimwi wakajisi cilezu cilamfwu. Mukwesu Peter wakamubuzya mwaalumi ooyu ikuti naa wakali kuyanda kulimvwisya Bbaibbele. Kagambidwe, mwaalumi ooyu wakamwiingula kuti, iino niŋanda mobakkala bamayi ba Juda. Lino kutegwa amusunke mukwesu Peter, mwiiyi ooyo wakamubuzya kuti, “Mulombwana, ino bbuku lya Daniele lyakalembwa mumwaambo nzi?” Peter wakaingula kuti, “Cibeela cimwi cabbuku lya Daniele cakalembwa mumwaambo wa Chiaramu.” Peter ulayeeya kuti: “Mwiiyi ooyu wakagambwa kuti ndakalibuzyi bwiinguzi pele mebo tiindakagambwa pe! Ino bwiinguzi ndakabuzyiba buti? Nondakaunka kuŋanda, ndakalanga mumamagazini aa Ngazi Yamulindizi alimwi a Sinsimuka! aamumyezi yainda, ndakajana cibalo icakali kupandulula kuti bbuku lya Daniele lyakalembwa mumwaambo wa Chiaramu.” (Dan. 2:4) Inzya, muuya uusalala ulakonzya kutuyeezya twaambo ntotwakabala kaindi ituyobwedwe muciyobwedo cesu.—Lk. 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Ikuti katubuyanda kapati busongo buzwa kuli Jehova, moyo wesu uyootukulwaizya kuzuzya ciyobwedo cesu akasimpe kapya alimwi akakaindi. Mbotuyaabuyaambele akaambo kabusongo alimwi akulumba kujatikizya busongo bwa Jehova, tuyooba bamayi bakubuleya bacibwene.

19. Ino nkaambo nzi ncotweelede kukwabilila mbono zyesu zyakumuuya?

¹⁹ Saatani anyika yakwe baluujisi kusola kuzungaanya naa kunyonyoona mbono nzyotujisi zyakumuuya eezyi nzyotwabandika mucibalo eeci. Toonse tulakonzya kucegwa kutukole twa Saatani. Tulakonzya koongelezyegwa kuzumina mulimo waatala, kupona buumi bubotu kapati, naa azisusi zyameso amambonwa akaambo kazintu nzyajisi muntu. Mwaapostolo Johane utuyeezya kuti nyika ilamana antoomwe azisusi zyanjiyo. (1Joh. 2:15-17) Aboobo tweelede kubeleka canguzu kutegwa tukwabilile zintu nzyotuyandisya kapati alimwi aluyando ndotujisi kumbono zyakumuuya.

20. Ino ncinzi ncomukanzide kucita kutegwa mukwabilile mbono zyanu zyakumuuya?

²⁰ Amulisungule kuleka zintu izikonzya kupa kuti muleke kububikkila maano Bwami bwa Leza amoyo wanu woonse. Amuzumanane kukambauka cabusungu, mutaleki kuukkomanina kapati mulimo wesu wakufwutula bantu. Cabusungu amuzumanane kuyandaula kasimpe kajatikizya Leza. Ciindi nomucita boobu, muyooliyobweda “lubono lutamani kujulu, ooko mubbi nkwatasiki afwaafwi alimwi kutakwe zyuuka zilya. Nkaambo ooko ikuli lubono lwanu, ayalo myoyo yanu nkwiinoobede.”—Lk. 12:33, 34.