JEHOVAH ABASI oyom nnyịn ikọt esie idi mbon emem inyụn̄ idu ke emem ye kiet eken. Ke ini idude ke emem ye kiet eken, emi esinam emem odu ke esop onyụn̄ anam mbon oro ẹmade emem ẹditiene nnyịn ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah.

Ke uwụtn̄kpọ, abiaibọk kiet emi mme owo ẹkenen̄erede ẹdiọn̄ọ ke Madagascar ama okụt ke Mme Ntiense Jehovah ẹdu ke emem ye kiet eken. Enye ama ọdọhọ ete: ‘N̄kpaduak ndika ido ukpono ekededi, n̄kpaka eke Mme Ntiense Jehovah.’ Nte ini akakade, enye ama etre ukọk ibọk, ada ediwak ọfiọn̄ anam ndọ esie etie nte N̄wed Abasi oyomde onyụn̄ ọtọn̄ọ ndituak ibuot nnọ Jehovah Abasi emem.

Ukem nte akani abiaibọk oro, ata ediwak owo oro ẹbụn̄ọde ẹdụk esop Jehovah kpukpru isua ẹsidikụt emem oro mmọ ẹkenen̄erede ẹyom. Edi Bible ọdọhọ ke “ufụp ye ndomoidem” ẹkeme ndinam mfịna odu ke esop inyụn̄ iyakke idu aba ke emem. (Jas. 3:14-16) Imokop inemesịt ke Bible etịn̄ se ikpanamde ke ini inyenede mfịna ye kiet eken man ika iso idu ke emem. Ẹyak ise nte Bible akan̄wamde ndusụk nditọete oro ẹkenyenede mfịna ye kiet eken.

“Ama esisọn̄ mi ndinam utom ye eyenete kiet ke itieutom nnyịn. Isan̄ kiet, mbon itieutom nnyịn iba ẹma ẹdụk ẹdikụt nnyịn itọhọde.”​—CHRIS.

“Sista oro isisan̄ade kiet ikwọrọ ikọ ama etre ndisan̄a ye ami n̄kwọrọ ikọ inyụn̄ itịn̄ke ntak. Ekem enye ama odop mi uyo. Ikan̄wan̄ake mi ntak emi enye akanamde n̄kpọ ntre.”​—JANET.

“Nnyịn mbita ikosụk ineme nneme ke fon. Ke ini owo nnyịn kiet ọkọdọhọde bye bye, n̄kekere ke enye enịme fon esie. Mma ntọn̄ọ nditịn̄ ndiọi n̄kpọ mban̄a enye nnọ owo enye eken, ndiọn̄ọke ke enye inịmeke fon esie.”​—MICHAEL.

“Nditọete iban iba emi ẹdide mme asiakusụn̄ ke esop nnyịn ẹma ẹtọn̄ọ ndinyene n̄kpri n̄kpri mfịna. Kiet ama esima ndikụt ndudue nnọ enye eken. N̄kpọ emi ama esifịna mbon en̄wen.”​—GARY.

Emekeme ndikere ke se iketịbede emi ẹkedi n̄kpri mfịna, ke inyeneke se isịnede do. Edi mme n̄kpọ ntem ẹkeme ndinam mme owo ẹtọhọ idiọk idiọk, inyụn̄ iyakke emem odu ke esop. Enem nnyịn ndidiọn̄ọ ke kpukpru nditọete oro ẹma ẹnam se Bible etemede, ẹnyụn̄ ẹfiak ẹdu ke emem. Ekere ke ewe itie N̄wed Abasi ikan̄wam mmọ ẹbiere mfịna mmọ?

 “Ẹkûtọhọ ye kiet eken ke usụn̄.” (Gen. 45:24) Joseph eketịn̄ ikọ emi ọnọ nditọete esie ke ini mmọ ẹkefiakde ẹnyọn̄ ẹbịne ete mmọ. Ata eti item ekedi oro! Owo emi esisọpde iyatesit ekeme ndinam n̄kpọ emi edinamde mbon en̄wen ẹyat esịt. Chris ama edikụt ke n̄kohodeidem ekedi mfịna imọ, ye nte ke imọ ikesimaha ẹteme imọ se ikpanamde. Nso ke enye akanam? Enye ama ekekpe eyenete oro enye ọkọtọhọde ubọk onyụn̄ odomo ofụri ukeme esie nditre ndisọp iyatesịt. Ke ini eyenete emi okokụtde ke Chris ke odomo ukeme nditre ndisisọp iyatesịt, enye n̄ko ama okpụhọde. Idahaemi mmọ ẹkop inemesịt ndidiana kiet nnam n̄kpọ Jehovah.

“Unana edisop ibuot anam uduak okpu.” (N̄ke 15:22) Janet ama edikụt ke ọfọn imọ inam se itie N̄wed Abasi emi etịn̄de. Enye ama ebiere ndika n̄keneme mfịna oro ye Sista oro mîkamaha ndisan̄a ye enye aba n̄kwọrọ ikọ. Janet ama ada mbufiọk ọdọhọ enye etịn̄ se inamde enye odop imọ uyo. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, eketie nte nneme mmọ ọmọn̄ anam utọk ọtọn̄ọ, edi mmọ ikọtọhọke sia mmọ ẹma ẹmụm idem ẹkama. Sista oro ama edidiọn̄ọ ke Janet ikakam inamke n̄kpọ oro imọ ikekerede ke enye anam. Enye ama ekpe Janet ubọk, mmọ mbiba ẹnyụn̄ ẹfiak ẹdiana kiet ẹnam n̄kpọ Jehovah.

“Edieke afo adade enọ fo edi itieuwa ndien afo eti do ete ke eyenete fo enyene ikọ ye afo, kpọn̄ enọ fo nịm do ke iso itieuwa, nyụn̄ nyọn̄; kebem iso nam emem ye eyenete fo.” (Matt. 5:23, 24) Ekeme ndidi emeti ke Jesus eketịn̄ ikọ emi ke ini enye ọkọkwọrọde ikọ ke Obot. Esịt ama etịmede Michael ke ini enye ọkọdiọn̄ọde ke owo oro imọ iketịn̄de idiọk ikọ iban̄a ama okop se imọ iketịn̄de. Ntre enye ama ebiere ndika n̄kanam emem. Enye ama ebịne eyenete oro iso ye iso okosụhọde idem ekpe enye ubọk. Ndi eyenete oro ama enyịme? Michael ọdọhọ ete: “Enye ama efen ọnọ mi ke ofụri esịt.” Mmọ ẹma ẹfiak ẹdi ufan.

“Ẹka iso ẹyọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken ke ofụri esịt edieke owo ekededi enyenede ntak nditọhọ ye owo.” (Col. 3:12-14) Nso ikan̄wam mme asiakusụn̄ iba oro ẹkesimade nditọhọ ẹnam emem? Ebiowo kiet ama ọdọhọ mmọ ẹbụp idemmọ ẹte: ‘Ndi ọfọn nte inamde mbon en̄wen ẹfụhọ ke ntak utọk nnyịn? Nso idi akpan ntak emi nnyịn mîyomke ndibiere utọk nnyịn nnyụn̄ ndiana kiet nnam n̄kpọ Jehovah?’ Mbụme emi ama anam mmọ ẹkere n̄kpọ. Mmọ ẹma ẹnam se ebiowo emi eketemede, ndien idahaemi mmọ ẹsikop inem ndisan̄a kiet n̄kwọrọ ikọ.

 Ndinam se Colossae 3:12-14 ọdọhọde ekeme ndin̄wam fi ke ini owo anamde n̄kpọ emi ayatde fi. Ediwak owo ẹkụt ke ndisụhọde idem esinam emem mmimọ ndifen nnọ owo nnyụn̄ mfre mban̄a se mmọ ẹkenamde mmimọ. Edi, edieke mûkemeke ndifen nnyụn̄ mfre, ndi ikpọfọnke anam se Matthew 18:15 ọdọhọde? Imọdiọn̄ọ ke itien̄wed emi etịn̄ aban̄a se ikpanamde ke ini owo anamde nnyịn akwa idiọkn̄kpọ. Edi emekeme ndisụk nnam se itien̄wed emi etịn̄de man emem odu. Ntre sụhọde idem bịne eyenete fo nyụn̄ neme n̄kpọ emi ye enye man ẹbiere mfịna mbufo.

Bible etịn̄ mme n̄kpọ en̄wen emi ikpanamde ke ini inyenede mfịna ye owo. Eyemem nnyịn ndinam ediwak n̄kpọ emi edieke inyenede “mbun̄wụm spirit [emi edide] ima, idatesịt, emem, anyanime, mfọnido, eti ido, mbuọtidem, ifụre ifụre ido, mfara ke idem.” (Gal. 5:22, 23) Ukem nte aran esinamde engine anam utom esie edifọn edifọn, nti edu emi ẹsin̄wam nnyịn ikeme ndinam emem.

Nnyịn inyene nsio nsio edu inyụn̄ ima n̄kpọ nsio nsio. Emi ekeme ndinam mme ufan ẹnen̄ede ẹma kiet eken, onyụn̄ ekeme ndida mfịna ndi. Eyenete emi edide ebiowo ke ediwak isua ọdọhọ ete: “Ekeme ndisọn̄ owo o-bụt ndidu ye owo emi esimade ndibre mbre nnyụn̄ ndian idem ye mme owo. Ekeme nditie nte inyeneke se idude do, edi emi ekeme ndida akwa mfịna ndi.” Ndi emekere ke mbon oro ẹnyenede nsio nsio edu iditreke-tre nditọhọ? Da apostle Peter ye John ke uwụtn̄kpọ. Peter ekesinam n̄kpọ didie? Peter ikesifeheke nditịn̄ se isịnede enye ke esịt, ndusụk ini enye ikesitiehe ikere se enye oyomde nditịn̄. Edi John ekedi edima apostle emi ekesikpemede se enye etịn̄de onyụn̄ anamde. Kpa ye oro Peter ye John ẹkenyenede nsio nsio edu, mmọ ẹma ẹdiana kiet ẹnam n̄kpọ Abasi. (Utom 8:14; Gal. 2:9) Omokụt do ke nditọete oro ẹnyenede nsio nsio  edu ẹkeme ndidiana kiet nnam n̄kpọ Abasi mfịn.

Ekeme ndidi odu eyenete ke esop mbufo emi mûmaha nte enye esitịn̄de ikọ onyụn̄ anamde n̄kpọ. Edi kûfre ke ana aka iso ama eyenete oro koro Christ ama akpa ọnọ enye n̄ko. (John 13:34, 35; Rome 5:6-8) Utu ke ndisọn eyenete oro m̀mê ndidian̄ade nsan̄a ye enye, ọkpọfọn obụp idemfo ete: ‘Ndi eyenete emi anam mi n̄kpọ emi N̄wed Abasi akpande? Ndi enye okokoi anam n̄kpọ emi man abiak mi? Ndi mfịna akam oto ntak emi nnyịn mbiba inyenede nsio nsio edu?’ Ata akpan mbụme oro okpobụpde idemfo edi: ‘Ewe nti edu esie ke n̄keme ndikpebe?’

Ọfọn inen̄ede ikere iban̄a akpatre mbụme oro. Edieke afo etiede idop idop edi eyenete oro esisọp nditịn̄ ikọ, ọkpọfọn ekere nte esimemde enye utom nditọn̄ọ nneme ye mme owo ke an̄wautom. Emekeme ndisan̄a ye enye ke an̄wautom man ese nte ekemede ndikpebe enye. Edieke enye esitatde ubọk akan fi, ndi emekeme ndikpebe enye nnyụn̄ ntiene nnọ mbon oro ẹsọn̄de, mme ubuene, ye mbon udọn̄ọ n̄kpọ man etiene okop inemesịt nte enye? Se idude edi ke kpa ye oro mbufo ẹnyenede nsio nsio edu, mbufo ẹmekeme ndinen̄ede ndiana kiet edieke afo esisọpde okụt nti edu oro eyenete fo enyenede. Ekeme ndidi emi idinamke mbufo ẹdi itai ye aban̄, edi ekeme ndinam mbufo ẹkpere kiet eken ẹnyụn̄ ẹdu ke emem. Emi oyonyụn̄ anam emem odu ke esop.

Etie nte Euodia ye Syntyche ẹkenyene nsio nsio edu. Edi Paul ama ọdọhọ mmọ “ẹnyene ekikere kiet ke Ọbọn̄.” (Phil. 4:2) Ndi afo eyesịn ofụri ukeme fo man “enyene ekikere kiet” ye eyenete fo onyụn̄ odu ke emem ye enye?

Iyatesịt etie nte mbiet ke in̄wan̄. Edieke owo mîsion̄oke mbiet ke in̄wan̄, enye ekeme ndibaba se ẹtọde ke in̄wan̄ n̄wot. Ukem ntre,  edieke ikade iso iyat esịt ye nditọete nnyịn, oro ekeme ndinam isịn mmọ ke esịt inyụn̄ iyakke emem odu ke esop. Edi edieke imade Jehovah ye nditọete nnyịn, iyọsọsọp inam emem ke ini inyenede mfịna ye nditọete nnyịn man emem aka iso odu ke esop.

Iyenen̄ede ibọ ufọn ke ini isịnde ofụri ukeme nnyịn ndinam emem. Ntre ke ekedi ye Sista kiet. Enye ọkọdọhọ ete: “Eyenete an̄wan kiet akanam n̄kpọ ye ami nte ndi eyen̄ọwọn̄. N̄kamaha nte enye akanamde n̄kpọ ye ami. Esịt ama ayat mi tutu ntọn̄ọ ndisio enye usiene. Mma ndọhọ ke esịt mi nte, ‘Sia enye mîkponoke mi, ami ndinyụn̄ n̄kponoke enye.’ ”

Sista emi ama ọtọn̄ọ ndikere nte imọ isinamde n̄kpọ. Enye ọdọhọ ete: “Mma ndikụt ke ami n̄ko mmenyene mme edu oro mîfọnke; bụt ama anam mi etieti. Akana n̄kpụhọde. Ke mma n̄kọbọn̄ akam nnọ Jehovah mban̄a n̄kpọ emi, mma ndep ekpri n̄kpọ nnọ eyenete an̄wan oro nnyụn̄ n̄wet ekpri leta nnọ enye ndọhọ okûyat esịt nte n̄kanamde n̄kpọ ye enye. Nnyịn ima ifat kiet eken inyụn̄ ifre iban̄a mfịna nnyịn. Toto ke usen oro, nnyịn inyeneke mfịna aba.”

Enen̄ede ọdọn̄ mme owo ndidu ke emem. Edi ediwak owo ẹsitọn̄ọ ntịme edieke etiede nte ke ẹmọn̄ ẹbọ mmọ itie m̀mê ẹnam nte ke owo ikwe mmọ. Mbon oro mîtuakke ibuot inọ Jehovah ẹsinam n̄kpọ ntem, edi ikpedịghe ntre ye ikọt Jehovah. Akpana ikọt Jehovah ẹdu ke emem ye kiet eken ẹnyụn̄ ẹdiana kiet. Jehovah ama anam Paul ewet ete: “N̄kpe mbufo ubọk nte ẹsan̄a nte odotde ye ikot emi ẹkekotde mbufo, ke ọyọhọ nsụhọdeidem ye ifụre ifụre ido, ye anyanime, ẹyọde kiet eken ke ima, ẹsịnde ifịk ẹn̄wana ndimụm edidianakiet eke spirit n̄kama, ẹnyụn̄ ẹdude ke mbọbọ emem.” (Eph. 4:1-3) Idụhe se ifọnde nte ikọt Jehovah ndidu ke “emem.” Ntre, ẹyak ibiere ndinam emem ini ekededi oro inyenede mfịna ye nditọete nnyịn.